ECT de nieuwe Electroshock therapie

ECT (elektroconvulsie therapie) heeft een zeer slechte naam, maar is dit wel terecht? Op mijn oude stage bij het GGZ Delfland heb ik een man ontmoet die net gebruik had gemaakt van de ECT behandeling. Ik wist niet wat dat inhield, maar ik moest het vergelijken met de elektroshock therapie. Ik had echt zoiets van…bestaat dat nog? En ik vroeg me toen af waarom ze dat nog steeds als behandeling gebruikte en waarom niets anders. Want het beeld van wat ik van schok therapie had was nou niet al te best! In mijn speurtocht naar het antwoord heb ik ontdekt dat de elektroshock therapie van toen en de ECT van nu heel anders is en heel anders ervaren wordt. De techniek van de elektroshock therapie is (gelukkig) zo veranderd dat het niet meer op de beelden lijkt die bijvoorbeeld te zien zijn in de film “One flew over the cuckoo’s nest” uit 1975. Dat waren bij mij ook een beetje de beelden van de behandeling. En omdat ik het zo raar vond dat het mogelijk was dat er nog steeds zulke behandelingen net als “One flew over the cuckoo’s nest” zouden plaatsvinden, ben ik een onderzoek gaan doen of dit nou echt het geval was. ECT (Elektroconvulsie therapie)s een behandelingswijze die in 1939 in Nederland werd geïntroduceerd. Toen heette het nog de elektroshock therapie. De behandelingswijze van vroeger is zoveel anders dan die van nu. Maar dit waren de beginselen van de ECT. De ECT behandeling is tegenwoordig vooral voor ernstig depressieve mensen. Volgens de encyclopedie betekend het woord depressie: Een stemmingsafwijking waarin men zeer somber gestemd is, geen vreugde aan het leven kan beleven, en geen toekomst ziet. Patiënten met een depressie voelen zich vaak heel sterk geremd in denken en handelen. Dit kan invloed hebben op de lichaamsfuncties, eetgedrag, slaapstoornis, en energiek. Een depressie kan optreden als reactie op een zeer onaangenaam gebeuren, of een uiting van neurose. Voor mensen met een ernstige depressie is het mogelijk om de depressie met medicijnen tegen te gaan. Maar helaas slaan de medicijnen niet bij iedereen aan en is de ECT een behandelingswijze die misschien dan wel aanslaat. Ook is het in sommige gevallen zo erg met de depressie dat deze levens bedrijgend wordt, doordat de patiënt niet eet of drinkt en de werking van medicijnen te lang duurt. Dan is er zeker de mogelijkheid om ECT in te zetten en zo iemands leven te redden. Er is ook en groep mensen dat zoveel bijwerkingen krijgt van de medicijnen dat ECT een betere oplossing is. Ook voor zwangere vrouwen is het vaak niet mogelijk om medicijnen te slikken vanwege de bijwerkingen, terwijl de ECT geen schade aan het kind kan toebrengen. De manier dat ze ontdekt hebben dat elektrische schokken kunnen helpen bij een depressie is afgeleid aan het feit dat men geconstateerd had, dat er depressieve patiënten die een epileptische aanval kregen, daarbij tijdelijk herstelden van hun depressie. Dus toen was er iemand zo slim die dacht: als we die aanvallen nou kunstmatig kunnen opwekken kunnen depressies bestreden worden. En zo’n aanval kan worden opgewekt door elektrische stroom. Alleen vroeger gebeurde dat iets anders. Mensen werden niet verdoofd. Andere mensen konden ook zien hoe de persoon die naast ‘m lag een epileptische aanval kreeg. Ook pasten ze deze behandeling toe op mensen die een heel andere ziekte haddenElektroshock werd ook gebruikt als dreigmiddel om patiënten gehoorzaam te houden. Patienten die dus duidelijke een andere behandeling zouden moeten hebben
Dit gebeurde niet eens zo heel lang geleden! Tot de 70er jaren. Daarna is het een paar jaar verboden geweest en wordt weer gebruikt in 1980. Mijn ouders hadden een vriend die ook bij de GGZ zat (st. Joris) en die ook steeds die behandeling kreeg totdat ze één jaar later er achter kwamen dat zijn alvleesklier niet goed werkte. En dat daar dus het probleem lag en dat ze bij het GGZ dus een verkeerde diagnose gesteld hadden. Daarna werd hij ontslagen uit het GGZ maar hij kon het niet aan dat hij hele verkeerde behandelingen gehad had en heeft uiteindelijk zichzelf van het leven berooft. Door 2 elektroden op het hoofd geeft de psychiater een enkele seconden durende, zorgvuldig gecontroleerde elektrische stroom. Hierdoor ontstaat er een epileptische aanval. Deze aanval zorgt ervoor dat er stofjes in de hersenen aangemaakt worden. Waarom een epileptische aanval nou zo positief werkt bij een depressie is nog een raadsel. Er zijn wel theorieën over waarbij ze denken dat de geleiders in de hersenen beter hun werk gaan doen. Maar bij veel medicijnen weten we ook niet precies hoe alles werkt. Bij een ECT behandeling licht er een grote kans op verbeteringen van een depressie. Maar dit is afhankelijk van een aantal factoren. Deze factoren kunnen bijvoorbeeld zijn: de ziekteduur van de patiënt, het wel of niet een eerdere behandeling met medicijnen hebben gehad en het soort psychiatrische aandoening. Het aantal ECT-behandelingen dat nodig is verscheeld per patiënt, gemiddeld zijn het er 12, variërend van 6 tot 20 in 3 tot 6 weken. Na afloop van een ECT- behandeling vindt altijd een behandeling met medicijnen plaats om het effect van de behandeling in stand te houden. Degene die bepaald hoeveel behandelingen er nodig zijn is afhankelijk van de psychiater die de patiënt behandeld. Wekelijks neemt hij een vragenlijst af met de patiënt om de verbetering bij te houden. Verder wordt er ook informatie gebruikt van het behandelteam en eventueel de bevindingen van de familie van de patiënt gebruikt om te beoordelen hoe lang er nog een verbetering in uw toestand te zien is. Bij 50 tot 90% van de patienten wordt een goed resultaat bereikt. Voordat een psychiater besluit om aan een ECT behandeling te beginnen, moet de patiënt al een heel traject afleggen van de wet. Of zijn of haar toestand is zo ernstig dat er eerder overgegaan kan worden op een ECT behandeling. De patiënten moeten dit traject eerst afleggen omdat mensen bang zijn voor de ECT behandeling. Hoe de mensen dit idee gekregen hebben kan ik me best voorstellen. Je ziet altijd zoveel schrikbeelden in films. Iedereen heeft wel eens van die beelden gezien. Ik dacht in het begin ook aan de beelden van de film “One flew over the cuckoo’s nest”. En onbewust krijg je ook de beelden van een elektrische stoel voor je. Het is compleet anders maar toch denk je aan dat soort taferelen. En die beelden wilde ik dus niet als positief bestempelen. Maar dit zijn de ideeën die mensen van de ECT behandeling hebben. Wat gecreëerd is door de media. Mensen krijgen de verkeerde realiteit te zien…. Nou de verkeerde realiteit, vroeger gebeurde deze dingen ook vaak genoeg. Mensen werden niet verdoofd. De dokters van toen deden eigenlijk meestal maar wat. Het werd vroeger voor allerlei ziektes gebruikt. Al was het alleen maar al om te laten zien dat de verpleging de baas was en niet jij. De gedachten van toen erachter was gewoon bijna altijd verkeerd. En er werd ook niet per persoon gekeken wat nodig was. Iedereen kreeg dezelfde behandeling, dezelfde voltage enz. Niet echt professioneel dus. Sinds de afgelopen 20 jaar is er veel veranderd in de manier van behandelen. Een paar jaar daarvoor werden de ECT behandelingen verboden vanwege het feit dat er in het verleden niet correct mee om werd gegaan. Omdat de resultaten van voorgaand onderzoek toch zo positief waren. Is de ECT methoden toch weer in het leven geroepen. Nu is het niet mogelijk om zomaar wat te doen. Eerst word er echt gekeken of er geen andere mogelijkheid is om de ECT behandeling te voorkomen. En er wordt goede voorlichting gegeven. En de behandeling is gewoon heel anders er wordt een behandeling gemaakt die gericht is op de patiënt. En er wordt goed op toegezien door de wet en door mensen op de werkvloer dat deze behandeling correct word uitgevoerd. Ook word moet er voor de behandeling getekend worden door de patient of door de genen aangesteld is om beslissingen te maken voor de patiënt als diegenen daarvoor gemachtigd is omdat de patiënt zo ziek is dat hij geen beslissingen kan nemen. Het is dus echt waar dat de ECT behandeling in een slecht daglicht staat en dat dit gecreëerd is door het verleden en door de media. Doordat er films met deze beelden blijven komen en door het feit dat veel mensen horror verhalen vertellen over de therapie de ze gehoord hebben zal het voorlopig nog wel blijven dat oude beeld over ECT. Want bijna niemand weet echt hoe het traject van de ECT behandeling en de behandeling zelf eruit zien die nu gegeven worden. Dit zouden mensen dus eerst moeten weten en dan pas weer een nieuw oordeel erover geven. Een ECT behandeling is niet helemaal zonder risico’s en bijwerkingen. ECT is een redelijk veilige behandelvorm met weinig tot geen bijwerkingen. Als er sprake is van bijwerkingen zijn deze meestal van voorbijgaande aard. Zo kunnen direct na de ECT kortdurend verwardheid en geheugen- en concentratieproblemen ontstaan. Voor zover zich een geheugen probleem voordoet, betreft dit de moeite met het onthouden van gebeurtenissen in de periode van de behandeling. Gewoonlijk verdwijnt dit probleem binnen enkele weken. Uitgebreid en jarenlang wetenschappelijk onderzoek heeft nooit enige schade aan de hersenen door ECT aangetoond. Soms geeft de narcose enige bijwerkingen, zoals misselijkheid, hoofdpijn en/ of spierpijn. In het algemeen leidt ECT tot minder bijwerkingen dan een behandeling met zogenaamde antidepressiva. Maar ECT mag toch vaak niet als eerste behandeling gebruikt worden vanwege de wet. Ruim 1 miljoen mensen in Nederland gebruiken antidepressiva. Antidepressiva kan bijwerkingen hebben het kan concentratie- en reactievermogen nadelig beïnvloeden. Patiënten die met antidepressiva worden behandeld, moeten gewaarschuwd worden tegen het verrichten van potentieel gevaarlijke handelingen, zoals het besturen van motorvoertuigen of het bedienen van machines. Depressieve patiënten vertonen een aantal symptomen die samenhangen met de status van de ziekte. Het is daarom soms moeilijk te bepalen welke symptomen voortkomen uit de ziekte zelf of een gevolg zijn van behandeling met Antidepressiva. De meest voorkomende bijwerkingen die waargenomen zijn tijdens het gebruik van Antidepressiva zijn: - toename van de eetlust en gewichtstoename - sedatie/sufheid (die tot een verminderd reactievermogen kan leiden), meestal optredend tijdens de eerste weken van de behandeling. Het verlagen van de dosis leidt in het algemeen niet tot minder sedatie maar doet wel afbreuk aan de antidepressieve werking. In zeldzame gevallen komen ook de volgende bijwerkingen voor: - (orthostatische) hypotensie - manie - convulsies (insulten), tremor, myoclonus - oedeem en bijgevolg gewichtstoename - acute beenmergstoornissen (eosinofilie, granulocytopenie, agranulocytose, aplastische anemie en trombocytopenie) -diffuse enzymverhogingen - exanteem. Er wordt mij verteld dat ECT bijna de veiligste medische behandeling is onder begeleiding van goede artsen. Het risico op dood of serieuze verwondingen is 1 op de 50,000 behandelingen. De reden dat deze mensen komen te overlijden is het feit dat deze mensen last hadden van hart problemen. De ECT behandeling word maar gebruikt door een select groepje zeer depressieve patiënten. Eerst moeten er zoveel mogelijk andere therapieën toegepast worden op de patiënt. Alleen in uiterste nood word er gebruik gemaakt van de ECT behandeling. In overleg met de cliënt, psychiater, een anesthesioloog en een verpleegkundige word er bepaald of de cliënt in aanmerking komt voor een ECT. Hierbij word gekeken naar de ernst van de depressie, de andere therapieën die de patiënt al heeft gekregen en naar de lichamelijke conditie van de patiënt. Als een cliënt besluit om gebruik te maken van de behandeling moet er een overeenkomst getekend worden door de patiënt. Dit is voor de veiligheid voor patiënt en uitvoerder. Zonder die ondertekening mag de behandeling niet uitgevoerd worden en kan de patiënt de uitvoerende niet aanklagen voor het zonder toestemming geven van de patiënt gehandeld heeft. En andersom kan de patiënt niet de behandeling zomaar krijgen. Een patiënt moet eerst een heel traject dus aflopen van andere therapieën. Dit moet van de wet. In de jaren 70 was de elektroshock erg omstreden. Er werd overal gedemonstreerd en was vaker in het nieuws. Vele mensen vonden het Satans werk en een horroruitvinding uit de negentiende eeuw. Daardoor werd er zoon grote druk om mensen uitgevoerd, dat er besloten is om te stoppen met deze behandeling. Het is toen uiteindelijk terug gekeerd. Vanwege dat het een goede behandeling is voor mensen met een ernstige depressie. Wel is de behandeling op een acceptabele manier terug gekomen. De patiënt wordt van tevoren goed geïnformeerd over het doel van de therapie, de risico’s van de therapie en wat voor andere mogelijk heden er eventueel nog zijn (hoewel ECT gezien word als een van de laatste behandelingen die moet leiden tot een verbetering van de patiënt) en wat er na de behandeling gaat gebeuren. Dit wordt overlegd met de psychiater, de patiënt en mensen die nog meer betrokken zijn bij het verbeteren van de patiënt zijn gezondheid. Ook is er de mogelijkheid om op de afdeling een videoband te bekijken over het verloop van de behandeling.
DE BEHANDELING Voor de behandeling word eerst een lichamelijk onderzoek gehouden. Indien nodig wordt er ook een hartfilmpje (ECG) gemaakt. In verband met de narcose komt de anesthesist de patiënt van tevoren onderzoeken. Die kijkt of het wel mogelijk is of de behandeling kan uitgevoerd worden. De ECT behandeling vindt plaats op een daarvoor speciaal daarvoor ingerichte ruimte. Vaak is dit op het terrein zelf, maar hoeft niet. In deze ruimte staan alle benodigde materialen. 10 uur voor de behandeling mag er niets meer gegeten of gedronken worden. Ook mag er niet gerookt worden. ’s Ochtends komt er een begeleider langs die de patiënt normaal ook begeleid. Meestal is dat een medisch student. Hij brengt dan een pyjama, handdoek en een washand mee en vertelt hoe laat de patiënt ongeveer aan de beurt is. Tot die tijd kan de patiënt in bed blijven liggen. Een uur later komt er een verpleegkundige die de patiënt aan het infuus legt. Dan word er verwacht dat de patiënt al de pyjama heeft aangetrokken. En dat sieraden, haarstukjes en kunstgebit uit of af is. Dit in verband met de elektriciteit die door het lichaam gaat. In de behandelruimte is alles al aanwezig. De mensen die bij de behandeling aanwezig zijn zijn de anesthesist, anesthesie-assistenten, de psychiater, een arts-assistent, soms een co-assistent en de begeleider van eerder die dag. Dan worden er een aantal plakkers op het hooft van de patiënt geplakt. Deze plakkers dienen om de hart- en hersenactiviteiten te registreren. Aan de patient zijn slapen komen twee plakkers waaronder een gel wordt aangebracht. Hier doorheen zal tijdens de behandeling de stroom worden geleid. Om te voorkomen dat de aangebrachte plakkers wegglijden, word er ook een rubberen band om het hooft gedaan. Of zoals op de foto wordt het met rubber vast gehouden. Om de arm worde een band gedaan die de bloeddruk meet. Om de wijsvinger word als laatst nog een soort knijpertje gedaan waarmee het zuurstofgehalte in het bloed word gecontroleerd. De patiënt kan zo goed in de gaten gehouden worden tijdens de behandeling. Als alle voorbereidingen klaar zijn, worde er via het infuus een narcosemiddel toegediend. Nadat de patiënt in slaap is geraakt krijgt de patiënt nog een spierverslappend middel toegediend. Daarna kan het insult (kunstmatig opgewekte epilepsie) worden opgewekt. Hiervan merkt de patiënt niets. Hierbij word een stroomstootje gegeven in 1 sec van een fietslampje. Enkele minuten na de ECT is de behandeling klaar. Alles in totaal duurt ongeveer 12 minuten. De patiënt wordt naar de uitslaapruimte gebracht. Hier wordt het infuus uit de arm van de patiënt gehaald. Terug op de kamer van de patiënt zelf wordt de polsslag en bloeddruk nogmaals gecontroleerd. Na de behandeling kan de patiënt last hebben van hoofdpijn of misselijkheid. Na de behandeling mag gegeten worden. En als de patiënt zichzelf weer fit genoeg voelt mag die zelf opstaan. En dit proces herhaalt zich dan gemiddeld 12 keer. Variërend van 6 tot 20 keer. Het licht er gewoon aan of er bij elke behandeling nog een vooruitgang zit. Na de behandeling moeten nog medicijnen geslikt worden. Om het resultaat in stand te houden. Dit zijn andere medicijnen dan bijvoorbeeld antidepressiva. Sommige mensen zie je na een aantal behandelingen nooit meer, omdat de therapie zogoed gewerkt heeft. Andere zie je eens in de zoveel jaar en andere weer sneller. Maar de behandeling kan zo ontzettend positief werken. Mensen kunnen helemaal opbloeien. Mijn Mening Uit dit verhaal blijkt dat de ECT behandeling dus in sommige gevallen een uitstekende behandeltechniek is. Maar hij wordt vrij weinig gebruikt. Ik heb aan een man die de therapie de vraag voorgelegd: “Als de resultaten zo goed zijn… waarom word er niet eerst ECT toegepast?”. Waar hij op zij dat hij zich dat ook wel eens had afgevraagd. Maar dat is te verwijten aan de slechte naam van de behandeling. Dus is door de wet vastgelegd dat deze behandeling zoonbeetje als laatste optie gezien word voor ernstig depressieve mensen. Maar hier gaat steeds meer veranderingen in komen. In bijvoorbeeld Engeland gebruiken ze vaak eerder ECT dan medicijnen. In Nederland zijn we niet zover maar het zit eraan te komen. Maar nu moet er eerst een heel traject van andere behandelingen zoals lichttherapie en medicijnen geprobeerd worden enz. Verder wordt de patiënten goed begeleid in het hele traject. Teksten zoals dat hersencellen afsterven en dat je apathisch word is als je kijkt naar het verleden van elektroshock was dit vroeger in der daad het geval. Maar in deze tijd gebeurt dat niet meer. De behandeling is zo verfijnt en afgesteld op de patiënt dat er vaak alleen in de verdoving risico’s zitten. En dat er mogelijk geheugenverlies is. Wat altijd binnen vrij korte tijd weer terug keert. Ook is de leus “het is Satans werk”ook helemaal onterecht. De ECT behandeling is juist een redelijk natuurlijke behandeling als je kijkt naar wat antidepressiva met iemand doet. De ECT behandeling werkt niet bij iedereen, maar bij degene waarbij het werkt worden toch grote verbeteringen gezien, wat ik heel belangrijk vind aan een behandeling ?. En andere therapieën werken ook niet altijd. ECT is naar mijn mening een goede techniek. Het heeft minder bijwerkingen als medicijnen, het is een veilige behandeling. En ik heb van alle mensen die ik heb opgebeld zulke positieve dingen over de behandeling horenzeggen. En ook dat zoveel mensen er zoveel baat bij hebben. Maar even over mijn vraagstelling: ECT Behandelingen staat onterecht in een slecht daglicht is het antwoord…. ZEKER WETEN! Mensen hebben geen idee hoe KEURIG de behandeling van tegenwoordig word uitgevoerd. En niet te vergeten wat de resultaten zijn. Doordat de ECT vroeger zo MISBRUIKT is heeft het zichzelf een slechte naam bezorgd. En het zal zeker nog even duren voordat iedereen van dat oordeel af is. Maar ik ben van menig dat dit zeker gaat komen. Door goede voorlichting. Ik had ook even toen ik op een festival was een kort onderzoekje gedaan naar wat mensen van ECT vonden. 15 mensen vonden het echt een zieke behandeling. En toen ik ze vroeg van wat ze zich voorstelde van zo’n behandeling kreeg ik precies het beeld van een stukje uit “One flew over the cuckoo’s nest”. Echt bijna iedereen heeft dat beeld. Behalve 1 gast die wist alles over ECT. Maar die leerde dat op school. Dus dat was ook een soort van toeval. Ik blijf het wel raar vinden dat er zo moeilijk een ECT behandeling uitgevoerd mag worden. En dat medicijnen wel weer mag. En dat vonden eigenlijk alle 3 de verpleegkundigen van de verschillende bedrijven ook. Maar 1 vrouw was vol van overtuiging dat daar nog wel verandering in gaat komen. Omdat dit in Engeland ook het geval is.