Vierde episode 1966
In 1959 deed Anton artsexamen. Toen hij het assistentschap in de anesthesie kreeg ging hij in de buurt van het Leidseplein wonen. Hij wandelde elke dag naar het Wilhelmina Gasthuis waar hij werkte. In 1960 ontmoete hij  z’n eerste vrouw in Londen genaamd Saskia de Graaff die stewardess was. Een jaar later gingen ze trouwen. Ze gingen een half huis in de buurt van het concertgebouw kopen. De vader van Saskia is ambassadeur in Athene. Hij heeft veel betekend en had een belangrijke rol in de oorlog tijdens het verzet. Begin juni 1966 werd Sjoerd begraven. Hij was een bekende journalist, die in de oorlog tegen de Duitsers waren. Hij was een goede vriend van De Graaff, daarom gingen Anton, Saskia en het dochtertje Sandra ook naar de begrafenis. Aan het eind van de plechtigheid kwam Anton in contact met de verzetsstrijder Cor Takes. Cor Takes was de gene die Fake Ploeg had doodgeschoten. Anton vindt het niet fijn om over het verleden te praten maar Takes moet zijn hart luchten. Hij vindt dat hij gewoon de waarheid moet vertellen van de gruweldaden van Ploeg. Van het gesleep van het lijk van Ploeg weet hij niets van. Hij vertelt ook over zijn vriendin Truus Coster. Zij bleek achteraf het meisje te zijn waarmee Anton een nacht in de cel mee heeft doorgebracht. Anton heeft gehoord dat ze drie weken voor de bevrijding is terechtgesteld. Hij geeft zijn nummer en zijn adres aan Anton en gaat weg. Anton wou alles wat hij heeft vergeten en ging met zijn gezin en schoonouders lunchen. Na de lunch ging Anton met Saskia en Sandra naar het strand. Door wat hij heeft gehoord van Takes is hij even helemaal weg. Hij wil en moet de foto van Truus die in het bezit is van Takes, zien. Op een foto van Saskia herkend hij het beeld dat hij heeft van Truus sinds 1945. De volgende dag besloot Anton naar Takes te gaan, die met zijn gedachten nog in het oorlogsverleden leeft. Het nieuws dat de oorlogsmisdadiger Lages vrij is gelaten maakt hem woedend. Op de foto die Takes hem laat zien, ziet Anton Truus. Takes vertelt over zijn relatie met Truus. Hij legt Anton uit dat zij degene was die de laatste twee schoten op Ploeg afvuurde. Ploeg heeft haar ook nog met een schot kunnen verwonden. Hij was heel blij dat hij zijn verhalen kon doen aan Anton, maar was nog steeds zeer geëmotioneerd. 

Laatste episode 1981 
Anton ging scheiden met Saskia in het jaar 1967, en een jaar later(1968) ging hij weer trouwen met Liesbeth, die kunstgeschiedenis studeert. Ze hebben een zoon: Peter die is geboren in 1969. Anton heeft het goed in z’n leven en verdient veel. Hij heeft vier huizen, en is vaak in Italië. Maar op een gegeven moment wordt hij depressief, en krijgt soms ook last van de crisis. In 1978 gaat hij met Sandra naar Haarlem om de buurt te bezoeken. Op de plaats waar het verbrande huis heeft gestaan, is een bungalow gebouwd. Ze gingen het monument en het graf van Truus Coster bezoeken die op de erebegraafplaats in Bloemendaal stond. Sandra legde een roos op het graf. En de emoties van Anton kwamen naar boven en herinnerde zich wat Truus tegen hem in de cel had verteld. Als Anton het aan Takes wil vertellen, blijkt het huis van de verzetsman Cor Takes te zijn gesloopt. Op de vredesdemonstratie op 21 november 1981 in Amsterdam ontmoette Anton Karin Korteweg. Van haar krijgt ze te horen dat Peter in januari 1945 bij de Kortewegs is binnengevlucht. De Duitsers hadden hem kort daarna neergeschoten. Anton herinnert zich dat hij Korteweg daar even heeft gezien. Hij hoort nu waarom ze het lijk weg wilde hebben namelijk hij was bang voor zijn hagedissen. Toen bleek welke wraakactie de Duitsers hadden genomen. Ze hadden de beestjes zelf doodgetrapt. Hij wilde het lijk niet voor het huis van Aarts leggen, omdat daar drie joden ondergedoken zaten. Nu Anton alles weet verlaat hij Karin hulpeloos en loopt samen met Peter verder.

4. Eerste korte reactie op de inhoud.

Ik vind het een aangrijpend verhaal dat mij raakt, want ik heb de oorlog zelf ook mee gemaakt. Ik vind het goed van Anton om met de mensen in contact te komen om uiteindelijk te weten te komen wat het echte verhaal was. Op het begin boeide het hem niet zo veel maar later toen hij ouder werd snapte hij het beter en wilde er alles over weten. Het was soms een beetje langdradig wat het lezen een beetje saai maakte maar over het algemeen was het goed uitgelegd en goed geformuleerd. Het was wel even schrikken want ik had het helemaal niet verwacht dat de Duitsers zo iets zouden doen. Maar ik had het ook niet verwacht dat Truus zou schieten op Ploeg. Maar het deed me ook veel pijn om te lezen dat het huis van de verzetsstrijder Cor Takes was gesloopt. Ik vond wel dat er meer over Sjoerd de verzetsstrijder geschreven mocht worden.

5. Analyse

5.1 Open plekken

Wat zijn de belangrijkste open plekken in het verhaal?

1. Wie heeft de aanslag gepleegd? 
2. Waarom versleepten de Kortewegs het lijk? 
3. Wat is er met Peter gebeurd? 
4. Wat is er precies met zijn vader en moeder gebeurd? 
5. Wie is de vrouw in de cel?
6. Waarom hebben ze Fake Ploeg voor het huis van de Familie Steenwijk gelegd?

 Welke open plekken worden ingevuld en waar?

Alle open plekken worden ingevuld. Het boek heeft een gesloten einde.

1. Deze open plek wordt beantwoord in de 4de episode.
2. Deze open plek wordt beantwoord in de laatste episode.
3. Deze open plek wordt beantwoord in de laatste episode.
4. Deze open plek wordt beantwoord in de 2de episode.
5. Deze open plek wordt beantwoord in de 4de episode.
6. Deze open plek wordt beantwoord in de laatste episode.

Welke open plekken worden niet ingevuld?

Alle open plekken worden ingevuld en duidelijk beschreven in het boek.

5.2 Personage

Wie is de hoofdpersoon? Wat is zijn karakter en wat is zijn doel in het verhaal?

De hoofdpersoon: Anton Steenwijk.
De hoofdpersoon is Anton Steenwijk, dat merk je doordat je hem steeds volgt met alles wat hij doet en wat zegt. Anton is een lange dunne man met donkere haren. Hij heeft zijn ouders en zijn broer in de tweede wereldoorlog verloren. Het verhaal duur ongeveer 36 jaar want het begon toen hij 12 was en het eindigde toen hij 48 was. Anton is nieuwsgierig want hij heeft niet veel informatie over de dood van zijn ouders. Hij is een man die met niemand problemen zoekt. Hij probeert zijn problemen weg te denken en probeert zo ver mogelijk van opvallende gebeurtenissen te blijven. Anton is twee keer getrouwd. De eerste keer is het met de stewardess Saskia de Graaf. Van haar heeft ze een dochter op aarde gebracht genaamd ‘Sandra’. De tweede keer is het met Liesbeth waarmee Anton een zoon op aarde heeft gebracht genaamd ‘Peter’. Het doel van Anton is om meer informatie, meer duidelijkheid te krijgen over de situatie van het januari ramp. 

Wie zijn de belangrijkste helpers van de hoofdpersoon en waarom?

De belangrijkste helpers van Anton zijn Cor Takes en Karin Korteweg.

Cor Takes, want hij verteld over de gebeurtenis en de dood van Ploeg. Ook vertelt hij dat hij degene was die Ploeg had doodgeschoten.

Karin Korteweg, want ze geeft meer informatie over Peter en z’n dood. Dat was een heel groot probleem voor Anton want moest weten wat er met hem was gebeurd. Ook vertelt ze meer over de Duitsers.

Wie zijn de belangrijkste tegenstanders van de hoofdpersoon en waarom?

De belangrijkste tegenstanders van Anton zijn Cor Takes en Karin Korteweg, want als zij geen informatie zouden geven of meer duidelijkheid dan zou Anton het antwoord op zijn vragen nooit beantwoord krijgen en zal de open plekken niet gevuld worden.

In het boek is er duidelijk sprake van karakters. De karaktereigenschappen zijn beschreven maar ook op te maken uit verschillende gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden en die plaatsvinden in het boek. We kennen in het boek het karakters van de hoofdpersoon ‘Anton’.

5.3 Opbouw

Zijn fabel en sujet gelijk? Waarom wel/ niet?

De fabel van dit verhaal klopt met de gebeurtenissen uit het leven van Anton. Deze gebeurtenissen worden in chronologische volgorde verteld. Het sujet verandert niet van de fabel. In het verhaal worden soms wel vooruitwijzingen of terug verwijzingen gebruikt. Er zitten ook een aantal flashbacks in, bijvoorbeeld als Anton weer terugdenkt aan het verleden, dat is heel erg fijn want dan weet je tenminste weer wat er precies gebeurde toen.

Wat is de historische tijd?

De aanslag zelf speelt zich af in de tweede wereldoorlog. Het boek begint bij de aanslag en eindigt in 1981 bij de vredesdemonstratie in Amsterdam waar Anton Karin ontmoet en alle informatie krijgt. Elke episode speelt zich af in een ander jaar. 

Wat is de vertelde tijd? (Hoeveel tijd wordt er verteld)

De aanslag begint in januari 1945 en eindigt in november 1981. De vertelde tijd is ruim 36 jaar.

5.4 Perspectief

Vanuit wat voor soort perspectief wordt het verhaal verteld?

Het verhaal wordt verteld vanuit de alwetende verteller. Er zitten wisselingen in het verhaal, die een bepaalde spanning naar boven brengt. Je kunt bijvoorbeeld een gebeurtenis uit het boek herinneren terwijl Anton dit niet meer kan herinneren in zijn leven.

Is dit een betrouwbaar perspectief?

Ja, het is redelijk betrouwbaar.

Geef een voorbeeld van het perspectief.

´´Hij keek haar aan-en op dat moment was alles al beslist. Het was haar blik, de blik in haar ogen, en haar haar: dik, weerbarstig, rossig haar. Zij heette Saskia de Graaff en was stewardess bij de KLM.’’

Wat voor invloed heeft het perspectief op het verhaal?

Je ben de personages een stap voor omdat je meer en eerder de informatie weet. Je ziet het vanuit de hij vorm. Maar ook overzie je alles in ruimte en tijd. De verteller weet letterlijk alles al. Gevoelens, gedachtes en gebeurtenissen die alle personen in het verhaal meemaken.

5.5 Thematiek

Geef een titelverklaring.

In januari 1945 werd er voor het huis van de familie Steenwijk een aanslag gepleegd op een NSB’er. Uit wraak hadden de Duitsers de ouders van Anton Steenwijk gedood en staken ze hun huis in brand. De broer van Anton genaamd Peter had het pistool van de overleden Ploeg die op de grond lag en was het huis van de buren ingevlucht. Maar niet veel later werd hij ook gedood door de Duitsers. Anton vraagt zich zijn hele leven af wie de aanslag op Fake Ploeg gepleegd heeft en waarom dit gedaan is. Zonder dat Anton het wilde is het allemaal gebeurd en daarom ook de titel ‘de aanslag’.

Wat zijn belangrijke motieven in het verhaal?

Schuld:

Het grootste motief in het boek is schuld want wie heeft er schuld aan de dood van Antons ouders en broer? Waren het de Duitsers of kwam het door het verzet dat de ouders en de broer van Anton zijn overleden. Of kwam het toch door de familie Korteweg? Want zij waren degene die het lijk van Ploeg bij de familie Steenwijk hadden neergelegd. Of zijn er nog meer opties voor de dood van Antons ouders en broer. Of zijn er misschien nog meer mogelijkheden?
Zoektocht:
Ook al wil Anton het niet maar hij wordt toch steeds geconfronteerd met de gevolgen van de oorlog. Maar ook de dood van Ploeg, zijn ouders en broer. Het voordeel hiervan is dat hij steeds meer te weten komt en steeds meer duidelijkheid krijgt. Hij krijgt meer informatie over de personen die in het complot van de aanslag op Fake Ploeg zaten. Hij wil aan de ene kant niets meer met het verleden te maken hebben maar stiekem wil hij toch weten wat er allemaal is gebeurd. Doordat hij steeds meer te weten komt, wordt Anton steeds rustiger. Wanneer hij alle informatie krijgt zit zijn zoektocht erop en heeft duidelijkheid over het verleden.

Wat is de thematische laag van het verhaal?

Wie is de dader voor de dood van de ouders en broer van Anton? 

6. Mening

Geef je mening over het onderwerp, de personages, de gebeurtenissen, de opbouw en de stijl van het boek.

De persoonlijke beoordeling van Sohail Ziaï 

Het onderwerp.

• Vond je het een interessant onderwerp?

Ja, ik vond het een heel interessante onderwerp want oorlogsboeken spreken me aan want ik heb het zelf ook meegemaakt en ik voel meestal mee met de personages.

• Was het onderwerp herkenbaar in je eigen belevingswereld of juist niet?

Ja, helemaal het was precies zoals ik het me had voorgesteld want toen ik de titel las dacht ik meteen aan de 2de wereldoorlog en de Duitsers.

• Had je zelf wel eens nagedacht over het onderwerp of ben je door het boek juist aan het denken gezet?

Allebei een beetje want ik had al nagedacht over het onderwerp maar door het boek kreeg ik alles op een rijtje.

• In hoeverre kwam het boek overeen met jouw gedachten of welke mening heb je over het onderwerp gekregen?

Ik heb na het lezen van dit boek een mening gevormd namelijk dat je eerst de tekst moet lezen voordat je gaat bedenken waar het over gaat.

• Werd het onderwerp oppervlakkig behandeld of had het voldoende diepgang?

Nee, er zat wel diepgang in, want het veranderde steeds van plaats. Het onderwerp bleef wel hetzelfde, maar er kwamen kleine onderwerpen bij om het hoofd onderwerp.

• Wat zou je zeker hebben weggelaten, toegevoegd of veranderd?

Ik had zeker meer over de situatie voor de aanslag verteld.

• Ken je boeken of films die over hetzelfde onderwerp gaan?

Ja, namelijk de guillotine van Simone van der Vught lijk er een beetje op.

De gebeurtenissen

• Wat was belangrijker in het boek: de gebeurtenissen of de gedachten en gevoelens van de personen?

De gebeurtenissen, want door de gebeurtenissen gaat de hoofdpersoon nadenken en ontstaan er open plekken. Waardoor het spannender wordt voor de lezer om het boek te lezen.

• Kwamen er te veel gebeurtenissen in voor of was het aantal juist goed?

Het aantal was juist en er werd niet veel meer onderwerpen bijgevoegd. Maar het mocht van mij wel wat sneller achter elkaar, want ik hou er van als het tempo in het boek snel ligt.

• Vond je de gebeurtenissen spannend, saai, opwindend, romantisch, fantastisch, triest, enz.?

Ik vond de gebeurtenissen heel erg spannend, want er gebeurd iets bijvoorbeeld de dood op ploegs, maar dan weet je niet wie het heeft gedaan maar wil je erachter komen wie het heeft gedaan en dan wil je het boek zo snel mogelijk lezen.

Ik vond de gebeurtenissen heel erg triest, want de ouders en broer van Anton worden gedood door de Duitsers die wraak wilden nemen. En ik heb meegemaakt hoe mensen worden gedood en mijn vriend zijn vader was zo om het leven gebracht.

Ik vond sommige gebeurtenissen een beetje saai zoals de reis die Anton naar Londen maakte. Dat is een beetje buiten het onderwerp dus dat sprak mij niet aan.

• Vond je de gebeurtenissen geloofwaardig, toevallig of verrassend?

Ik vond het een beetje toevallig, want ik denk niet dat er iemand zomaar voor een deur wordt dood geschoten. Maar het kan we echt gebeurd zijn in de 2de wereldoorlog. Want dat was normaal in die tijd.

• Vonden er schokkende gebeurtenissen plaats?

Ja de dood van Ploegs en de dood van de ouders en broer van Anton.

• Riepen de gebeurtenissen bepaalde gevoelens bij je op?

Ja, want ik wilde heel graag weten wie het had gedaan en als ik daar bij zou zijn geweest dan had ik de daders zelf een koekje van eigen deeg gegeven.

• Hoe heb je de afloop ervaren?

Ik vond het heel erg fijn dat het een gesloten einde was en dat alles werd opgebiecht door Karin waardoor Anton een gerust gevoel had en ik als lezer ook.

De personen

• Kwam de hoofdpersoon levensecht over?

Nee, vond ik niet want als je ouders worden gedood dan wil je meteen weten wie het heeft gedaan, maar hij verstopte zich voor de waarheid.

• Kon je je goed inleven in de hoofdpersoon of juist niet?

Ja, ik kon me heel goed inleven in de hoofdpersoon en voelde meteen alles mee wat hij ook voelde.

• Herkende je bepaalde eigenschappen van de hoofdpersoon in jezelf?

Nee, want hij was een beetje terughoudend en dat ben ik juist niet ik wil altijd alles zeggen wat ik moet zeggen en ik wil altijd de waarheid zeggen. Ook wil ik altijd winnen en de beste zijn en dat heeft hij niet want als hij wilde winnen dan had hij dezelfde dag nog onderzoek gedaan.

• Herkende je enkele personen in je eigen leefwereld?

Nee, ze komen niet overeen met de personen waar ik mee omga.

• Ben je door het gedrag van de hoofdpersoon beïnvloed?

Ja, want hij wou op een gegeven moment toch weten wat er met zijn ouders waren gebeurd en wie ploegs had gedood. Dat wilde ik ook weten.

• Welke eigenschappen van de hoofdpersoon waardeerde je positief en welke negatief?

Ja, want hij wou op een gegeven moment toch weten wat er met zijn ouders waren gebeurd en wie ploegs had gedood. Dat wilde ik ook weten.

• Welke eigenschappen van de hoofdpersoon waardeerde je positief en welke negatief?

De terughoudendheid waardeer ik als negatief, want als je ouders worden gedood dan wil je meteen weten wie het heeft gedaan, maar hij verstopte zich voor de waarheid.

Het doorzettingsvermogen op het eind om toch Karin te vinden die alle informatie had die hij wilde weten vind ik positief.

• Zou je de hoofdpersoon anders laten handelen als jij de auteur was geweest?

Ja, ik zou de hoofdpersoon meteen op onderzoek uit laten gaan. Om te weten wie de daders waren.

De opbouw

• Vond je het verhaal moeilijk opgebouwd of kon je het vlot lezen?

Ik kon het vlot lezen

• Als het lastig was om te lezen, kwam dat dan door het

Vertelperspectief of door de wisseling van tijd (flashbacks)?

Zie vorige vraag.

• Zaten er delen in het boek die je moeilijk kon lezen omdat ze saai of onbegrijpelijk waren?

Ja, het deel dat hij naar London ging waar hij zijn 2de vrouw ontmoette.

• Welke delen vond je spannend en kwamen die op het juiste moment?

Ik vond het deel dat Karin alles opbiechtte goed en het kwam op het juiste moment.

Ik vond ook dat het op een goed moment was gekozen dat Ploeg werd vermoord.

• Vond je de afloop onbegrijpelijk, onbevredigend, verrassend of flauw?

Ik vond het verrassend, want ik had niet verwacht dat Karin alles zou vertellen tegen Anton. Ik verwachtte eerst een open einde.

Het taalgebruik

• Vond je het taalgebruik (woordkeuze en zinsbouw) moeilijk of makkelijk?

Ik vond het taalgebruik gewoon normaal. Niet te moeilijk maar ook niet te makkelijk.

• Werden de gebeurtenissen op een heldere manier beschreven, zodat je je een goede voorstelling kon maken?

Ja, ze werden op chronologische wijze verteld waardoor je precies in de lijn van het verhaal bleef zitten en niet veranderde van gebeurtenis.

• Kwamen er veel of weinig dialogen in voor en werden ze op een natuurlijke wijze weergegeven?

Er kwamen wel veel dialogen voor en ja ze werden op een natuurlijke wijze verteld.

• Waren er zinnen of fragmenten in het boek die je zou willen onthouden, omdat ze goed, mooi, humoristisch, gevoelig of beeldend waren?

Ja, omdat het zo mooi is. Namelijk de zin ‘’Overal was het al dag, maar hier was het nacht, neen, meer dan nacht.’’