De vlag kan uit, ik ben geslaagd. Nee, geen bluf. Ik moet weliswaar nog examen doen, maar de kans dat ik zak is nagenoeg nihil. Reden voor een feestje? Nee, dat niet. Ik heb mezelf namelijk een doel gesteld: cum laude slagen. En die onschuldig ogende wens dreigt mijn examens te verpesten.
In mei hoop ik mijn middelbare schoolleven te bekronen met een vwo-diploma. Twee jaar geleden zat ik nog in het examenjaar van de havo. Docenten informeerden toen al voorzichtig of ik niet cum laude wilde slagen. "Bent u mal," zei ik steevast en oprecht, "mijn cijfers zijn hoog genoeg". En zo haalde ik, apetrots, net-niet cum laude geslaagd mijn havo-diploma.
Het besluit
Op het vwo was ik snel op mijn vertrouwde niveau, maar halverwege de zesde begon er iets te knagen. 'Ook al behaal jij allemaal zevens en achten, Martijn, je krijgt precies hetzelfde diploma als iemand die met de hakken over de sloot slaagt na een herkansing', zei een geniepig stemmetje in mijn hoofd. 'Hoe oneerlijk!' Er was een uitweg: cum laude slagen. Ik zag het gelijk voor me. Bij alle werkgevers waar ik ooit solliciteer, kan ik op mijn cv schrijven: 'Vwo-diploma: cum laude'. 'Ik kom gelijk bovenop de stapel te liggen', dacht ik erbij. Mijn vader, die ik niet meer spreek, slaat de krant open en leest 'cum laude: Martijn'. Dan dringt tot hem door wat er staat, verslikt hij zich in zijn koffie en roept uit "Maar dat is mijn zoon!" Wát een manier om te laten zien dat ik het gered heb zonder hem!
Ja, cum laude slagen zou fantastisch zijn. Ik besloot dat ik het gewoon ging doen.
Frustratie
En nu zit ik hier gefrustreerd een blog te schrijven, want het blijkt verdomde lastig om gemiddeld een acht te staan. Daarom ben ik teleurgesteld, ja, zelfs ietwat boos als ik een zeven haal voor een toets. Daarom heb ik vorige week alle drie mijn herkansingen gebruikt om mijn gemiddelde omhoog te halen, terwijl ik ook lekker buiten in het zonnetje had kunnen zitten. Daarom vrees ik een 'negatieve' examenuitslag, terwijl ik met tien vingers in de neus ga slagen.
Natuurlijk zeg ik steeds tegen mezelf dat ik niet teleurgesteld moet zijn als die stomme Latijnse uitdrukking ontbreekt op mijn diploma, dat ik trots moet zijn op zo’n goede cijferlijst, maar diep vanbinnen weet ik dat dat niet het geval zal zijn. Ik zal wel blij zijn, maar vergelijkbaar met iemand die een Playstation 4 vraagt voor zijn verjaardag en een boekenbon krijgt. Het is blijdschap uit beleefdheid, aangeleerd gedrag.
Perfect geslaagd
En zo gaat het altijd. Nooit is het goed genoeg. Dat is het nare van perfectionisme. Alhoewel, ‘perfectionist’ vind ik een verraderlijk woord. Ik geloof uiteindelijk helemaal niet in perfectie, dat is juist het probleem. Misschien is 'fatamorganisme' toepasselijker: ik streef iets ultiem bevredigends na, wat niets meer waard is als ik het eenmaal bereikt heb.
Mijn cum laude-droom is ook zo'n 'fatamorganisme', want hoogstwaarschijnlijk zullen mijn verwachtingen van het cum laude slagen wederom te rooskleurig zijn. Ik vind vast wel weer een manier om mijn prestatie te bagatelliseren. Zo 'heb ik eigenlijk ook wel een pretpakket'. Zo 'zal het mijn toekomstige werkgever een rotzorg zijn of ik nou een zes of een acht stond voor economie'. Zo 'zal mijn vader zijn schouders ophalen, rustig opstaan en zijn koffiebeker bijvullen'.
Langzaam begint daarom het besef te komen dat ik moet proberen mijn cum laude-droom los te laten. Want als ik, ongeacht de hoogte van mijn cijfers, dik tevreden ben met mezelf en mijn prestaties, dan sluit ik mijn middelbare schooltijd pas écht geslaagd af.
