Ben jij 16 jaar of ouder? Doe dan mee aan dit leuke testje voor het CBR. In een paar minuten moet je steeds kiezen tussen 2 personen.

Meedoen

De aanslag door Harry Mulisch

Beoordeling 3.3
Foto van een scholier
Boekcover De aanslag
Shadow
  • Boekverslag door een scholier
  • 5e klas vwo | 2141 woorden
  • 22 april 2015
  • 4 keer beoordeeld
Cijfer 3.3
4 keer beoordeeld

Boekcover De aanslag
Shadow

Fake Ploeg, een collaborerende inspecteur van politie, berucht om zijn wreedheid, fietst tijdens zijn spertijd door de buitenwijken van Haarlem naar huis. Door de winterse avond klinken plotseling zes scherpe knallen. Ploeg ligt dood op de stoep voor een rijtje van vier huizen, waarvan er een door de familie Steenwijk wordt bewoond. De verschrikkelijke gevolgen van de…

Fake Ploeg, een collaborerende inspecteur van politie, berucht om zijn wreedheid, fietst tijdens zijn spertijd door de buitenwijken van Haarlem naar huis. Door de winterse avond kl…

Fake Ploeg, een collaborerende inspecteur van politie, berucht om zijn wreedheid, fietst tijdens zijn spertijd door de buitenwijken van Haarlem naar huis. Door de winterse avond klinken plotseling zes scherpe knallen. Ploeg ligt dood op de stoep voor een rijtje van vier huizen, waarvan er een door de familie Steenwijk wordt bewoond. De verschrikkelijke gevolgen van deze gebeurtenis zullen de dan twaalfjarige Anton Steenwijk zijn hele leven lang blijven achtervolgen.

De aanslag door Harry Mulisch
Shadow

Oefenen voor je mondelingen?

Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.

ADVERTENTIE
Overweeg jij om Politicologie te gaan studeren? Meld je nu aan vóór 1 mei!

Misschien is de studie Politicologie wel wat voor jou! Tijdens deze bachelor ga je aan de slag met grote en kleine vraagstukken en bestudeer je politieke machtsverhoudingen. Wil jij erachter komen of deze studie bij je past? Stel al je vragen aan student Wouter. 

Meer informatie

1. Keuzeverantwoording

Ik heb dit boek gekozen omdat ik wist dat het over de oorlog gaat. Dit spreekt onderwerp spreekt me aan. Mijn zus heeft dit boek ook gelezen en zei dat het wel een spannend boek was, dus daarom ben ik het gaan lezen. De titel sprak me wel aan. Het klonk alsof er veel gebeurde in het boek, en het erg spannend is. Ik verwachtte dus een boek waarin veel gebeurde. De omslagtekst had ik niet gelezen. Ik had vooraf al wel een idee van wat het thema van het boek was, namelijk de Tweede Wereldoorlog. Daarom sprak het boek me dus aan. Ik wist nog niet echt wat voor een soort boek het zou zijn. De schrijver kende ik ook nog niet. Het is niet een heel dun boek, maar ook niet dik. Dit sprak me wel aan want hierdoor is het denk ik goed te lezen.

 

2. Samenvatting

Tijdens de Tweede Wereldoorlog woonde Anton Steenwijk in Haarlem. Terwijl een groot deel van Nederland al feest vierde omdat zij bevrijd waren, leefden Anton en zijn familie nog in bittere armoede.

 

 In Januari 1945 zat Anton (toen 12 jaar) met zijn ouders en zijn 17-jarige broer pater een spelletje te doen. Tot er plotseling zes schoten klonken. De NSB’er Ploeg lag dood voor het huis van de buren. Meneer Korteweg en Karin, de buren van de familie, kwamen hun huis uit en tilden het lijk voor hun huis vandaan en legden het voor het huis van de familie Steenwijk. Peter ging naar buiten om het lijk te verleggen, helaas lukte dit hem niet zonder gezien te worden door de Duitsers. Daarom vluchtte hij snel weg met het pistool van ploeg in zijn hand. De Duitsers vielen het huis van Anton in en staken het in brand. Van Peter hadden zij niets meer vernomen. Anton werd apart van zijn ouders vervoerd naar Heemstede en werd daar in een cel gestopt bij een ander jong meisje dat hem troostte. De daar op volgende maanden woont hij bij zijn oom en tante in Amsterdam.

 

Na de bevrijding bleek dat Antons ouders en Peter diezelfde avond nog doodgeschoten waren. Anton bleef bij zijn oom en tante wonen. Hij dacht niet vaak meer aan de aanslag, hij had het ergens ver weg gestopt. In 1952 werd hij uitgenodigd voor een feestje in Haarlem, voor het eerst sinds de oorlog ging hij weer terug naar die stad. Hij liep nog even langs de plaats waar hun huis vroeger had gestaan en bezocht het monument dat aan het eind van de straat was opgericht. Ook de namen van zijn ouders stonden daarop. Voor het eerst voelde hij iets van angst. Hij wilde nooit meer in Haarlem terug komen.

 

Toen in 1956 meutes mensen alles vernielden wat met het communisme te maken had kwam hij tussen deze grote mensenmassa Fake Ploeg tegen. Fake was de zoon van Ploeg, (de doodgeschoten NSB’er). Anton vroeg hem even binnen te komen. Fake verdedigde zijn vader hartstochtelijk. Anton probeerde hem er van te overtuigen dat wat zijn vader had gedaan fout is geweest, maar dat dat nog geen reden was niet van hem te houden. Het lukte Anton echter niet en Fake liep woedend weg.

 

 In 1961 trouwt Anton met Saskia. In 1962 werd hun dochtertje Sandra geboren. In 1966 was de begrafenis van een oud-verzetstrijder, die de vader van Saskia nog gekend heeft. Na de begrafenis werd er nog wat nagepraat en hoorde Anton plotseling iemand vertellen over schoten. Het was Takes, de man die Ploeg had doodgeschoten. Anton knoopt een gesprek aan met die man en het blijkt dat het meisje dat Anton die avond van de aanslag in de cel had getroost, samen met Takes die aanslag had gepleegd. Zij was later in de duinen geëxecuteerd. Anton begon te huilen, Voor zijn gevoel stierf het meisje nu pas. Hij had haar zijn hele leven al gezocht. Later op de avond ontdekt hij dat Saskia precies voldeed aan het beeld dat hij zich had gevormd van het meisje in de cel. (hij heeft haar nooit gezien, het was donker in de cel) Takes wilde alles weten wat Anton zich nog herinnerde van haar die nacht in de cel. Hij wist echter niets meer.

 

Anton was gescheiden van Saskia en hertrouwd met Liesbeth. Rond zijn veertigste kwam Anton in een crisis. Hij heeft de oorlog nooit echt goed kunnen verwerken.

 

 In november 1981 deed Anton mee aan een vredesdemonstratie. Opeens kwam hij Karin Korteweg tegen (de buren die het lijk voor hun huis hadden gelegd). Ze vertelde dat zij en haar vader na de oorlog naar Nieuw-Zeeland waren geëmigreerd, dat haar vader geen rust meer had, bang dat Anton wraak zou komen nemen. Daar had haar vader later ook zelfmoord gepleegd. Ze hadden het lijk verplaatst om zijn hagedissen te redden. Later had hij ze allemaal doodgetrapt. Waarom voor Antons huis en niet voor dat van de familie Aarts? Bij de familie Aarts zaten Joden verborgen. Verward nam Anton afscheid van Karin. Hij had nu na al die jaren antwoorden op zijn vragen. Maar wie was er schuldig? Of was iedereen schuldig en onschuldig?

 

3. Vertelperspectief

In dit verhaal ligt het perspectief bij de alwetende (of auctoriale) verteller. Hij vertelt het verhaal over Anton. De alwetende verteller was in mijn ogen goed, omdat daar geen emoties van personages bij betrokken waren.

 

4. Tijd en volgorde

Het boek speelt zich over een lange periode af, de episodes spelen zich in 1945, 1952, 1956, 1966 en 1981 af. Er zitten dus tijdsprongen tussen, iedere keer weer een verschillend aantal jaren. De tijd die één episode beschrijft, duurt ongeveer één tot enkele dagen en in het totaal omvatten ze een periode van ongeveer 37 jaar, van 1945 tot november 1981.
De tijd waarin het zich afspeelt is voor het verhaal wel van belang, want het gaat over de periode na de tweede wereldoorlog. Het verhaal is in chronologische volgorde geschreven met af en toe een flashback, als Anton aan de aanslag denkt. De verteltijd is 247 pagina’s.

Het boekverslag gaat verder na deze boodschap.

Verder lezen
Gids Eindexamens

Alles wat je moet weten over de eindexamens

 

5. Verhaalruimte

Het verhaal speelt zich af in Amsterdam en Haarlem. In Amsterdam komt Anton te wonen na de aanslag. Hij komt bij zijn oom en tante in een huis in de Apollolaan te wonen. Apollo is een Romeinse God, die staat voor vreugde en muziek. Dit is natuurlijk het tegenovergestelde van de plek waar hij woonde in Haarlem, waar geen sprake was van vreugde.
Daarnaast heeft Anton een vakantiehuisje in Toscane.

 

6. Personages

Anton Steenwijk: Anton is de hoofdpersoon van het verhaal. Op 12-jarige leeftijd verliest Anton zijn ouders en zijn 17-jarige broer Peter. Anton studeert medicijnen en wordt later anesthesist. Hij trouwt twee keer, de eerste keer met Saskia de Graaf, een stewardess. Samen krijgen ze een dochter Sandra. De tweede keer trouwt Anton met Liesbeth. Met Liesbeth krijgt Anton een zoon, Peter.

Peter Steenwijk: Hij is de broer van Anton. Peter heeft het lijk versleept, werd daarop betrapt en werd vervolgens vermoord.

 

Saskia Steenwijk: Over Saskia kom je niet zo veel te weten, doordat zij meer op de achtergrond blijft. Wel weet je dat zij veel van Anton houdt en nog meer van hun dochtertje Sandra. Later als ze gescheiden is, blijft ze wel goede vrienden met Anton.

 

Sandra Steenwijk: Ook over haar kom je weinig te weten doordat ook zij op de achtergrond blijft. Wel merk je aan het verhaal dat ze erg goed met haar vader kan opschieten en die twee ook een erg goede band hebben.

 

Liesbeth: Ze is de tweede vrouw van Anton en moeder van hun zoon Peter.

 

Cor Takes: Cor is een oude verzetsheld die de oorlog niet uit zijn hoofd kan zetten, omdat zijn vriendin daarin is omgekomen. Dit wordt duidelijk uit de volgende dialoog: “'Het is nog steeds oorlog, hè Anton?' 'Zeker,' zei Anton en bleef hem ook recht aankijken. 'Zeker.' “

 

Truus Coster: Dit is de vrouw die bij Anton in de cel zat. Later bleek zij één van de daders van de aanslag te zijn geweest.

 

Karin Korteweg: Dit is het buurmeisje van Anton en Peter. Later in het verhaal komt Anton haar weer tegen.

 

7. Thema, motieven en titelverklaring

Het onderwerp van het verhaal is de Tweede Wereldoorlog. Het gaat ten slotte over een aanslag op een NSB’er en de gevolgen hiervan voor Anton Steenwijk, de hoofdpersoon.

 

Een motief in dit verhaal is het motief het lot of toeval, dit komt in het verhaal vaak voorbij. Bijvoorbeeld het toeval dat Fake Ploeg in de straat waar Anton woont vermoord is. Het lot van Anton dat hij als enige uit het gezin de aanslag overleeft. Het toeval dat hij in de cel juist bij de pleegster van de aanslag in de cel zit.

Stenen is ook iets wat steeds terugkomt. Anton Steenwijk, de dobbelsteen. Hij ontmoet zijn vrouw bij een tentoonstelling genaamd Stone of scone. Bovendien gooit Fake junior een steen door de spiegel van Anton.

 

Het boek heet ‘De Aanslag’. Uiteindelijk draait het in het boek maar om één ding en dat is de aanslag die gepleegd is op Fake Ploeg, voor het huis van Anton. Dit heeft niet alleen het leven van Anton veranderd, maar ook die van bijna alle andere personages uit het boek.

 

8. Hoogtepunten

Een opvallend moment uit het boek vond ik dat Anton de nacht doorbrengt in een cel met Truus Coster. Ze hadden een diepzinnig gesprek terwijl ze elkaar nog nooit hadden gezien. Die vrouw is de eerste waar hij gevoelens voor krijgt en geruime tijd later, als hij een foto van haar te zien krijgt, beseft hij dat zij sprekend op zijn echtgenote Saskia lijkt. Dit vond ik een erg apart moment.

 

 

9. Opvallende zaken

Het taalgebruik in het boek is niet moeilijk, want er staan korte zinnen in en de woorden zijn niet erg moeilijk. De verhouding tussen dialoog en beschrijvingen was goed want je kreeg genoeg achtergrondinformatie om de dialogen te begrijpen. Verder zijn mij geen eigenaardigheden opgevallen.

 

10. Informatie over de schrijver

Het boek is geschreven door Harry Mulisch. Hij werd in 1927 geboren. Zijn vader is Oostenrijks-Hongaars en zijn moeder is van Duitse afkomst. In 1936 zijn zijn ouders gescheiden. Daarna ging zijn moeder in Amsterdam wonen.  Harry woonde eerst bij zijn ouders, maar na de scheiding van zijn ouders in 1936 bij zijn vader en Frieda. Van 1940 tot 1944 gaat Harry Mulisch naar het Christelijk Lyceum in Haarlem. Omdat het oorlog is heeft hij niet veel les. Tijdens de oorlog verblijft Harry in Haarlem.
Het hoofdthema in het werk van Harry Mulisch is de oorlog. Zelf zei hij daarover: "Ik heb hem niet zozeer meegemaakt, ik ben de Tweede Wereldoorlog".
De Tweede Wereldoorlog moet een moeilijke tijd voor Harry Mulisch geweest zijn, want terwijl zijn vader de Duitsers behulpzaam was, moest zijn moeder onderduiken omdat ze joods was. Het is dan ook niet verwonderlijk dat deze oorlog een belangrijk thema in het werk van Mulisch is.
Mulisch heeft veel prijzen gewonnen met zijn werken. Zo heeft hij met dit boek in 1986 de Diepzee-prijs gewonnen.
Harry Mulisch overleed in 2010.

 

11. Mening

Het boek was best spannend soms. Het was een goed boek om te lezen. Je kon je helemaal inleven in de hoofdpersoon. Het was ook een boek wat je per se uit wilde lezen omdat je wilde weten wat er nou precies gebeurd was. En alles werd duidelijker, naarmate je verder las.

 Je kreeg een heel goed beeld van hoe het was in de oorlog voor gewone mensen en voor mensen die een misdaad gepleegd hadden, maar ook van het leven na de oorlog. De schrijfstijl is fijn en leest prettig, ook al waren sommige stukken wat langdradig.

Het boek hangt heel erg in verband met elkaar. Het is helemaal op elkaar afgestemd. Deze oorlogsroman is anders. Het gaat niet om de oorlog specifiek, maar om het effect wat de oorlog heeft op de mensen.

Het boek hangt heel erg in verband met elkaar. Het is helemaal op elkaar afgestemd. Deze oorlogsroman is anders. Het gaat niet om de oorlog specifiek, maar om het effect wat de oorlog heeft op de mensen.

Ik vond dit een literair boek. Dit is omdat het verrassend was en ook zeker uniek. Ik heb nog nooit eerder een boek als dit gelezen. Ook wordt er gevarieerd en natuurlijk taalgebruik gebruikt. Er zitten namelijk veel dialogen in. Ook is het boek wel beoordeeld door literaire recensenten, zoals bijvoorbeeld Arnold Heumakers. Dit betekent ook dat het een literair boek is. Het boek is uitgegeven door de literaire uitgever: De Bezige Bij.

Ook zet dit het boek je aan het denken. Hoeveel impact de oorlog op iemand kan hebben, had ik niet verwacht. Het zet me wel aan het denken hoe ik ermee om zou gaan.

We willen dit boek zeker aanraden omdat het zeker de moeite waard is om eens te lezen. Het is niet voor wat jongere kinderen, want daar is het denk ik te moeilijk voor. 

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.

Andere verslagen van "De aanslag door Harry Mulisch"