A. Japin, De zwarte met het witte hart, Amsterdam 1997 (57ste druk)

Genre

Het boek De zwarte met het witte hart valt onder het genre historische verhalen.

Samenvatting

In het begin van het boek lees je over ene Aquasi, een oudere man die in Java woont en daar een plantage heeft. Aquasi begint dan met zijn verhaal.

Als 10-jarigen worden Kwasi en Kwame Boachi door hun koning (de vader van Kwasi) geroepen. Hij meldt hun dat zij onder leiding van Van Drunen naar Holland worden gestuurd om ‘kennis van de witten te vergaren.’ Eigenlijk worden ze naar Holland gestuurd als onderpand voor de illegale slavenhandel van de Hollanders.

Eenmaal aangekomen, worden de twee prinsen naar de kostschool van de Van Moocks gestuurd. Hier krijgen zij hun nieuwe namen, Aquasi en Quame, en zullen zij wonen en les volgen. Ze krijgen extra bijles in de Nederlandse taal, maar worden niet opgenomen in de groep. Aquasi wordt door Verheeck, een jongen die ook naar de kostschool gaat, gepest wegens zijn huidskleur. Cornelius de Groot geeft hem vervolgens boksles, zodat Aquasi voor zichzelf durft op te komen en hij niet meer gepest wordt. 

De Nederlandse staat wil graag dat de twee prinsen geportretteerd worden door de schilder Raden Saleh. De staat laat dit portret dan verschepen naar Goudkust, waar de Ashanti, het volk van de twee prinsen, wonen, om de koning te laten zien hoe goed het de prinsen wel niet vergaat. Tijdens een van de vele schildermomenten komen de twee prinsen Anna Paulowna en haar dochter Sophie tegen. Sophie raakt bevriend met Aquasi en Quame en nodigt hen sindsdien vaak uit voor feesten van de adel.

De prinsen zijn bijvoorbeeld bij de Sinterklaasviering van het koninklijke huis. Hier komen ze natuurlijk Zwarte Pieten tegen. De prinsen schrikken hier wel van. Het volgende jaar, als ze weer worden uitgenodigd, stelt Aquasi voor om  zelf Zwarte Piet te spelen. Aquasi probeert zich namelijk aan te passen aan de Hollandse cultuur, terwijl Quame zo veel mogelijk zijn oude cultuur probeert te behouden zodat hij later terug kan keren naar zijn eigen volk.

Na de lagere school gaat Aquasi naar de Koninklijke Akademie om mijnbouwkunde te studeren. Quame gaat naar de Militaire Akademie. Quame gaat later weer terug naar zijn geboortegronden. Daar pleegt hij zelfmoord. Hij wordt namelijk niet meer toegelaten in het Ashantijnse Rijk, omdat hij zijn moedertaal is verleerd.

Aquasi vertrekt naar Nederlands-Indië. In Weimar, waar hij een tijdlang te midden van adel is gebleven, ziet hij namelijk geen toekomst meer. In Nederlands-Indië wordt hij de secretaris van zijn vroegere maat Cornelius de Groot. Zij kunnen het over het algemeen goed vinden, maar Aquasi is voornamelijk teleurgesteld over het feit dat hij niet hogerop kan komen. Later wordt duidelijk dat dit kwam door Aquasi’s huidskleur. Hij schrijft  veel brieven naar de koning en naar ministers. Vele blijven onbeantwoord, maar na een tijdje krijgt hij een plantage toegewezen waar hij blijft tot zijn oude dag.

Belangrijkste personages

Aquasi Boachi:   Aquasi is de zoon van de koning van de Ashanti. Hij probeert zich uit alle macht aan te passen aan de Hollandse cultuur. Op school in Holland is hij een intelligente en leergierige leerling. Hij is de beste vriend en neef van Quame.

Quame Boachi: Quame is de erfgenaam voor het koningschap. Als de koning bepaalt dat Aquasi naar Holland moet, mag Quame mee. Zij zijn namelijk beste vrienden en Quame is erg verdrietig wegens de dood van zijn vader. Het leven in Holland bevalt hem totaal niet en aanpassen wil hij eigenlijk niet. Hij ontplooit op school wel twee talenten; hij is erg muzikaal en zeer creatief.

Cornelius de Groot: Cornelius kreeg samen met de prinsen les op de kostschool. Hij kwam als eerste voor ze op in de les en verkreeg daardoor een speciale band met Aquasi en Quame. Later geeft hij Aquasi bokslessen zodat Aquasi voor zichzelf kan opkomen. Samen trekken ze er graag op uit om te worstelen of andere vechtsporten te beoefenen. In Nederlands-Indië komt hij Aquasi weer tegen. Hij is dan Cornelius’ secretaris.

Sophie: Sophie is de dochter van Anna Paulowna. Aquasi wordt verliefd op haar, maar zij wordt uitgehuwelijkt. Alsnog blijven vooral Aquasi en Sophie, tot Aquasi naar Java vertrekt, goede vrienden. Aquasi woont ook nog een tijd in Weimar, bij Sophie.

Perspectief

Dit verhaal is verteld in de ik-persoon, Aquasi. Je leest dus op welke manier hij over bepaalde zaken of personen denkt. Hierdoor krijg je een gekleurd beeld van de gebeurtenissen. De verteller is betrouwbaar, want door zijn verre reizen en uitgebreide mensenkennis vormt hij een goed beeld van de gebeurtenissen en personages. Bepaalde delen van het boek bestaan enkel uit brieven, respectievelijk geschreven door Van Drunen (de man die de prinsen naar Holland haalde), Quame of Sophie.

Thematiek

De intentie van dit boek is mensen laten nadenken over het thema, acclimatiseren in een totaal andere cultuur. De titel slaat op de hoofdpersoon Aquasi. Hij heeft namelijk een zwarte huid, maar een ‘wit hart’. Hij probeert zich namelijk volledig te verhollandsen.

informatie over de auteur

[1] Arthur Japin is in 1956 te Haarlem geboren. Na het Gymnasium van Haarlem te hebben afgerond, begon hij met de studie Nederlandse taal- en letterkunde in Amsterdam, waar hij ook de theaterschool doorliep. In 1987 ontdekte hij het (tot dan toe onbekende) verhaal over twee Afrikaanse prinsen die naar Holland waren gehaald. Hij was ruim 10 jaar bezig met het schrijven van De zwarte met het witte hart. In deze tijd bezocht hij drie continenten en schreef hij verhalen, hoorspelen, toneelstukken en televisiefilms. In 1996 debuteerde hij als schrijver met de verhalenbundel Magonische verhalen. Hierna verschenen nog meer boeken van hem, zoals: De vierde wand (1998) en Een schitterend gebrek (2004). Laatstgenoemde valt, net zoals De zwarte met het witte hart, onder het genre historische verhalen. Dit genre heeft Japin vaker gehanteerd. Hij heeft boeken geschreven over thema’s als liefde (Een schitterend gebrek) en overspel (De man van je leven).