Module 1; Nederland en Indonesie

Module: 1
Nederland en Indonesie Hoofdstuk: 1
Het cultuurstelsel § 1 Wat zochten Nederlanders in Indonesie? Arabische kooplieden verhandelden specerijen die ze uit het Verre Oosten haalden. In het rijke Europa was er veel vraag naar deze kostbare kruiden. 14e eeuw werden kruiden bijna onbetaalbaar. Turken hadden belangrijke gedeelten van het Midden Oosten veroverd. Arabieren moesten hoge tol betalen als ze hier langs kwamen. 1498 Vasco da Gama als eerste uit Europa langs Afrika naar Azie. 1602 VOC opgericht. Nederlandse schepen moesten bij de VOC horen. VOC streefde naar monopolie in de handel van specerijen. Met kruiden zoals: kruidnagel, foelie, nootmuskaat lukte dat redelijk groeide alleen op de Molukken. Met peper veel lastiger want het groeide op te veel plaatsen. De Nederlanders stichte een belangrijke handelspost de Batavia op West-java. Hier worden de bezettingen bestuurd. 1621 J.P.Coen belangrijkste bestuurder van de VOC. Hij sloot verschillende contracten met vorsten ze moesten dan kruiden leveren aan de VOC. De bewoners van de Banda-eilanden hielden zich niet aan de voor hun ongunstige contract. Coen heeft tijdens een strafexpiditie bijna alle mensen laten uitroeien. Na de slachtpartij liet hij de VOC-personeel op de eilanden wonen. Nog een middel voor monopolie af te dwingen waren de hongitochten. Hierbij vernietigde de VOC op alle eilanden behalve op Ambon de kruidnagelboompjes. Het was makkelijker om te conteroleren. § 2 Hoe maakte Nederland de kolonie weer winstgevend? VOC was van 1602 tot 1798 de baas in Indonesie. Ze maakten veel winst halverwege de 18e eeuw kwam daar verandereing in doordat England erbij kwam. Nederland nam zelf het bestuur over om het weer winstgevend te maken. 1830 bedacht de hoogste Nederlandse bestuurder in Indonesie, Gouverneur-generaal Van den Bosch het cultuurstelsel. Nederland verplichte de boer om 1/5 deel van hun grond voor het produceren van producten die in Europa werden verkocht zoals: koffie, suiker, tabak en indigo. Nederland kwam zo aan gratis exportproducten die veel geld opleverden. 1831 had Nederland al weer een batig slot(inkomsten hoger dan uitgaven). Voordelen voor Indonesie grond geschikt maken voor landbouw, stuwdammen en kanalen werden er gegraven. Nederland moest alle grond van Java in bezit hebben om het te laten slagen. Een javaanse vorst had tegen de Nedelander gevochten en is verbannen(1825-1830).
§ 3 Waarom leidde het cultuurstelsel tot zoveel honger? 1850-1860 32% van de totale verdiensten kwam uit Indonesie. Was de grond ongeschikt dan moest je 66 dagen voor de Nederlanders werken. De boeren kregen met de komst van het cultuurstelsel geen landrente en er kwam plantloon. Wat maakte het cultuurstelsel zo zwaar voor de boeren: meer dan 66 dagen werken, suikerfabrieken hadden grote stukken grond nodig en werd van de boeren afgepakt en daarvoor kregen ze een veel slechter land voor terug, sommige regenten lieten ze wel landrente betalen, ze dwongen de boeren meer dan 1/5 deel van het land voor het cultuurstelsel te gebruiken want ze kregen een percentage van de opbrengst, plantloon was laag. Ze hielden weinig tijd over voor het verbouwen van voedsel dit leide tot hongersnoden. Door plantloon kwam er een geldeconomie op Java. Boeren leefde in armoede en regenten leefden als vorsten in prachtige paleizen. Multalutie protesteerde in 1860 door het uitgeven van het boek de Max havelaar. Hoofstuk: 2
Nederland breidt zijn invloed uit. § 1 Waarom verdween het cultuurstelsel? Cultures die de regering weinig geld opleverden werden afgeschaft. In de jaren zestig van de 19e eeuw werden de cultures van tabak en indigo al afgeschaft. Maar ook winst gevende cultures werden afgeschaft. In 1870 werd de cultures van suiker afgeschaft. Er waren ook ethische bezwaren tegen het cultuurstelsel. W.R. baron van Hoevell nam het in het Nederlandse parlement op voor de boeren. 1849 werd hij liberaal lid van de 2e kamer. Liberalen wilde dat particuliere ondernemers in Nederlands-Indie een bedrijf konden beginnen. De belangrijkste wet tegen het cultuurstel is de agrarische wet. Door deze wet konden Europese ondernemers van 1870 nog ongebruikte grond van de regering pachten of rijstvelden huren van boeren. Op deze grond ontstonden grote particuliere bedrijven. Liberalen waren voorstander van particuliere ondernemers in alle vrijheid konden handelen. De Nederlandse staat zich niet met dat handelen bemoeien. De rol van de staat in de economie zou daarmee veel kleiner worden dan onder het cultuurstelsel. § 2 Welk soort bedrijven begonnen de particuliere ondernemers? Vanaf 1870 steeds meer Europese planters die grote plantages bezaten of leidden in Indonesie. Op java begonnen ze met koffie, thee en cacao. Suikerfabrieken namen ook toe. Noordoostkust van Sumatra kwamen de grootste plantages. In Deli werd tabak verbouwt. 1850 mijnwet gaf particuliere ondernemers de kans om delfstoffen te winnen. 1853 tin ontdekt op twee kleine eilandje voor de Oostkust van Sumatra. 1884 olie ontdekt in het noorden van Sumatra en de zuidgrens van Atjeh. Ze konden wel moeilijk werknemers vinden. Als oplossing lieten ze Chinezen komen werken. Ze werden contractarbeiders of koelies genoemd. Het was loonarbeid voor weinig loon. Werkomstandigheden slecht en de sterfte hoog. 12 uur per dag werken en twee dagen per maand vrij. Zonder vergunning mocht je de plantages niet verlaten. Met geldboetes en lijfstraffen hielden ze hun in bedwang. Het weigeren van werk en weglopen kwam zo op een gevangenisstraf te staan. Door verzet van de bevolking liepen de ondernemers soms gevaar. militaire steun en bescherming van het Nederlandse bestuur moest hiervoor de oplossing bieden. § 3 Hoe hielp het Nederlandsch-Indisch leger de ondernemers? Imperialisme is het veroveren van landen om daar geld mee te verdienen. Nederland deed in Afrika niet meer aan het veroveren van landen maar in Azie had Nederland al de Molukken, Java en een aantal kustplaatsen. 1883 werd KNIL opgericht on de Indonesiers te onderdrukken. 1850 had de KNIL de eilanden waar de mijnen waren al bezet. 1894 werd in Lombok werd op bloederige wijze de vrijheidsstrijd van de bewoners afgerekend. Op Bali hielden de bewoners het zelfs tot 1908 vol. Noorden van Sumatra(Atjeh) werd de grootste strijd gevoerd. Atjeh was tot 1873 onafhankelijk. Europese schepen die met Indonesische grondstoffen dicht langa Athjeh voeren werden bij herhaling slachtoffer van zeerovers uit dat gebied. Tabaksplanters in Deli en oliemaatschappijen aan de zuidgrens van Atjeh voelden zich bedreigd.1873 begin Atjeh oorlog. Aanval met 3000 soldaten mislukten. Trok in november met 13000 soldaten(KNIL) Atjeh binnen. Tot 1903 duurde het tot alle leiders zich overgaven. In 1910 waren alle eilanden van het huidige Indonsie onder Nederlands bestuur(Nederlands-Indie). 20e eeuw waren nog steeds regententen maar het was niet meer vanzelfsprekend dat de oudste zoon hem opvolgde.1913 bepaalde de Nederlanders dat de regent Nederlands moet kunnen spreken, 2 jaar in Nederlandse dienst en naar de school voor ambtenaren zijn geweest. Hoofdstuk: 3
Het Nationalisme § 1 Kan onderwijs zich ook tegen onderwijzers richten? Nederland moest zich maar gaan voor een beter welzijn van de Indonesiers door die eeuwenlange uitbuiting en onderdrukking(ethische politiek). Goede scholen moest hun ooit in staat stellen zichzelf te besturen. In de desa’s kwamen desascholen eenvoudige laag onderwijs gegeven voor kinderen van boeren en arbeiders. Uit de middengroep kwamen scholen die aansloten bij het westerse middelbare onderwijs. Deze konden een opleiding voor arts, ambtenaar of onderwijzer volgen en sommigen mochten in Nederland studeren. Hoger opgeleiden vonden het Nederlands bestuur niets want ondanks de scholing hielden de Indonesiers de tweederangspositie. 1918 oprichting volksraad. Indonesiers meer invloed op het bestuur maar in de praktijk viel dit tegen. De volksraad mocht het bestuur alleen maar adviseren. Indonesiers leerden op een westerse school of universiteit over democratie en dat was in hun land niet zo. Uit onvrede ontwikkelde zich het nationalisme. 1895 werd telegraaf ontdekt hiermee was het nieuws snel overal bekend. 1885 oprichting Brits-Indie(India) een nationalistische partij. 1905 had de Japanse vloot de Russische vloot verslagen. Voor het eerst in de geschiedenis overwon een Aziatisch leger een Europees leger. § 2 Hoe ontwikkelde het nationalisme zich verder? 1912 werd nationalistische Sarekat Islam opgericht. Meer dan een miljoen moslims sloten zich erbij aan. Hun nationalisme was vrij gematigd zij streefden nog niet naar onafhankelijkheid. 1920 werd het nationalisme radicaler. De communistische PKI ging de strijd met het Nederlands bestuur aan. 1926 werden leiders van PKI gevangen gezet naar een opstand. 1927 werd het nationalistische PNI opgericht door onder andere Soekarno. Soekarno was zeer goed spreker hij kreeg grote delen van het vlk achter zich. Ook werd hij opgepakt en gevangen gezet. Gematigde leider kregen nu de kans. Een van hen Soetardjo deed in 1936 een voorstel in de volksraad. Volksraad was ervoor maar de regering wees het af. Soekarno zagen de Nederlanders als een onrust stoker. De Indonesiers waren nog niet klaar voor het zelf besturen van het land vond Nederland. In de jaren twintig het nationalisme steeds radicaler werd spraken steeds meer nationalisten over Indonesie in plaats van Nederland-Indie.ze ontwierpen al een vlag en het maleis zou de nationale taal worden. § 3 in januari 1942 viel Japan Nederlands-Indie aan. En in maart moest het KNIL zich al overgeven. Alle Nederlander werden door de Japaners in kampen gezet(geïnterneerd). Indonesiers waren bij dat ze de Nederlanders hadden verslagen. Japaners maar ook Indonesiers namen in het bestuur en in de bedrijven het werk van de Nederlanders over. Soekarno werd door de Jappaners uit gevangenschap gehaald. 1943 richten de Jappaners de “troepen tot bescherming van het vaderland”op. Hier werden jonge Indonesische nationalisten voorbereid op verzet tegen Amerikaanse, Engelse of Nederlandse leger. Toen Japan de oorlog dreigde te verliezen, kregen de Indonesische nationalisten meer vrijheden. Op 15 augustus 1945 moest Japan zich overgeven. In totaal stonden een miljoen jonge nationalisten(pemoeda’s) klaar om een nieuw Nederlands bestuur buiten te houden. Op 17 augustus riep Soekarno de Republiek Indonisie uit. De Nederlandse regering was tijdens de oorlog met Duitsland(een bondgenoot van Japan) naar Londen gevlucht. Zij was natuurlijk zeer negatief over de samenwerking van de nationalisten met Japan. Nederland wilde naar de bevrijding van Duitsland de band met Nederlands-Indie herstellen. Nederland erkende de republiek Indonesie niet.