Grieks Les 13 De stad Athene
De
Athene (Αθήνα)was in de oudheid een grote stad. Het gebied om Athene heen heette Attika. (grootte van Utrecht).
πόλίς: Stadstaat. Stad met het gebied eromheen, een staatje met eigen:
• Wetten, • gebruiken, • kalender.
• Bestuur, • muntstelsel,
Dus geen politieke eenheid in Griekenland.
1 xxxxxxxxm²
• xxm²
• Inwoners te voet naar bouwland
• Sparta was de grootste, daarna Athene
Peiraieus: belangrijke haven 7 km van Athene:
• Atheners waren voor levensonderhoud en welvaart aangewezen op de handel over zee.
Brede weg tussen Peiraieus en Athene met muren, om als er een oorlog kwam, de verbinding veilig te houden.
5e eeuw v Chr: bevolking van Athene bedraagt 400 000 inwoners.
• 60 000: mannen met burgerrecht, omdat beide ouders Atheens burger waren,
• 30 000: niet-Atheners: μετοίκοι (medebewoners):
o handwerkslieden en handelaars,
o geen burgerrechten( niet met Atheense burgeres meebeslissen in de volksvergadering over belangen van de staat)
o wel belasting betalen en dienstplicht vervullen,
De mannen en de metoikoi met hun vrouwen en kinderen= ½ deel van de bevolking, de andere helft = slaven.
‘Akropolis’: hoge, boven de stad uitstekende burcht met een waterbron.
• Aan de voet hiervan werden Griekse steden gebouwd,
• Koningen hadden hier oorspronkelijk hun paleizen,
• Hier stonden de belangrijkste tempels voor de goden,
• Bij oorlog kon de bevolking hiernaartoe,
• In Athene straat hierop een grote tempel voor de godin Athene.
492- 479 v. Chr. : Perzen 3 keer Griekenland binnengevallen om het land.
o Laatste keer . Athene doorgedrongen en de Akropolis verwoest.
479: Perzen verjaagd.
462: Perikles
• Werd politieke leider van Athene> plan om de vernielde gebouwen en tempels weer te herstellen. Ook de nieuwbouw op de Akropolis.
• Zette een bouwprogramma op om Athene tot het cultureel religieus centrum van de Griekse wereld te maken. De financiële middelen hiervoor werden gevonden:
o In het zilver dat in Attika werd opgegraven,
o In het geld dat de bondgenoten van Athene aan de stad moesten betalen in ruil voor de bescherming die Athene hen zou brengen tegen een eventuele nieuwe aanval van de Perzen.
Agora: verzamelplaats. Het bestuurlijke en economische centrum van een Griekse stad.
• Hier waren •winkels,
• Marktkraampjes,
• Regeringsgebouwen,
• Gerechtshoven
¥ en tempels.
• Burgers konden elkaar hier dagelijks ontmoeten.
• … in Athene lag aan de voet van de Akropolis, dwars daarover liep een Panathenaiische weg, (die de belangrijkste toegangspoort van de stad met de Akropolis verbond.)
o Jaarlijks een feestelijke optocht voor de godin Athena,
o Hefaistos (van de smeden en metaalwerken,) werd hier ook vereerd, in het Hefaisteion (stond aan de westkant van de agora). Rondom lag de wijk waar metaalarbeiders hun werkplaatsen en winkels hadden. Het Hefaisteion is de best bewaarde tempel van Griekenland omdat het als christelijke kerk is gebruikt.
De agora was door Stoa ’s omgeven, zuilenhallen.
- Als bescherming tegen de zon en de regen.
- Als winkelcentrum en plaats waar leraren en filosofen hun lezingen gaven. De Stoa aan de oostzijde is tegenwoordig weer opgebouwd.
442-402, onder leiding van de beroemde beeldhouwer Feidias werden de volgende gebouwen opgericht:
1) de propylaien: de monumentale toegangspoort.
2) Athena nike tempeltje: als herinnering aan de overwinning van de Grieken op de Perzen.
3) het Erechteion: oudste en heiligste plaats van de Akropolis. De tempel bestond uit heilige ruimten( sommigen waren gewijd aan de mythische koningen van Athene).
•In één van deze ruimten stond een houten beeld van Athena Polias, de beschermster van de stad.
• er groeide ook een olijfboom die Athena eens aan de stad had geschonken,
• de afdruk van de drietand van Poseidon was nog zichtbaar in de rots.
Tegenwoordig is vooral de Kariatiden-hal beroemd(zuilen hebbend e vorm van vrouwen/kariatiden.)
4) het parthenon
Een groot bronzen beeld van Athena Promachos (voorvechtster) stond in het midden van het tempelterrein., gemaakt door Feidias. Haar lans glinsterde in de zon, waardoor zeelieden in de Oudheid die Athene naderden wisten waar ze heen moesten.
Het tempelterrein stond vol met beelden van goden, helden, atleten en beroemde Atheners. (Pausanias, reiziger uit de 2e eeuw na Chr., heeft er meer dan 6 beschreven).
Ook waren er op de vijand buitgemaakte wapens tentoongesteld en talloze geschenken die de burgers aan hun goden hadden gebracht.
De beelden die voor de inval van de Perzen hadden gestaan waren vernield. Dit puin werd door de Atheners gebruikt om het plateau van e Akropolis te egaliseren en te vergroten Dit perzenpuin is door archeologen teruggevonden met prachtige beelden in de Achaische stijl.
Het parthenon is de tempel die gewijd was aan Athena Partenos (maagd). Feidias maakte voor deze tempel een 12 meter hoog beeld van de godin Athena. Het beeld was van goud(kleding) en ivoor(het gezicht, armen en voeten) over een houten frame heen. De gebouwen op de Akropolis hebben het overleefd, omdat ze aan het begin van de middeleeuwen het Parthenon en het Erechteion tot christelijke kerken hadden gemaakt (bleef de Middeleeuwen).
15e eeuw: Turken veroveren Griekenland, het Parthenon wordt een moskee.
Haremvrouwen van de Turkse commandant trekken in het Erechteion.
1684: Venetianen beginnen oorlog tegen Turkije en belegeren daarbij Athene. Het fort op de Akropolis hield stand, maar op 26 september 1687:
• Venetianen schoten een kanonskogel door het dak van het Parthenon, waar het kruid van de Turken lag opgeslagen. De tempel ontploft, 19/58 zuilen en het grootste gedeelte van de muren begaven het.
Luchtvervuiling is tegenwoordig een groter gevaar:
• Antieke marmer aangetast,
• IJzeren pinnen waarmee dat marmer in de 19e eeuw aan elkaar was bevestigd zijn verroest.
1983: begonnen aan opknapbeurt van de Akropolis. Parthenon en Erechteion zijn afgebroken en weer opgebouwd. Antieke beelden die er nog (in situ= ter plekke) aanwezig was( deel van het fries van het P. en 5/6 kariatiden) is door kopieën vervangen.
De
Athene (Αθήνα)was in de oudheid een grote stad. Het gebied om Athene heen heette Attika. (grootte van Utrecht).
πόλίς: Stadstaat. Stad met het gebied eromheen, een staatje met eigen:
• Wetten, • gebruiken, • kalender.
• Bestuur, • muntstelsel,
Dus geen politieke eenheid in Griekenland.
1 xxxxxxxxm²
• xxm²
• Inwoners te voet naar bouwland
Peiraieus: belangrijke haven 7 km van Athene:
• Atheners waren voor levensonderhoud en welvaart aangewezen op de handel over zee.
Brede weg tussen Peiraieus en Athene met muren, om als er een oorlog kwam, de verbinding veilig te houden.
5e eeuw v Chr: bevolking van Athene bedraagt 400 000 inwoners.
• 60 000: mannen met burgerrecht, omdat beide ouders Atheens burger waren,
• 30 000: niet-Atheners: μετοίκοι (medebewoners):
o handwerkslieden en handelaars,
o geen burgerrechten( niet met Atheense burgeres meebeslissen in de volksvergadering over belangen van de staat)
o wel belasting betalen en dienstplicht vervullen,
De mannen en de metoikoi met hun vrouwen en kinderen= ½ deel van de bevolking, de andere helft = slaven.
‘Akropolis’: hoge, boven de stad uitstekende burcht met een waterbron.
• Aan de voet hiervan werden Griekse steden gebouwd,
• Koningen hadden hier oorspronkelijk hun paleizen,
• Bij oorlog kon de bevolking hiernaartoe,
• In Athene straat hierop een grote tempel voor de godin Athene.
492- 479 v. Chr. : Perzen 3 keer Griekenland binnengevallen om het land.
o Laatste keer . Athene doorgedrongen en de Akropolis verwoest.
479: Perzen verjaagd.
462: Perikles
• Werd politieke leider van Athene> plan om de vernielde gebouwen en tempels weer te herstellen. Ook de nieuwbouw op de Akropolis.
• Zette een bouwprogramma op om Athene tot het cultureel religieus centrum van de Griekse wereld te maken. De financiële middelen hiervoor werden gevonden:
o In het zilver dat in Attika werd opgegraven,
o In het geld dat de bondgenoten van Athene aan de stad moesten betalen in ruil voor de bescherming die Athene hen zou brengen tegen een eventuele nieuwe aanval van de Perzen.
Agora: verzamelplaats. Het bestuurlijke en economische centrum van een Griekse stad.
• Marktkraampjes,
• Regeringsgebouwen,
• Gerechtshoven
¥ en tempels.
• Burgers konden elkaar hier dagelijks ontmoeten.
• … in Athene lag aan de voet van de Akropolis, dwars daarover liep een Panathenaiische weg, (die de belangrijkste toegangspoort van de stad met de Akropolis verbond.)
o Jaarlijks een feestelijke optocht voor de godin Athena,
o Hefaistos (van de smeden en metaalwerken,) werd hier ook vereerd, in het Hefaisteion (stond aan de westkant van de agora). Rondom lag de wijk waar metaalarbeiders hun werkplaatsen en winkels hadden. Het Hefaisteion is de best bewaarde tempel van Griekenland omdat het als christelijke kerk is gebruikt.
De agora was door Stoa ’s omgeven, zuilenhallen.
- Als bescherming tegen de zon en de regen.
442-402, onder leiding van de beroemde beeldhouwer Feidias werden de volgende gebouwen opgericht:
1) de propylaien: de monumentale toegangspoort.
2) Athena nike tempeltje: als herinnering aan de overwinning van de Grieken op de Perzen.
3) het Erechteion: oudste en heiligste plaats van de Akropolis. De tempel bestond uit heilige ruimten( sommigen waren gewijd aan de mythische koningen van Athene).
•In één van deze ruimten stond een houten beeld van Athena Polias, de beschermster van de stad.
• er groeide ook een olijfboom die Athena eens aan de stad had geschonken,
• de afdruk van de drietand van Poseidon was nog zichtbaar in de rots.
Tegenwoordig is vooral de Kariatiden-hal beroemd(zuilen hebbend e vorm van vrouwen/kariatiden.)
4) het parthenon
Een groot bronzen beeld van Athena Promachos (voorvechtster) stond in het midden van het tempelterrein., gemaakt door Feidias. Haar lans glinsterde in de zon, waardoor zeelieden in de Oudheid die Athene naderden wisten waar ze heen moesten.
Het tempelterrein stond vol met beelden van goden, helden, atleten en beroemde Atheners. (Pausanias, reiziger uit de 2e eeuw na Chr., heeft er meer dan 6 beschreven).
De beelden die voor de inval van de Perzen hadden gestaan waren vernield. Dit puin werd door de Atheners gebruikt om het plateau van e Akropolis te egaliseren en te vergroten Dit perzenpuin is door archeologen teruggevonden met prachtige beelden in de Achaische stijl.
Het parthenon is de tempel die gewijd was aan Athena Partenos (maagd). Feidias maakte voor deze tempel een 12 meter hoog beeld van de godin Athena. Het beeld was van goud(kleding) en ivoor(het gezicht, armen en voeten) over een houten frame heen. De gebouwen op de Akropolis hebben het overleefd, omdat ze aan het begin van de middeleeuwen het Parthenon en het Erechteion tot christelijke kerken hadden gemaakt (bleef de Middeleeuwen).
15e eeuw: Turken veroveren Griekenland, het Parthenon wordt een moskee.
Haremvrouwen van de Turkse commandant trekken in het Erechteion.
1684: Venetianen beginnen oorlog tegen Turkije en belegeren daarbij Athene. Het fort op de Akropolis hield stand, maar op 26 september 1687:
• Venetianen schoten een kanonskogel door het dak van het Parthenon, waar het kruid van de Turken lag opgeslagen. De tempel ontploft, 19/58 zuilen en het grootste gedeelte van de muren begaven het.
Luchtvervuiling is tegenwoordig een groter gevaar:
• Antieke marmer aangetast,
• IJzeren pinnen waarmee dat marmer in de 19e eeuw aan elkaar was bevestigd zijn verroest.
1983: begonnen aan opknapbeurt van de Akropolis. Parthenon en Erechteion zijn afgebroken en weer opgebouwd. Antieke beelden die er nog (in situ= ter plekke) aanwezig was( deel van het fries van het P. en 5/6 kariatiden) is door kopieën vervangen.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden