Boekverslag Nederland

Truus Coster was een verzetsvrouw. De relatie die ze met Anton Steenwijk had was dat ze de avond dat mr. Ploeg werd neergeschoten samen onder het politiebureau gavangen waren. En in dezelfde cel zaten.

Cor Takes was ook een verzetsman. De relatie die hij had met Anton Steenwijk ontstaat eigenlijk omdat ze elkaar per ongeluk tegenkomen. Ze hebben over de avond van de moord op mr. Ploeg gesproken en daar kwam uit dat hij een Truus mr. Ploeg hadden neergeschoten.

Proloog:

De Steenwijks wonen in een kleine villa aan een kade. Het meest linker huis “Welgelegen” woont het echtpaar Beumer. Dan volgt “Buitenrust”, waar Anton woont, daarnaast in “Nooitgedacht” woont meneer Korteweg en zijn dochter Karin. En in "Rustenburg” woont het echtpaar Aarts, dat heel uitgezonderd leeft. De vier huizen liggen vrij ver van de bewoonde wereld.

Eerste episode 1945:

Meneer Ploeg word voor het huis van meneer Korteweg neergeschoten.Meneer Korteweg en zijn dochter verplaatsen zijn lichaam voor het huis van  Anton. Zijn ouders en broer worden opgepakt en geëxecuteerd. Anton word naar het politiebureau gebracht, waar hij Truus leert kennen. Ze gaan praten en op een gegeven moment word Anton opgehaald en naar Amsterdam gebracht vanwaar hij naar zijn oom gaat.

Tweede episode 1952:

Anton gaat na een lange tijd weer terug naar Haarlem, omdat hij een uitnodiging had voor een feest. Halverwege loopt hij naar de plek waar ooit zijn huis heeft gestaan. Daar ontmoet hij mevrouw Beumer en die nodigt hem uit wat te komen drinken. Daar praten ze weer over die rampzalige avond.

Derde episode 1956:

Sinds 1953 woont Anton in een appartement in Amsterdam. Hij gaat zich in de anesthesie specialiseren. In Amsterdam zijn relletje aan de gang. Tussen die relletjes ontmoet hij per toeval Fake Ploeg Jr. Anton nodigt hem uit en ze praatten weer over die avond. Ze krijgen een mening verschil en Fake loopt weg.

Vierde episode 1966:

Anton is getrouwd en heeft een dochtertje. Ze gingen naar een begrafenis. Na de begrafenis werd er gepraat over het verzet. Hij hoorde iets wat hem bekend voor kwam. Degene die dat zei was Cor Takes. Cor en Anton gaan naar buiten en praten er nog verder over. Ze spreken ook een keer af, waar ze alleen maar over die avond praatten.

Vijfde episode 1981:

Anton is getrouwd met een ander en heeft een zoon. Met zijn dochter gaat hij naar Haarlem om te laten zien waar hij vroeger woonde. Hij ging eens naar een demonstratie en ontmoet Karin Korteweg. Ook daar praten ze over die avond en uiteindelijk liggen Anton’s puzzelstukjes op z’n  plaats en laat het achter zich.

 Anton heeft het probleem dat z;n ouders en z’n broer geëxecuteerd zijn. Hij wil het eigenlijk verwerken, maar dat lukt niet. Door de jaren heen vallen er steeds meer puzzelstukjes op z’n plek. Uiteindelijk kan Anton het allemaal achter zich laten. Dit word ook wel catharsis genoemd(het verlossen van het leed) Waarschijnlijk koos Mulisch voor het Griekse drama, omdat hij het leuk vindt om te doen.

Motto:

Overal was het al

dag,

maar hier was het nacht,

neen, meer dan nacht.

Verklaring:

Het motto is afkomstig uit een brief die Plinius aan de geschiedschrijver Tacitus schreef over de uitbarsting van de Vesuvius in 77 na Christus, waarbij de stad Pompeï verwoest werd. Dit beeld van de vulkaan, en van de as die nog jaren neervalt op alle continenten symboliseert de boodschap die in het boek te lezen

is: 'een begin verdwijnt nooit, zelfs niet met het einde'.

De tegenstelling tussen dag en nacht, licht en duisternis, speelt een belangrijke rol in dit boek.

Wie was Plinius:

Plinius werd geboren in 62 na Chr. te Como in Noord-Italië, en ontving zijn opleiding te Rome, waar hij les kreeg van de pedagoog Quintilianus. Hij verwierf zich een naam als advocaat en staatsman, en bekroonde zijn ambtelijke loopbaan in 100 met het consulaat. Plinius was bevriend met keizer Trajanus. Hij werd in 112 n. Chr. stadhouder van Bithynia, toen de toestand er uit de hand dreigde te lopen en de financiële en politieke toestand dringende sanering behoefden. Trajanus verleende Plinius daarvoor consulaire bevoegdheden. Plinius overleed rond 113 na Chr.

Schuld:

Het grote thema in De aanslag is: wat is schuld en wanneer is iemand schuldig? Wie heeft er schuld aan de dood van Antons ouders en broer? Zijn het de Duitsers die hen gefusilleerd hebben, of is het het verzet, omdat Antons ouders nooit omgekomen zouden zijn als Ploeg niet doodgeschoten was. Of is het de familie Korteweg: zij hebben Ploegs lijk bij Anton voor de deur gesleept? Of zijn er misschien nog meer mogelijkheden?

Zoektocht:

Of Anton nu wil of niet: steeds krijgt hij met de gevolgen van de oorlog te maken en steeds wordt hij weer wat wijzer over de personen die betrokken waren bij de aanslag op Fake Ploeg. Aan de ene kant zegt Anton niets meer met de oorlog te maken te willen hebben, maar aan de andere kant lijkt hij de oorlog steeds weer op te zoeken. Doordat hij steeds meer komt te weten, wordt Anton als het ware alles te weten tijdens de demonstratie in 1981. Daar lijkt zijn zoektocht volbracht: hij weet nu hoe de vork in de steel zit.

het vergeten van erge gebeurtenissen (Anton wordt Anesthesist: specialist in het vergeten.)

Herinnering: Anton wordt iedere keer herinnerd aan de aanslag doordat hij keer op keer puzzelstukjes tegenkomt voor de grote puzzel. Als hij die dingen van het verleden niet was tegengekomen, dan

was de aanslag niet opgelost geweest.

Zoektocht: Anton heeft een lange zoektocht gemaakt om de aanslag te kunnen verwerken. Bij die zoektocht hebben vele personen Anton geholpen.

Voor de een (verzetstrijder) is het goed om een NSB’er dood te schieten, maar voor zijn familie niet.

Bijv. Omdat het goed is dat mr. Ploeg neergeschoten word, maar eigenlijk is het ook moord.