1.Zakelijke gegevens:

Auteur: Annejet van der Zijl
Titel: Sonny Boy
Nijgh & Van Ditmar
Amsterdam, 2005-2006,
235 blz. (eerste druk: 2004)
Genre: Roman, Literaire non-fictie

2. Samenvatting:

Het rooms-katholieke meisje Rika trouwt in 1911 met de protestante jongen Willem Hagenaar. In die tijd kon dat echt niet maar de twee jonge mensen waren eigenwijs en spraken in het geheim met elkaar af.  Samen krijgen ze vier kinderen en wonen enkele jaren gelukkig in den Bosch. Een paar jaar later wordt Willem burgermeester in het plaatsje Goeree. Rika verveelt zich hier en mist het stadsleven. Ze gaat zich steeds minder netjes gedragen dit loopt uit op veel ruzies en op een dag stapt Rika op en gaat met haar kinderen terug naar den Bosch. Om rond te kunnen komen start ze een pension Den Haag.  De 20 jarige Surinaamse jongen Waldemar Nods komt in het pension van Rika logeren. Hij komt uit Nederlands-Indië en is naar Nederland gekomen om te studeren.  Ondanks dat het leeftijdsverschil zo groot is, hebben de twee het heel gezellig. Ook kan Waldemar het goed vinden Rika’s kinderen. Rika raakt zwanger en ze bevalt van een zoon genaamd: Waldy. Die ze ook wel Sonny boy noemen afkomstig van een liedje dat ze vaak luisterden. De twee oudste kinderen van Rika voelen zich verraden dat de moeder zomaar met een bruine man een relatie heeft, zonder dat ze gescheiden is van hun vader. En lopen weg naar het huis van hun vader. Als Willem erachter komt dat Rika een zoon en een relatie heeft met een donkere man neemt hij al haar kinderen op juridische wijze van haar af en mag ze deze nog maar een keer per jaar zien. Het stel verhuist naar Scheveningen waar ze in de crisisjaren een groot pension beginnen. Eind jaren dertig treedt het paar in het huwelijk en begint het contact met Rika’s kinderen langzaam weer redelijk op gang te komen. In 1940 breekt de oorlog uit. De gevolgen zijn in het begin niet groot, er logeren zelfs Duitsers in het pension. Totdat er een bericht komt dat er in Scheveningen een verdedigingsvestiging komt en ze weg moeten. Waldemar en Rika krijgen een ander huis en vangen voor het geld en natuurlijk uit medeleven de Joden op. Ze zijn alleen niet zo voorzichtig, ze worden verraden en opgepakt.  Eerst belanden ze in de gevangenis, later in kampen.  Rika overlijdt aan de ziekte dysenterie in het kamp Ravensbrück.  Waldemar houdt het langer vol, hij belandt aan het einde van de oorlog op een schip, maar die wordt gebombardeerd.  Waldemar die heel goed kan zwemmen, springt uit de boot en zwemt naar de kust. Vlak voor de kust wordt hij beschoten door soldaten. 

Sonny boy wordt,terwijl zijn ouders nog  in de gevangenis zitten, vrijgelaten. Hij groeit op bij zijn tante Jo. Al snel heeft hij door dat hij voor zichzelf moet zorgen.  Hij houdt er een psychisch trauma aan over. Hij gaat studeren en trouwen met een meisje dat hij zwanger heeft gemaakt, maar verlaat haar weer.  Later trouwt hij opnieuw, dat huwelijk houdt wel stand.

Het verhaal loopt niet goed af.  Sonny boy verliest op jonge leeftijd zijn ouders en dat heeft gevolgen voor de rest van zijn leven. Waldemars leven eindigt abrupt. Net wanneer je denkt hij heeft het allemaal overleeft, wordt hij doodgeschoten. Het is een gesloten einde. De afloop van de levens van de hoofdpersonen is bekend.

Thema:  Het thema is : ``de lijdensweg van de liefde’’ omdat dit verhaal laat zien hoe de liefde de weg van je leven kan lijden.  In het begin wordt beschreven dat Rika niet met Willem om mag gaan, omdat zij katholiek is en hij protestants. Toch kiezen ze voor elkaar. Later in haar leven kiest Rika voor Waldemar, een neger, en ook dat vindt de familie niet kunnen. Ze delen samen de moeilijke momenten maar toch blijven ze bij elkaar. Verder speelt de oorlog en de afschaffing van de slavernij ook nog een grote rol maar dit zijn niet de hoofdthema’s. Uit dit boek wordt duidelijk hoe er in de jaren dertig werd gedacht over huwelijken tussen katholieken en protestanten en relaties tussen blanken en zwarten. Door dit verhaal kwam je erachter dat dit onacceptabel was. 

3. Verhaaltechniek:

Ruimte:  het verhaal speelt zich af in 1923 de slavernij is net afgeschaft, maar de gevolgen daarvan zijn nog duidelijk zichtbaar. Daarna springt de tijd door naar 1928 tot 1940 nu speelt het zich af in Nederland.  Dit zijn de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Daarna in de tijd van de oorlog. In het begin van het verhaal speelt het zich af in Suriname waar Waldemar is opgegroeid. Daarna in Nederlands vooral in de plaatsen: goeree, Scheveningen, Den Haag en de concentratiekampen in Nederland en Duitsland. Het verhaal is chronologisch, behalve bij de proloog en de epiloog, daar kijkt Rika terug op haar leven in een soort flashbacks. In het begin is er een tijdsprong daar laten ze zien hoe Rita en Waldemar als kind waren. De rest van het verhaal zijn ze volwassen.

Verhaalfiguren:

Rika Hagenaar-van der Lans: Dit is de hoofdpersoon van het boek. Eerst getrouwd met Willem Hagenaar en later met de twintigjaar jongereSurinaamse jongen Waldemar. Moeder van vijf kinderen. Waaronder een van Waldemar genaamd : Waldy , `Sonny boy’ .  Rika is een zorgzame vrouw die van het leven wil genieten.  Ze zorgt goed voor haar kinderen en de gasten die in het pension verblijven. Rika heeft een sterk karakter en durft risico’s te nemen. Niemand zal haar ooit kunnen omkopen.

Waldemar Nods:  Komt uit een rijke Surinaamse familie. Hij gaat studeren in Nederland en wordt verliefd op Rika. Samen krijgen ze een kind : Waldy. In die tijd waren getinte mensen nog niet normaal. Er werd veel naar hem opgekeken op straat. Waldemar is een stille man, maar lief en vrolijk  voor zijn gezin.  Zijn passie is zwemmen en dit kan hij ook erg goed. Waldemar is wel erg formeel en staat altijd netjes op foto’s.

Waldy , `Sonny boy’ :Het kind van de blanke Rita en de donkere Waldemar. Hij is een stralend,  donkerbruin jongetje met krullen en diepblauwe ogen. En heel avontuurlijk hij kijkt tegen zijn vader op.  Daarom leert hij van zijn vader ook hoe hij moet zwemmen. Waldy houdt zelf ook erg van water. Waldy is de enige die de oorlog overleeft. Later als zijn ouders er niet meer zijn, krijgt hij het er erg moeilijk mee en heeft hij veel moeite om een mooi gezin te starten. Dit boek is naar hem vernoemd, maar hij is niet de hoofdpersoon.

Willem Hagenaar:  Is  een protestante jongen die verliefd wordt op de rooms-katholieke Rika. Hij krijgt vier kinderen met haar. Maar na een tijdje loopt dit huwelijk stuk.  Hij wordt een man die weinig emotie toont. Alleen de boosheid zie je vaak in hem naar boven komen. Nadat hij weet dat Rika een relatie heeft met een donkere man pakt hij haar kinderen af en wil hij haar het leven zuur maken.

Verhaalperspectief:  het verhaal is geschreven vanuit een auctoriaal perspectief. Degene die het verhaal schrijft weet hoe het afloopt. Dit is belangrijk omdat het in een historisch verhaal is en dit moet je goed kunnen begrijpen. De brieven en de stukjes dagboeken zijn geschreven in de ik-vorm. Het verhaal is in een romanvorm verteld. Maar je kan dit vergelijken met een biografie. Want het beschrijft iemands leven.

Titelverklaring:  Sonny boy is de bijnaam van het kind Waldy. Hij heeft een blanke moeder en een donkere vader wat in die tijd absoluut niet kon.  De naam was afkomstig van het liedje ‘Sonny boy’:

When there are grey skies
I don't mind the grey skies
You make them blue, Sonny boy
Friends may forsake me
Let them all forsake me
You pull me through, Sonny boy
You're a sent from heaven
And I know your worth
You've made a heaven
For me right here on earth
And then the angels grew lonely
Took you 'cause they're lonely
Now I'm lonely too, Sonny boy

Dit liedje was erg populair in de zomer toen Waldy geboren werd. 

Schrijfstijl:  de schrijfster schrijft vloeiend, hierdoor wil je het boek snel uitlezen. Ze gebruikt geen lastige woorden en ook geen lange zinnen. Er worden geen ouderwetse woorden gebruikt, maar ook geen moderne. Het is netjes , normaal Nederlands en leesbaar geschreven.  Sommige stukken van het verhaal worden er in alle details geschreven. Bijvoorbeeld toen Waldemar nog in Suriname was , welke kleur het water was en welke kleding de mensen droegen. Ook toen Waldemar verdronk bij zijn dood werd er geschreven alsof de schrijver het met eigen ogen had gezien. En had de lezer  het gevoel dat deze er zelf bijwas. Dit is een non-fictie verhaal dus een waargebeurd verhaal in een schrijfstijl van een roman geschreven.

 Ik vind dat er veel spanning in dit boek zit. Vooral omdat dit gezin over de grenzen gaat wat in die tijd  niet normaal was of niet mocht. De vrouw was blank en de man donker dat zorgde voor onrust. En door hun relatie waren haar kinderen afgepakt. Als lezer wil je weten of de kinderen weer bij haar terug komen, dit zorgt voor spanning. Toen de oorlog uitbrak zorgde het verhaal al helemaal voor spanning je wist niet wat er met het gezin zou gebeuren. Of ze werden verraden of ze doodgingen.

4. Beoordeling:

Ik vond het bijzonder om te zien hoe Waldemar en Rika bij elkaar kwamen en voor elkaar gingen. Het maakt niet uit wat andere mensen van hun vonden of hoeveel geld ze hadden. Ze waren verliefd en dat was alles wat voor hen telde.  Ze vulden elkaar aan en waren gelukkig ook met hun zoontje Waldy.  Maar ik vond het wel erg ontroerend hoe haar ex-man haar kinderen van haar afpakte. Ze was een goede moeder voor  hen allemaal. Als de oudste twee bij hun vader wilden opgroeien dan was dat hun eigen keuze. Maar ik vond het onterecht hoe hij de jongste twee bij haar weghaalde.  Rika heeft haar eigen kinderen niet kunnen zien opgroeien.  Mij sprak het personage Rika het meest aan, haar sterke persoonlijkheid was interessant om te lezen.  Als zij voor iets ging, ging ze er echt voor. Ze gaf niets zomaar op. Ze koos steeds voor zichzelf en liet zich niet leiden door wat anderen van haar dachten of over haar te zeggen hadden.  Ze bleef ook contact met haar kinderen houden totdat het echt niet meer kon,  ze was een echte doorzetter.  Dat Rika en Waldemar allebei dood gaan heeft voor mij een negatieve werking. Je leert de personen in het verhaal allebei zo goed kennen dat je echt van ze gaat houden. Maar dan gaan ze allebei dood. Bij het overlijden van Rika wordt er heel duidelijk verteld hoe het eraan toegaat in een concentratiekamp . En hoe weinig kans je hebt om dat te overleven. Ik vond het vooral schokkend om te lezen hoe Waldemar verdronk. Eerst wist ik niet waarom hij dood was maar later helemaal achter in het boek gingen ze nog terug op die situatie. Hij had bijna de oorlog overleefd had er zo erg voor gevochten en net als hij er bijna is wordt hij doodgeschoten. Ik snap echt niet hoe mensen zo kunnen zijn. Om iemand dood te schieten die net uit het water komt. Het thema is nog steeds wel een herkenbare situatie. Stukgelopen huwelijken zie je nu ook nog heel  vaak om je heen.  Gelukkig wordt het nu in Nederland niet meer als een schande gezien als een blanke met een donkere trouwt.  De oorlog en de slavernij heeft me wel aan het denken gezet. Het lijkt me echt verschrikkelijk om in die tijd te leven. Ik snap ook niet hoe een man als Hitler zoveel mensen in zijn macht kreeg om zoveel mensen dood te laten gaan terwijl het eigenlijk geen nut had. Iedereen is gelijk, niemand is minder dan de ander van welke afkomst of welke huidskleur je dan ook hebt. Gelukkig is dat nu ook een van de wetten in Nederland en ik hoop dat er nooit meer een oorlog of een slavernij hoeft te komen. Ik kon me heel goed inleven in de hoofdpersonages, het was ook duidelijk geschreven en dat vond ik fijn. Rika en Waldemar hadden best veel tegenslagen. Steeds toen ik dat las ging ik meedenken voor een oplossing.  Meestal vond ik dat ze juist gehandeld hadden.  Het taalgebruik vond ik netjes,  er werd niet in gescholden of gevloekt. Ik vind het echt een heel goed en ontroerend boek. Je weet dat het waar gebeurd is, de foto’s en brieven die in het boek stonden die waren echt geschreven en niet zomaar verzonnen door de schrijfster zelf. De keuzes die Rika heeft gemaakt vond ik de juiste,  ze volgde haar hart. Maar dit hadden wel erge gevolgen die zij van te voren niet onder ogen had gezien.  Dit boek gaf mij het inzicht dat het leven niet vanzelf gaat. Je moet keuzes maken en sommige keuzes kan je niet meer terug draaien, maar zijn van invloed op de rest van je leven.  Ik raad iedereen aan om dit boek te lezen, het is een boek met een heel herkenbare thema’s die vandaag de dag nog steeds spelen. Ik denk dat iedereen van dit boek wel iets kan leren hoe hij/zij in het leven staat.