Als je de stad binnenrijdt door Rob Waumans

Feitelijke gegevens over het boek
Verschijningsdatum 1e druk: 11 februari 2011
Gebruikte druk: 1e
Aantal bladzijden: 236
Uitgeverij: Contact

De Voorkant
Op de blauwe voorkant staat een zwarte sportauto afgebeeld met daaronder het begin van een flaptekstachtig fragment over Gert Verhulst.

Genre
“Als je de stad binnenrijdt “ is een psychologische roman over een vervelende, te accurate parkeerwachter in Amsterdam. Zo’n man heeft altijd een illusie van macht in zich.

De flaptekst
Gert Verhulst is de meest toegewijde parkeerbeheerder van Amsterdam. Hij begint vaak een uurtje eerder, heeft een hekel aan surveilleren op de scooter en houdt thuis op zijn computer het aantal uitgeschreven boetes bij. Een overzichtelijk leven, maar na het verlies van zijn moeder vallen ongemerkt de zekerheden weg. Steeds fanatieker en onredelijker begint hij auto’s te bekeuren, liefst van mensen die hem tegenwerken: zijn arrogante broer, de patser in zijn Mercedes, of de werknemers van een bank die een hypotheek hebben geweigerd aan zijn oom Don, die droomde van een huisje op Texel.
Gert droomt van iets groots, maar wanneer hij erachter komt dat ‘Gert Verhulst’ ook de naam van een Vlaamse beroemdheid is, realiseert hij zich dat hij voor een aantal dingen niet in de wieg is gelegd.

Samenvatting van de inhoud
Er zijn twee delen in de roman.

Dee I begint met de mededeling dat de moeder van Gert Verhulst overleden is. De stekker is op advies van de behandelende arts uit de apparatuur getrokken. In de loop van het verhaal komen wel steeds flashbacks voor van situaties waarin Gert Verhulst zijn moeder in het ziekenhuis bezoekt.

Gert Verhulst is parkeerwachter in een wijk in Amsterdam. Hij is een echte dienstklopper en hij bekeurt mensen die soms net op het randje een overtreding begaan. Thuis heeft hij in zijn computer een spreadsheet waarin precies staat hoeveel boetes hij per dag afgeeft. Andere mensen van de dienst zijn niet zo fanatiek als hij en hij kan zich daaraan geweldig ergeren, bijvoorbeeld aan de Marokkaanse collega Khalid. Hij vindt de andere parkeerwachters (o.a. Ruud) maar luie sodemieters.

Tegelijkertijd is het zelf een beetje een sukkel. Wanneer hij naar het zwembad gaat en van de springplank wil duiken, valt hij plat. Even later verliest hij ook zijn zwembroek in het bad. Ook op andere momenten in de roman, komt hij als een sukkel over. Maar daarom grijpt hij juist naar het machtige middel van zijn boetes. Het zijn de stereotiepen van mensen die macht willen hebben omdat ze die op andere plekken in hun bestaan niet hebben.

Uit flashbacks met zijn moeder kan de lezer te weten komen dat hij niet haar favoriete zoon was. Dat was zijn broer aan wie hij zelf zo’n hekel heeft dat hij er regelmatig voor zorgt dat zijn broer boetes krijgt, ook als hij helemaal niet verkeerd parkeert. Niemand bekommert zich echt om Gert Verhulst behalve zijn oom Don, die hem ook vroeger uit zijn isolement haalde en hem op vakantie meenam naar het campingleven in Zeeland of het strandleven in Texel. Hij noemt Don zijn oom, maar eigenlijk is hij de vriend van zijn moeder geweest die hij al heel lang kent.

Ook in het heden gaat hij met zijn oom naar Texel. Hij ergert zich daar aan het slappe parkeerbeleid van de gemeente Den Burg en op een bepaald moment gaat hij uit vrije wil een sollicitatiebrief schrijven om daar te gaan werken. Wanneer zijn oom dan een huis op het eiland zou kopen, zou alles in orde komen.
Gert Verhulst heeft ook goede herinneringen aan Cadzand waar hij met zijn oom logeerde. Ze zijn op een dag in zijn jeugd garnalen gaan trekken en ze hadden er veel gevangen. Het werd in hun conversatie een mooie oneliner, als er iets gelukt was. “Het is een goede dag voor garnalen.”
Wanneer hij een keer naar de televisie kijkt, merkt hij dat er een Vlaamse tv-persoonlijkheid is die ook Gert Verhulst heet en altijd op televisie verschijnt met de hond Samson. Hij gaat zelfs een keer naar de opname van een programma en als hij de acteur ontmoet, scheldt hij hem overhoop.

Zijn leven met zijn collega’s Khalid en Ruud is eigenlijk saai. Hij wil ook maar liefst alleen op pad. Hij heeft bij het Kruidvat een dvd gekocht van “Twin Peaks” over de moord in een Amerikaans dorpje waarbij Special Agent Cooper een rol speelt. Die draagt altijd een zwart pak en op een bepaald moment gaat Gert Verhulst in een dure zaak (in de PC?) een zwart pak passen en hij laat de verkoper een foto van hem maken, zodat hij de glimlach van Special Agent Cooper kan nabootsen. Later gaat hij het pak ook daadwerkelijk kopen en voelt hij zich net zo bijzonder als Cooper. Maar er is nog wel een aardig verschil tussen een special agent en een simpele parkeerwachter.
Oom Don wil de plannen voor een huisje op Texel doorzetten en hij vraagt Gert Verhulst om mee te gaan op het hypotheekgesprek. De Rabobank weigert een lening te verstrekken vanwege de verscherpte regels na de bankencrisis. Gert Verhulst is woedend en de komende dagen gaat hij extra parkeerboetes uitdelen aan de werknemers van de Rabobank. Dat komt hem later duur te staan.


Deel II speelt ongeveer drie maanden later. Gert Verhulst is wat minder ambitieus geworden: hij houdt zelfs zijn eigen spreadsheet voor parkeerboetes niet meer bij. Maar als de anderen willen gaan staken, ziet Gert weer even zijn kans schoon. Hij is die dag alleen en de mensen zetten die dag hun auto opvallend vaak verkeerd. Hij schrijft weer volop boetes. Ook het Rabobankpersoneel moet er weer aan geloven. Daarvoor wordt hij later op het matje geroepen. Hij schrijft te veel boetes uit. Hij zal zich moeten inhouden en hij doet nu alles heel punctueel. Maar bij een van die acties krijgt hij klappen van een beledigde man en hij komt weer bij in het ziekenhuis. Hij heeft een hersenschudding. Hij probeert Oom Don te bereiken, maar die krijgt hij maar niet te pakken. Omdat er toch nog klachten over Gert Verhulst bleven binnenkomen, wordt hij voorlopig geschorst. Hij krijgt die aanzegging van Ruud. Hij weet het allemaal niet meer en hij zoekt nog steeds zijn oom. Dan krijgt hij een idee: zijn oom zal in Zeeland zitten en waarschijnlijk op de camping van zijn jeugd. Inderdaad vindt hij daar zijn oom terug. Het is in Cadzand vlak bij de Belgische grens.

Titelverklaring
De bijzondere titel is eenvoudig in de roman terug te vinden.
Er zijn letterlijke citaten in de roman. In het tweede deel van hoofdstuk 1 uit deel 1 begint het verhaal met Als je de stad binnenrijdt en je slaat bij het grote kruispunt rechts af , dan ….. (blz. 9) Die zin komt nog een keer in de roman voor. nl op blz. 36 : “ Als je de stad binnenrijdt heb ik niets met je te maken, . Maar als je stilstaat en uitspat, dan ben je voor mij.” Dan val je namelijk in handen van een fanatieke parkeerwachter die je het liefst een bekeuring geeft ook al doe je niets verkeert.

Aan het einde van deel II komt in hoofdstuk 14 het tegenovergestelde voor. Als je hier het dorp uitrijdt, ben je er binnen een paar minuten.

Structuur
Het boek wordt verdeeld in twee Delen.
Deel I bestaat uit de hoofdstukken 1-26. Deze korte hoofdstukken worden door middel van een typografisch teken onderverdeeld. Het teken is een kleine auto.
Deel II is onderverdeeld in 14 hoofdstukken. De roman bestaat dus in totaal uit 40 hoofdstukken. Tussen deel I en II zit eigenlijk alleen een stukje tijdverdichting. Er lijkt me geen speciale reden aanwezig om een tweede deel aan te kondigen.


Perspectief
De roman heeft een ik-verteller, Gert Verhulst de parkeerwachter uit Amsterdam. Hij vertelt in de o.t.t. Hij heeft een minder goede band met zijn moeder, een betere met haar vriend Oom Don en met zijn broer wil hij het liefst niets meer te maken hebben. Hij heeft een sullig leven , doet veel dingen verkeerd en misbruikt zijn machtspositie door boetes uit te delen. Aan wie hij een hekel heeft (o.a zijn broer en later het Rabobankpersoneel) deelt hij boetes uit. Dat komt hem uiteindelijk op een schorsing te staan,.

De tijdlagen van het verhaal
Er worden in de roman een paar jaartallen genoemd. Wel valt er enkele keren het woord bankencrisis. Dat betekent dat de roman zich in 2008/2009 afspeelt. In zijn spreadsheet kan Gert teruglezen dat zijn record aantal boetes uitschrijven is gevestigd op 19 februari 2008.

Het decor van de handeling
Gert Verhulst woont en werkt in Amsterdam. Zoals zo vaak is onze hoofdstad het decor van een roman. Hij is een fanatieke parkeerwachter in een grote stad.
Andere belangrijke decors zijn de camping in Cadzand, waar hij vroeger met zijn oom Don garnalen vissen leerde.
Ook gaat en ging hij met zijn oom naar het eiland Texel. Daar wil zijn oom een huisje kopen, maar de Rabobank weigert hem een hypotheek.
Het verhaal eindigt weer op de camping in Cadzand, waar oom Don heengegaan is.

Uitgewerkte thematiek
Het boek heeft geen diepzinnige thematiek. Eigenlijk gaat het allemaal om het leven van een eenvoudige parkeerwachter die zijn baan en daarmee zichzelf heel belangrijk vindt. Het zijn in de volksmond, de portiers, de conciërges en de stadswachten (en scheidsrechters?) die zichzelf heel belangrijk zijn gaan vinden en hun tijdelijke macht misbruiken, omdat ze in hun privéleven geen moer te vertellen hebben. Ze hebben de illusie dat hun werk heel belangrijk is. Maar na een illusie gekoesterd te hebben, komt voor de mens meestal de desillusie. Dat lijkt me dan ook het thema van deze debuutroman.

Natuurlijk is Gert in deze roman eigenlijk een trieste figuur. Hij heeft zelfs een Vlaamse naamgenoot die met een onbenullig tv-programma furore maakt. Dat zou onze Gert natuurlijk ook wel willen. Totdat hij de arrogante tv-maker zelf ontmoet. Een andere illusie die hij koestert, is zijn grote voorbeeld Special Agent Cooper uit de tv-serie Twin Peaks. Deze heeft zijn zaakjes natuurlijk ook voor elkaar en op hem wil Gert ook wel lijken. Hij gaat zelfs een dure outfit (een zwart pak zoals Agent Cooper heeft) kopen. Maar Gert blijft gewoon Gert en is in onze maatschappij een loser. Hij moet het gewoon afleggen tegen de gevestigde orde (in dit geval de Rabobank) In dat besef en met zijn schorsingsbrief op zak (die wel gevolgd zal worden door een ontslagbrief) rijdt hij terug naar het verleden, naar zijn oom op de camping in Zeeland. Om het met een variant op de titel te zeggen:
Als de stad uitrijdt, ben je als je Gert Verhulst heet, gewoon je macht kwijt.

Beoordeling scholieren.com
Ik vind het debuut van Rob Waumans wel grappig. Het boek is met veel vaart en humor geschreven. Waumans registreert de lotgevallen van Gert met een camera, met een verborgen dan wel, want Gert heeft zelf niet door hoe vreselijk hij reageert op automobilisten. En dat leest heel prettig.
Alleen het einde, vind ik zelf, is wat onbevredigend. Ik had een spectaculairdere afloop verwacht. En sommige recensenten kunnen ook overdrijven. De Pers schreef: “ Een alles verpletterend debuut.” Dat is het toch niet echt.

Scholieren kunnen het boek snel lezen: het heeft een ruime bladspiegel en de structuur is helder:een verhaal dat af en toe onderbroken wordt door flashbacks. En die zijn goed te herkennen of worden duidelijk ingeleid.
De amusementswaarde voor hen is ruim voldoende. Twee punten op onze literatuurlijst.

Recensies
Het valt voor debutanten niet vaak mee om een recensie in een groot, landelijk dagblad te krijgen. Toch lukte het Waumans om op zaterdag 9 april 2011 besproken te worden door Daniëlle Serdijn in De Volkskrant. Ze kent bovendien 3 sterren toe van de maximaal 5 te vergeven en dat is voor haar doen redelijk hoog.
Subtiel schetst Waumans het beeld van iemand die het niet bijster getroffen heeft. […] Waumans stuurt zijn lezers geraffineerd langs onverkwikkelijke, maar dikwijls ook komische situaties uit het leven van Gert Verhulst en laat ze lachen in deze fijne roman.’

In
Boek Magazine van maart/april 2011 bespreekt Maarten Dessing het debuut. "Waumans toont een ijzersterke beheersing. [..] Aan het slot begaat Gert Verhulst dan ook geen wanhoopsdaad, waarvoor een mindere schrijver zou hebben gekozen. Dat is te clichématig en te overdreven om te kunnen overtuigen. Waumans kiest daarentegen voor een subtiel beschreven catharsis die de lezer ontroert. Dat maakt dit boek tot een belofte, die doet uitzien naar het vervolg van Waumans’ schrijverscarrière. "

Rob Waumans schreef vroeger als blogger voor het damesblad Viva. Dat blad geeft dan ook een lovende recensie aan haar oud-medewerker. "Gert is tragisch, en eerlijk gezegd ook een ontzettend vervelend mannetje. Het is zo iemand waarvan je hoopt dat hij niet tegenover je komt te zitten in de trein. Zo iemand waarvan je hoopt dat hij op verjaardagsfeestjes niet naast je komt te zitten. Dit klinkt hard, maar hieruit blijkt wel de kracht van Rob zijn schrijven: een personage scheppen waar mensen van gaan houden is een stuk makkelijker dan een personage scheppen waar je ongemerkt steeds meer een hekel aan krijgt. En om een boek dan óók nog eens boeiend te houden, is helemaal knap. Normaal ben ik na twintig pagina’s al helemaal klaar met irritante mannetjes.
En zo slinger je de hele tijd een beetje een en weer tussen afkeer en medelijden. En nadat je het boek hebt dichtgeslagen, raak je Gert Verhulst niet meer kwijt. Je ziet hem overal. Op straat, in de tram, in de supermarkt, in de rij voor de vleeswaren. Overal zijn Gerten, en waar je ze vroeger niet opmerkte, doe je dat door Rob ineens wel. En krijg je toch een beetje sympathie voor de Gerten van deze wereld. Knap gedaan, Rob. Viva.nl is trots op zo’n getalenteerde ex-blogger. "

Op de website www.literairedebuten.nl vindt Rein Swart het boek behoren tot de adolescentenliteratuur. 'Dit debuut is een fraai voorbeeld van adolescentenliteratuur [...]. Het moet een genoegen zijn voor de jeugd om dit soort verhalen te lezen met vaart, humor en ontroering. Waumans beschrijft geen bordkartonnen figuren, maar echte personen [...], het verhaal is beeldend geschreven, met fragmenten die door elkaar lopen, en niet vertellen maar alles laten zien.

Over de schrijver en eerder gepubliceerde werk
Bron: website auteur

Rob Waumans (1977) is geboren in Alkmaar. In de jaren die volgen woont hij in Heerhugowaard, Leeuwarden en Alkmaar waarna hij eind 2007 voor drie maanden naar Nepal vertrekt. Na zijn terugkomst in Nederland richt hij zich op het schrijven van korte verhalen en in 2009 debuteert hij met Trimmen in literair tijdschrift De Brakke Hond.
Eerder publiceerde hij onder andere webcolumns op viva.nl en een kort verhaal in Het Beste van Nightwriters (verhalenbundel). Als je de stad binnenrijdt is zijn debuutroman. Rob woont en werkt in Amsterdam.