● Het ​ garanderen​ ​ van​ ​ de​ ​ openbare​ ​ orde​ ​ ​en ​ veiligheid,​ ​ zoals​ ​ het​ zorgen ​ voor​ ​ voldoende​ ​ agenten,​ ​ rechters​ ​​maar ​ ook​ ​ ​celruimte

● Het ​ garanderen​ ​ van​ ​ mensenrechten​

● Het ​ onderhouden​ ​ van​ ​ goede​ ​ buitenlandse​ ​ betrekkingen,​ ​ binnen​ bestaande ​ samenwerkingsverbanden​ ​ als​ ​ de​ ​ Europese​ ​​Unie ​ en​ ​ ​de NAVO, ​ maar​ ​ ook​ ​ daarbuiten​ ​ met​ ​ een​​ ​land ​ als​ ​ China​

● Het ​ scheppen​ ​ van​ ​ werkgelegenheid,​ ​ sociale​ ​ zekerheid,​ ​ goede​ arbeidsomstandigheden, ​ infrastructuur​ ​ en​ ​ een​ ​ goed​ ​ economisch​ klimaat

● Het ​ zorgen​ ​ voor​ ​ welzijn,​ ​ onderwijs,​ ​ ​volksgezondheid, ​ kunst​ ​ en​ andere ​ goederen​ ​ en​ ​ diensten​ ​ op​ ​ ​sociaal-cultureel ​ gebied​

Sinds ​ 1588​ ​ Nederland​ ​ een​ ​ staat,​ ​ ​dat ​ houd​ ​ ​in ​ dat:​

● De ​ overheid​ ​ over​ ​ soevereine​ ​ macht​ ​ beschikt​

● Er ​ sprake​ ​ is​ ​ van​ ​ een​ ​ bevolking,​ ​ waarover​ ​ geregeerd​ ​ wordt​

● Het ​ grondgebied​ ​ internationaal​ ​ erkend​ ​ is​

● De ​ overheid​ ​ beschikt​ ​ over​ ​ een​ ​ geweldsmonopolie​

Soevereiniteit ​ =​ ​ dit ​ geeft​ ​ een​ ​ ​overheid ​ het​ ​​recht ​ het​ ​ land​ ​ zelf​ ​ te​ besturen ​ zonder​ ​ inmenging​ ​ van​ ​ andere​ ​ staten​

Macht ​ =​ ​ het ​ vermogen​ ​ om​ ​ ​het ​ gedrag​ ​ ​ van​ ​anderen, ​ eventueel​ ​ tegen​ ​ hun​ zin ​ te​ ​ beïnvloeden​

Politieke ​ macht​ ​ =​ ​ het ​ vermogen​ ​ de​ ​ ​politieke ​ ​besluitvorming ​ ​te ​ bepalen​

Soorten ​ machtsbronnen:​

● Wetten

● Bevoegdheden

● Morele ​ steun​

● Kennis

● Aantal

● Geld

● Charismatisch ​ gezag​ ​ (​ aantrekkingskracht ​ door​ ​ bijv.​ ​ uitstraling)​ ● De ​ mogelijkheid​ ​ om​ ​ geweld​ ​ te​ ​ ​gebruiken

Geweldsmonopolie ​ =​ ​ alleen ​ de​ ​ overheid​ ​ mag​ ​ geweld​ ​ gebruiken​

Gezag ​ =​ ​ mensen ​ accepteren​ ​ de​ ​ ​macht ​ of​ ​ ​zeggenschap ​ van​ ​ anderen​ ​ als​ legitiem

​2:​ ​Democratie​ ​en​ ​rechtsstaat

Rechtsstaat ​ =​ ​ een ​ staat​ ​ waarin​ ​ ​de ​ rechten​ ​ ​ en​ ​plichten ​ van​ ​ zowel​ ​ de​ inwoners ​ als​ ​ van​ ​ de​ ​ overheid​ ​ zijn​ ​​vastgelegd ​ zodat​ ​ burgers​ ​ beschermd​ worden ​ tegen​ ​ machtsmisbruik​ ​ door​ ​ de​ ​ overheid​

Democratische ​ rechtsstaat​ ​ =​ ​ een ​ staat​ ​ waarin​ ​ ​de ​ ​macht ​ ​door ​ of​ namens ​ het​ ​ volk​ ​ wordt​ ​ uitgeoefend​ ​ binnen​ ​ de​ ​​grenzen ​ ​van ​ de​ ​ ​grondwet, zodat ​ individuele​ ​ grondrechten​ ​ worden​ ​ beschermd​

3 ​ kenmerken​ ​ van​ ​ een​ ​ democratische​ ​ rechtsstaat:​

● Er ​ is​ ​ sprake​ ​ van​ ​ ​een ​ ​grondwettelijke​ scheiding​ ​ van​ ​ de​ ​ politieke​ macht

● De ​ (​ politieke) ​ grondrechten​ ​ worden​ ​ geëerbiedigd​

● Het ​ bestuur​ ​ van​ ​ het​ ​ land​ ​ is​ ​ ​gebaseerd ​ ​op ​ het​ ​ legaliteitsbeginsel​

Wetgevende ​ macht​ ​ =​ ​ stelt ​ de​ ​ wetten​ ​ ​ vast​ ​waaraan ​ burgers​ ​ zich​ moeten ​ houden​ ​ (​ leerplichtwet) ​ .​ ​ Deze​ ​ macht​ ​ ​is ​ ​in​ ​handen ​ van​ ​ de​ ​ regering​ (staatshoofd ​ en​ ​ ministers)​ ​ en​ ​ het​ ​ parlement​ ​​( eerste​ ​en ​ tweede​ ​ kamer)​

Uitvoerende ​ macht​ ​ =​ ​ zorgt ​ ervoor​ ​ dat​ ​ eenmaal​ ​ goedgekeurde​ ​ ​wetten ook ​ worden​ ​ uitgevoerd.​ ​ Deze​ ​ macht​ ​ is​​ in​​ ​handen ​ van​ ​ ministers​ ​ die​ richtlijnen ​ geven​ ​ aan​ ​ hun​ ​ ​ambtenaren ​ of​ ​ speciale​​ ​instanties ​ zoals​ ​ ​de kinderbescherming, ​ de​ ​ belastingdienst​ ​ of​ ​ de​ ​​banken. ​ Het​ ​ parlement​ controleert ​ of​ ​ de​ ​ uitvoerende​ ​ macht​ ​ zijn​​ werk​ ​ goed​ ​ doet​

Rechterlijke ​ macht​ ​ =​ ​ beoordeelt ​ of​ ​ wetten​ ​ goed​ ​ worden​ ​ nageleefd.​ Deze ​ macht​ ​ is​ ​ in​ ​ handen​ ​ van​ ​ ​onafhankelijke ​ rechters.​​ ​Zij​ beoordelen​ ​ of​ iemand ​ een​ ​ wet​ ​ overtreedt​ ​ en​ ​ kunnen​ ​​een ​ overtreder​ ​ bestraffen.​ ​ Ook​ oordelen ​ zij​ ​ in​ ​ situaties​ ​ waarin​ ​ burgers​ ​ vinden​ ​​dat ​ ​hun ​ door​ ​ de​ ​ overheid​ onterecht ​ is​ ​ aangedaan​

Klassieke ​ grondrechten​ ​ =​ ​ de ​ rechten​ ​ die​ ​ ​de ​ ​vrijheid ​ en​ ​ ​gelijkheid ​ van​ burgers ​ moeten​ ​ garanderen.​ ​ Deze​ ​ rechten​ ​ zijn​ ​ ​afdwingbaar ​ bij​ ​ de​ ​ rechter.​ (vrijheid ​ van​ ​ godsdienst,​ ​ het​ ​ recht​ ​ op​ ​ een​ ​ eerlijk​ ​ proces)​

Sociale ​ grondrechten​ ​ =​ ​ verplichten ​ de​ ​ overheid​ ​ ​om ​ ​te ​ ​zorgen ​ voor​ voldoende ​ werkgelegenheid,​ ​ sociale​ ​ zekerheid,​ ​ een​ ​​schone ​ en​ ​ ​veilige leefomgeving, ​ goede​ ​ volksgezondheid,​ ​ voldoende​ ​ woonruimte,​ maatschappelijke ​ en​ ​ culturele​ ​ ontplooiingsmogelijkheden​ ​ en​ ​ voor​ iedereen ​ toegankelijk​ ​ onderwijs.​ ​ Deze​ ​ grondrechten​ ​​zijn ​ niet​ ​ ​afdwingbaar bij ​ de​ ​ rechter.​

Legaliteitsbeginsel ​ =​ ​ alles ​ wat​ ​ in​​ de​ ​ wet​ ​ ​beschreven ​ staat​ ​ moet​ ​ leidend​ zijn. ​ Hier​ ​ kan​ ​ op​ ​ teruggevallen​ ​ worden​

Constitutionele ​ Monarchie​ ​ =​ ​ de ​ koning​ ​ moet​ ​ ​ zich​ ​aan ​ de​ ​ grondwet​ houden

Constitutionele ​ taken​ ​ van​ ​ de​ ​ koning​ ​ ​volgens ​ grondwet:​

● Lidmaatschap ​ van​ ​ de​ ​ regering​ ​ en​ ​ voorzitterschap​ ​ ​van ​ de​ ​ Raad​ ​ van​ State

● Plaatsen ​ van​ ​ een​ ​ handtekening​ ​ onder​ ​ alle​ ​ wetten​

● Voorlezen ​ van​ ​ de​ ​ troonrede​ ​ op​ ​ prinsjesdag​

● Benoeming ​ van​ ​ ministers​ ​ en​ ​ staatssecretarissen​ ​ bij​ ​ ​de ​ vorming​ ​ ​van een ​ nieuw​ ​ kabinet​

Niet-constitutionele ​ taken​ ​ van​ ​ de​ ​ koning​

● Het ​ overleggen​ ​ met​ ​ de​ ​ minister-president​ ​ ​over ​ het​ ​ kabinetsbeleid​

● Ons ​ land​ ​ vertegenwoordigen​ ​ bij​ ​ staatsbezoeken​

● Het ​ ontvangen​ ​ van​ ​ buitenlandse​ ​ staatshoofden​

Onschendbaar ​ =​ ​ de ​ ministers​ ​ zijn​ ​ verantwoordelijk​ ​ ​ voor​ ​alles ​ wat​ ​ het​ staatshoofd ​ (​ de ​ koning)​ ​ doet.​

Parlementaire ​ democratie​ ​ =​ ​ wij ​ stemmen​ ​ niet​ ​ ​ zelf,​ ​maar ​ kiezen​ ​ een​ parlement ​ dat​ ​ namens​ ​ ons​ ​ stemt​

Kenmerken ​ van​ ​ onze​ ​ parlementaire​ ​ democratie:​

● Het ​ volk​ ​ wordt​ ​ vertegenwoordigd​ ​ door​ ​ een​ ​ ​parlement ​ dat​ ​ door​ ​ vrije​ en ​ ​geheime ​ verkiezingen​ ​ wordt​ ​ gekozen.​

(indirecte/representatieve ​ democratie)​

● Alle ​ burgers​ ​ zijn​ ​ gelijk​ ​ voor​ ​ ​de ​ wet​ ​ en​ ​ ​hebben ​ ​gelijke ​ invloed​ ​ op​ ​ de​ samenstelling ​ van​ ​ het​ ​ parlement​

● Ministers ​ zijn​ ​ verantwoording​ ​ schuldig​ ​ aan​ ​ de​ ​ gekozen​ volksvertegenwoordiging

● Het ​ kabinet​ ​ voert​ ​ beleid​ ​ op​ ​ basis​ ​ van​ ​ ​het ​ ​vertrouwen ​ van​ ​ de​ meerderheid ​ van​ ​ de​ ​ volksvertegenwoordiging.​

● De ​ macht​ ​ van​ ​ de​ ​ overheid​ ​ wordt​ ​​( indirect)​ ​gelegitimeerd ​ door​ ​ de​ vrije ​ en​ ​ geheime​ ​ verkiezingen,​ ​ die​ ​ uiterlijk​​ ​iedere ​ vier​ ​ jaar​ plaatsvinden

● Besluitvorming ​ door​ ​ regering​ ​ en​ ​ parlement​ ​ ​vindt ​ plaats​ ​ bij​ meerderheid ​ stemmen​

● Er ​ is​ ​ sprake​ ​ van​ ​ een​ ​ tweekamerstelsel,​ ​ waarbij​ ​ ​het ​ primaat​ ​ bij​ ​ ​de direct ​ gekozen​ ​ tweede​ ​ kamer​ ​ ligt​

​3:​ ​Verkiezingen​ ​en​ ​kiesstelsels

Actief ​ kiesrecht​ ​ =​ ​ het ​ recht​ ​ om​ ​ te​ ​ kiezen​

Passief ​ kiesrecht​ ​ =​ ​ het ​ recht​ ​ ​ om​ gekozen​ ​ te​ ​ worden​

Evenredige ​ vertegenwoordiging​ ​ =​ ​ alle ​ uitgebrachte​ ​ stemmen​ ​ worden​ verdeeld ​ over​ ​ het​ ​ beschikbare​ ​ aantal​ ​ zetels​

Kiesdeler ​ =​ ​ de ​ hoeveelheid​ ​ stemmen​ ​ ​die ​ je​ ​ nodig​ ​ ​hebt ​ voor​ ​ ​een ​ zetel​

Kiesdrempel ​ =​ ​ een ​ partij​ ​ moet​ ​ dan​ ​ een​ ​ bepaald​ ​ ​minimumpercentage stemmen ​ halen​ ​ om​ ​ mee​ ​ te​ ​​delen ​ in​ ​ de​ ​ zetels​

Kenmerken ​ Nederlands​ ​ kiesstelsel:​

● Vrije ​ en​ ​ geheime​ ​ verkiezingen​

● Evenredige ​ vertegenwoordiging​

● Kiesdrempel ​ is​ ​ gelijk​ ​ aan​ ​ kiesdeler​

● Algemeen ​ actief​ ​ en​ ​ passief​ ​ kiesrecht​ ​ ​vanaf ​ 18​ ​ jaar​

Districten- ​ en​ ​ meerderheidsstelsel​ ​ (​ Engeland, ​ VS):​

● Sterke ​ relatie​ ​ kiezer​ ​ en​ ​ gekozene​

● Gekozene ​ vertegenwoordigt​ ​ alle​ ​ burgers​ ​ in​ ​ het​ ​ district​

● ‘The ​ winner​ ​ takes​ ​ it​ ​ all’​

● Grote ​ kans​ ​ op​ ​ meerderheid​ ​ van​ ​ ​een ​ partij​ ​ in​ ​ parlement​

● Snelle ​ regeringsvorming​

● Kleine ​ partijen​ ​ hebben​ ​ weinig​ ​ kans​

Stelsel ​ evenredige​ ​ vertegenwoordiging​ ​ (​ Nederland): ● Grotere ​ afstand​ ​ kiezer​ ​ en​ ​ gekozene​

● Gekozene ​ vertegenwoordigt​ ​ al​ ​ zijn/haar​ ​ kiezers​

● Aantal ​ zetels​ ​ evenredig​ ​ met​ ​ het​ ​ aantal​ ​ stemmen​

● Kleine ​ kans​ ​ op​ ​ meerderheid​ ​ van​ ​ een​ ​ partij​

● Trage ​ regeringsvorm​

● Veel ​ kleine​ ​ partijen​ ​ in​ ​ ​het ​ ​parlement

Fractiediscipline ​ =​ ​ de ​ afspraak​ ​ om​ ​ ​ bij​ wetsvoorstellen​ ​ hetzelfde​ ​ te​ stemmen ​ als​ ​ de​ ​ andere​ ​ partijleden​

Representativiteit ​ =​ ​ de ​ mate​ ​ waarin​ ​ standpunten​ ​ en​ ​ besluiten​ ​ ​van gekozen ​ vertegenwoordigers​ ​ overeenkomen​ ​ met​ ​ de​ ​ met​ ​​de ​ wens​ ​ van​ ​ de​ kiezers

Knelpunten ​ die​ ​ een​ ​ rol​ ​ spelen​ ​ ​bij ​ representativiteit:​

● Partijen ​ vertegenwoordigen​ ​ niet​ ​ altijd​ ​ de​ ​ ideeën​ ​ ​van ​ hun​ ​ ​kiezers.

● Vanwege ​ de​ ​ geringe​ ​ communicatie​ ​ tussen​ ​ ​kiezer ​ en​ ​ gekozene​ weten ​ vertegenwoordigers​ ​ niet​ ​ altijd​ ​ precies​ ​ wat​​ ​de ​ kiezers​ ​ willen​

● Actieve ​ kiezers​ ​ hebben​ ​ meer​ ​ kans​ ​ ​vertegenwoordigd ​ te​ ​ worden​ ​ dan​ inactieve ​ kiezers​

● Er ​ is​ ​ een​ ​ groep​ ​ kiesgerechtigden​ ​ die​ ​ zich​ ​ helemaal​ ​ niet​ vertegenwoordigd ​ voelt.​ ​ Vaak​ ​ besluiten​ ​ zij​ ​ ​niet ​ te​ ​ ​stemmen. ​ Soms​ omdat ​ zij​ ​ de​ ​ politiek​ ​ niet​ ​ ​begrijpen ​ en​ ​ soms​​ ​omdat ​ het​ ​ ze​ ​ niet​ interesseert

Verkiezingsprogramma ​ =​ ​ hierin ​ staan​ ​ de​ ​ belangrijkste​ ​ plannen​ ​ en​ opvattingen ​ over​ ​ de​ ​ partij​

Zwevende ​ kiezers​ ​ =​ ​ de ​ mensen​ ​ ​die ​ niet​ ​ ​elke ​ ​keer ​ op​ ​ dezelfde​ ​ partij​ stemmen ​ en​ ​ tijdens​ ​ verkiezingen​ ​ vaak​ ​ ​nog ​ niet​ ​ weten​​ ​op ​ welke​ ​ partij​ ​ ze​ zullen ​ stemmen​

Kabinetsformatie ​ =​ ​ de ​ periode​ ​ na​ ​ de​ ​ verkiezingen​ ​ waarin​ ​ ​de

(winnende) ​ partijen​ ​ onderhandelen​ ​ over​ ​ een​ ​ ​nieuw ​ ​te ​ ​vormen ​ kabinet​

Coalitievorming ​ =​ ​ een ​ verbond​ ​ van​ ​ politieke​ ​ ​ partijen​ ​die ​ dan​ ​ in​ ​ een​ volksvertegenwoordiging ​ samen​ ​ een​ ​ meerderheid​ ​ van​ ​ ​de ​ stemmen​ hebben

De ​ kabinetsformatie​ ​ in​ ​ stappen:​

1. De ​ nieuwe​ ​ tweede​ ​ kamer​ ​ wordt​ ​ geïnstalleerd​

2. De ​ tweede​ ​ kamer​ ​ benoemt​ ​ na​ ​ een​ ​ ​ debat​ ​een ​ of​ ​ meer​ ​ informateurs​ die ​ de​ ​ opdracht​ ​ krijgen​ ​ te​ ​ onderzoeken​ ​​of​ ​een ​ bepaalde​ ​ coalitie​ politiek ​ haalbaar​ ​ is​

3. In ​ de​ ​ weken​ ​ daarna​ ​ onderhandelen​ ​ de​ ​ ​informateurs ​ met​ ​ ​mogelijke coalitiepartners.

4. De ​ informateur​ ​ schrijft​ ​ coalitieafspraken​ ​ op​ ​ ​in​ een​ ​ regeerakkoord​

5. Tweede ​ kamer​ ​ fracties​ ​ van​ ​ de​ ​ ​coalitiepartijen ​ onderschrijven​ ​ het​ regeerakkoord, ​ dat​ ​ betekent​ ​ dat​ ​ de​ ​ partijen​ ​​beloven ​ dat​ ​ zij​ ​ niet​ dwars ​ zullen​ ​ gaan​ ​ liggen​ ​ in​ ​ het​​ parlement​ ​ bij​ ​ beleidsvoornemens​ waar ​ zij​ ​ het​ ​ eigenlijk​ ​ niet​ ​ ​mee ​ eens​ ​ zijn,​ ​ ​maar ​ die​ ​ wel​ ​ in​ ​ het​ regeerakkoord ​ zijn​ ​ afgesproken​

6. Als ​ de​ ​ informateur​ ​ geslaagd​ ​ is​ ​ om​ ​ partijen​ ​ ​bij ​ elkaar​ ​ te​ ​ brengen​ brengt ​ hij​ ​ verslag​ ​ uit​ ​ aan​ ​ ​de ​ tweede​ ​ kamer.​ ​ De​ ​ tweede​ ​ kamer​ benoemt ​ vervolgens​ ​ de​ ​ formateur.​ ​ De​ ​ ​formateur ​ (​ minister president) ​ is​ ​ degene​ ​ die​ ​ daadwerkelijk​ ​ een​ ​ kabinet​​ ​gaat ​ vormen​ ​ ​en als ​ taak​ ​ heeft​ ​ om​ ​ de​ ​ ministeries​ ​ te​ ​​verdelen ​ ​en ​ te​ ​ zoeken​ ​ naar​ personen ​ die​ ​ geschikt​ ​ zijn​ ​ voor​ ​ de​​ ​ministers ​ en​ ​ staatssecretaris​ posten

7. Als ​ de​ ​ koning​ ​ de​ ​ ontslagaanvraag​ ​ ​van ​ de​ ​ vertrekkende​ bewindspersonen ​ (​ ministers ​ of​ ​ staatssecretarissen)​ ​ heeft​ ondertekend, ​ dan​ ​ kunnen​ ​ de​ ​ nieuwe​ ​ ​geschikte ​ bewindslieden​ worden ​ gezocht​ ​ door​ ​ de​ ​ formateur​

8. De ​ koning​ ​ benoemt​ ​ vervolgens​ ​ de​ ​ bewindslieden​ ​ ​nadat ​ zij​ ​ ​trouw beloofd ​ of​ ​ gezworen​ ​ hebben​

9. Het ​ kabinet​ ​ wordt​ ​ gepresenteerd​ ​ aan​​ ​het ​ ​publiek ​ (​ volk)

10. Tot ​ slot​ ​ legt​ ​ de​ ​ minister​ ​ president​ ​ ​ namens​ ​de ​ regering​ ​ in​​ de​ Tweede ​ Kamer​ ​ verantwoording​ ​ af​ ​ over​ ​ de​ ​​formatie ​ ​en ​ volgt​ ​ ​een debat ​ over​ ​ de​ ​ regeringsverklaring​

Soorten ​ kabinetten:​

● Meerderheidskabinet ​ >​ ​ wanneer​ ​ het​ ​ kabinet​ ​ ​steunt ​ op​ ​ ​een parlementaire ​ meerderheid​

● Minderheidskabinet ​ >​ ​ bestaat​ ​ uit​ ​ bewindslieden​ ​ ​van ​ partijen​ ​ ​die samen ​ geen​ ​ meerderheid​ ​ in​ ​ de​ ​​Tweede ​ Kamer​ ​ hebben​

● Extraparlementair ​ kabinet​ ​ >​ ​ een​ ​ kabinet​ ​ ​dat ​buiten​ ​ ​de ​ Tweede​ Kamer ​ is​ ​ ontstaan.​ ​ Dit​ ​ is​ ​ ​omdat ​ de​ ​ fracties​ ​​in​ ​de ​ tweede​ ​ ​kamer ​ zich​ niet ​ gebonden​ ​ voelen​ ​ aan​ ​ de​ ​ steun​ ​​van ​ kabinet​ ​ en​ ​ regeerakkoord​

● Koninklijk ​ kabinet​ ​ >​ ​ worden​ ​ op​ ​ gezag​ ​ ​van ​ ​de ​ koning​ ​ geformeerd​ zonder ​ dat​ ​ de​ ​ fracties​ ​ in​ ​ de​ ​ ​Tweede ​ Kamer​​ ​eraan ​ te​ ​ pas​ ​ komen.​ ​ Dit​ gebeurd ​ als​ ​ de​ ​ tweede​ ​ kamer​ ​​niet ​ meer​ ​ ​functioneert

​ Kabinetscrisis ​ =​ ​ het ​ hele​ ​ kabinet​ ​ biedt​ ​ ​zijn ​ ontslag​​ ​aan. ​ Dit​ ​ gebeurt​ ​ als​ ministers ​ of​ ​ partijen​ ​ in​ ​ het​ ​ ​kabinet ​ een​ ​ conflict​ ​​hebben ​ ​of ​ als​ ​ ​de ​ Tweede​ Kamer ​ het​ ​ vertrouwen​ ​ in​ ​ het​ ​ ​kabinet ​ opzegt​

2 ​ mogelijkheden​ ​ kabinetscrisis:​

● Er ​ wordt​ ​ een​ ​ nieuw​ ​ kabinet​ ​ geformeerd,​ ​ en​ ​ ​dus ​ ​ook ​ een​ ​ nieuwe​ (in)formateur ​ benoemd​

● Er ​ worden​ ​ nieuwe​ ​ verkiezingen​ ​ gehouden,​ ​ dit​ ​ ​gebeurd ​ als​ ​ ​de kwestie ​ onder​ ​ de​ ​ bevolking​ ​ hoog​ ​ oploopt.​ ​ Het​​ ​oude ​ kabinet​ ​ wordt​ gevraagd ​ tijdelijk​ ​ de​ ​ gang​ ​ van​ ​ ​zaken ​ over​ ​ ​te​ ​nemen, ​ er​ ​ wordt​ ​ dan​ ook ​ wel​ ​ gesproken​ ​ van​ ​ een​ ​ ​demissionair ​ kabinet​

Demissionair ​ kabinet​ ​ =​ ​ een ​ kabinet​ ​ zonder​ ​ missie​

​ Hoofdstuk​ ​4:​ ​Besturen​ ​in​ ​Nederland

Kabinet ​ =​ ​ bestaat ​ uit​ ​ de​ ​ ministers​ ​ ​en ​ de​ ​ staatssecretarissen​

Regering ​ =​ ​ bestaat ​ uit​ ​ de​ ​ ministers​ ​ en​ ​ de​ ​ ​koning

3 ​ hoofdtaken​ ​ ministers:​

● Voorbereiding ​ van​ ​ overheidsbeleid​

● (mede) ​ Wetgeving​ ​ van​ ​ overheidsbeleid​

● Uitvoering ​ overheidsbeleid​

Miljoenennota ​ =​ ​ bevat ​ per​ ​ ministerie​ ​ concrete​ ​ voornemens​ ​ met​ ​ ​een financiële ​ onderbouwing​

Troonrede ​ =​ ​ hierin ​ staan​ ​ hoofdlijnen​ ​ ​van ​ het​ ​ ​te​ ​voeren ​ beleid​ ​ die​ ​ door​ het ​ staatshoofd​ ​ wordt​ ​ voorgelezen​

3 ​ rechten​ ​ ministers​ ​ (​ mede)wetgevende ​ taak:​

● Het ​ indienen​ ​ van​ ​ wetsvoorstellen​ ​ (90​ %​ door​ ​ ministers)​

● Het ​ mede​ ​ ondertekenen​ ​ van​ ​ wetten​ ​ na​ ​ ​goedkeuring ​ door​ ​ ​het parlement. ​ Zonder​ ​ deze​ ​ handtekening​ ​ van​ ​ ​de ​ ​minister ​ ​( contraseign) is ​ een​ ​ wet​ ​ niet​ ​ geldig​

● Het ​ nemen​ ​ van​ ​ algemene​ ​ maatregelen​ ​ van​ ​ ​bestuur ​ om​ ​ ​eerder aangenomen ​ raamwetten​ ​ nader​ ​ in​ ​ te​ ​ vullen​

Werkzaamheden ​ ministers​ ​ uitvoerende​ ​ taak:​

● Het ​ uitvoeren​ ​ van​ ​ aangenomen​ ​ wetten​

● Maatregelen ​ die​ ​ voortvloeien​ ​ uit​ ​ eerder​ ​ aangenomen​ ​ wetten​

● Het ​ nemen​ ​ van​ ​ besluiten​ ​ over​ ​ zaken​ ​ ​waar ​ geen​ ​ ​specifieke wetgeving ​ over​ ​ bestaat​ ​ en​ ​ waar​ ​ ​geen ​ goedkeuring​ ​ ​van ​ ​het parlement ​ voor​ ​ nodig​ ​ is​

Staten-Generaal ​ =​ ​ Volksvertegenwoordiging ​ op​ ​ landelijk​ ​ niveau​ (Eerste ​ en​ ​ Tweede​ ​ Kamer)​

2 ​ hoofdtaken​ ​ Tweede​ ​ Kamer​ ​ (150​ ​ leden)​

● (Mede)wetgevende ​ taak​

● Controlerende ​ taak​

Rechten ​ Tweede​ ​ Kamer​ ​ (​ mede)wetgevende ​ taak:​

● Stemrecht:​ ​ het​ ​ recht​ ​ om​ ​ wetsvoorstellen​ ​ ​goed- ​ ​of​ af​ ​ te​ ​ keuren​

● Recht ​ van​ ​ amendement​ :​ ​ het​ ​ recht​ ​ om​ ​ ​een ​ ​deel ​ van​ ​ een​ wetsvoorstel ​ te​ ​ wijzigen​

● Recht ​ van​ ​ initiatief​ :​ ​ het​ ​ recht​ ​ om​​ ​zelf ​ ​wetsvoorstellen ​ ​in ​ te​ ​ dienen​

● Budgetrecht:​ ​ het​ ​ recht​ ​ om​ ​ de​ ​ ​jaarlijkse ​ begroting​​ aan​ ​ te​ ​ nemen​ ​ of​ te ​ verwerpen​

Formele ​ Rechten​ ​ Tweede​ ​ Kamer​ ​ Controlerende​ ​ taak:​

● Vragenrecht:​ ​ het​ ​ stellen​ ​ van​ ​ ​ vragen​ ​aan ​ de​ ​ bewindslieden​

● Recht ​ van​ ​ interpellatie​ :​ ​ het​ ​ ​ ter​ ​verantwoording ​ roepen​ ​ van​ bewindspersonen ​ over​ ​ het​ ​ (​ voorgenomen) ​ regeringsbeleid​

● Recht ​ van​ ​ motie​ :​ ​ de​ ​ mogelijkheid​ ​ ​van ​ ​ de​ ​Tweede ​ Kamer​ ​ om​ ​ een​ schriftelijke ​ uitspraak​ ​ te​ ​ doen​ ​ over​ ​ het​ ​ beleid​ ​​van ​ een​ ​ minister.​ ​ Bij​ een ​ motie​ ​ van​ ​ afkeuring​ ​ wordt​ ​ het​ ​​beleid ​ van​ ​ een​ ​ minister​ afgekeurd ​ en​ ​ bij​ ​ een​ ​ motie​ ​ ​van ​ wantrouwen​ ​ ​wordt ​ de​ ​ minister​ ​ zelf​ negatief ​ beoordeeld​

● Recht ​ van​ ​ enquête​ :​ ​ de​ ​ mogelijkheid​ ​ van​ ​ ​de ​ ​tweede ​ kamer​ ​ om​ zelfstandig ​ een​ ​ onderzoek​ ​ in​ ​ te​ ​ ​stellen ​ als​ ​ ​de ​ kamer​ ​ naar​ ​ haar​ mening ​ onvoldoende​ ​ informatie​ ​ van​ ​ de​ ​ ​regering ​ krijgt​

Eerste ​ Kamer​ ​ (75​ ​ leden):​

● De ​ hoofdtaak​ ​ van​ ​ de​ ​ Eerste​ ​ Kamer​ ​ ​is​ ​het ​ controleren​ ​ of​ ​ een​ wetsvoorstel ​ inhoudelijk​ ​ in​ ​ overeenstemming​ ​ is​ ​ met​ ​ eerdere​ wetgeving ​ en​ ​ met​ ​ de​ ​ grondwet​ ​ ​( laatste ​ ​controle)

● De ​ Eerste​ ​ Kamer​ ​ kan​ ​ alleen​ ​ een​ ​wet​​ ​in​ zijn​ ​ geheel​ ​ aannemen​ ​ of​ verwerpen ​ en​ ​ kan​ ​ daardoor​ ​ geen​ ​ ​veranderingen ​ aanbrengen​ ​ ​in ​ een​ wetsvoorstel ​ dus​ ​ Eerste​ ​ Kamer​ ​ heeft​ ​​ ​geen​​ ​recht ​ van​ ​ amendement​

● De ​ Eerste​ ​ Kamer​ ​ kan​ ​ ook​ ​ geen​ ​ ​wetsvoorstellen ​ indienen​ ​ en​ ​ heeft​ daarmee ​ geen​ ​ recht​ ​ van​ ​ initiatief​

● De ​ Eerste​ ​ Kamer​ ​ kan​ ​ wel​ ​ schriftelijke​ ​ ​vragen ​ ​stellen ​ of​ ​ een​ parlementaire ​ enquête​ ​ instellen​

● De ​ afweging​ ​ die​ ​ de​ ​ Tweede​ ​ Kamer​ ​ maakt​ ​ ​weegt ​ ​zwaarder ​ dan​ ​ die​ van ​ de​ ​ Eerste​ ​ Kamer​ ​ omdat​ ​ de​ ​ ​Tweede ​ ​Kamer ​ direct​​ is​ ​ gekozen​ door ​ het​ ​ volk​ ​ en​ ​ ​de ​ Eerste​ ​ ​Kamer ​ indirect​​ is​ ​ gekozen​ ​ door​ ​ de​ Provinciale ​ Staten​

Informele ​ middelen​ ​ Eerste​ ​ en​ ​ Tweede​ ​ Kamer​​ ​om ​ proces​ ​ politieke​ besluitvorming ​ te​ ​ beïnvloeden​ ​ (​ ook ​ ministers​ ​ ​en ​ staatssecretarissen​ kunnen ​ gebruik​ ​ maken​ ​ van​ ​ deze​ ​ middelen):​

● Lobbyen ​ bij​ ​ ministers​ ​ >​ ​ door​ ​ persoonlijke​ ​ contacten​ ​ de​ ​ minister​ overtuigen ​ van​ ​ jouw​ ​ standpunten​

● Overleggen ​ met​ ​ ambtenaren​ ​ en​ ​ pressiegroepen​ ​ ​>​ kans​ ​ groter​ ​ dat​ een ​ wetsvoorstel​ ​ wordt​ ​ aangenomen​

● Gebruikmaken ​ van​ ​ de​ ​ massamedia​ ​ (​ kranten,​ ​opiniebladen ​ enz.)​ ​ >​ kamerlid ​ kan​ ​ zijn/haar​ ​ visie​ ​ naar​ ​ buiten​ ​ ​brengen ​ ​of ​ soms​ ​ opzettelijk​ nieuws ​ laten​ ​ lekken​

3 ​ bestuurslagen:​

● Rijk

● Provincie

● Gemeente

Gedecentraliseerde ​ eenheidsstaat​ ​ (​ Nederland) ​ =​ ​ De ​ lagere​ overheden ​ hebben​ ​ een​ ​ relatieve​ ​ zelfstandigheid​

Subsidiariteitsbeginsel ​ =​ ​ decentraal ​ wat​ ​ kan,​ ​ centraal​ ​ wat​ ​ moet​

Provincie:

● Belangrijkste ​ taken:​ ​ ruimtelijke​ ​ ordening​ ​ en​ ​ het​ ​ milieu​

● Opstellen ​ structuurvisie​ ​ >​ ​ hierin​ ​ staat​ ​ aangegeven​ ​ welke​ activiteiten ​ in​ ​ een​ ​ gebied​ ​ passen​ ​ rekening​​ houdend​ ​ met​ ​ het​ rijksbeleid

● Andere ​ taken:​ ​ welzijn​ ​ en​ ​​cultuur ​ (​ financiering​ bibliotheken)​

● Zitting ​ in​ ​ het​ ​ bestuur​ ​ van​ ​ water-​ ​ gas-​ ​ en​ ​ elektriciteitsbedrijven​

● Een ​ keer​ ​ in​ ​ de​ ​ 4​ ​ jaar​ ​ ​provinciale ​ ​verkiezingen ​ >​ ​ de​ ​ gekozen​ vertegenwoordigers ​ vormen​ ​ de​ ​ Provinciale ​ Staten​ .​

● Na ​ de​ ​ verkiezingen​ ​ zoeken​ ​ de​ ​ leden​ ​ van​ ​ ​de ​ ​Provinciale ​ Staten​ ​ met​ elkaar ​ een​ ​ coalitie​ ​ die​ ​ het​ ​ dagelijks​ ​ ​bestuur ​ ​vormt, ​ wat​ ​ ​de

Gedeputeerde ​ staten ​ wordt​ ​ genoemd.​ ​ De​ ​ ​voorzitter ​ van​ ​ de​ Gedeputeerde ​ staten​ ​ en​ ​ de​ ​ ​ Provinciale ​​staten ​ ​is ​ de​ ​ commissaris van ​ de​ ​ koning​ .​ ​ Hij​ ​ ​wordt ​ niet​ ​ ​gekozen ​ ​maar ​ officieel​ ​ benoemd​ door ​ de​ ​ koning,​ ​ maar​ ​ ​in​ praktijk​ ​ eigenlijk​​ ​benoemd ​ door​ ​ ​de ​ minister​ van ​ binnenlandse​ ​ zaken​

Gemeente:

● Verantwoordelijk ​ voor​ ​ het​ ​ ordelijke​ ​ verloop​ ​ van​ ​ ​het ​ openbare​ ​ ​leven in ​ een​ ​ gemeente​ ​ (​ huwelijken, ​ geboorten,​ ​ ​brandweer, ​ politie​ ​ ​enz.)

● Structuurvisies ​ van​ ​ de​ ​ provincie​ ​ gedetailleerd​ ​ ​invullen ​ door​ ​ middel​ van ​ bestemmingsplannen

● Dagelijks ​ bestuur​ ​ gemeente​ ​ is​ ​ in​ ​ handen​ ​ ​van ​ het​ ​ college​ ​ van​ burgemeester ​ en​ ​ wethouders​ ​ (B ​ en​ ​ W)​

● Uitvoerende ​ en​ ​ (​ mede)wetgevende ​ macht​ ​ >​ ​ verantwoordelijk​ ​ voor​ begroting

● Wethouders ​ worden​ ​ gekozen​ ​ door​ ​ leden​ ​ gemeenteraad​

● Burgemeester ​ is​ ​ voorzitter​ ​ van​ ​ ​gemeenteraad ​ en​ ​ (​ B​ ​en ​ W)​ ​ ​en ​ is​ verantwoordelijk ​ voor​ ​ de​ ​ openbare​ ​ orde​ ​ ​in​ de​ ​ gemeente​

● Burgemeesters ​ van​ ​ grote​ ​ steden​ ​ hebben​ ​ wekelijks​ ​ ​overleg ​ met​ ​ ​de korpschef ​ van​ ​ de​ ​ politie​ ​ ​en ​ de​​ hoofdofficier​ ​ van​ ​ justitie​

(driehoeksoverleg)

● Burgemeester ​ wordt​ ​ voor​ ​ 6​ ​ jaar​ ​ ​benoemd ​ >​ ​ ​Gemeenteraad ​ stelt​ vertrouwenscommissie ​ in​ ​ en​ ​ maakt​ ​ een​ ​ ​profielschets. ​ De​ Commissaris ​ draagt​ ​ 1​ ​ kandidaat​ ​ voor​ ​​aan ​ minister​ ​ binnenlandse​ zaken, ​ hij​ ​ beslist​ ​ uiteindelijk​

● Bestuur ​ van​ ​ de​ ​ gemeente​ ​ wordt​ ​ ​gecontroleerd ​ door​ ​ gemeenteraad.​ Gemeenteraad ​ heeft​ ​ bevoegdheden​ ​ zoals:​ ​ het​ ​ ​recht ​ van​ interpellatie, ​ vragenrecht,​ ​ het​ ​ recht​ ​ om​ ​ een​​ ​motie ​ van​ ​ wantrouwen​ in ​ te​ ​ dienen,​ ​ stemrecht,​ ​ recht​ ​ van​ ​ amendement​​ ​en ​ recht​ ​ ​van initiatief

● Gemeenteraad ​ wordt​ ​ eens​ ​ in​ ​ de​ ​ 4​​ jaar​ ​ ​gekozen ​ door​ ​ de​ ​ burgers​ ​ in​ die ​ gemeente​ ​ door​ ​ middel​ ​ ​van ​ gemeenteraadsverkiezingen​

Hoofdstuk​ ​5:​ ​Politieke​ ​actoren

Politieke ​ actoren​ ​ =​ ​ organisaties ​ en​ ​ instituties​ ​ met​ ​ politieke​ ​ ​macht

Mogelijkheden ​ om​ ​ deel​ ​ te​ ​ nemen​ ​​aan ​ de​ ​ politiek:​

● Electorale ​ participatie​ ​ >​ ​ Je ​ kunt​ ​je​​ stem​ ​ uitbrengen​ ​ bij​ verkiezingen ​ of​ ​ inzetten​ ​ voor​ ​ een​ ​ verkiezingscampagne​

● Niet-electorale ​ participatie​ ​ >​ ​ Je​ ​ kunt​ ​​als ​ individuele​ ​ burger​ actievoeren ​ door​ ​ contact​ ​ te​ ​ zoeken​ ​ met​ ​ de​​ ​media ​ om​ ​ ​een ​ ​probleem aan ​ de​ ​ kaak​ ​ te​ ​ stellen,​ ​ ​een ​petitie​​ ​te​ ​ondertekenen ​ (40.000​ ​ mensen​ moeten ​ voorstel​ ​ ondertekenen​ ​ voordat​ ​ het​ ​ ​burgerinitiatief ​ in​ ​ de​ kamer ​ word​ ​ besproken)​ ​ of​ ​ demonstraties​ ​ te​ ​ voeren​

● Je ​ kunt​ ​ actief​ ​ lid​ ​ worden​​ van​ ​ een​ ​ politieke​ ​ partij​ ​ of​ ​ pressiegroep​ ​ ​> pressiegroepen ​ zijn​ ​ vaak​ ​ vertegenwoordigd​ ​ in​ ​ overlegorganen​ waardoor ​ zij​ ​ voor​ ​ de​ ​ overheid​ ​ een​ ​ aantrekkelijk​ ​ middel​ ​ zijn​​ om​ ​ met​ burgers ​ in​ ​ gesprek​ ​ te​ ​ komen​

Pressiegroepen ​ =​ ​ organisaties ​ en​ ​ groepen​ ​ ​( belangen- ​ ​en ​ actiegroepen)​ die ​ bewust​ ​ proberen​ ​ invloed​ ​ uit​ ​ te​ ​oefenen​ ​​op ​ de​ ​ politieke​ ​ besluitvorming.​ Pressiegroepen ​ ontlenen​ ​ hun​ ​ macht​ ​ aan​ ​ de​ ​​omvang ​ van​ ​ hun​ ​ aanhang,​ hun ​ maatschappelijke​ ​ positie,​ ​ hun​ ​ deskundigheid​ ​​en ​ hun​ ​ ​financiële middelen. ​ (​ bijv. ​ ANWB​ ​ of​ ​ Greenpeace)​

Hoe ​ pressiegroepen​ ​ de​ ​ politieke​ ​ besluitvorming​ ​ ​kunnen ​ beïnvloeden:​

● Lobbyen ​ bij​ ​ politici​ ​ >​ ​ als​ ​ organisaties​ ​ met​ ​ bepaalde​ ​ belangen​ proberen ​ om​ ​ op​ ​ een​ ​ informele​ ​ manier​ ​ via​​ ​direct ​ contact​ ​ ​met politieke ​ besluitvormers​ ​ beleid​ ​ in​ ​ een​ ​ voor​ ​​hen ​ ​gunstige ​ richting​ ​ te​ beïnvloeden