I

ONDERWERP, THEMA EN GENRE

1. Wat is het thema van het verhaal?

“Tirza” is een psychologische roman over een vader-dochterverhouding, maar ook over desillusie, geweld, seksualiteit.

2. Was de uitwerking van het onderwerp verrassend/ (on)voorspelbaar/ bijzonder? Toon

dit aan met concrete voorbeelden uit het verhaal.

De uitwerking was erg verrassend vooral het einde. De hoofdrolspeler bleek dus zelf zijn dochter en de vriend van zijn dochter te hebben vermoord. Dat had ik nooit verwacht omdat uit de rest van het boek blijkt hoeveel hij van zijn dochter houdt.

3. Tot welk genre rekenen we dit verhaal? Licht toe.

Psychologische roman

II DE GEBEURTENISSEN

1. Wat is de belangrijkste gebeurtenis in het boek?

De belangrijkste gebeurtenis is dat Jörgen Hofmeester, de hoofdpersoon, een klein meisje verteld wat er werkelijk gebeurd is met zijn dochter en de vriend van zijn dochter. Het blijkt ineens dat de hoofdpersoon een heel ander persoon is en dat het werkelijke verhaal heel anders is gegaan.

2. Ligt de nadruk op de gebeurtenissen of meer op de gedachten en gevoelens van

de personages?

De nadruk ligt vooral op de gedachten en gevoelens van de personages, eigenlijk alleen maar de hoofdpersoon. Vooral de eerste twee delen van het boek zijn bijna alleen maar flashbacks, herinneringen en gevoelens. Het verhaal speelt zich in het begin in korte tijd af (4 uur ongeveer) maar toch zijn er ruim 300 bladzijdes gevuld.

3. Bevat het verhaal genoeg gebeurtenissen om te blijven boeien?

Eerst niet echt, het waren vooral gedachtes en herinneringen van de hoofdpersoon. Maar zodra je hem en iedereen in zijn leven goed leert kennen begint het verhaal een stuk boeiender te worden. En het einde is superboeiend en spannend, je komt in korte tijd veel te weten en er gebeurt superveel.

4. Komen de gebeurtenissen logisch uit elkaar voort of is het verband tussen de

gebeurtenissen moeilijk te verklaren?

Het is redelijk moeilijk te verklaren, aangezien het verhaal vooral draaide om gedachtes en flashbacks van de hoofdpersoon. Het boek ging vaak heel snel van de ene herinnering naar het heden en weer naar een andere herinnering. En dan blijkt op t einde van het boek er ook nog eens achter dat veel dingen niet klopte en dat er dingen dus heel anders gebeurd zijn.

5. Vind je de gebeurtenissen (kies uit): spannend/ boeiend/ herkenbaar/ dramatisch/ humoristisch/ zwaarwichtig/ geloofwaardig/ verrassend/ onaanvaardbaar / waarschijnlijk/ schokkend? Bewijs je keuze aan de hand van

voorbeelden uit het boek.

Ik vond het verrassend hoe de hoofdpersoon zomaar alles accepteerde, bijvoorbeeld dat zijn echtgenote na jaren bij haar jeugdliefde te zijn geweest weer bij hem op de stoep stond en hij haar gewoon weer binnenliet of dat hij ontslagen werd en hij dat eigenlijk niet wilde maar het wel gewoon

accepteerde.

Ik vond het einde vrij schokkend, vooral toen ik erachter kwam dat Jörgen zijn dochter en haar vriend gruwelijk vermoord had.

6. In welke sfeer spelen de gebeurtenissen zich af?

Het meeste speelt zich af in een treurige beladen sfeer. De hoofdpersoon is net ontslagen, zijn geld is verdwenen, zijn echtgenote staat na jaren weer op de stoep en zijn ene dochter zit in Frankrijk en de andere gaat rondreizen in Afrika met haar vriend waarvan de hoofdpersoon denkt dat het een terrorist is. De hoofdpersoon accepteert dit allemaal maar heeft er eigenlijk erg veel moeite mee en staat niet echt positief in het leven.

7. Hoe wordt de spanning in het verhaal opgebouwd? Geef voorbeelden

In het begin lijkt het een best normaal gezin maar daarna komen er steeds meer gebeurtenissen bij. Ook kom je erachter dat er meer dingen in het verleden zijn gebeurd dan dat je op t eerste gezicht zou denken. Eerst staat de echtgenote na jaren op de stoep, er wordt een groot feest gehouden, Jörgen denkt dat de vriend van zijn dochter een terrorist is, zijn dochter en haar vriend gaan trekken door afrika, hij blijk niet lang daarvoor al zijn geld te zijn kwijtgeraakt, zijn andere dochter zit in Frankrijk, Jörgen en zijn echtgenote worden oud en hij begint het zich te realiseren en hij heeft ook nog

eens seks met het klasgenootje van zijn dochter.

III DE PERSONAGES

1. Beschrijf het hoofdpersonage of de centrale figuur.

Jörgen Hofmeester:

Jörgen hofmeester is de hoofdpersoon van het verhaal. Door zijn ogen beleef je

het verhaal en alleen van hem is bekend wat hij denkt en wat hij voelt.

Jörgen is onhandig en verkrampt, hij probeert altijd het goede te doen maar dat lukt hem meestal niet. Hij heeft twee dochters Ibi en Tirza. Al vroeg in de relatie met zijn oudste dochter Ibi is er iets fout gegaan, waardoor zij nauwelijks meer contact hebben. Alles wat Hofmeester eerder fout heeft gedaan in bijvoorbeeld zijn werk, bij zijn oudste dochter Ibi en zijn echtgenote wil hij goedmaken bij Tirza. Dit is waarom hij haar zo ophemelt. Hij is hierin alleen zo ver doorgeslagen dat de zin van zijn leven afhangt van Tirza. Hij kan haar niet loslaten, want een leven zonder haar is ondraaglijk voor hem.

2. Welke andere personages spelen nog een belangrijke rol?

Tirza Hofmeester:

Tirza is de jongste dochter van de ‘echtgenote’ en Jörgen Hofmeester. Ze wordt door haar vader liefkozend ‘zonnekoningin’ genoemd. Ze is mooi en slim en zoals haar vader zegt ook hoogbegaafd. Vroeger werd ze van celloles naar zwemles gesleept door haar vader, hij las haar voor uit Tolstoj en Sartre. Er werd druk op haar gelegd, en toen ze ouder werd kon ze al die verwachtingen niet meer aan

waardoor ze een eetstoornis ontwikkelde.

Nu ze ouder wordt gaat ze steeds meer haar eigen weg. Nadat ze haar gymnasiumdiploma gehaald heeft, gaat ze op wereldreis naar Afrika met haar Marokkaanse vriendje Choukri. Ze begint haar eigen leven te leiden: ze wijst dan ook de opvoedende rol van haar vader af, waar Jörgen erg moeilijk mee

heeft. Uiteindelijk wordt de verlatingsangst van haar vader haar fataal.

Ibi Hofmeester:

Ibi is de oudste dochter van Jörgen en de ‘echtgenote’. Zij zorgde voor de eerste schokkende gebeurtenis voor Jörgen Hofmeester: hij betrapte haar in een vrijpartij met de architect die de bovenverdieping huurt. Ze kwam met hem in contact doordat zij altijd de huur ging innen. Hierna is het contact tussen Hormeester en Ibi verslechterd. Ibi verliet het ouderlijk huis en stopte met

haar studie om met haar vriend in Frankrijk een Bed & Breakfast te runnen.

De ‘echtgenote’:

De ‘echtgenote’is de (ex)vrouw van Jörgen Hofmeester en moeder van Ibi en Tirza. Ze krijgt in het verhaal geen naam, omdat Hofmeester haar niet meer als

deel van zijn leven en deel van het gezin beschouwt.

Zij was degene die Jörgen overhaalde om kinderen te krijgen, maar ze hield niet zoveel van haar dochters als Jörgen. Ze had haar man in het verleden al vaker verlaten, maar ze kwam altijd weer terug, de laatste keer duurde het jaren.

Hofmeester ging daarom verder met zijn leven.

Choukri:

Choukri is de Marokkaanse vriend van Tirza. Volgens Hofmeester lijkt hij sprekend op de zelfmoordterrorist Mohammed Atta. Deze terrorist was de piloot van het vliegtuig dat de eerste toren van het WTC invloog. Choukri wordt gehaat door Hofmeester, zowel om het eerstgenoemde, als om het feit dat Hofmeester

Mohammed Atta als de schuldige aanwijst voor het verliezen van zijn kapitaal.

Omdat Hofmeester zijn dochter niet los kan laten, wordt ook hij gedood. Hij wordt met een zaagmachine in stukjes gezaagd.

3. Welke personages hebben een rond karakter en welke personages hebben een vlak karakter? Worden er ook types beschreven?

Jögen

Hofmeester : rond karakter

Tirza Hofmeester : vlak karakter

Ibi Hofmeester: vlak karakter

‘De echtgenote’ : vlak karakter

Choukri : vlak karakter

IV STRUCTUUR EN BOUW

1. Hoe is de structuur van het boek? (Hoofdstukken, epiloog, proloog, flashbacks, enzovoorts)

De roman is opgebouwd uit 3 delen.

Deel I : De huur Deel II: Het offer Deel III : De woestijn

De drie delen zijn chronologisch gerangschikt ten opzichte van elkaar.

Deel I wordt onderverdeeld in 3 genummerde, maar titelloze hoofdstukken en deel

II en III worden onderverdeeld in 5 genummerde hoofdstukken.

In de hoofdstukken komen steeds passages voor die terug doen denken aan het verleden. Daardoor ontstaat een niet-chronologisch verhaal. De meeste hoofdstukken beginnen in het heden en door middel van een flashback denkt de

hoofdfiguur Jörgen Hofmeester aan het verleden terug.

De eerste tweede delen spelen zich af in Amsterdam en een deel van Deel II in een vakantiehuisje in de Betuwe. Het laatste deel speelt in het werelddeel Afrika, wanneer Jörgen op zoek gaat naar zijn dochter Tirza. Hij keert op de

laatste bladzijden terug naar Amsterdam.

Op die manier is de cirkel weer gesloten

2. Maakt de structuur het verhaal ingewikkelder of juist begrijpelijker?

Het maakt het verhaal juist onduidelijker, op het einde van het boek leer je pas dingen in het begin te begrijpen. Vaak volgen herinneringen en flashbacks elkaar snel op terwijl eigenlijk weinig tijd verstrijkt.

3. Komt het verhaal langzaam op gang of zit er meteen al vaart in?

Het verhaal komt langzaam op gang, pas na een behoorlijk aantal bladzijdes weet je hoe alles nou in elkaar zit. Daarvoor heb je eerst al die herinneringen en flashbacks nodig.

4. Is er één verhaallijn of zijn er meer lijnen die door elkaar lopen?

Beschrijf deze.

Er is sprake van één verhaallijn, die van Jörgen Hofmeester oftewel de hoofdpersoon. Het speelt zich eerst in het huis van Jörgen af, naar een weekend in het huis van zijn ouders in de Betuwe en daarna in Afrika waar hij opzoek is naar zijn dochter.

5. Is er sprake van een open of gesloten einde? Licht toe.

Er is sprake van een open einde, je merkt dat de hoofdpersoon psychisch niet helemaal meer in orde is en ik vraag me af hoe het met hem verder gaat. Ze hebben de lichamen van zijn dochter en haar vriend gevonden en ik weet niet of ze al weten dat Jörgen het gedaan heeft en hoelang hij de gevangenis in moet enz. En hoe reageren Ibi en de echtgenote op de vondst van de lichamen.

6. Vanuit welk perspectief wordt het verhaal verteld? (personaal, auctoriaal)

Het perspectief van het verhaal ligt bij de op non-actief gezette Jörgen Hofmeester. Hij is over de zestig en beschrijft zijn liefde voor zijn dochter Tirza vanaf het moment dat zij geslaagd is voor het gymnasiumdiploma. Het heden speelt zich af op de avond waarop hij haar een feestje aanbiedt ter gelegenheid van het behalen van het diploma. Eigenlijk leren we door de personale verteller Hofmeester alleen zijn gevoelens en

gedachten van binnenuit kennen.

Je kunt aan de hand van deze roman illustreren dat de personale vertelwijze een vorm van onbetrouwbaar perspectief is. In het begin van het derde deel vertelt Hofmeester namelijk wat er gebeurt in het huisje op de Betuwe nadat hij zijn dochter in een seksuele houding met haar vriendje aangetroffen. Maar verderop in dit deel vertelt Hofmeester aan zijn kleine Afrikaanse gezelschapsdame wat er werkelijk heeft plaatsgevonden. Dat verschilt nogal met het verhaal dat hij

eerst verteld heeft.

V TAALGEBRUIK

1. Bevat de tekst veel moeilijke woorden, lange zinnen, veel beeldspraak of andere elementen die het lezen van de tekst bemoeilijken?

De tekst bevatte veel moeilijke woorden, lange zinnen. En de hoofdpersoon gebruikte een best moeilijke en ontwikkelde vorm van praten. In zijn gedachtes vooral beschreef hij dingen en gevoellens in moeilijke woorden en lange zinnen.

2. Welke eigenaardigheden in taal en stijl zijn je opgevallen?

Er werden veel aparte metaforen door de hoofdpersoon gebruikt.

3. Hoe is de verhouding tussen beschrijving, dialoog en weergave van gedachten/ gevoelens? Te veel beschrijving? Te veel dialoog? Te veel gedachten en

gevoelens? Of juist te weinig?

Te veel gedachtes en gevoellens, vooral in het begin draait het bijna alleen om de gedachtes van de hoofdpersoon. Op het einde komt wat meet beschrijving en dialoog.

4. Is de manier van vertellen te wijdlopig, te uitgesponnen, te hoogdravend of

juist niet?

Ik vond het vertellen vaak te uitgesponnen, er werd te lang op een gebeurtenis of op een gevoel doorgegaan.

5. Bevat de tekst veel symbolische verwijzingen?

Ik heb in het boek geen symbolische verwijzingen kunnen vinden.

VI PLAATS IN DE

LITERATUURGESCHIEDENIS

1. Beschrijf de tijd waarin het werk geschreven is.

Eerste druk: 20 september 2006

Het boek is vrij recent geschreven en dat merk je ook wel aan de inhoud.

2. Vermeld tot welke stroming het werk/ en of de auteur behoren.

In de tweede helft van de 19e eeuw ontwikkelden zich allerlei takken van de wetenschap. In deze tijd ontstaat ook de wetenschap psychologie: ‘logie’ is kennis en ‘psyche’ is de menselijke geest. Toen de psychologie ons meer inzicht gaf in de menselijke geest en het gedrag, gingen schrijvers dit inzicht steeds vaker toepassen in hun romans. Zo ontstond de psychologische roman.

3. Geef kenmerken van de tijd waarin het werk geschreven is.

Een psychologische roman is een roman waarin de nadruk wordt gelegd op het innerlijk van de karakters, motieven, omstandigheden en innerlijke handelingen en gedachten die ontstaan. Deze romans gaan dieper in op het waarom van het handelen van de hoofdpersoon.

4. Vermeld in hoeverre het werk typerend is voor de schrijver of periode.

Als ik naar recensies kijk van andere boeken van Arnon

Grunberg dan is zijn schrijfwijze erg typerend voor hem.