"Veel theorie, weinig sommen", is het eerste oordeel van vmbo-kandidaat Natasja Kruithof (15) over het examen economie. Samen met 45.418 andere vmbo'ers heeft zij vanmiddag zitten zwoegen op het examen. Niet iedereen deelt de mening van Natasja.
Docent René Katerbarg vond het juist een mooie verdeling van sommen, theorie en inzichtsvragen. "Een leerling die het hele jaar goed heeft meegedaan, kon dit examen goed maken", is het oordeel van de economiedocent. "Het examen begon met theoretische vragen, maar er kwamen ook veel procentsommen in voor. Dat waren geen hele lange sommen. Alleen de vraag over het berekenen van de bruto- en nettowinst was wat langer, maar een vraag daarover is onvermijdelijk."
Sommen
Met de sommen was Natasja blij. "Ik ben beter in rekenen dan in de theorievragen. De procentsommen kon ik dus goed maken", vertelt ze. Toch vond ze het examen lastig. "Er zaten veel vragen in over begrippen en daar ben ik minder goed in." Bij de eerste vraag raakte de vmbo'er al in de stress. "Bij die vraag moesten we een zin afmaken. Die ging over een man van 24 die voor zichzelf ging beginnen. We moesten invullen welke ondernemingsvorm hij zou kiezen; een eenmanszaak of een vennootschap onder firma. Ik koos voor het laatste, maar het moest de eenmanszaak zijn."
Er zaten veel van dit soort invulvragen in het examen en veel kandidaten waren daar blij mee. "Ik vond het wel fijn", vertelt Cas van Brakel (16). "Als je een open vraag hebt, zijn er wel vijftig verschillende manieren waarop je kunt antwoorden. Op deze manier zie je de keuzes voor je." Ook Tessa de Swart (15) was blij met deze vragen. "We moesten veel economische teksten compleet maken door termen in te vullen. Ik vond dat heel prettig."
Meer meerkeuze
Docent Katerbarg vond deze invulvragen opvallend. "Er zitten steeds minder argumentatievragen in de examens en steeds meer multiple choice, zoals de invulvragen." Volgens de docent is dat gedaan zodat minder scholieren in tijdnood komen en omdat dat het nakijken makkelijker maakt. "Toch zitten er ook nadelen aan", vindt Katerbarg. "Er zijn scholieren die juist erg gaan twijfelen bij multiple choice, terwijl als ze het antwoord zelf moeten geven, makkelijker punten scoren."
Tessa was blij dat er weinig argumentatievragen in zaten, want die vond ze wel lastig. "Bij een vraag moesten we bijvoorbeeld uitleggen waarom een jongen uit het examen het goed vond dat er verschillende inkomsten waren in Nederland. Ik vind het altijd lastig om iets te beargumenteren waar ik het zelf misschien niet mee eens ben." Toch ging het examen al met al goed. "Ik ben goed in de procentsommen, dus daar heb ik wel punten op kunnen pakken."
Cadeautje
Volgens Katerbarg was het een evenwichtig examen met zowel makkelijke als moeilijke vragen. "Vraag 18 was bijvoorbeeld echt een cadeautje. Daar werd gevraagd waarom de beroepsbevolking groeit als ook de mensen worden meegerekend die minimaal één uur per week werken, in plaats van 12 uur. Dat is zó logisch, dat ik me kan voorstellen dat sommige leerlingen dachten dat het een instinker was."
Vraag 33 daarentegen, was lastiger. "Dat was een vraag over een kortingspas om te sporten voor mensen met minimumloon. Dat was zo'n typische inzichtsvraag waarvoor je niet echt kon leren, maar vooral goed moest lezen." Precies die vraag vond Cas ook lastig. "Ik had echt geen flauw idee. Dit hebben we nooit behandeld in de les. Ik heb maar gewoon iets ingevuld."
Natasja staat een 7,8 voor economie, dus hoeft geen hoog cijfer te halen. "Maar ik hoop wel op een voldoende." Ze heeft het examen nagekeken en gelukkig valt het alles mee. "Mijn cijfer zit tussen de 5,9 en 7,9, afhankelijk van de normering", vertelt ze opgelucht.
Klachten
Er zijn inmiddels meer dan 2.300 klachten over het vmbo-examen economie, het examen lijkt daarmee toch best moeilijk gevonden te worden. "De meest beklaagde vragen van dit examen zijn vraag 3 en vraag 40", noemt Bibi Reiniers, klachtencoördinator van het LAKS.
