De opbouw

Ik heb ervoor gekozen eerst de opbouw te vertellen, omdat het boekverslag anders niet zo goed te begrijpen is.

Aan de ene kant heb je de verhaallijn van Marjolein: Het boek begint met een bedreiging naar haar toe. Je volgt haar tot haar dood, bijna aan het einde van het boek.

Aan de andere kant is er de verhaallijn van haar zus Marlieke. Deze verhaallijn begint op de begrafenis van haar zus en speelt zich dus later af, na Marjoleins dood. Marlieke gaat op zoek naar de dader van de moord op haar zus.

De verhaallijnen wisselen elkaar af. In het eennalaatste hoofdstuk wordt Marjolein vermoord; in het laatste hoofdstuk komt Marlieke erachter wie de dader is.

Hoewel beide verhaallijnen ongeveer evenveel in beslag nemen, zou ik zeggen dat die van Marlieke de ‘hoofdverhaallijn’ is. Alles wat Marlieke doet, krijg jij als lezer ook te horen. Als Marjolein iets doet, wordt dat niet altijd duidelijk verteld, om de spanning niet van het verhaal af te halen. Als ze bijvoorbeeld in de ogen van haar moordenaar kijkt, zegt ze hem duidelijk te herkennen, maar zijn naam wordt niet genoemd: “Ik kan niet geloven dat […] diegene die daar voor me staat me werkelijk gaat vermoorden. […] Daarvoor kennen we elkaar toch veel te goed?”

Het verhaal

Marjolein, lerares op een middelbare school, wordt neergeschoten. Een tijdje ervoor werd ze bedreigd met een mes door Bilal, een leerling, en ontving ze dreigbrieven. Alles wijst erop dat Bilal de dader is, maar hij heeft een alibi.

Marjolein had altijd een sterke band met haar tweelingzus, Marlieke. Die vindt na de dood van haar zus troost bij Marjoleins man, Raoul, en hun dochtertje.

Maar dan blijkt dat Raoul veel meer vriendinnen had dan de zussen wisten. En een van hen is Marliekes beste vriendin, Sylvie. Als dan ook nog blijkt dat het pistool waarmee Marjolein is vermoord, eigendom is van Sylvies vader, vertrouwt Marlieke het niet meer en gaat op onderzoek uit. Haar eigen vrienden blijken niet te vertrouwen te zijn…

De personen

Dit boek heeft twee hoofdpersonen, Marjolein en Marlieke. Ze zijn tweelingzussen, en hebben een bijzonder sterke band. Maar ze hebben wel totaal verschillende karakters.

Marjolein is heel open en uitbundig. Ze is aantrekkelijk, schenkt veel aandacht aan haar kleren, en deinst niet terug voor korte rokjes. Dat levert wel eens problemen op bij de islamitische leerlingen op haar school. Haar werk als lerares op een middelbare school betekent heel veel voor haar.

Wanneer ze wordt bedreigd door een leerling, wordt ze erg wantrouwend, en ze durft nergens meer heen zonder iemand bij haar. Ze verandert; want van de uitbundige, brutale Marjolein blijft weinig meer over. Ze zoekt steun bij haar vrienden, Luuk en Jasmijn. Ze komt er achter dat haar man een ander heeft, maar omdat ze hem nu niet kan missen, besluit ze niets te laten merken.

Marlieke is totaal anders. Ze is gesloten, stil, en word altijd beschermd door haar zus. Ze lijkt qua uiterlijk veel op Marjolein, maar schenkt geen aandacht aan kleren. Ook zij is dol op haar werk; ze heeft een eigen fotostudio. Haar zus mag Marliekes vrienden niet: Thomas en Sylvie. Thomas is verliefd op Marlieke, maar ze voelt meer voor Marjoleins man Raoul. Ook lijkt ze paranormaal begaafd. Ze voelt als het ware de geest van Marjolein rond haar: “Als ik naar binnen stap, komt er een merkwaardig gevoel over me. Alsof daar iemand op me zit te wachten.” (bladzijde 129)

Gedurende het verhaal verandert Marlieke van een einzelgänger naar een echte gezinsmoeder. Ze neemt de zorg op voor Marjoleins dochter Valerie, en komt erachter dat Raoul haar ook ziet zitten. Ze durft ook steeds meer. Hoewel ze eerst een de stille beschermelinge van haar zus was, gaat ze nu op onderzoek uit. Ze confronteert Bilal, en richt zelfs een pistool op Sylvie als ze haar verdenkt van de moord.

Vlak voordat Marjolein doodging, hadden Marlieke en Marjolein ruzie. Marjolein had een gemene grap uitgehaald met Sylvie. Maar verder hebben ze altijd een sterke band gehad. Na haar dood, heeft Marlieke nog altijd het gevoel dat haar zus bij haar is. Ze merkt hoe windvlagen vanuit het niets naast haar komen, en hoe deuren opengaan. Ze gelooft dat het de geest van Marjolein is.

Ik heb het idee dat Marlieke in feite steeds meer karaktereigenschappen overneemt van Marjolein, en ook omgekeerd. De een zoekt steeds meer bescherming, de ander durft juist meer. Ik denk dat beide zussen elkaar bewonderden om de eigenschappen die ze zelf niet hadden.

Andere belangrijke personages zijn de vrienden van beide zussen. Luuk, de homo, en Jasmijn, de lieve lerares zijn Marjoleins vrienden. Marliekes maatjes zijn Thomas, die verliefd op haar is, en Sylvie, een typisch “dom blondje”. Raoul is ook belangrijk, en hij wordt ook een verdachte vanwege zijn vele vreemdgaan. Ook inspecteur Noorda is belangrijk. Hij heeft de leiding in het onderzoek naar de dader.

De tijd

Het verhaal speelt zich duidelijk in deze tijd af. Marlieke krijgt fotografie-opdrachten voor bekende, hedendaagse bladen als HP/de tijd en Libelle. Marjolein bespreekt in haar klas hedendaagse onderwerpen als de dood van Theo van Gogh. Ook zijn de problemen daar erg van nu, allochtone leerlingen en geweld op school bijvoorbeeld. “Een rel, waar Marokkaanse jongeren bij betrokken zijn, een tasjesdief die aangereden wordt, de moord op Theo van Gogh…” (pagina 102) Dat geweld op school heeft waarschijnlijk te maken met de schietincidenten, niet zo heel lang geleden.

De plaats/ruimte

Het verhaal speelt zich af in de woonplaats van Marlieke en Marjolein: Rotterdam. Valeries favoriete plek is Diergaarde Blijdorp. De euromast speelt ook vaak een rol; Sylvie dreigt ermee Valerie er af te gooien, en Raoul wordt er betrapt met een andere vrouw.

“We stappen uit, steken de Coolsingel over…” (pagina 149)

Er gebeurt veel in de huizen van de twee zussen. Marlieke heeft een eigen fotostudio, waar ze veel vrienden uitnodigt en waar Marjolein langskomt als ze iets te vertellen heeft. Marjolein is getrouwd met Raoul, en omdat ze ook een dochter heeft is ze veel thuis.

Verder gebeurt er veel op de school waar Marjolein lesgeeft: in het bijzonder de bedreiging van Bilal. Maar ook het contact met haar collega’s en beste vrienden Luuk en Jasmijn.

Ook een groot deel speelt zich af in de stad, waar Marlieke onder andere naar de discotheek gaat en door de straten zoekt om Bilal te vinden.

Vertelstandpunt

In beide verhaallijnen is er sprake van een ik-verteller. Dus in de ene verhaallijn vertelt Marlieke het verhaal, en in de andere Marjolein.

Het had zeker verschil gemaakt als het verhaal door een ander persoon werd verteld. Elk personage weet andere dingen over de moord, en ze zijn ook vaak verdachten. Jij als lezer zou dus ook andere informatie hebben. En natuurlijk doen niet alle personages hetzelfde, dus het zou ook een heel ander verhaal zijn.

Thema en motieven

Het thema van het boek is natuurlijk de centrale vraag “Wie heeft Marjolein vermoord?” oftewel Whodunnit. Daarbij worden veel motieven gebruikt. Discriminatie bijvoorbeeld: de verdenking valt allereerst op Bilal, de Marokkaan. Jaloezie is ook een motief, want Marliekes beste vriend is jaloers op Marjolein die een sterke band met haar zus heeft. Nog een motief is vreemdgaan, vanwege Marjoleins man die heel veel vriendinnen blijkt te hebben. Dan heb je nog homoseksualiteit, want Marjoleins vriend is homo en de verdenking valt ook op hem. Uit al deze voorbeelden blijken ook liefde en vriendschap belangrijke motieven zijn.

Ik denk dat de schrijfster al deze motieven heeft gebruikt om een realistisch beeld te geven. Het verhaal zou echt kunnen zijn gebeurd. Al is het wel redelijk overdreven dat de zussen te maken krijgen met zo ongeveer elk maatschappelijk probleem dat er is.

Titel/Ondertitel

Als Marjolein dood is, voelt haar zus vaak een aanwezigheid. De geest van haar zus, gelooft ze. Ik denk dat daar de naam Schaduwzuster vandaan komt; overal voelt Marlieke de “schaduw” van haar zus: ‘“Marjolein is hier,” herhaal ik. “Ik voel haar steeds achter me, als een schaduw…”’ (pagina 131)

En de dood van haar zus zorgt ook voor een schaduw over haar leven. De titel kan ook te verklaren zijn vanuit Marjoleins verhaallijn. Zij beschermt haar zus overal, en die kijkt ook een beetje tegen Marjolein op. Zo staat ze in de schaduw van Marjolein. En natuurlijk lijken ze als eeneiige tweeling erg op elkaar; ze zijn identiek als een schaduw en een mens.

Het boek heeft geen ondertitel.

Opdracht en motto

De opdracht is: ‘Voor Ivo, mijn broer en maatje’
Er is geen motto.


Betekenis/Mening

Ik lees zelf heel veel, maar Nederlandse boeken vind ik meestal niet zo heel interessant. Ik vind de verhalen meestal saai, en de schrijfstijl boeit me vaak niet. Daarom koos ik een thriller; daarbij weet je vaak al dat het verhaal in ieder geval spannend is.

Dit boek wordt een “literaire thriller” genoemd op de omslag. Dat ben ik het totaal niet mee eens. Literaire thrillers zijn vaak thrillers met symboliek, veel ingewikkelde verhaallijnen én je valt er bij in slaap. Dit boek was juist heel simpel. Normaal moet ik bij detectives een hele stamboom bijhouden, wie nou familie is met wie en wat de banden zijn tussen alle personages. Maar in dit boek zitten weinig personages, die allemaal familie of vrienden van de hoofdpersonen zijn. Het leest makkelijk, weinig moeilijke woorden, en je hoeft er absoluut niet bij na te denken.

Aan de ene kant is dat een pluspunt. Je kunt het altijd tevoorschijn halen, een paar bladzijden lezen, en vervolgens je met iets anders bezighouden. Je hoeft je er tenminste niet helemaal op te concentreren.

Maar ik vind dat het het boek wel meteen minder goed maakt. Weinig diepgang, vooral. Een goed boek, en zeker een “literaire” thriller, heeft een goed plot. Daar horen ingewikkelde verhaallijnen nou eenmaal bij. Ik denk dat veel mensen het daar niet met me eens zijn. Als je niet van lezen houdt, is dit een perfect boek. Je hebt het ook erg snel uit. Maar ik ben iemand die overal meedenkt, aanwijzingen zoekt naar de oplossingen. Daar past dit verhaal niet bij.

Ik vond de opbouw wel heel leuk. Het wisselen tussen de verhaallijnen met Marjolein en Marlieke maakt het boek nét even anders dan andere boeken. Knap gedaan ook, hoe de beide verhaallijnen geen informatie verklappen over de afloop. Je weet nooit meer dan de hoofdpersoon, ook al krijg je informatie van Marlieke én Marjolein.

Het einde vond ik erg verassend. Uiteindelijk blijkt de beste vriend van Marlieke, Thomas, het te hebben gedaan. Omdat Marlieke en Marjolein zo’n sterke band hebben dat Thomas geen aandacht meer krijgt van zijn beste vriendin. Hij is namelijk verliefd op Marlieke, en zegt de moord voor haar te hebben gepleegd. Als een soort van bevrijding.

Ik vond het echter geen goed einde. Het is wel erg vergezocht, en er is eigenlijk geen enkele aanwijzing in het verhaal gegeven. Dat is jammer, omdat je zo toch teleurgesteld bent. Je krijgt toch zelf een verdachte, en Thomas stond niet eens op mijn lijstje. In feite kwam hij zo weinig in het boek voor dat je haast zou vergeten dat hij bestaat.

De personen waren wel interessant en goed omschreven. Tweelingen zijn bijzonder, en zeker in dit verhaal is erg goed gebruik van gemaakt. De andere personages zijn vaak echte typetjes: homo, vrouwenjager, dom blondje en Marokkaan. Dat maakt ze herkenbaar. De schrijfster heeft ook elk personage een achtergrond, een verhaal gegeven.

Ik zou het geen geweldig goed boek noemen. Ik denk ook niet dat ik het me nog goed zal herinneren over een tijdje. Maar het was makkelijk om te lezen, en ik heb me er ook niet mee verveelt. Ik zou het daarom zeker aanraden als je niet van lezen houdt of niet van moeilijke boeken. Maar ik hoef geen andere boeken van Simone van der Vlugt te lezen.