Algemene gegevens

Titel: Oorlogswinter
Schrijver: Jan Terlouw
Uitgeverij: Lemniscaat b.v. Rotterdam
Jaartal: 1973
Jaartal eerste uitgave: 1972
Eenenzestigste druk, 2008
Omslag en illustraties: Jan Wesseling
ISBN: 978-90-6069-118-2

Samenvatting
Michiel is een jongen van 16 jaar. Hij woont in de buurt van Vlank samen met zijn vader, die burgemeester is, zijn moeder en zus Erica. Op een dag brengt Dirk een brief naar Michiel, hierbij zegt Dirk dat hij en drie andere het distributiekantoor gaan overvallen. Als dit mislukt moet Michiel de brief aan Bertus geven. De overval mislukt en Michiel wil de brief naar Bertus brengen. Maar deze is al opgepakt door de Duitse bezetters. Hij besluit zelf de brief te openen, waarin staat dat er in het bos een Engelse soldaat zit die verzorgd moet worden. Michiel besluit de taak op zich te nemen en komt in contact met het verzetsleven. Tijdens een patrouille wordt er een Duitse soldaat gevonden in het bos. Er worden in totaal tien verdachten opgepakt,  waarvan er vijf geëxecuteerd worden en helaas zit de vader van Michiel hier tussen. Michiel heeft het zwaar, maar besluit zich met de Engelse piloot Jack bezig te houden. Hij is zwaar gewond en Michiel weet zich geen raad, hij kan geen personen tot deze zaak betrekken. Als de wond van Jack niet beter wordt vraagt hij zijn zus Erica toch om hulp, omdat zij verpleegster is. Erica en Jack worden verliefd op elkaar. Als Michiel op een dag  zijn zus naar Jack brengt, ziet hij op de terugweg een hele groep joden lopen. Ze zijn  onderweg naar de concentratiekampen  in Amersfoort. Een paar weten te ontsnappen en proberen bij mensen onder te duiken. De dag daarna worden de mensen opgepakt die de ondergedoken mensen hebben geholpen te vluchten. Michiel verdenkt Schafter van verraad, maar trekt geen conclusies. Als plotseling uit het niets Dirk weer verschijnt, verteld Dirk over zijn ontsnapping uit de trein die naar Apeldoorn ging. Ondertussen probeert Michiel duidelijk te maken dat Schafter de verrader is. Later wanneer oom Ben op bezoek is verteld Michiel over Jack. De Engelse piloot is inmiddels volledig hersteld en zijn verwondingen zijn genezen. Oom Ben zou hem misschien kunnen helpen, zodat Jack terug naar Engeland kan. Toen Michiel op het hakblok voor de schuur ging zitten om na te denken hoe hij Jack naar Engeland moest smokkelen, kreeg hij een ingeving, alles viel op zijn plek. Het was oom Ben die de verrader was. Hij was degene aan wie Michiel alles vertelde. Hij was degene die de Duitsers heeft bericht. Want die dag toen Michiel de brief van Dirk ontving, heeft oom Ben hen waarschijnlijk horen praten toen hij buiten wanhoopsblokjes aan het hakken was. Er werd besloten Ben over te dragen aan meneer Potsma, de commandant van de ondergrondse beweging. Maar tijdens de uitwisseling komt er een Spitfire overvliegen die de Duitse munitiewagens kapot schiet. Hierbij komt Ben om het leven. De volgende dag komen de bevrijders. Zo wordt Vlank bevrijd en langzamerhand de rest van Nederland.

Hoofdpersonen

Michiel
Michiel is een jongen van 16 jaar oud. In het begin van het verhaal krijgt hij te maken met het verzet. Hij is van zichzelf een stille jongen en dat komt goed van pas. Michiel is verder ook behulpzaam en leeft met andere mensen mee. Hij is ook vastberaden op het moment dat hij zijn  vader verliest. Hij probeert zich dan meer bezig te houden met de gewonde piloot Jack, dat laat zijn doorzettingsvermogen zien. Het moment dat hij besluit zijn oom Ben bij commandant Potsma aan te geven, laat hij zien dat hij geen medelijden heeft met verraad.

Erica
Erica is de zus van Michiel. Ze heeft een tijd voor EHBO/verpleegkunde gestudeerd. Later in het verhaal worden Jack en Erica op elkaar verliefd, als zij hem gaat verzorgen. Erica heeft een zacht karakter en is behulpzaam.

Dirk
Dirk is een sterke man,hij is een ondergrondse verzetsstrijder. Later in het verhaal wordt hij opgepakt tijdens een overval van een distributiekantoor, maar is later ontsnapt. Hij is een echte doorzetter.

Ben
Ben heette niet echt oom Ben maar zo noemde ze hem omdat hij vaak bij de familie van Michiel langs kwam. Hij leek te vertrouwen maar later bleek dat hij voor de Duitsers was en dus een verrader. Hij loog voortdurend en zei dat hij al 4 jaar in het verzet zat.

De auteur
Jan Terlouw werd in 1931 in Kamperveen geboren. Hij was de oudste zoon en had nog twee broers en twee zussen, zijn vader was dominee. Als kind moest hij vaak verhuizen. In 1948 gaat Jan in Utrecht wis en natuurkunde studeren. Daarna deed hij dertien jaar wetenschappelijk onderzoek. In 1956 trouwde hij met Alexandra van Hulst en kregen drie dochters en een zoon. Omdat hij aan zijn kinderen altijd prachtige verhalen vertelde, moedigde zijn vrouw hem aan om die verhalen te publiceren.

In 1970 kwam zijn eerste boek uit. In 1966 werd Jan Terlouw lid van het toen net opgerichte D66. Eerst zat hij voor deze partij in de Tweede Kamer, later werd hij korte tijd minister van economische zaken. Jan Terlouw heeft veel prijzen gewonnen met zijn boeken.

Eigen mening
Het was een mooi boek. De tijd waarin het verhaal zich afgespeelde was erg zwaar, daarom heb ik er veel respect voor de mensen die dit moesten meemaken. Die mensen hebben continu in spanning geleefd, dat vind ik onbegrijpelijk. Hoe de tekst geformuleerd is vond ik prettig om te lezen, omdat ik na een paar bladzijdes gelijk met de personages kon meeleven. Meestal duurt  dat langer. Het is zeker een spannend boek, waardoor je het sneller en gemakkelijker leest. Het onderwerp oorlog vind ik interessant, maar er zit ook actie in waardoor het verhaal soms onvoorspelbaar kan zijn.