Zwarte piet

Zwarte Piet wie kent hem niet?

1. Kenmerken van Piet

Volgens de traditie brengt Zwarte Piet tijdens het Sinterklaas feest in december de pakjes rond. Hij klimt via de schoorsteen de huizen binnen als de mensen slapen en vult dan de schoentjes van alle kinderen die braaf zijn geweest. Een andere belangrijke taak is het strooien van snoepgoed en pepernoten. Ook zijn er Pieten die bijvoorbeeld het grote boek vast te houden of Americo, de schimmel van Sinterklaas, verzorgen.
Hij is natuurlijk te herkennen aan zijn zwart of donkerbruin geschminkte huid en zijn vrolijk gekleurde, 17de-eeuws lijkende kleding.

Vooral vroeger waren sommige kinderen bang voor Zwarte Piet. Dit kon komen door zijn uiterlijk of door het idee dat Zwarte Piet stoute kinderen in de zak mee terug naar Spanje neemt.

2. Geschiedenis

Er zijn veel verhalen over de geschiedenis van Zwarte Piet en ik ben er niet achter gekomen welke daarvan nou echt waar is. Daarom vertel ik jullie de drie meest bekende.

De eerste die ik jullie vertel is volgens mij de meest kerkelijke opvatting:
In de Middeleeuwen werd Sinterklaas vaak afgebeeld met een, meestal zwarte, duivel naast zich. Hier stond de kleur zwart voor het overwonnen kwaad, niet voor de donkere huidskleur.
In Oostenrijk heeft de knecht van Sinterklaas nog steeds een duivelachtig uiterlijk, hij heet daar Krampus.

Volgens een andere theorie was Piet
oorspronkelijk een Italiaanse schoorsteenveger.

Maar het meest vriendelijke en meest voorkomende verhaal is waarschijnlijk dat Sinterklaas op een markt een een zwart slavenjongetje vrijkocht, genaamd Petrus. Uit dankbaarheid bleef de jongen bij de Sint. De naam Petrus is later veranderd in Piet.

Zwarte Piet werd in de loop der jaren steeds geliefder bij kinderen. In de 19de eeuw werd van Zwarte Piet verteld dat hij voor Sinterklaas keek wat de kinderen deden. Was je stout, dan liep je het risico dat je in de zak werd meegenomen naar Spanje, waar je een jaar voor de Sint moest werken.

Tot de Tweede Wereldoorlog had Sinterklaas vaak maar één of een paar helpers bij zich. Bij de intocht van Sinterklaas in 1941 bijvoorbeeld had Sinterklaas twee zwarte en enkele blanke pieten bij zich. Na de bevrijding door de Canadezen hielpen deze soldaten met het organiseren van het eerste na-oorlogse Sinterklaasfeest. Niet tegengehouden door kennis over de traditie, bedachten zij dat als enkele Zwarte Pieten leuk zijn, een heleboel Zwarte Pieten nóg leuker zijn. Sindsdien wordt Sinterklaas geholpen door vele Pieten, vaak met ieder een eigen taak.


3. Omstreden

Sommige mensen zien Zwarte Piet als symbool van de onderdrukking van de Derde Wereld, door de westerse machts uitbreiding. Pogingen om Piet om te vormen tot een vrolijke clown zonder uitgesproken achtergrond zijn nooit echt aangeslagen. Veel mensen ziet Zwarte Piet namelijk als een vrolijke kindervriend die zwart is van het roet uit de schoorstenen. En rode, opgezette lippen heeft door de hitte uit de schoorsteen en zwart kroes haar door het roet dat het haar smoezelig maakt.

4. Specialisatie

Vooral door de invloed van de televisie hebben Zwarte Pieten steeds meer een eigen taak. Zo zijn er vrij algemene Inkooppieten, Inpakpieten, Magazijnpieten en Bezorgpieten. De Hoofdpiet, Wegwijspiet, Huispiet en Paardenpiet hebben een iets uitgesprokenere taak.

5. Media

Wegwijspiet en Hoofdpiet hebben allebei in de erg populaire serie, De Club van Sinterklaas gespeeld. Hoofdpiet was al vrijsnel weer weg, wel bleef hij te zien bij het Sinterklaasjournaal en bij de jaarlijkse intocht. Wegwijspiet bleef todat bij in 2005, na 24 jaar als Zwarte Piet, met pensioen ging. Ook zijn in deze serie andere Pieten bekend geworden, zoals de Coole Piet die in 2005 een nummer 1 hit scoorde met ‘De streken van Tante Toet’. Maar ook de Sorrypiet en Muziekpiet zijn onder het grote publiek bekend.