Mijn dochter heeft dagenlang zitten blokken voor haar geschiedenisexamen. Het is een vak met erg veel leerstof. Ze vond het voor een deel 'saai' en ze had ook weinig vertrouwen in een goed cijfer. Dat is de laatste jaren namelijk al weinig voorgekomen. Ik heb de indruk dat ze geen leuke of goede geschiedenisdocent heeft gehad.
Dan is dat heel zwaar: dagenlang boven leerstof hangen die je niet leuk vindt, terwijl je denkt dat het toch niet tot een goed resultaat gaat leiden. En dan bepaalt dit eindexamenmoment ook nog eens de helft van haar totale cijfer! Dat veroorzaakt uiteraard stress. Dus heeft ze uitgerekend wat voor cijfer ze minimaal moet halen: een vijf.
Calculeren en met tegenzin doen wat je moet doen is niet bepaald het resultaat van creatief of inspirerend onderwijs…. toch?
Nachtmerries
Herkenbaar? Ik had toevallig wel een leuke geschiedenisdocent, maar voor mij waren het economie en biologie waarbij ik me door bergen saaie (biologie) en deels onbegrijpelijke (economie) stof heb geworsteld. Nog jaren later had ik wel eens nachtmerries over examen doen in deze vakken, terwijl ik toch echt niet zo’n nerveus type ben!
Zou het nou niet anders kunnen? Je hebt jarenlang op school gezeten. Die docenten weten nu toch wel wat je kan en niet kan? Waarom zo’n zwaar, landelijk toetsmoment aan het eind?
Meer of minder toetsen?
'Cijfers geven werkt niet', is de titel van een boek van wis- en natuurkundeleraar René Kneyber. Hij heeft hele interessante ideeën over het nut van toetsen. Hij is tegen de manier waarop het nu gaat, net als ik. Weg met de toetsen? Nee, dat niet. Hij toetst juist niet minder, maar meer.
Alleen doet hij dat niet om leerlingen af te rekenen (letterlijk en figuurlijk), maar om te weten te komen of de stof goed begrepen is. En zo niet: dan weet hij dat hij het niet goed heeft uitgelegd, of dat er nog iets onduidelijk is, en dus doet hij dat onderdeeltje nog even over. Het is dus informatie voor hem, om zijn lessen te verbeteren.
Hij wil ook graag dat leerlingen het gevoel hebben: ‘Hé, ik kan het!’ in plaats van ‘Ik kan het niet…’ Zijn toetsen zijn gericht op het creëren van succesmomenten, in plaats van falen. René wil dat zijn leerlingen echt wat leren, en met plezier! Hij heeft veel succes met zijn methode.
Strakker en saaier
Als iedereen zo zou werken, zouden docenten dus heel goed weten wat de leerlingen wel en niet kunnen. Dan zorgen ze ervoor dat iedereen het gewoon kan, en zouden die centrale eindexamens dus afgeschaft kunnen worden. Dat zou fijn zijn! Daar zou het hele onderwijs van opknappen!
Hoe verder je komt op school, hoe meer de lessen namelijk in het teken staan van dat Grote Eindexamen. De docenten kunnen steeds minder doen wat zij leuk of interessant vinden, want dat past niet bij de wijze waarop het centraal examen wordt afgenomen. De aanpak wordt dus steeds strakker en daardoor saaier. Docenten zuchten daar zelf ook over.
Thee en koekjes
Volgens mij leer je minder van saaie lessen, en dus werken de eindexamens goed onderwijs juist tegen. Daarom: weg ermee! Voordat dit besef in het hele onderwijs is doorgedrongen zijn we zeker twintig jaar verder, áls het al ooit doordringt…. Daar heeft mijn dochter niks meer aan. Voor haar is het nog een paar dagen blokken, nu voor nog een ander leervak. Ik ga haar maar weer een kopje thee brengen, met koekjes. Meer kan ik ook niet doen, helaas!
Dit gastblog is geschreven door Hester Macrander, theatermaker, columnist, en onder andere docent Nederlands en theaterdocent.
