HET DINER

Schrijver: Herman Koch
Onderwerp: Dilemma
Uitgever:Anthos te Amsterdam
Jaar van uitgave:2009
Aantal bladzijden: 240
MottoverklaringDe motto van dit verhaal staat in het begin van het boek en luidt:

Nice Guy Eddie: C’mon, throw in a buckMr. Pink: Uh-huh. I don’t tipNice Gay Eddie: waddaya mean, you don’t tip?Mr. Pink: I don’t believe in itReservoir dogs, Quentin Tarantino

De film gaat over een diamantroof die misgaat; zes mannen die elkaar alleen kennen bij codenaam nemen de klus aan, maar een van de zes is een agent en verraadt de anderen.           In de eerste scene van de film zitten de zes mannen in een café samen met de man die de klus heeft bedacht en zijn zoon. De mannen praten over koetjes en kalfjes, zoals madonna’s muziek, terwijl ze een bloederige overval in hun kop hebben. dit geeft een gelijkenis met het diner, omdat in het boek de ouders van Michel en Rick ook ergere dingen aan hun hoofd hebben dan waar het gesprek eerst over gaat.De quote zelf vind tijdens de eerste scene plaats. In Amerika is het een ongeschreven regel om een fooi te geven, maar een van de overvallers wil niet, omdat hij er niet in gelooft. Later in de film word de sfeer meer gespannen, omdat twee van de zes al dood zijn en eentje met een kogel in zijn maag zit. Een van hen heeft alles verraden, en de klopjacht naar diegene vind plaats. In het diner gaat het ook over verklikkers: worden Michel en Rick aangegeven? En zo ja, door wie. De thema’s van zowel reservoir dogs als het diner zijn: verraad en schuld. Zowel de film als het boek bevatten zo nu en dan actie, dan flashbacks, gespannen of onzinnige dialogen en een keiharde onverwachtse afrekening.

Gang

hoofdstuk

inhoud

Aperitief

1 - 8

Twee echtparen gaan uit eten in een duur restaurant. De achtergronden van de personages worden kort belicht: Paul en Claire hebben een zoon Michel; Serge en Babette hebben drie kinderen, zoon Rick en dochter Valerie, én Beau een aangenomen zoon uit Burkina Faso. Serge en Paul zijn broers, Serge is een zeer bekende Nederlandse politicus en beoogd premier.

Voorgerecht

8 - 16

Paul ergert zich aan het gemaakte wijnkenner gedrag van zijn broer. Ze praten wat over films. Dan wordt wat info gegeven over de adoptie van Beau en over het vakantiehuis van Serge en Babette in de Dordogne. Paul gaat naar de wc en als hij terugkomt, gaat Babette huilend weg en wil Serge over hun kinderen praten.

Hoofdgerecht

16 - 36

Serge doet alsof hij het heel leuk vind om met een meisje op de foto te gaan, terwijl dat eigenlijk totaal niet zo is. Paul belt met Michel, Michel gaat op weg naar het restaurant. Claire en Babette komen terug en Paul geeft Michel z’n telefoon terug (die had hij per ongeluk meegenomen).  De misdaad van de zoons wordt besproken. Het wordt duidelijk dat Paul een vrij agressieve aard heeft. Paul praat een hele tijd met zijn zoon in de tuin van het restaurant. Dan kom je erachter hoe Paul op non-actief is gezet op z’n werk en naar de schoolpsycholoog moest. En er wordt verteld dat Claire ziek werd en dat Paul niet goed voor Michel kon zorgen door zijn persoonlijke omstandigheden.

Nagerecht

36 - 40

Babette komt in opstand. Serge begint over de kinderen, hij heeft een beslissing genomen waar Babette het niet mee eens. Claire en Paul vinden het egoïstisch en zijn het er dus ook niet mee eens.

Digestief

40 - 45

Flashback die vooral handelt over het werkstuk van Michel over de doodstraf. Paul tuigt rector af. Serge en Babette gaan alvast naar het café om persconferentie door te spreken. Claire leg Paul uit hoe de vork in de steel zit met Beau, de chantage en de geplande actie van deze avond. Claire wil dat Paul Serge weerhoudt van terugtreden. Hij weigert. Claire gaat weg. Paul heeft gesprek met gerant over de gelijkenis met zijn zoon. Tumult bij het café aan de overkant. Serge wordt zwaargewond afgevoerd, Claire gearresteerd.

Opbouw:

Het bestaat uit vijf verschillende delen, waarvan vier gangen van het diner (zie bovenstaand schema)

Het laatste stuk, fooi, valt buiten het schema, omdat  het niet meer over het diner gaat, maar het meeste thuis. Ook is er een tijdje voorbij, omdat er wordt verteld dat Serge de verkiezingen niet heeft gewonnen. Het verhaal eindigt met iets wat in het middenstuk

ook wordt verteld. Ook worden alle onbeantwoorde vragen in dit stuk beantwoord.

Een klassieke tragedie bestaat uit 5 delen: De expositie, intrige, climax, catastrofe, peripetie. Alle handelingen vinden plaats op één locatiePerspectiefHet verhaal heeft een ik-perspectief en de vertellende ik is Paul Lohman. Het perspectief ligt gedurende het hele verhaal bij hem.

Een opvallend trekje in de roman is de neiging van de hoofdpersoon om de lezer min of meer aan te spreken. Sterker zelfs, het boek begint met een stukje waarin hij het bijna tegen het publiek heeft: “We gingen eten in het restaurant. Ik ga niet zeggen welk restaurant, want dan zit het er de volgende keer waarschijnlijk vol met mensen die komen kijken of wij er ook weer zitten.” (blz. 9) Ook beschrijft hij alle personen die hij al kent, zodat de lezer in het verhaal wordt gesleurd, een goed voorbeeld hiervan staat op bladzijde 31, waar Paul het uiterlijk van zijn schoonzus Babette beschrijft als een lichaam waarvan de verhoudingen onderling kloppen, maar alles gewoon te groot en te breed is. Door dit perspectief en Pauls manier van beschrijven lijkt het net of je de mensen echt kent en kan je je beter inleven.

Historisch

tijd-duur-verloop

In het hele boek van ongeveer 240 pagina's wordt slechts maar één avond beschreven. Er speelt zich een diner plaats met twee echtparen, van wie de mannen broers van elkaar zijn. In principe beschrijft Herman alleen dit diner, maar ondertussen kruipt hij de gedachte van de ik-persoon, Paul, in en komt terecht in een aantal flashbacks. Zo lees je dat de ik-persoon zich die ene vakantie met Serge, Babette, Claire en nog andere rijkelui in Frankrijk. Herinnert. Of enkele agressieve gebeurtenissen in zijn leven, zoals het bedreigen van de fietsenmaker of het in elkaar slaan van Michels (zijn zoon) rector.Het verhaal speelt zich hoogstwaarschijnlijk af in de 21e eeuw. Je leest namelijk namen, zoals de president van Amerika Bush, en goederen, zoals mobieltjes en er wordt betaalt met de euro.Aan het eind van het verhaal, onder het kopje 'Fooi', zijn er een paar maanden voorbijgeschoten en lees je dat Serge de verkiezingen om minister-president verloren heeft en dat Beau, de geadopteerde zoon van Serge en Babette, opeens is verdwenen.Het verhaal is dus chronologisch geschreven, maar gaandeweg met steeds meer flashbacks en terugverwijzingen.

Plaats en ruimte

Over het algemeen speelt het verhaal van het boek zich maar op één plek af: Het restaurant vanuit waar alles verteld wordt. Dus zijn er verder ook geen decorwisselingen aanwezig.  Dit weet je omdat alles verteld wordt vanuit Paul, die zich bevindt in het restaurant en hier het verleden behandelt.  Je weet niet precies welk restaurant het is, aangezien de verteller het geheim houdt.

Genre en literaire stromingHet genre van het boek is een psychologische roman.De literaire stroming van het boek is de Moderne Nederlandse literatuur. Dit zijn namelijk alle boeken vanaf de jaren '60 .

RecensiesWij vatten drie recensies over ‘Het Diner’ van Herman Koch samen.Recensent: Arie StormBron: HYPERLINK "http://www.parool.nl/parool/nl/26/boeken/article/detail/120681/2009/01/15/Herman-Koch---Het-diner.dhtml"http://www.parool.nl/parool/nl/26/boeken/article/detail/120681/2009/01/15/Herman-Koch---Het-diner.dhtml De recensent begint met het woord ‘herkenbaar’. Nou is dit niet bepaald een literair criterium, maar ook dat vermeldt Arie Storm. Hij heeft het bij het woord herkenbaar niet zozeer over de inhoud van de gesprekken, het onderwerp van het boek, maar meer over de sfeer waarin het verhaal zich afspeelt. Ik denk dat de schrijven van de recensie daar juist in is, want het verhaal van het boek is niet herkenbaar. Niet iedereen maakt dagelijks mee dat zijn/haar zoon een vrij ernstige misdaad begaat en ook nog gefilmd wordt, wat uitgezonden wordt op landelijke televisie.Arie Storm schrijft dat hij vindt dat Herman Koch door zijn verhaal te laten leiden door deze gebeurtenis zowel een plot als een dilemma in het verhaal brengt. Nou zijn ook dit eigenlijk geen literaire eigenschappen, vermeldt Storm, maar toch komt Koch daar volgens hem mee weg. Als argument heeft hij dat het spanning in het verhaal brengt en het voor de lezer aantrekkelijk maakt zich in te leven in het verhaal. Zeker door het dilemma gaat de lezer denken hoe hij met zo’n situatie als die in het boek om zou gaan. Arie Storm is van mening dat Koch het schrijven nog niet is verleerd. Storm citeert een aantal zinnen, waaruit hij dat vindt blijken. Ik vind het een sterke recensie, omdat Storm ook de minpunten aan het boek meedeelt, maar deze duidelijk weerlegt. Zijn positieve mening over het boek weet hij met deze recensie goed over te brengen.Recensente: Lotte BrugmanBron:  HYPERLINK "http://www.recensieweb.nl/recensie/2819/De+magie+van+het+kwaad.html"http://www.recensieweb.nl/recensie/2819/De+magie+van+het+kwaad.htmlDe recensente beschrijft ‘Het Diner’ als Kochs meersterstuk, het eerste boek in lange tijd dat ze maar met grote moeite weg kon leggen. Ze is vol lof over ‘Het Diner’ ik citeer: ‘Het thema is origineel, indringend, actueel en dichtbij. Tegelijkertijd staat wat er gebeurt ver genoeg van je af om er met opengesperde ogen naar te blijven staren.’ Ook Kochs stijl beschrijft ze positief. Ze vindt het een meeslepend boek, waarin je je, ondanks de gruweldaden, goed kunt identificeren met Paul. Het heeft veel thriller-achtige kwaliteiten, maar is daarnaast bijzonder goed en scherp geschreven zegt ze.Ik vind het geen hele goede recensie. Dit komt vooral doordat het een opsomming is van wat er goed is aan het boek. Een iets kritischere toon had wat mij betreft wel gemogen. Ook de twee tekstelementen die in de recensie staan vind ik er niet bepaald bij passen en naast deze twee tekstelementen gebruikt ze geen voorbeelden uit de tekst zelf om haar recensie te onderbouwen.Recensente: Carmen MeuffelsBron:  HYPERLINK "http://www.recensieweb.nl/recensie/3030/Aan+tafel+met+de+misdaad.html"http://www.recensieweb.nl/recensie/3030/Aan+tafel+met+de+misdaad.htmlDe recensente beschrijft ‘Het Diner’ als een roman die je aan het denken zet. Overal worden nieuwe morele, onnodige, aandachtspunten toegevoegd zegt ze. Hierbij noemt ze voorbeelden als het zomerhuisje in Frankrijk van Serge en Babette en hun donkere zoon, Beau, die alleen maar getint is, zodat Paul een moraliserend betoog over racisme kan gaan houden. Ook noemt ze ‘Het Diner’ moralistisch, niet altijd even spannend en moeilijk weg te lezen.Ik vind het een hele goede recensie. Er zit een goed beargumenteerde kritische toon in de recensie. Wel zijn er een paar dingen die beter hadden gekund, zoals een paar onduidelijke zinnen. Het gebruik van tekstelementen is juist weer heel goed. Er wordt een stukje verteld met op het einde een link naar het tekstelement.Op basis van deze drie recensies kun je wel stellen dat er verschillende meningen zijn. Hele lovende en hele bekritiserende recensies, die allebei wel te begrijpen zijn. De flashbacks, vele verhaallijnen en Pauls gedachten maken het verhaal ietwat verwarrend, maar ook heel specifiek en hier kun je lovend of bekritiserend over zijn. Maar een ding is zeker, het boek is een hit!

MeningIk vond het boek mooi geschreven, en het onderwerp was goed bedacht, en erg vernieuwend, er zijn maar weinig boeken hierover. Het is eigenlijk een boek voor ouders over opvoeden, maar tegelijkertijd ook een roman. De spanning was goed opgebouwd, je hebt het in het begin niet echt door en vraagt je constant af hoe het nou in elkaar zit. Ook de locatie, het restaurant, was goed bedacht. Als het bij een van de hoofdpersonen thuis had plaatsgevonden waren de emoties waarschijnlijk heel anders tot uiting gekomen, veel minder beheerst, want in een restaurant kun je niet zomaar een scene gaan schoppen.

Ondanks al deze positieve punten vond ik het niet een boek dat ik snel zelf zou gaan lezen. Ik had het zelf niet uit de kast gepakt omdat ik meer van thrillers en historische romans houd.