Regionale beeldvorming: Frankrijk

Pagina 1 Inhoudsopgave
Pagina 2 Ruimtelijke kenmerken
Pagina 3 Gebiedskenmerken
Pagina 4 Gebiedskenmerken (2) Pagina 5 Gebiedskenmerken (3) Pagina 6 Gebiedskenmerken (4) Pagina 7 Bevolkingskenmerken
Pagina 8 Bevolkingskenmerken (2) Pagina 9 Bevolkingskenmerken (3) Pagina 10 Bevolkingskenmerken (4) Pagina 11 Relationele kenmerken
Pagina 12 Bronnen & Logboek
Pagina 13 Begrippenlijst 1.1 Absolute ligging Frankrijk ligt op het westelijke deel van het Europese continent. Frankrijk grenst aan drie zeeën. Dit zijn de Noordzee of het Kanaal. De overgang van deze twee ligt namelijk bij Calais en dat ligt helemaal boven aan de kust in Frankrijk. Ook ligt Frankrijk aan de Middellandse Zee en de Atlantische Oceaan. Frankrijk ligt tussen 42 en 51 graden NB. Door Parijs loopt rivier de Seine die Parijs in twee delen deelt. Rivier de Marne komt ook uit in de Seine, in Parijs, dus zo wordt Parijs grofweg in drieën gedeeld. Ook belangrijke rivieren zijn de Loire, (die uitkomt in de Westkust van Frankrijk) de Garonne (die komt ook uit in de Westkust en loopt naar het Zuiden een stukje Spanje in) en de Rhone (deze loopt in het Zuiden, door het bergachtige gebied) Het Oosten en Zuiden van Frankrijk liggen hoger dan de rest van het gebied. Aan de Zuidoost kant grenst Frankrijk dan ook aan de landen Italië en Zwitserland. Het hoogste punt in Frankrijk is op 4103meter, dit is de Mt.Pelvoux.
1.2 Relatieve ligging Frankrijk, incl. Corsica heeft een oppervlakte van 551.695 vierkante km. Frankrijk grenst aan België, Luxemburg, Duitsland, Zwitserland, Italië en Spanje. Het heeft een gunstige ligging in Europa omdat ze aan verschillende zeeën en verschillende landen grenzen. Dit is ook gunstig voor transport en toerisme. Het land heeft 56mln inwoners en is verdeeld in 22 regio’s. Frankrijk heeft alleen natuurlijke grenzen: 3000km kustlijn, 1000km grens in de bergen van Jura, de Alpen en Pyreneeën en 190km met de Rijn. De rest is open en verbind Frankrijk met Vlaanderen.  Figuur 1: Op deze kaart zie je de ligging van
Frankrijk ten opzichte van Europa. 2.1 Fysisch geografische structuur a. Reliëf: Het hooggebergtegebied, berggebied met toppen boven de 1500meter. Jonge gebergte van de Franse Alpen in het Zuidoosten en Pyreneeën in het Zuiden. Het middelgebergtegebied, berggebied met een hoogte tussen 200 en 1500meter, bestaan uit oude gebergtemassieven. De kust van Frankrijk is met de bochten meegeteld 6200km lang. Op dit kaartje is de natuurlijke opbouw van Frankrijk te zien. b. Klimaat: Frankrijk kent een grote variatie aan klimaten. Er zijn verschillen tussen Noord en Zuid/ Oost en West. - Zuiden: Mediterraan klimaat (CS) met zachte vochtige winters en warme droge zomers met veel zon. - Noorden + midden: gematigd klimaat met neerslag in alle jaargetijden (CF), de meeste neerslag valt doorgaans in de zomer. In de winter kan het gemiddelde verschil in temperatuur wel 7 a 8 graden bedragen.  Hoe Zuidelijker, hoe mediterraner het klimaat.  Hoe Oostelijker, hoe continentaler het klimaat.  Hoe Westelijker, hoe oceanischer het klimaat.  Hoe hoger, hoe kouder en natter het klimaat. Op deze figuur zie je de neerslag in Frankrijk. Je ziet dat bepaalde gebieden meer neerslag krijgen dan andere gebieden. Op de kaart kun je precies aflezen waar er meer en waar er minder neerslag per jaar valt. Ook kun je op deze kaart zien of dat veel of weinig is ten opzichte van de rest van Europa. Op deze kaart is de temperatuur van een bepaalde maand te zien. Op de linkerkaart heb je een wintermaand en op de rechter een zomermaand. Hier kun je ook temperaturen vergelijken met die van de rest van Europa en in bepaalde delen van Frankrijk zelf. c: bodemgesteldheid
Frankrijk bestaat voor een groot deel uit bruine bosbodems. De rest van het land bestaat uit kalkhumusbodems, gebergtebodems, podzol (askleurige bodems) en mediterrane roodbruine bodems. (Zie Figuur) v
2. Ruimtelijke inrichting
a. Nederzettingenpatroon: b. Infrastructuur: Wegen en spoorwegen zijn het belangrijkste in de infrastructuur. Frankrijk heeft in totaal 1,5mln km verharde wegen. De bouw van autosnelwegen begon in Frankrijk veel later dan in bijv. Duitsland en Italië rond 1960. In 1965 waren er maar 374km aan autosnelwegen. Deze achterstand is volledig weggewerkt en Frankrijk beschikt over een uitstekend net van autosnelwegen die een goede aansluiting geven met de buurlanden. Het wegennet wordt gekenmerkt door de oude spinnenwebstructuur met Parijs in het hart. De wegen die naar Parijs lopen zijn o.a. A15, A4, A1, A6, A10, A71 en de A11. In 1981 begon Frankrijk met het snelle TGV-net. Die maakte mogelijk dat reizigers in 2uur van Parijs naar Lyon konden rijden. Deze trein zorgde er wel voor dat de binnenlandse luchtvaartmaatschappij UTA de helft van zijn reizigers op deze route zijn kwijt geraakt. Deze trein rijdt na Lyon verder richting Valence, Avignon en Marseille. En ook de verbinding Parijs-Nice is een snelle verbinding. In 7uur ben je van de een op de andere plaats. Ook is er een TGV lijn naar het Noorden, Lille en Calais. Ook zijn er verbindingen naar Oost-Frankrijk, deze eindigt in Staatsburg. Via Calais is er een treinverbinding naar Dover, in Engeland. Deze ondergrondse trein brengt je tussen deze twee continenten diep in de zee naar de andere kant. Door deze tunnel is er naast vliegen en met de boot een extra mogelijkheid en dus goed voor de infrastructuur. Omdat Frankrijk een lange kust heeft, zijn er ook veel havens waar je aan kunt meren, in het land zelf zijn ook veel rivieren, waardoor transport naar de haven aan zee makkelijk is geworden, om zo verder getransporteerd te worden. Ook zijn er redelijk veel vliegvelden in heel Frankrijk. Rond Parijs liggen zo' c. Bodemgebruik
In Noord-Frankrijk is veel akkerbouw te vinden. Rondom de rivieren bevinden zich de wijnbouwplantages.
1. Cultuurpatroon a. relevante geschiedenis van de laatste honderd jaar
Op dit kaartje zie je de verschillende cultuurgebieden. Een historisch overzicht van de laatste honderd jaar. 1870-1945 Koloniale rijk gevestigd in Indo-China en Afrika. Eerste Wereldoorlog (1914-1918) vooral in Noord- Frankrijk uitgevochten. Herstel van de oorlogsschade met grootscheepse herverkaveling in het Noorden. Verder industrialisatie. 2e Wereldoorlog met bezetting van heel Frankrijk. 1945-1958 Vierde republiek. Nationalisatie van belangrijke industrieën en banken. Planning via vijfjarenplannen. Marshallplan stimuleert de opbouw. Dekolonisatie na bevrijdingsoorlogen in Indo-China en Noord-Afrika. 1958 start van de EG. 1958 Vijfde republiek. Nieuwe grondwet met presidentiële macht en beperktere bevoegdheden van het parlement. 1962-1965 Vierde Nationale Plan: Ontwikkeling van grote projecten: Concorde, atoommacht, kernenergiecentrales, kanalisatie van de Rhone en Moezel, autowegennet, start van de grote zeehavenprojecten bij Duinkerken en Marseille en grootscheepse fusies van bedrijven. 1966-1970 Vijfde Nationale Plan: ruimtevaartprogramma en ruimtelijke ordening extra gestimuleerd. Regionale ongelijkheid en congestie van Parijs structureel aangepakt. 1970-1989 Werkloosheid in zwakke regio’s en bedrijfsklassen. Stadsvernieuwing en technopolen gestimuleerd. 1989 Frankrijk voorbereiden op 1992. Modernisering en werkloosheidbestrijding centraal. b. Godsdienst
Het grootste deel van Frankrijk is Rooms-Katholiek en een klein deel is Protestants. c. Taal
Op dit kaartje zie je de talen die over de gehele wereld worden gesproken. Je ziet dat er in Frankrijk alleen Frans wordt gesproken. Ook zie je dat er een paar andere delen van de wereld zijn die ook Frans spreken, dat is in Zuid-Afrika en in Fr. Guyana. (Zuid-Amerika) 2. Demografische structuur a. Aantal inwoners en bevolkingsspreiding
Binnen West-Europa is Frankrijk een dunbevolkt land. Bij de huidige 57mln mensen bedraagt de bevolkingsdichtheid zo’n 100 per vierkante km. Als ze dezelfde bevolkingsdichtheid als in Duitsland hadden gehad, dan waren er nu geen 57mln maar 118mln mensen in Frankrijk geweest. Binnen Frankrijk verschilt de bevolkingsdichtheid. De bevolkingsspreiding hangt sterk samen met de spreiding van de industrie. Vooral de industriegebieden, zoals Parijs, hebben mensen getrokken. Gebied Opp. In vierkante km x 1000 Bev.cijfer in milj Dichtheidscijfer per vierkante km Geb. cijfer per 1000 Sterfte cijfer per 1000 Geb. overschot per 1000 Migratieoverschot per 1000
Frankrijk 543.9 55.4 102 14.1 9.9 4.2 -- Ile-de-France 12.0 10.2 851 15.9 8.1 7.8 -6.9

Bekken van Parijs 145.6 10.1 70 14.3 10.1 4.2 -0.7
Nord-Pas-de-Calais 12.4 3.9 316 17 10.3 6.7 -5.6
Oost 48.8 5.0 105 14.3 9.5 4.8 -0.5
West 85.0 7.3 87 13.3 10.3 3 1.3
Zuidwest 103.6 2.8 56 11.1 11.3 -0.2 3.4
Centraal-Oost 69.7 6.4 93 13.6 9.4 4.2 -1.7
Middellandse-Zeegebied 67.4 6.3 95 12.5 10.3 2.2 12.5
Bron: Frankrijk, van Con Krijger en Maarten Terlingen 1986
b. Leeftijdsopbouw
In de volgende figuur zie je dezelfde gegevens dan in de tabel hierboven, maar dan 14jr later. Ook vind je hierin de leeftijdsopbouw van de Franse Bevolking. Oppervlakte in km2 Opp. hoeveel x Nederland Inwoners aantal x 1000 Bevolkingsdicht heid per km2 Stadsbevolking, % van totaal
543.965 13.1 59.330 109 76
Bevolkingsgroei % per jaar Geboortecijfer per 1000 inwoners Sterftecijfer per 1000 inwoners Zuigelingensterfte in 1ejaar per 1000 inwoners Geboorte overschot
0.4 12 9 5 3

Migratiesaldo per 1000 inwoners Levens verwachting Jeugd % bevolking <15jr Bevolking 15-64jr in % Bejaarden in % >64jr
0.7 79 18.8 65.2 16.0
Bron: Grote Bosatlas Editie 52
c. Natuurlijke en sociale bevolkingsgroei - De periode tot 1820  Het geboortecijfer en het sterftecijfer zijn rond deze tijd hoog. - De periode 1820-1945  In deze tijd stijgt het sterktecijfer sterk en daalt het geboortecijfer. Dit komt door de oorlogshandelingen tussen Frankrijk en Duitsland. In vergelijking met andere landen lag op die momenten de cijfers erg ver uit elkaar. Als er geen oorlogsspanningen waren, dan lagen de cijfers dichtbij elkaar. E - Een doorsnee gezin telde in Frankrijk 2 of 3 kinderen, terwijl dat in andere West-Europese landen 5 tot 6 was. de verklaring moest je zoeken in de invloed van de Franse Revolutie en de Napoleontische tijd. Veel jonge mannen waren gesneuveld of gehandicapt, waardoor er te weinig mannen waren om een gezin mee te stichten en te onderhouden. - Rond 1850 leefden veel mensen in armoede, waardoor ze geen kind konden verzorgen en opvoeden. Als er een sterke bevolkingsgroei in die tijd was geweest, dan was er duidelijk een hongersnood gekomen omdat op dat moment de agrarische industrie vast zat en er ook werkloosheid was. - 1945- heden. Na de 2e wereld oorlog, was er sprake van een babyboom. Een nieuwe probleem is nu echter vergrijzing. Op bepaalde gebieden zijn er veel bejaarden en in andere regio’s vind je juist veel jonge gezinnen, zoals in Noord-Frankrijk. Frankrijk is een merkwaardig land gezien migratie. De verklaring ligt in enkele sociaal-economische ontwikkelingen in het verleden: - Er was een trage start van de industrialisatie. - Er was een late en trage urbanisatie. - Er was veel immigratie in plaats van emigratie. 3. Economische structuur Uit de gegevens in de atlas, blijkt dat het BNP van Frankrijk boven 10 000 euro of meer ligt per inwoner. Het is een land met hoge inkomens en lage schulden. Binnen Frankrijk zelf verschillen de BNP per inwoners nog wel. In de wereld gezien is Frankrijk een welvarend land, met hoge inkomens en lage schulden. Maar Nationaal gezien is het nog wel verschillend. In Parijs is het hoogste BBP, 115 of meer. In Frankrijk werkt een groot deel van de bevolking in de agrarische sector. Een ander deel werkt in de dienstensector of in de toerisme. Frankrijk is ’s werelds vierde economische macht, in grootte van het BNP, en is na de VS de tweede exporteur van diensten en landbouwproducten. Het is de derde wapenproducent en vierde autoproducten ter wereld. Het is ’s werelds grootste exporteur van wijnen, kaas en pluimvee en vierde exporteur van tarwe. Binnen de EG heeft het de grootste landbouw. Frankrijk is het vierde toeristenland, na de VS, Spanje en Italië. Sterke sectoren zijn o.a de lucht- en ruimtevaart, chemie en farmacie, auto’s, telecommunicatie, voedingsmiddelen, hogesnelheidstreinen en de elektrotechnische industrie. 4. Politieke structuur a. Politiek systeem en staatsinrichting
Frankrijk behoort tot de EU en tot de G8-landen. De EU werkt samen, nu ook door de
komst van de euro. Tevens behoort Frankrijk ook tot de NAVO. Verder is er niet veel informatie te vinden over het politieke systeem van Frankrijk. Sinds 1974 zijn er verschillende kabinetten geweest. In 1986 was er een parlementsverkiezing. In dat jaar is het districtenstelsel vervangen door het systeem van evenredige vertegenwoordiging. In 1988 is dit weer ongedaan gemaakt. De regering Chirac heeft diverse staatsbedrijven geprivatiseerd. Het aantal Fransen in het bezit van aandelen steeg hierdoor van 1,5mln naar 7mln. In 1987 was er een beursval en stopte dit even, maar in 1988 hervatte de regering het door de verkoop van aandelen Matra. In 1988 werd Mitterrand voor een tweede termijn tot president gekozen. Tot 1995. b. Binnenlandse conflicten
Frankrijk had niet echt last van binnenlandse conflicten. Alleen het politieke conflict op Corsica rond 1996 had enige invloed op de mensen en de buitenwereld. Er waren ruzie’s en conflicten tussen Frankrijk en hun eiland Corsica. Verder waren er rond 1996 ook wat problemen met stakingen van allerlei sectoren, maar verder is er niet echt de spreken van binnenlandse conflicten.
1. Interne relaties a. Verschillen tussen arme en rijkere delen
In Frankrijk is er niet echt een extreem verschil tussen rijk en arm. Er zijn wel verschillen, maar dat heb je eigenlijk overal wel. In de grote steden in Frankrijk wonen meestal de rijkere mensen, in de buitensteden. Ze hebben werk en een mooi en groot huis. Meestal zijn het de dichtbevolkte gebieden waar de rijkere mensen zich vestigen. Net buiten een grote mooie stad, zoals Parijs. Op het platteland, waar het ‘boeren’ bestaan zich heeft gevestigd, werken de mensen hard en krijgen soms weinig geld voor hun goederen. De armoede in Frankrijk is niet zo groot. De levensomstandigheden zijn dan ook zeer goed, bron de grote bosatlas. Het percentage analfabeten van 15jr en ouder is minder dan 5%. De voedselvoorziening is ook goed. De dagelijkse voedsel is gevuld met 12 500 kiloJoule of meer, net zoals in Nederland. b. Migratiestromen
Frankrijk heeft een migratie vestigingsoverschot van 0 – 2,5 per 1000 inwoners. 2. Externe relaties a. Politieke en militaire bondgenootschappen
Frankrijk behoort tot de EU en tot de G8-landen. Tevens behoort Frankrijk ook tot de NAVO. b. Buitenlandse handel en toerisme
Het toerisme is sinds 1958 enorm gegroeid. Het zorgde voor een positieve toeristenbalans van ongeveer 2,4miljard Euro van 1978 naar 1987. Na Spanje en Italië heeft Frankrijk in de Eg de hoogste inkomsten uit het toerisme. Het aantal arbeidersplaatsen bedraagt bijna een miljoen. Dit betekent ook dat de toeleveringsbedrijven voor de toerisme extra diensten en goederen leveren. Zoals drukkerijen, reclamebureaus, busbedrijven enz. frankrijk is voor de toerist een aantrekkelijk land. De kustgebieden zijn enorm populair. Frankrijk kent veel boeiende landschappen en wordt aan drie zijden omspoeld door de zee. Het beschikt over talrijke historische bezienswaardigheden en mooie steden en dorpen. De Franse keuken is wereldberoemd en het heeft een goede toeristische accommodatie. Wij hebben vier bronnen gebruikt: - Grote bosatlas - Boekje: Frankrijk - Boek: Frankrijk, Economie, ruimtelijke ontwikkeling en overheidsbeleid - Ook hebben we het internet geraadpleegd. Dit was niet echt een specifieke site. - 15 maart hebben we de taken verdeeld, iedereen kreeg zijn eigen onderdeel. - 22 maart Renske is klaar met Ruimtelijke Kenmerken en helpt Berdien met de Gebiedskenmerken. Ingrid gaat verder met Bevolkingskenmerken. - 29 maart Gebiedskenmerken is afgemaakt en de Bevolkingskenmerken ook. We gaan verder met het Politieke systeem. We spreken af wat wie doet en dat gebeurde ook. - 5 april de eigenlijke inleverdatum van de PO, maar nog niet af. De laatste dingen werden gedaan en alle gevonden informatie werd ingeleverd bij Ingrid. - Ingrid werkt de PO uit op de computer. De figuren en kaartjes zijn samen uitgezocht.