Hoofdstuk 4.1 t/m 4.6

4.3 Revolutie in Frankrijk

Een lege schatkist

Koningin Marie-Antoinette gaf veel geld uit. Hierdoor werd ze het symbool van de lasten waarmee de Fransen waren opgezadeld. Ze werd ook wel 'Oostenrijkse' genoemd. De oorlogen die koning Lodewijk XIV voerde waren nog veel duurder. Hij kreeg steeds meer schulden. Daarom liet hij de adel en geestelijkheid meer belasting betalen, in ruil voor meer invloed. In 1788 riep hij voor het eerst in 175 jaar de Staten-Generaal bijeen. Burgers stoorden zich aan de voorrechten van adel en geestelijkheid. Veel mensen leden honger, omdat het voedsel zo duur was.

De Staten-Generaal bijeen

In 1789 kozen de standen in heel Frankrijk hun afgevaardigden voor de Staten-Generaal. De twee bevoorrechte standen wilden per stand stemmen. (Dan waren er maar drie stemmen en hadden ze altijd een meerderheid.) Maar de 3e stand wilde per hoofd stemmen. Ze werden het maar niet eens en de 3e stand riep zich uit tot de Grondwetgevende Vergadering. Hier schreven ze ook een grondwet. De koning was woest en liet een leger komen. Dit was de druppel. Overal in Parijs braken rellen uit. Dit was het begin van de Franse Revolutie.

Frankrijk wordt een constitutionele monarchie

De boeren kwamen in opstand tegen hun heer. Ook andere dingen werden aangevallen. Veel edelen en geestelijkheden vluchtten naar het buitenland. De Grondwetgevende Vergadering schafte de privileges van de eerste twee standen af. De vergadering nam De Verklaring van de Rechten van de Mens en Burger aan. Korte tijd daarna dwong een hongerige menigte de koning en koningin uit Versailles mee te gaan naar Parijs. Daar moesten ze blijven, zodat ze in de gaten gehouden konden worden. Ze probeerden te ontsnappen, maar dat mislukt. Twee maanden later is de grondwet klaar. Hierin staat dat de wetgevende macht bij het parlement ligt en de uitvoerende macht bij de koning. Frankrijk was een constitutionele monarchie geworden.

De republiek en de dood van de koning

Bij de parlementsverkiezingen in 1791 mochten alleen rijke burgers stemmen. In 1792 dachten ze dat Oostenrijk met behulp van gevluchte Franse edelen Frankrijk wilde binnenvallen om de standenmaatschappij te herstellen. Daarom verklaarde Frankrijk de oorlog aan Oostenrijk. Veel mensen werden vermoord en de koning werd gevangen genomen. In 1792 schaften ze de monarchie af en werd Frankrijk een republiek. Later kreeg de koning de doodstraf vanwege landverraad en eindigde onder de guillotine.

Terreur

In 1793 kregen radicale Jacobijnen onder leiding van Robespierre de macht volledig in handen. Ze hadden oorlog met veel landen. Volgens Robespierre werd de revolutie bedreigd. Daarom stelden ze een schrikbewind in om de revolutie met terreur te redden. (Ze doden iedereen, waaronder Marie-Antoinette, die tegen de revolutie was.) In 1794 beschuldigde Robespierre zelfs zijn politieke vrienden van verraad en corruptie. Hij liet ze doden, later was hij zelf aan de beurt. Daarna werd de revolutie rustiger. In 1795 kwam er een nieuwe grondwet met minder invloed voor het volk. In 1799 eindigde de Franse Revolutie toen Napoleon de macht greep.

 4.4 Revolutie in Nederland

Aan het volk van Nederland

Joan Derk van de Capellen had een pamflet geschreven genaamd: 'Aan het volk van Nederland', waarin hij zich keerde tegen de regenten en vooral tegen de prins van Oranje. Hij riep het volk op om in opstand te komen. Ze moesten een voorbeeld nemen aan de Batavieren, zij lieten zich niet regeren door lieden die ze niet zelf gekozen hadden. Het lezen van het pamflet werd verboden. Toch verspreidde het zich. Dit leidde tot een politieke beweging, de patriottenbeweging. Onder leiding van Joan Derk.

De patriottenopstand

De Nederlandse burgers waren erg ontevreden. Het ging slecht met Nederland. De patriotten gaven stadhouder Willem V en de regenten die hem steunden de schuld. De patriotten waren tegen de oligarchie. Ze waren beïnvloed door de Amerikaanse Revolutie en door de verlichte ideeën over vrijheid, gelijkheid en democratie. Ze kwamen in opstand! Willem V vluchtte naar Nijmegen. Pruisen kwam hem te hulp. Een leger liet de patriotten vluchten naar Frankrijk. In Frankrijk kwam de Franse revolutie en ze vormden een Bataafs Legioen, die Nederland wilde bevrijden van de stadhouder en zijn aanhangers.

De Bataafse Revolutie

Franse troepen trokken samen met het Bataafse Legioen Nederland binnen. Daarmee begon de Bataafse Revolutie. Regenten droegen de macht aan de burgers over en Willem V vluchtte naar Engeland. De Staten-Generaal riep de Bataafse Republiek uit. De Verklaring van de Rechten van de Mens werd afgekondigd en de voorrechten van de kerk werden afgeschaft. Er kwam een Nationale Vergadering, die met algemeen mannenkiesrecht werd gekozen.

Nederland wordt een eenheidsstaat

In 1796 kwam in Nederland de eerste gekozen volksvertegenwoordiging bijeen. In 1798 hadden ze een grondwet opgesteld. Deze bepaalde dat Nederland een centrale regering kreeg en ministeries met ambtenaren. Zo werd Nederland een eenheidsstaat en een democratie. Er veranderde daarna veel dingen in Nederland.

Nog meer veranderingen

Frankrijk hield een leger in de Bataafse Republiek. Zo hadden ze nog wel invloed. Nederland was een republiek, maar in 1801 liet Napoleon daar een eind aan maken. Hij hief de Bataafse Republiek op en maakte het Koninkrijk Holland. Napoleons broer, Lodewijk, werd koning. IN 1810 werd Nederland deel van Frankrijk. Ook in deze tijd werden de vernieuwingen doorgevoerd.

Goejanverwellesluis

Nadat Willem V was gevlucht, probeerde zijn vrouw Wilhelmina van Pruisen terug te gaan naar Den Haag. Maar ze werd aangehouden. Dit vertelde ze aan haar broer, koning van Pruisen, die met een Pruisisch leger de patriotten liet verjagen.

4.5 Europa onder Napoleon

De Franse vechtmachine

Napoleon was niet van adel. Na de revolutie sloegen veen adellijke officieren op de vlucht of werden vermoord. Hierdoor kon Napoleon generaal worden. Franse troepen hadden veel vechtlust. Er vochten veel vrijwilligers mee en er was militaire dienstplicht. Ze waren bereidt te sterven voor hun vaderland. Hierdoor werden Franse troepen heel sterk. Ze veroverden veel landen.

Napoleon was niet van adel. Na de revolutie sloegen veen adellijke officieren op de vlucht of werden vermoord. Hierdoor kon Napoleon generaal worden. Franse troepen hadden veel vechtlust. Er vochten veel vrijwilligers mee en er was militaire dienstplicht. Ze waren bereidt te sterven voor hun vaderland. Hierdoor werden Franse troepen heel sterk. Ze veroverden veel landen.

Napoleon brengt vrede

Rusland, Oostenrijk en Groot-Brittannië vormden in 1799 samen een coalitie tegen Frankrijk. Napoleon dwong het parlement een nieuwe grondwet goed te keuren, die hem de macht gaf. Napoleon sloot vrede met Rusland en daarna met Oostenrijk en Groot-Brittannië. In 1802 was het na 10 jaar oorlog vrede.

Dictator en keizer

Napoleon was een dictator, maar deed alsof hij een democraat was. Het volk steunde hem. In 1804 maakte hij een eind aan de republiek en kroonde zichzelf tot keizer. Maar de standenmaatschappij bleef weg. Hij voerde zelfs nieuwe verlichte hervormingen door. Hij liet alle wetten vastleggen in één Burgelijk Wetboek: de code civil. Talent, opleiding en prestaties werden belangrijker dan afkomst.

Heerser van Europa

Napoleon wilde Europa overheersen. Vanaf 1805 dwong hij Oostenrijk, Rusland en Pruisen met hem samen te werken. De Fransen overheersten in 1810 Nederland, België, Zwitserland, Spanje, Italië, Polen en bijna heel Duitsland. Overal schaften ze de standenstaat af, brachten ze gelijkheid voor de wet en voerden ze andere verlichte ideeën door.

De Russische veldtocht

In 1812 dwong Napoleon de Russische tsaar met hem samen te werken, maar dit deed hij niet. Daarom viel Napoleon Rusland binnen. De Russen trokken zich steeds verder terug, maar vernietigden alle voedselvoorraden. Veel van Napoleons leger stierven door honger, uitputting en bevriezing.

De slag bij Leipzig

In 1813 raakte Napoleon bij Leipzig slaags met een overmacht van meer dan een miljoen man. In 1814 bezetten de geallieerden Parijs en verbanden Napoleon naar Elba. Hij ontsnapte en greep in Parijs de macht en trok België binnen. In 1815 werd hij definitief verslagen bij Waterloo. Napoleon werd verbannen naar Sint Helena, daar overleed hij.

4.6 De afschaffing van de slavernij

Voorstanders

Veel voorstanders gebruikten de Bijbel om slavernij goed te praten. Bijv.: In de Bijbel stond dat je een slaaf geen discipline bij brengt met woorden, daarom waren stokslagen toegestaan. Of.. Noach had drie zonen. Zijn jongste zoon Cham zou stamvader zijn geweest van de zwarten. Cham had zijn vader voor schut gezet en daarom moesten zwarten slaven zijn, als straf. Anderen vonden dat zwarten een minderwaardig ras waren (door hun kleur). En er waren voorstanders die slavenhandel goedpraatten, omdat de slaven al slaaf waren toen ze van Afrikaanse stamhoofden werden gekocht.

Tegenstanders

Tegenstanders zeiden dat de Bijbel juist tegen de wrede behandeling van de slaven was. Pas na de verlichting ontstond een sterke beweging tegen de slavenhandel en slavernij: het abolitionisme. Dit begon in Groot-Brittannië. Zij vonden dat iedereen gelijk was.

Groot-Brittannië koploper

In 1807 verbood Groot-Brittannië slavenhandel. De VS gingen een jaar later over tot een verbod en Nederland in 1814. Groot-Brittannië verbood de slavernij in 1833. In de VS wilde de noordelijke staten een verbod op de slavernij, maar de zuidelijke staten hadden ze nodig. Na het boek 'Uncle Tom's Cabin' stijgde het aantal abolitionisten enorm. De discussie over slavernij was in 1861 een belangrijke oorzaak van de Amerikaanse Burgeroorlog tussen noord en zuid. Noord won en in 1865 werd de slavernij verboden. Nederland was bang dat als ze de slaven zouden vrijlaten dat dat economische schade zou opleveren. Maar de planters werd schadevergoeding beloofd en op 1 juli 1865 werd de slavernij toch verboden.