Samenvatting.

Kees de Jongen is een personaal verhaal. De kennis is namelijk beperkt, je weet alleen wat Kees denkt en er wordt in de hij/zij vorm gesproken. Maar in het proloog wordt er in de ik verteller gesproken, maar aangezien het alleen gaat om de proloog, en het voor de rest niet van toepassing is, is het toch een personaal verhaal. In dit proloog wordt er verteld dat de persoon in het proloog Kees gekend heeft. Het zou kunnen dat hij in het verhaal voorkwam, maar omdat nergens in de ik persoon wordt gesproken, is dit moeilijk na te gaan. Het kan figuurlijk of symbolisch bedoeld zijn, dat deze persoon zich in Kees verplaatst, dat Kees lijkt op hem en dat Kees hem aan zichzelf doet denken.

Kees heeft namelijk een bijzonder moeilijke en zware jeugd gehad. Dit verhaal speelt zich namelijk waarschijnlijk af tussen 1885 en 1900. Dit weet ik dankzij deze bron: http://www.scholieren.com/boekverslag/49386. De schrijver van dit artikel weet dat, aangezien de Vondellaan die in het boek genoemd wordt pas in 1885 is afgerond. Ook zijn er nog geen trams in Amsterdam, want die werden pas in 1900 aangelegd. Bovendien heb ik op http://en.wikipedia.org/wiki/Theo_Thijssen gevonden dat zijn vader in 1887 is overleden en dat zijn een schoenenwinkel had. Kees lijkt dus heel erg veel op de schrijver dus het boek speelt zich zeer waarschijnlijk mede daarom af rond de tijd dat zijn eigen vader overleed. Het verhaal speelt zich af in de Amsterdamse wijk de Jordaan. Hier heeft Theo Thijssen ook gewoond.

In 1890 is Kees twaalf jaar. In dit jaar speelt het grootste deel van het verhaal zich af. Maar er wordt in het begin nog verwezen naar de jeugd van Kees, dat hij toen allemaal domme streken uithaalde. Maar deze Kees is een serieuze, hardwerkende jongen. Zijn ouders hebben een schoenenwinkel en zijn zeker niet welvarend, maar kunnen wel goed genoeg in hun levensonderhoud voorzien. Hij heeft een zusje genaamd Truus en een broertje Tom. Ze zijn erg gelukkig met zijn vijven. Kees heeft een grote verbeelding, hij denkt bijvoorbeeld steeds als hij voor de meester iets moet doen, dat de hele klas naar hem opkijkt. Hij loopt vaak in de zwembadpas, een manier van lopen waarbij je naar voren leunt, je als het ware laat vallen en met je armen blijft rondzwaaien om snel te lopen, bijvoorbeeld naar het zwembad. Kees zijn vader Jan is een aardige, gezellige man die hard werkt en goed zorgt voor zijn gezin.

Op school gaat het goed met hem. Hij is een slimme leerling en krijgt van de meeste de bel. Dit houdt in dat hij de deur moet open doen voor laatkomers en andere mensen op school. Er komt iets later in het verhaal een nieuw meisje in de klas, Rosa Overbeek. Zij is, net als Kees, anders dan de rest van de klas en Kees heeft al zeer snel een oogje op haar. Ze komt van een rijk instituut. In zijn ogen staan zij en Kees boven de rest van de klas. Hij laat dit bijvoorbeeld blijken wanneer alle leerlingen een prijs mogen kiezen. De meisjes kiezen voor een naaidoos en de jongens voor een atlas of figuurzaag. Maar niet Kees, want hij kiest voor een schaakbord, dat is nog nooit gekozen.

Maar thuis gaat het minder goed. In het begin van het verhaal wordt Kees plotseling van school gehaald, zijn vader is heel erg ziek geworden. Hij moet dan zijn moeder wat meer helpen, wat hem meer een verantwoordelijkheidsgevoel geeft. Hij moet ook steeds meer werk van zijn vader overnemen. Ook doet hij allerlei karweitjes zoals passen op zijn zusje en broertje. Hij en zijn vader weigeren allebei de armoede die voor de deur staat en zijn vaders ziekte te accepteren. Zijn vader komt later te overlijden als Kees, Truus en Tom bij een tante zijn. Als Kees een paar dagen later weer naar school gaat ontfermt Rosa zich over hem. Zodra de meester wil gaan zingen, schud Rosa haar hoofd waarna de meester besluit dat het beter is om het een andere keer te doen. Even later geeft Rosa Kees een pen waarop Kees zijn fantasie de vrije loop geeft.

Kees heeft heel erg veel grappige, maar soms ook verdrietige fantasieën. Op een gegeven moment, als hij op bed ligt en het beneden heel erg stil is, denkt hij bijvoorbeeld dat zijn ouders misschien dood zijn. Het meest choquerende daarvan vindt hij nog dat zijn broertje en zusje in bed de hele tijd plezier hebben gemaakt. Maar zodra hij beneden komt blijken zijn ouders gelukkig nog te leven. Even later in het verhaal verdwijnt Rosa plotseling uit de klas voor een lange tijd. Ze is ziek en blijft een lange tijd weg van school. In deze tijd fantaseert kees weer flink over haar lot. Hij blijft over haar ziekte nadenken en dat ze misschien komt te overlijden. In dat geval zou hij namens de klas de krans op het graf leggen en regelmatig haar graf komen bezoeken. Er is ook een periode dat Kees postzegels begint te verzamelen. Een hele zeldzame zegel die Kees erg graag wil is de Kaapse zegel. Uiteindelijk gaat hij ook fantaseren over allerlei verschillende manieren om eraan te komen. Hij gaat bijvoorbeeld met Nieuwjaar langs de winkel van de ouders van de Veer, waar ze een paar van deze legendarische zegels hebben. Dan zou hij een fles wijn kopen, waarna de moeder van de Veer zou vragen of hij iets toe wou, omdat hij dan klant zou zijn. Hierop zou hij antwoorden dat hij dan heel graag een Kaapse zegel zou willen hebben.

Vlak voordat zijn vader komt te overlijden, verhuren Kees zijn ouders een kamer aan een oude vrouw, juffrouw Dubois. Zodra zijn vader komt te overlijden verkoopt zijn moeder de schoenenwinkel omdat ze er de kost niet meer mee kan verdienen. Ze verhuizen naar een kleiner huis in een armere wijk, maar juffrouw Dubois verhuist mee, ook om het gezin Bakels te helpen en steunen. Zij begint samen met Kees zijn moeder een handel in koffie- en theehandel voor Stark & Co. De zaken gaan redelijk maar zodra de koude winter en de hoge stookkosten een bedreiging vormen voor het gezin, accepteert Kees hun armoede en stelt hij voor om voor Stark te gaan werken als jongste bediende. In het begin is zijn moeder hier een beetje boos over, maar uiteindelijk beseft ze dat Kees zich hier goed naar boven kan werken, en dat dit hun oplossing kan zijn voor de financiële nood. Zodra Kees naar school gaat voor zijn laatste dag, vertelt hij het aan Rosa. Zij steekt hem een hart onder de riem en geeft hem een zoen op de wang. Hierna verdwijnt ze richting haar huis maar zodra Kees ook naar huis begint te lopen, voelt hij zich een overwinnaar.

Persoonsbeschrijving

Kees Bakels: Kees is een aardige jongen van rond de 12-13 die zichzelf boven anderen plaatst. Hij vindt zichzelf een wijze denker. Zijn klasgenoten vinden hem een beetje een opschepper, mede hierom. Ook houdt onvoorwaardelijk veel van zijn vader en ook heel erg veel van zijn moeder. Hij gedraagt zich netjes en beleefd tegenover volwassenen, maar is ook erg emotioneel ook al zou hij dat niet altijd willen. In het begin is hij een beetje een opschepperige, brutale maar soms ook nette snotneus. Maar aan het einde van het boek groeit hij uit tot een hardwerkende, dappere jongeman die beroemd wil worden en een relatie met Rosa aan wil gaan. Theo Thijssen heeft zeer waarschijnlijk in Kees een deel van zijn eigen jeugd gestopt omdat ook zijn vader vroeg overleed en hij ook een moeilijke jeugd heeft gehad.

Rosa Overbeek: Rosa is een aardig, slim meisje dat van een rijke school afkomt. Ze komt uit een rijk gezin en is in het begin een beetje tuttig, maar groeit later uit tot een aardig, gezellig en leuk meisje dat Kees steunt bij het overlijden van zijn vader en verliefd op hem wordt. Ze is ook een hele lange tijd ziek, maar de oorzaak hiervan is niet bekend.

Jan Bakels: De vader van Kees. Hij is een heel erg aardige man die veel geeft om zijn oudste zoon. Hij geeft snel toe als zijn kinderen zeuren en doet er alles aan om zijn kinderen alles te geven ook al hebben hij en zijn vrouw het niet breed. Zijn rol is niet al te groot vanwege zijn snelle overlijden door zijn ziekte.

Moeder Bakels: Omdat ze altijd met moeder wordt aangesproken is haar naam niet bekend. Ze is een hardwerkende vrouw die, ondanks het overlijden van haar man, blijft vechten om voor haar en haar kinderen te kunnen zorgen. Ze houdt erg veel van haar man en van haar kinderen, maar met haar ouders ligt ze regelmatig overhoop.

Thema

Het thema van het boek is de moeilijke jeugd van Kees, maar ook een dieperliggend thema zijn de twee werelden waarin een jongen in zijn jeugd leeft: Zijn fantasie en de realiteit.

Motieven

Een heel duidelijk en makkelijk af te leiden motief voor het tweede thema, de twee werelden, is dat Kees continu verdwaalt in zijn fantasieën over dingen die hij zou willen of kunnen. Maar dan wordt hij weer geconfronteerd met de harde realiteit dat hij het bijvoorbeeld niet kan of niet opgemerkt wordt. In het begin helpt hij bijvoorbeeld een schilder in de hoop dat hij vraagt of hij misschien iets wil schilderen. Dan zou Kees een meesterwerk maken en een beroemd schilder worden. Maar vervolgens zegt de schilder bijna niks tegen hem, laat staan dat hij vraagt of hij misschien ook een stukje wil schilderen. Dit soort dingen komen vaker voor, waardoor je zou denken dat geen één van zijn fantasieën uitkomt. Hierdoor zou je ook gaan denken dat Rosa niks in hem ziet, omdat Kees continu over haar fantaseert, dat ze Kees bewondert en hem speciaal vindt. Het is dus des te verwonderlijker dat zij aan het einde van het boek laat zien dat zij ook op hem verliefd is, en zijn fantasie dus werkelijkheid is geworden.

Motieven voor het eerste motief, de moeilijke jeugd van Kees zijn er genoeg. Zijn vader komt te overlijden terwijl Kees nog jong is. Ze zijn arm en kunnen de rekeningen amper betalen. Ook een motief was dat Kees zijn ouders continu met de ouders van zijn moeder overhoop lagen over geld. Ze hadden bijvoorbeeld geld geleend toen Jan weer heel erg ziek was. Maar ook hadden ze een oude mantel aan hun gegeven en geld om er een “mooi” pak van te maken. Hier komt vervolgens niets van terecht, omdat de kleermaker die de grootouders hebben aangeraden er met de mantel vandoor is gegaan.

Plaats

Het boek speelt zich af in de Jordaan, Amsterdam. Het grootste deel van het boek vindt plaats in hun eerste huis, hun tweede huis, op school en op straat. De plaats past bijna altijd bij de emoties van Kees. Als hij in de gezellige school is, voelt hij zich meestal vrolijk. Maar zodra ze naar het armzalige, kleine en slechte tweede huis verhuizen voelt Kees zich somber als hij zich er bevindt.

Tijd

Het verhaal speelt zich af tussen 1885 en 1900. Dit omdat bijvoorbeeld het rijksmuseum waar Kees bij rondzwerft rond 1885 is afgerond en er vanaf 1900 elektrische trams waren in Amsterdam en er geen paardentrams meer waren.

Vertelwijze

De vertelwijze/het perspectief is dat van de personale verteller. Dit omdat je alleen weet wat Kees denkt, ziet en voelt, en alles en iedereen met hij/zij wordt aangeduid.

Titelverklaring

Het boek heet Kees de jongen, omdat het over de jeugd gaat van Kees. In het verhaal zien we hoe de jongen Kees zich ontwikkelt.

Schrijfstijl

De schrijfstijl is simpel, niet ingewikkeld en met de nodige dosis oude woorden, zoals paardentram. Het las omdat het nogal simpel was makkelijk weg, maar het bleef daardoor ook een beetje oppervlakkig, zonder teveel diepgang. Er zijn niet al teveel beschrijvingen van personages en locaties, wat ik op zich jammer vind.

Beoordeling

Kees de jongen is een aangrijpend boek vanwege de trieste gebeurtenissen, zoals het overlijden van Kees zijn vader. Bij die momenten leef je erg mee met Kees en voel je ook deels zijn verdriet. De meest aangrijpende passage vond ik toch wel toen Kees naar zijn vader toe ging, maar hij hem amper nog herkende omdat hij zo erg was verzwakt, vanaf pagina 223 naar 225, te beginnen bij ”Dag pa” tot “dat Kees niet eens verstond”. Het leukste van het boek vind ik toch wel het gefantaseer van Kees en dat ik mij in verschillende dingen die hij doet of denkt zelf terug kan vinden. Ik heb genoten van de herinneringen aan mijn eigen jeugd toen ik dit boek las.

Ik vond het, zoals hier eerder beschreven, wel jammer dat de schrijfstijl een beetje simpel is en dat personages en omgevingen niet uitbundig worden beschreven. Maar mijn grootste kritiekpunt is dat het boek mij gewoon niet weet te pakken. Je hebt steeds een paar spannende/interessante/leuke stukken zoals wanneer zijn vader komt te overlijden. Maar voor het grootste gedeelte begon ik met lezen, en het las makkelijk weg door het simpele taalgebruik. Alleen is dit simpele taalgebruik ook weer de reden dat, zodra je een paar pagina’s hebt gelezen, je aandacht weer afdwaalt en ik dus niet vaak meer dan 15-20 pagina’s per keer las.

Dit boek kan je tot zekere hoogte vergelijken met karakter, omdat het allebei boeken zijn die toch wel realistisch zijn, en het niet van spanning moeten hebben. Het doet me ook een beetje denken aan “The kite runner” van Khaled Hosseini, omdat dat ook gaat over de moeilijke jeugd van iemand. Maar dat boek vond ik dan wel weer spannend, echt aangrijpend en ik heb van hem ook extreem genoten.

Het thema is zeker interessant en vandaag de dag nog steeds wel aanwezig. Er zijn nog steeds kinderen die een moeilijke jeugd hebben en het heeft me wel een beetje aan het denken gezet, maar ik herken me er niet in dus wist het me niet te pakken.

Mijn eindoordeel is dus dat het een redelijk goed boek is, maar, net zoals bij karakter, weer niet voor mij geschikt. Het simpele taalgebruik, het gebrek aan spanning en een echt, mooi diep, aangrijpend drama zijn de belangrijkste redenen dat dit geen boek voor mij is. Maar dat betekent niet dat ik niet af en toe heb genoten van de fantasieën en daden van Kees.

Ik kon mij af en toe wel in hem verplaatsen, maar het verhaal van Kees Bakels heeft mij niet weten te pakken. Kees is dan misschien wel de bekendste jongen die er is, maar helaas zal ik niet zoveel warme herinneringen aan onze ontmoeting hebben. Vaarwel Kees, ik heb gelachen met je, met je meegevoeld, maar hier nemen wij afscheid en ik denk niet dat ik vaak aan je terugdenk.

Cijfer: 6,9