H2 & H3 + begrippen

Volgens het legaliteitsbeginsel mag de overheid alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van burgers als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd. Alles zie je terug in het Wetboek van Strafrecht:

• Strafbaarheid: Bepaalt dat iets alleen strafbaar is als het in de wet staat.
• Strafmaat: In de wet staat dat bij ieder strafbaar feit de maximale straf.
• Ne bis in idem-regel: Na de uitspraak van de rechter kun je in principe niet voor een tweede keer voor hetzelfde feit worden vervolgd.

§3 Strafrecht: De opsporing

Veiligheid en vrijheid

Geweldsmonopolie is dat de overheid meer macht heeft geweld mag gebruiken voor rechtshandhaving en voor veiligheid. De politie mag daarom een wapenstok of pepperspray gebruiken tegen vechtende burgers. De rechtsstaat heeft ook als doel ervoor zorgen dat de regering niet teveel macht krijgt. Agenten mogen je niet zomaar arresteren etc. Rechtsbescherming is dat de grondwet de burgers beschermt tegen andere burgers en tegen machtsmisbruik van de overheid.

Misdrijven en overtredingen

In het legaliteitsbeginsel wordt onderscheid gemaakt tussen misdrijven en overtredingen. Misdrijven zijn de meer ernstige strafbare feiten, zoals moord,mishandeling of diefstal. Overtredingen zijn de minder ernstige strafbare feiten, zoals rijden door rood licht en te hard rijden.

Wat gebeurt er na een misdrijf?

De politie en officier van justitie leiden het opsporingsonderzoek.

1. De politie verzamelt informatie over het strafbare feit.
2. De officier van justitie bepaalt met behulp van het proces-verbaal of er wel of geen rechtszaak moet komen.
3. De rechter stelt tijdens een rechtszaak vast of de verdachte schuldig is.

Opsporingsbevoegdheden politie

Zonder Toestemming

• .Een verdachte staande houden.
• Een verachte fouilleren.
• Een verdachte aanhouden ofwel arresteren.
• In beslag nemen van bewijsmateriaal zoals een gestolen mobiel.

Toestemming nodig

• Het binnengaan van een woning.
• Het afluisteren van telefoongesprek en het aftappen van internetverkeer.
• Preventief fouilleren.
• Een verdachte langer dan 9 uur vasthouden.
• Infiltratie in misdaadorganisaties. De undercoveragent mag niet aanzetten tot strafbare feiten.

Officier van justitie

De officier heeft na de opsporingsonderzoek 3 mogelijkheden:

• Seponeren (=afzien van verdere rechtsvervolging): Als er onvoldoende bewijs is, als het gaat om een klein delict of als de officier vindt dat de verdachte genoeg gestraft is.
• Transactie of strafbeschikking: Bij overtredingen en lichte misdrijven hoef je maar een geldboete te betalen of een taakstraf te doen. Als je allebei afwijst dan moet je voor de rechter verschijnen. Dan krijg je een strafbeschikking.
• Vervolgen: De officier stuurt het dossier naar de rechtbank en begint een rechtszaak.

Begrippenlijst §1 t/m §3 Wat is maatschappijleer?

§1 Wat is maatschappijleer?

Maatschappelijk probleem: Een probleem dat tot gevolg heeft voor grote groepen in de samenleving, als mensen tegengestelde opvattingen hebben over de oorzaken en mogelijke oplossingen, als het veel aandacht krijgt in de media en als het alleen gemeenschappelijk kan worden opgelost, waardoor de overheid zich ermee bezig moet houden.

Politiek probleem: Problemen waarbij gekozen politici de oplossingen moeten bedenken.

Dilemma: Een lastige keuze uit twee dingen die allebei voordelen of juist nadelen hebben.

Rechtsstaat: Een rechtsstaat is een staat waarin burgers door grondrechten worden beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur van de overheid.

Parlementaire democratie: De bevolking beslist mee over wetten en regels.

Pluriforme samenleving: Als de bevolking in een land bestaat uit mensen met verschillende leefwijzen en culturele achtergronden.

Verzorgingsstaat: De overheid zorgt voor haar burgers.

§2 Basisconcepten en sleutelvragen.

Waarde: Een uitgangspunt of principe dat mensen belangrijk vinden in hun leven.

Norm: Gevolg van een waarde. Regels over hoe je je op grond van een bepaalde waarde behoort te gedragen (sociale plicht).

Sociale verplichting: Een norm.

Sociale controle: De manier waarop mensen anderen stimuleren of dwingen zich aan normen te houden.

Belang: Voordelen dat iemand ergens bij heeft.

Macht: Vermogen om het gedrag of het denken van anderen te beïnvloeden.

Gezag: Gelegitimeerde macht.

Machtsmiddel: Middelen waarmee je het gedrag van anderen kunt beïnvloeden.

Sociale ongelijkheid: Ongelijke verdeling van maatschappelijke kansen, inkomen, kennis en politieke macht.

Sociale ongelijkheid: Ongelijke verdeling van maatschappelijke kansen, inkomen, kennis en politieke macht.

Sociale cohesie: Hoe sterk mensen zich verbonden voelen met elkaar.

§3 Wat is waar, wat is niet waar?

Objectief: Hoe iets werkelijk is.

Subjectief: Wat iemand ergens van vind.

Hoor en wederhoor: Verschillende betrokken zijn gehoord.

Communicatie: Het doorgeven van informatie.

Manipulatie: Feiten worden opzettelijk verdraaid of weggelaten vaak zonder dat de ontvanger hier weet van heeft.

Propaganda: Bewust eenzijdige informatie gegeven met als doel de mening van mensen te beïnvloeden.

Indoctrinatie: De meest extreme vorm van manipulatie waarbij mensen langdurig, systematisch en dwingend eenzijdige opvattingen krijgen opgedrongen met de bedoeling dat zij deze opvattingen kritiekloos overnemen.

Referentiekader: Alles wat je bezit aan kennis, ervaringen, normen, waarden en gewoonten.

Selectieve waarneming: Iemand ziet alleen wat hij of zij wil zien.

Stereotype: Een vaststaand beeld van een hele groep mensen.

Vooroordeel: Je oordeelt over iets of iemand zonder dat je die persoon of die zaak kent.