Algemene gegevens

• Titel: ‘Oorlogswinter
• Auteur: Jan Terlouw
• Plaats: Den Bosch, uitgever: Lemniscaat, jaar van uitgave: 1972, jaartal eerste druk: 1972.
• Genre van het boek: Oorlogsroman, jeugdboek.

Ruimte

• Op welke plaatsen speelt het verhaal zich af?

Het verhaal speelt zich af in het dorpje Vlank, waar Michiel woont. Verdere plaatsen zijn thuis, de schuilplaats van Jack, en sommige kleine dorpjes.

• Is deze omgeving belangrijk voor het verhaal?

Niet echt, want het had zich ook in een heel ander dorp als ‘Vlank’ kunnen afspelen, en je kunt zelf op heel veel plekken een schuilplaats maken, dat hoeft niet perse in ‘Vlank’ te zijn.

Tijd

• In welke tijd speelt het verhaal zich af?

In de Tweede Wereldoorlog, de Oorlogswinter 1944/’45.

• Wat is het tijdsverloop in het verhaal?

Tussen het begin en het eind van het verhaal zit ongeveer een jaar. Aan het begin van het boek is het 1944, en aan het eind van het boek is de oorlog afgelopen, 1945.

Opbouw

• Is het verhaal chronologisch verteld?

Ja, het verhaal is chronologisch verteld. Alles is goed op volgorde, niet dan dit en dan dat, maar als Michiel bijvoorbeeld iets gaat ondernemen, gaat het volgende hoofdstuk over een onderneming en niet opeens over iets heel anders.

• Heeft het verhaal een open of gesloten einde?

Het boek heeft een gesloten einde. Er is een einde aan grote belevenissen en ook de oorlog is ten einde.

Personages

• Wie is de hoofdpersoon?

Michiel van Beusekom, vijftien jaar oud.

• Het karakter van Michiel.

Michiel is een ietwat stille jongen van vijftien jaar. Hij is al vrij volwassen voor zijn leeftijd. Hij is ook erg behulpzaam, hij helpt de Engelse piloot bijvoorbeeld aan een schuilplaats en verzorgt hem erg goed. Ook helpt hij andere mensen in nood. Hij heeft dus een goed karakter. Ook is hij is erg slim, dat kun je zien aan alles wat hij doet.

• Het uiterlijk van Michiel.

 Michiel is een smalle jongen met donkerblond haar en vrij lang. Hij heeft donkerbruine ogen.

• Maakt Michiel een ontwikkeling door?

Ja, Michiel wordt door alles wat hij doet en meemaakt nog meer volwassen. Hij gaat anders denken dan eerst. Hij wordt nog behulpzamer door de verzorging van de Engelse piloot. Hij gaat anders denken over oom Ben als hij weet wie hij écht is, enzovoorts.

• Wie zijn de bijfiguren?

Jack;de Engelse piloot.

Oom Ben; een ‘nepoom’ van Michiel, beweert dat hij bij het verzet zit maar is in werkelijkheid een verrader.

Erica; Michiels zus, verpleegster, krijgt later in het verhaal een relatie met Jack.

Dirk Knopper; de buurjongen van Michiel die in het verzet zit.

Meneer Postma; zit bij het verzet.

Vader van Michiel; burgemeester van het dorp ‘Vlank’.

Moeder van Michiel; een lieve en zorgzame vrouw.

• Een korte beschrijving over de relatie tussen Michiel en de bijfiguren.

Michiel kan het met iedereen eigenlijk wel goed vinden, hij houdt van zijn vader en moeder. Ook meneer Postma vindt hij aardig evenals oom Ben, totdat hij erachter komt dan oom Ben een verrader is. Zijn zus Erica vindt hij eigenlijk een beetje een tuthola, maar verder kan hij goed met haar opschieten en samenwerken.

Perspectief

• Vanuit wiens perspectief is het verhaal geschreven?

Het boek is vanuit Michiel beschreven, je komt zijn gedachten en gevoelens te weten.

• Is dit een ik-perspectief, een hij/zij-perspectief of een perspectief van de alwetende verteller?

Dit boek is een hij/zij-perspectief.

Spanning

• Welke vragen worden er in het beging van het verhaal opgeroepen, en welk antwoord heb ik gekregen aan het einde van het verhaal?

Aan het begin van het verhaal vroeg ik me af of het wel goed afliep. Ook vroeg ik me af of ze er wel achter zouden komen dat oom Ben een verrader is. Ik vroeg me af hoe het met Michiels vader zou aflopen en of hij wel écht doodgeschoten zou worden. Aan het eind van het boek waren die vragen beantwoord. Het boek loopt gelukkig ‘goed’ af, maar Michiels vader is wel doodgeschoten en ze zijn er gelukkig achtergekomen dat oom Ben een verrader is.

• Het spannendste stuk kort beschreven.

Als Michiel bij de schuur bijna in slaap valt dringt de harde waarheid tot hem door! Oom Ben is een verrader! Hij hoort namelijk stemmen in de schuur en beseft dat toen oom Ben op hetzelfde plekje zat waar hij nu zit, zijn conversatie met Dirk moet hebben afgeluisterd. Hij racet als een gek naar de schuilplaats van Jack en neemt oom Ben onder schot met het pistool van Jack. Uiteindelijk probeert oom Ben te ontsnappen als er luchtalarm komt maar dan wordt hij dodelijk getroffen en is hij aan het einde van zijn leven gekomen.

Samenvatting

• Wat is het thema van het boek?

Het thema van het boek is waarschijnlijk al duidelijk; oorlog. De Duitsers bezetten Nederland, ook in 1944/’45, de Oorlogswinter.

• Samenvatting

Het boek ‘Oorlogswinter’ gaat over de vijftien jarige  Michiel. De oorlog is bijna ten einde. Om precies te zijn de Oorlogswinter van 1944/1945. Eerst is Michiel toeschouwer in de oorlog. Maar dat duurt niet lang meer, zijn buurjongen Dirk geeft hem een belangrijke brief.  Dirk geeft die brief omdat hij die avond een overval gaat plegen op een distributiekantoor. Als het misgaat weet Michiel tenminste iets van de Engelse piloot af. In die brief staat dat Dirk de Engelse piloot heeft gevonden en als de overval mis zou gaan iemand de piloot moet verzorgen in de zelfgemaakte schuilplaats van Dirk. De overval mislukt. Alles gaat die dag daarna mis en uiteindelijk leest Michiel de brief. Daar staat dus in het een en ander in over de piloot. De Engelse piloot, hij heet Jack, is gewond geraakt aan zijn schouder en been. Michiel moet hem nu gaan verzorgen. Dat betekent voor Michiel dat hij vaak voedsel moet brengen en de wonden moet verzorgen enzovoorts. Het lukt Michiel aardig om de piloot te verzorgen, maar na een tijdje wordt het hem toch teveel en vertelt hij zijn zus Erica die verpleegster is de geschiedenis over Jack. Zij mag helpen van Michiel maar alles moet strikt geheim blijven! Na een tijdje krijgen Jack en Erica een relatie. Intussen wordt er een dode Duitser in de bos gevonden. De Duitsers pakken tien mannen uit het dorp van Michiel op. Waaronder zijn vader, die burgemeester is. Als de dader zich niet meldt worden de vijf mannen doodgeschoten. De dader meldt zich niet. Er worden vijf mannen worden doodgeschoten. Ook de vader van Michiel. Dirk is intussen ontsnapt. Hij is gewond, het gaat maar net. Hij gaat ook naar de schuilplaats waar Jack is. In de woonplaats van Michiel wordt veel verraden. Veel mensen worden opgepakt voor verschillende zaken. Michiel maakt zich daar erg druk om. Intussen is Jack al zoveel hersteld dat hij weer wil gaan vechten. Michiel heeft wel een idee. Zijn oom Ben. Die man is al een tijd lang een hele goede vriend van de familie en Michiel noemt hem dan ook ‘oom’. Michiel wist dat hij in het verzet zat en vroeg aan hem of hij kon regelen dat Jack weer terug naar Engeland kon. Dat kon en zo kwam Ben, Jack ophalen in het hol. Michiel had al afscheid genomen en ging maar wat buiten zitten. Ineens hoorde hij stemmen in de schuur, stemmen in een schuur naast het huis! Hij begrijpt het meteen. Hij pakte z`n fiets en racet naar het hol. Wat was er nou aan de hand? Oom Ben is een trouwe volger van Hitler. Hij heeft Michiel en Dirk afgeluisterd toen hij op dezelfde plek zat als waar Michiel zat, bij de schuur. Hij hoorde dus alles, ook van de brief! Hij was dus van plan zo met de piloot, naar de Duitse kazerne te lopen. Michiel neemt hem onder schot. Op weg naar de leider, meneer Postma, van het verzet viel er een bom op een daar opgestelde munitiewagen en was oom Ben aan het einde van zijn leven gekomen. Iets later werd Nederland bevrijdt. Jack ging weer veilig naar Engeland, en Dirk leefde ook nog steeds.