Griekse bouwkunst

Op Cyprus, eiland van Venus, leefde Pygmalion. Hij had afkeer van vrouwen, maakte beeld waarop hij verliefd werd, smeekte om vrouw zoals beeld en Venus blies het leven in. Dit verhaal laat zien tot welk een perfectie de Griekse beeldhouwkunst gekomen was. Archaïsche Periode (650-490 v Chr.) Gebruikte techniek van egyptenaren: tekenden omtrek op vier zijden marmer en hakten uit. Deden volgens vast schema van verhouding en proportiesschematisch en lijken op elkaar
Kouroi: schoonheid door symmetrie en herhalen van gestileerde vormen

Kenmerken: - naakte rechtopstaande mannelijke figuur, - kijkt recht voor zich uit, ene been naar voren, - gewicht op beide voeten, - armen langs het lichaam vuisten gebald, - krullende haren als ronde kralen, - expressieloze glimlach
loop der jaren kleine veranderingen, meer realistisch, natuurlijke vormen maar nog steeds uitdrukkingsloos
klassieke periode (490-323 v chr) Symmetrie wordt doorbroken, gezicht meer expressie
Cire perdu (verdwenen was): model van klei, waslaag, weer model van klei, hard gebakken waardoor was smolt, in tussenlaag werd brons gegoten, als hard was werd 2e kleilaag weggehakt. Contraposto houding: tegenlijn, natuurlijke lichaamshoudinghet gewicht rust op een been, zodat bekken licht kantelt. Heup en schouders vormen een tegengestelde lijn. Linkerbeen en rechterarm gespannen: balans tussen spanning en ontspanning
Kenmerken: - contraposto - een serene expressie op gelaat - geïdealiseerde weergave. Hellenistische periode (323-27 v Chr.) - Kenmerken: expressiviteit - Natuurgetrouw realistisch
Griekse bouwkunst: Meeste overblijfselen van tempels, huizen zijn vergaan. Agora (marktplein) Tempel: functie huis voor godenbeelden. Cella: ruimte voor het godenbeeld
Portaal: ingang voor cella
Peristylium: zuilengalerij rondom cella
Architraafbouw: ruimte horizontaal afgesloten. Dorische orde (600 v Chr.): eenvoudig
Ionische orde (580 v chr): met krullen
Corintische orde (420 v chr): met bladeren
Kapiteel
Architraaf: boven op zuilen
Fries op architraaf: - Triglyph: kartels - Metoop: met afbeelding
Acropolis Pericles na stijd tegen de Perzen wederopbouw voor Acropolis. - Acropolis moest woonhuis worden voor goden - Overwinning op perzen vieren
Tempel bezat perfecte verhoudingengrote harmonie: Plutarchus: frisheid en nieuwheid behouden, schoonheid voor eeuwig bewaart. Eeuwige levensadem, nooit ouder wordende ziel. Nike tempeltje: Cella, voor en achterportaal, viel Ionische zuilen. Op doorlopend fries stijd tegen Perzen. Propylaeen: entree

Parthenon: Athene (de maagdelijke Athene) cella, voor-/achterportaal, zes zuilen, daaromheen perystilyum. Op fries: gevecht lapithen en Centauren (grieken en perzen) Hoogreliëf: beelden kwamen los van achtergrond
In situ: ter plekke
Erechteion: Poseidon en Athene
Kariatiden: vrouwen uit Kariari die tot slaaf werden gemaakt
Griekse Schilderkunst
Vazen: prakische functie - Vloeistoffen zoals wijn/water - Levensmiddelen zoals droge olijven
Werden in de grong ingegraven
Begin vaasschilderingen moeite met realistische weergave
530 v chr werden roodfigurige afbeeldingen populair
eerst figuren met zwart bakkende kleiverf als silhouetten op achtergrond die tijdens bakken rode kleur kregen omtrekken en lijnen werden ingekrast
zwartbakkende klai werd als achtergrong gebruikt en figuren werden uitgepaard die rood werden. - Techniek anders lijnen met penseel - Verkorting en perspectief ( niet meer en profil van de zijkant) - Emoties - Dieptewerking - Juiste proporties
Anekdote van schilderkunst: zeuxis maakte levensechte druiven Parrhasius een doek

Romeinse kunst
Grieken: kunst en wetenschap Romeinen: overwinnaars, heersers, bestuurders
Praktische bouwkunst: wegen, aquaducyen, thermen, basillica’s moesten grootheid imperium uitstralen
Leger: schaakbordpatroon. Tempel: ronde vorm
Materialen: steen, baksteen en beton
Beton: bekisting van hout, stortten ruimte vol met kapotte stenen, pui, en goten daarover mengsel van kalk, vulkanisch zand en water - Zeer hoge gebouwen - Zeer hoog grondoppervlak - Koepels konden grotere ruimtes overbruggen
Aard materiaal had invloed op vorm
Vormen
Boog: wigvormige stenen, die door zwaartekracht klem komen te zitten door sluitsteen moet altijd worden gestut zodat druk niet alleen neerwaarts maar ook zijwaarts is
Gewelfbouw en bogen: tongewelf, kruisgewelf en koepel
Colosseum: Onderste drie lagen halfzuilen:dorisch/Ionisch/CorintischZwaar naar licht
Bovenkant palen voor zeil tegen zonnehitte
Geïmponeerd maar heeft iets doorzichtigs niet verpletterd
Pantheon: tempel voor alle godenwerd christelijke kerk voor redding heidense beschaving

Ronde opening: oculus diameter 9 binnenkant koepel cassette
Triomfboog en triomfzuil: taak van Romeinse volk overwinnen
Veldheer en leger trokken over Forum Romanum naar capitool, voor offer aan de goden. Zuil van trajanus: overwinning op daciërs
Beeldhouwkunst
Portretten: Realistisch door dodencultus van etrusken met dodenmasker op sacrofaag ( in mallen) Geïdealiseerd: combinatie schoonheidpersoonlijke kenmerken. Beeld Augustus: voorbeeld speerdrager respect voor autoriteit en bewondering voor waardigheid. Romeinse smaak: gelaatstrekken, lichaam niet naakt, hoofd gedraaid en arm geheven heersend gebaar. vespasianuskracht
Reliefs historische gebeurtenissen. Ara pacis: altaar voor de vrede, herkenbare personen
Schilderkunst24 aug 79 uitbarsting van Vesuvius. Steden goed bewaart in 18e eeuw ontdekking Luchtdicht goed geconserveerd
Fresco’s: wandschilderingen die rechtstreeks op natte kalk werden aangebracht
Geschilderde zuilengalerijen + Typisch romeins
Guirlandes en grottesken: fijn geschilderde zuiltjes, bloemen, maskers, dieren Op de berg Pelion bruiloft van Peleus x thetis ( 50 dochters Nereus) zoon zou boven vader uitstreven: achilles
Feest maar Eris ( godin van de twist) was niet uitgenodigd gooide gouden appel voor de mooiste
Athene: militaire roem

Hera: macht
Aphrodite: mooiste vrouw ter wereld: helena, koningin van Sparta. Hecuba x Priamus  paris, brandende fakkel barend: ondergang stad
Zeus x Leda in de gedaante van zwaan Helena
Menelaus getrouwd met Helena, eed dat als haar eer bedreigd wordt ze gewapend ten aanval gaan
Agamemnon oning van Mycene aanvoeder expeditie
Odysseus: - bang voor overname eiland - vrouw en zoontje
Verzon list: krankzinnigheid
Aulis noordkust Attica, tegenwinden, Artemis was boos op Agamemnon moest Iphigeneia offeren
i.p.v. haar hinde, zij naar tauris aan de zwarte zee
Aphrodite, Ares en apollo aan trojaanse kant
Hera, Athene Poseidon bij de grieken
Imitatio/ aemulatio
Homerus: helena femme fatale en slachtoffer
Aeschylus’ Agamenon is zij schuldig
Euripides: Helena /Andromache/ Iphigeneia in aulis/ trojaanse vrouwen
Ovidius: ars amatoria menelaus schuldig, gaf de optie Heroides: Mondaine Romeins
Epos: omvangrijk verhalend dichtwerk met historische personene/ gebeurtenissen

Ilias: 50 dagen laatste jaar Troje: eindigt met tweestrijd Hector achilles
Andere verhalen: thebe, Oedipus, Antigone, peleus en Thetis, aeneas, theseusen de minotaurus, jason en gulden vlies, heracles 12 werken van
Herodotus: zocht naar verbanden en groot verteller voorspoedhoogmoedval
Livius: exempla virtutis: voorbeeld van deugdzaam gedrag
Tacitus: macht corrumpeert
Kunst vertellen: vertelperspectief, vertel(de) tijd, structuur, thematiek, personages, Pathos: medelijden met een personage
Dramatische ironie: publiek weet maar speler niet. Receptie= omgaan met culturele erfenis
Entartete kunst: Overnemen van elementen uit de oudheid: exclusiviteit en status en modern
17e eeuw: handel bloeide vrede na 80-jarige oorlog
Mauritshuis: heldere symetrische opbouw
Pilasters= vierkante, platte, niet vrijstaande zuilen die uitspringen ten opzichte van de muur
Kolossale orde= meer dan een veridping
Fronton= tympaan of pediment
Spiegeling aan macht en deugden van het republikeinse Rome
Jefferson Memorial: Grieks de entree en de zuilengalerij rondom het gebouw, Romeins is de koepel en de ronde vorm

Vierschaar: moralistisch gebruik van Oudheid
Imperialistische gedachten
Mussolini: roem en macht uitdragen, manipuleerde de mythe van de macht en grootheid van het Romeinse rijk om de Italianen zelfvertrouwen te geven en nationalisme op te wekken
Anno prima: eerste jaar van zijn macht
Foro Mussolini ( foro Italico) omgeven door jongemannen en personificaties van Italiaanse steden
Inspiratie uit Ostia: baksteen, ramen en deuren geen omlijsting, vormen eenvoudig geometrisch. Veel Romeinse boogvormen
Klassieke architectuur om te imponeren: mens voelt klein en nietig, maar ook trots
Entartete kunst: kunst van minder gezonde mensen
Cultuur Grieken volmaakt, levensopvatting gezond
Moesten individuele Duitser weer zelfvertrouwen teruggeven
Espaces dÁbraxas: - vorm klassieke theater - Dorische halfzuilen kolossale orde - Ingang twee losse zuilen met fronton - Klassieke verhoudingen en vormen en functie uit verband gehaald - Vergroting constructieve elementen surrealistisch effect - Elitaire toepassing verloren - Ironisch citeren van oudheid en inspiratiebron
Orpheus en Euridice door slang gebeten en stierf

Daalde naar de onderwereld af zong hij voor heersers Hades en Persephone
Mocht terug onder een voorwaarde, mocht niet omkijken
Zong in Tracie werd door woedende bachanten afgemaakt - Bezinning over het wezen der liefde - Worsteling mysterie dood - Kracht van muziek ( kunst) Ontroostbare minnaar: Presser
Zanger en kunstenaar: Vestdijk
Vrouw: wilmink