Boekverslag Het diner- Herman Koch               Anna-Fien Botter, 4V1                                    14-3-2016

Verhaallijn
Het diner gaat over twee echtparen die een avond uit eten gaan in een chique restaurant. De echtparen bestaan uit Paul en Claire Lohman, en Serge en Babette Lohman. Paul en Serge zijn broers. Serge is presidentskandidaat en wordt daardoor, tot Pauls ergernis, steeds gevraagd om op de foto te gaan. Tijdens het diner praten de vier over alledaagse dingen die geen van allen echt boeit. Dit doen ze om hetgeen te vermijden waarvoor ze eigenlijk gekomen zijn: praten over een  ernstig onderwerp dat alle vier aangaat. Tijdens het diner moet Babette ineens huilen, waardoor je je afvraagt wat er nou eigenlijk aan de hand is. Gedurende het diner krijg je steeds meer te weten over wat dit ernstige onderwerp dan is, en op het eind krijg je de hele clue. Het blijkt te gaan over de zoons van beide echtparen. 

Michel, zoon van het eerste echtpaar, en Rick en Beau, zoon en adoptiezoon van het tweede, hebben een ernstige misdaad gepleegd. Op een avond na een schoolfeest hebben ze in een pinhokje een zwerfster zodanig mishandeld dat ze is overleden. Michel heeft Rick aangespoord om mee te doen en Beau ging eerder weg, Michel kan dus worden gezien als hoofdverantwoordelijke. Van de misdaad is een filmpje geplaatst op YouTube. Door wie, is eerst onbekend. De beide echtparen weten (deels) van de misdaad, de rest van de wereld, inclusief de politie, niet. Het onderzoek naar de moord op de zwerfster loopt bovendien nog, maar er zal waarschijnlijk niet snel een verdachte worden opgepakt omdat de zoons onherkenbaar zijn in het filmpje. De vraag waar beide echtparen voor gekomen zijn is dus: zijn we eerlijk en geven we onze zoons aan bij de politie of niet?

Gedurende het diner kom je er via flashbacks ook achter dat er iets mis is met Paul. Wat dat precies is krijg je in het boek niet te weten, maar het komt erop neer dat hij soms extreem geweld gebruikt als iets hem niet aanstaat. Paul heeft bijvoorbeeld de rector van Michel in elkaar geslagen toen die vond dat Michel een raar werkstuk had geschreven, en dreigde zijn zoons' imago te beschadigen.

Tegen het einde van het diner kom je erachter dat er naast de misdaad nog een probleem is: Rick en Michel worden gechanteerd. Beau, de geadopteerde zoon van Serge en Babette, weet van de misdaad en dreigt om een ander filmpje van de misdaad op internet te zetten waarin ze wel te herkennen zijn. Als beiden niet een grote som geld aan hem betalen, zet Beau het filmpje online waardoor de misdaad uit zal komen.

Paul, Claire en Babette willen de misdaad het liefst geheim houden en de toekomst van beide zoons sparen. Serge daarentegen, wil de volgende dag in een persconferentie aftreden als presidents- kandidaat en daarna de zoons aangeven. De andere drie willen dit koste wat kost voorkomen, en verzinnen hier een manier voor. Na het diner gaan Serge en Babette alvast naar het café op de hoek om later met z'n vieren koffie te drinken. Later komt Claire ook naar dit café, en ze verwondt Serge ernstig in zijn gezicht met een gebroken wijnglas. Hierdoor ligt hij de volgende dag in het ziekenhuis. Dit 'probleem', hoe naar ook, is nu dus opgelost: Serge kan geen persconferentie houden om af te treden en de zoons aan te geven, en hun toekomst blijft gespaard. Later gaat Serge door met zijn campagne maar verliest vanwege zijn gehavende gezicht.

Hoe het probleem van de chantage van Beau wordt 'opgelost', wordt niet verteld. Wel zegt Claire Michel dat hij 'het maar met Beau moet oplossen'. Michel komt met een bebloede wenkbrauw thuis, Beau wordt nooit meer teruggevonden. Het is dus waarschijnlijk dat Michel Beau heeft vermoord.

Het verhaal eindigt met Paul die erachter komt dat Michel dezelfde aandoening heeft als hijzelf, waardoor je deels begrijpt hoe hij dit qua geweten allemaal kon doen. De zaken over de moord op de zwerfster en de vermissing van Beau worden nooit opgelost, de toekomst van Nick en Michel blijft gespaard.
Belangrijkste personages

Paul
De hoofdpersoon van Het diner is Paul Lohman. Hij lijkt op het eerste gezicht een heel normale familieman: hij heeft een vrouw en zoon, een mooi huis, zit even zonder werk maar heeft een prima baan gehad als leraar. In het boek blijkt dat hij een psychische afwijking heeft waardoor hij vaak met extreem geweld op benauwende situaties reageert. Ook heeft hij een aparte, misschien zelfs wreed te noemen manier van denken. In het verhaal kom je er bijvoorbeeld achter dat hij de Jodenvervolging deels goedkeurt, omdat daarbij 'ook veel klootzakken zijn vermoord'. Het is niet duidelijk of deze extreme manier van denken ook door zijn ziekte komt, maar dit soort uitspraken zorgt er wel voor dat je weinig sympathie voor hem kunt opbrengen. Paul beschermt verder zijn zoon koste wat kost; hij slaat diens rector in elkaar, en hij vertelt de buitenwereld niet over de misdaad van zijn zoon. Voor het idee dat hij zoveel van zijn zoon houdt dat hij deze dingen doet valt nog iets te zeggen, maar het is natuurlijk wel ontzettend fout. Paul komt in het boek kortom naar voren als een man die enorm van zijn zoon houdt, maar toch erg ver gaat om hem en zijn eigen leven te beschermen.

Claire

Paul is getrouwd met Claire; een charmante, verder normaal lijkende vrouw. Over Claires persoonlijkheid kom je in het boek niet heel veel te weten. Wel zie je dat voor haar, net als voor Paul, familie boven alles gaat. Wat je van een gezonde vrouw toch niet zou verwachten, is in eerste instantie dat ze haar zoon niet aangeeft. Dat ze daarnaast haar zwager ernstig verwondt om de misdaad van haar zoon verborgen te houden en ze haar zoon min of meer de opdracht geeft om de adoptiezoon van haar zwager en schoonzus te doden is nog merkwaardiger. Over Claire kan je dus zeggen dat ze onvoorwaardelijk van haar man en zoon houdt, maar vanwege het voorgenoemde krijg je toch de indruk dat ook zij een lichte afwijking heeft. Dit wordt in het boek verder niet duidelijk.

Serge

Pauls oudere broer heet Serge. Serge is een charmante, sympathiek lijkende man; hij is dan ook presidentskandidaat. Serge heeft geen psychische afwijking en wil de zoons eerlijk aangeven bij de politie. In hem kan je je dus beter inleven dan in Paul. Paul is niet erg op Serge gesteld. Waarschijnlijk komt dit deels doordat Paul jaloers is op zijn succes en faam, maar Serge komt over als een redelijk arrogante man. Hij reserveert bijvoorbeeld voor het diner een erg duur restaurant zonder dit met Paul en Claire te overleggen. Ook gaat hij tijdens het diner rustig met fans op de foto, terwijl het diner toch niet op een relaxte avond is; er moeten belangrijke zaken besproken worden.

Babette

Serges vrouw heet Babette. Babette is net als Claire een charmante vrouw; een typische vrouw van een presidentskandidaat. Ze is zeer gesteld op haar goede imago, en verder kom je niet veel meer over haar te weten; ze is vooral de 'vrouw van'.  Aan het eind van het verhaal is ze het eens met Claire en Pauls plan om Serge te verwonden zodat hij niet kan aftreden. De vraag hierbij is of ze dit doet om haar imago of haar zoon te beschermen, of allebei. Misschien vindt ze het gênant als haar man ineens aftreedt, misschien wil ze haar zoons' toekomst sparen.

Michel
De zoon van Claire en Paul is Michel. Michel lijkt een vrij normale jongen, alleen heeft hij net als zijn vader een psychische afwijking. Dat hij als vijftienjarige in volle bewustzijn een zwerfster en zijn eigen neefje doodt maakt dat je hem eng gaat vinden. Daarnaast komt hij over als een echt vaders- en moederskindje dat zijn eigen ouders ook een beetje manipuleert om zijn zin te krijgen. Dat kan je zien aan hoe gestrest Paul is wanneer Michel merkt dat Paul zijn mobiel heeft gepakt.

Vertelinstantie

Het diner heeft een ik-vertelinstantie. De hoofdpersoon Paul Lohman vertelt zijn verhaal, waarbij hij steeds vanuit de eerste persoon vertelt.

Taalgebruik

Het taalgebruik in Het diner is in geen opzicht apart; het is heel normaal Nederlands. Het taalgebruik is dus 'normaal' te noemen.

Genre

De presentatie van de tekst in Het diner speelt geen bijzondere rol en het boek heeft meer dan 100 pagina's. Het verhaal is niet waargebeurd, maar wel gebaseerd op een waargebeurd verhaal. In 2005 werd er in Barcelona namelijk een zwerfster vermoord door drie jongens uit een 'goed milieu'. Het is dus een fictieve roman, die een klein beetje non-fictief is.

Tijd

De tijd in Het diner verandert vaak. De hoofdlijn van het verhaal vindt plaats terwijl het diner in het chique restaurant aan de gang is, dit is dus één avond. Daartussendoor zijn veel flashbacks. Het wordt dus niet geheel chronologisch verteld. Het jaartal waarin het werkelijke diner plaatsvindt wordt niet genoemd in het boek. Wel kan je aan verschillende factoren als wereldleiders Poetin en Bush die aan de macht zijn, en technologie als de iPod afleiden dat het ergens in de 21e eeuw plaatsvindt. De flashbacks zijn allemaal naar periodes die een paar jaar aan het diner voorafgaan. Hoeveel wordt niet bij allemaal verteld. Er wordt wel vaak verteld hoe oud Michel in de periode was. In een van de flashbacks is Michel bijvoorbeeld vier jaar oud, dus heeft dat verhaal elf jaar voor het diner plaatsgevonden.

In de tijd heeft Koch ook een motief geschreven. Het verhaal volgt namelijk de gangen van een diner: Aperitief, voorgerecht, hoofdgerecht, nagerecht en fooi.
Deze gangen staan gelijk respectievelijk gelijk aan het verhaal:
inleiding, begin van het verhaal, verloop van het verhaal, ontknoping en epiloog.

Open plekken (blz. 14 e.v.)

In Het diner zijn zowel aan het begin van het verhaal als wanneer je het boek uit hebt een heleboel open plekken. Wat je aan het begin van het verhaal niet weet is:
– Wat hebben Michel en Rick gedaan wat de vier ouders nu moeten bespreken?
– Waarom moet Babette tijdens het diner huilen?
Voordat je het antwoord op deze vragen weet zorgen ze voor spanning in het boek: je wil heel graag weten wat het grote geheim is. De twee vragen hebben hetzelfde antwoord en dat wordt gedurende het verhaal dan ook gegeven: Rick en Michel hebben een zwerfster gedood. Maar wanneer je het boek uit hebt zijn er nog steeds een aantal onbeantwoorde vragen:

– Wat voor ziekte hebben Paul en Michel waardoor ze zulke vreemde dingen doen?
– Wat heeft Michel met Beau gedaan waardoor Beau van de aardbodem is verdwenen?
Vooral het het ontbrekende antwoord op de laatste vraag is voor de lezer erg frustrerend. Je kan er zelf de gruwelijkste theorieën op nahouden hoe Michel de moord op en het lichaam van Beau heeft kunnen verbergen voor de politie.

Mening
Het diner heeft een goed verhaal met de nodige spanning en punten om over na te denken. Wat het spannend maakt zijn de open plekken in het begin. Wat je aan het denken zet is de manier van doen van de ouders: 'zou ik zelf zo ver gaan om mijn kind te beschermen?' Wel vind ik dat het boek op een gegeven moment een beetje langdradig wordt. Na de eerste twee flashbacks weet je wel dat er iets mis is met Paul, de flashbacks daarna vind ik nogal overbodig voor het verhaal. Wel is het interessant om een verhaal te lezen vanuit het perspectief van iemand met een psychische aandoening; dit maakt het onvoorspelbaar. Ik vind Het diner kort gezegd een prima boek, maar niet heel bijzonder.
 

De auteur
De auteur van Het diner is Herman Koch. Hij is geboren op 5 september 1953 in Arnhem en opgegroeid in Amsterdam Oud-Zuid. Hij is getrouwd met een Spaanse en kreeg een zoon in 1994.

Zijn bekendste boek is Het diner, waarvoor hij in 2009 de NS Publieksprijs won. Daarnaast heeft hij veel andere boeken geschreven als Zomerhuis met zwembad en Eindelijk oorlog.

Naast auteur is Koch ook acteur en columnist. Als acteur is hij vooral bekend van zijn rol in de komische televisieserie Jiskefet en hij schrijft columns voor de Volkskrant.