De betekenis van arbeid voor mens en samenleving

Module Mens & Werk Hoofdstuk 1; De Betekenis van arbeid voor mens en samenleving Het begrip werk kunnen we dus omschrijven als: elke lichamelijke of geestelijke inspanning die wordt verricht met de bedoeling iets tot stand te brengen. In het normale spraakgebruik perken we het begrip werk vaak in tot betaalde arbeid. Kenmerkend voor betaalde arbeid is dat er altijd iets voor andere geproduceerd of verricht wordt en dat de ander daarvoor betaald. Mensen die werk verrichten en daarvoor geen eigen inkomen krijgen verrichtten onbetaalde arbeid, een andere vorm van onbetaalde arbeid is vrijwilligerswerk. Arbeid kan dus zowel betaald als onbetaald zijn. Op grond van deze conclusie zullen we onder arbeid voortaan verstaan; alle bezigheden die economisch nut opleveren voor degene die haar verricht, voor zijn of haar naaste omgeving en/of voor de samenleving als geheel. Als we het woord functie gebruiken, bedoelen we daarmee het sociologische begrip functie. Een functie is ieder objectief waarneembaar effect of gevolg van menselijke activiteiten, hetzij met betrekking tot de samenleving als geheel. Als we het over de functies van arbeid voor de individuele mens hebben, bedoelen we daarmee de gevolgen die het hebben van werk voor een individu met zich mee kan brengen. Niet iedere baan zal voor ieder individu dezelfde functies hebben. We moeten onderscheid maken tussen materiële, op geld en goederen waarneembare, en immateriële, niet stoffelijke, functies. Belangrijkste materiële functie is: Het verdienen van een inkomen en het kunnen voorzien in het eigen levensonderhoud
Belangrijkste immateriële functies zijn: De mogelijkheid tot verdere zelfontplooiing. Het ontwikkelingen van zelfrespect, het vergroten van het gevoel van eigenwaarde. Het opdoen van sociale contacten. Het krijgen van maatschappelijk aanzien(sociale status/sociale positie) De mate waarin werk maatschappelijk wordt gewaardeerd hangt af van - Factoren in het werk zelf (vb. hoofd -/ handenarbeid, verantwoordelijkheid, afwisseling, ontplooiing, contacten) - Directe en indirecte ‘opbrengst’ van arbeid (vb. inkomen, secundaire arbeidsvoorwaarden, sociale status, macht en maatschappelijke positie) Hieruit valt af te leiden waarom werklozen en huisvrouwen -/ mannen relatief weinig maatschappelijke waardering ondervinden. Factoren die van invloed zijn op de wijze waarop men de kwaliteit van werk ervaart hebben te maken met: - de arbeidsinhoud (vb. mate van arbeidsverdeling, afwisseling en autonomie) - de arbeidsverhoudingen (vb. mate van geslaagdheid van de organisatie, medezeggenschapsstructuur, beinvloedingsmogelijkheden) - de arbeidsomstandigheden (vb. gezondheid, veiligheid en welzijn) - de arbeidsvoorwaarden (waaronder werktijden en loon)