Vertraging - Tim Krabbé
Samenvatting
Jacques Bekker, hoofdpersoon van deze roman, is zevenenveertig jaar oud. Hij is maatschappe-lijk zeer geslaagd, als schrijver en de laatste tijd ook als quizmaster. In die functie presenteert hij een taalspelletje. Hij heeft zojuist een trip van twee weken naar Nieuw-Zeeland gemaakt, in gezelschap van een tiental andere prominenten, en daar een cultureel programma voor Neder-landse emigranten verzorgd. In Sydney, Australië, maken ze een tussenlanding. Het vliegtuig naar Nederland blijkt echter vier uur vertraging te hebben en daarom gaat Bekker met een paar anderen uit het gezelschap een kijkje in de stad nemen. Al snel is hij echter alleen, en niet zonder bedoeling. Hij wil namelijk uitzoeken of Moniek Ilegems nog in Sydney woont. Deze Moniek heeft dertig jaar geleden een belangrijke rol in zijn leven gespeeld. Hij was toen als zestienjarige jongen per brommer naar Frankrijk gegaan. In Oostende, een Belgische badplaats,had hij in een disco een meisje van drie jaar ouder aan de haak geslagen: Ciska. Ze hadden samen een paar genoeglijke uurtjes doorgebracht, maar hij was naar haar normen van braaf,gelovig provinciemeisje te vrijpostig geworden. Toch hadden ze elkaar de winter daarop verschillende brieven geschreven, maar die van haar waren wat hem betrof te prekerig en gingen voortdurend over de morele bezwaren die er volgens haar nu eenmaal tegen seks voor het huwelijk waren. Desondanks was hij de volgende zomer, inmiddels zeventien, toch weer naar Oostende gegaan om Ciska te ontmoeten. Ze was er echter bepaald niet mooier op geworden en dat was, gevoegd bij de andere nadelen die hij in haar zag, te veel en zo was hun 'relatie'geëindigd.Enigszins aangedaan was hij weer naar dezelfde disco gegaan en daar had hij toch een stuk ontmoet! Moniek was, evenals Ciska, drie jaar ouder dan Jacques. Ze waren meteen dezelfde avond met elkaar naar bed gegaan, in haar hotelkamer. De volgende middag hadden ze zich op de boulevard samen laten vereeuwigen door een fotograaf. Daarna was Moniek naar Brussel vertrokken, waar ze als typiste werkte. Jacques had de foto laten ontwikkelen en was ermee naar Brussel gegaan. Daar had hij een totaal andere Moniek ontmoet, die niet echt meer in hem geïnteresseerd leek. Ze hadden nog wel afgesproken elkaar het volgende weekeinde nog een keer in Oostende, waar Jacques nog steeds kampeerde, te ontmoeten. Bij zijn vertrek had ze hem een envelop gegeven, met het verzoek die pas in Oostende te openen. En daar was zijn wereld ingestort, want de envelop bevatte een briefje met de tekst 'Het was een grap. I'm sorry.Moniek.'Jacques heeft Moniek intussen dus dertig jaar niet meer gezien, maar hij weet wel dat ze in Sydney woont en met ene heer George getrouwd is. Ze heet nu Monica George. Haar adres heeft hij niet bij zich, maar dat vindt hij in het telefoonboek. Hij gaat ernaartoe en treft een nog goed ogende, maar wel totaal veranderde vijftigjarige Moniek Ilegems aan. Ze heeft het helemaal gemaakt in Australië. Ze is multimiljonair en bezit een groot concern in mode en sieraden, dat 'Madame Twenty' heet. Ze is gescheiden en heeft twee volwassen dochters.Het enige wat Jacques wil, is zijn oude vlam even zien, maar zij staat net op het punt te vertrekken en vraagt hem of hij haar met iets wil helpen. Hij moet dan wel met haar meegaan.Als hij even later naast haar in een peperdure automobiel zit, onthult ze hem dat ze in grote moeilijkheden zit en van plan is een tijdje te verdwijnen. Haar limousine wil ze inruilen voor een anonieme ouwe bak en daarom vraagt ze Jacques een tweedehands Ford Falcon voor haar te kopen. Hij doet dat en in die auto rijden ze verder. Ze brengt hem 's middags naar het vliegveld,maar heeft alles zo weten te vertragen dat hij te laat komt.Ze verlaten Sydney en rijden door de uitgestorven binnenlanden van Australië. Over de reden van haar vlucht vertelt Moniek alleen dat er door medewerkers van het Madame Twenty-bedrijf gefraudeerd is en dat zij daarvoor verantwoordelijk wordt gesteld. Men zou op het punt staan een arrestatiebevel tegen haar uit te vaardigen, maar zij wacht dat niet af. In het eerste het beste dorp laat ze zich een nieuw kapsel aanmeten en verandert ook van kleren. Ze durft dan wel weer onder de mensen te komen en zich in een discotheek zelfs nogal opvallend te gedragen. Uiteraard zonder haar identiteit te onthullen. Die avond gaan ze, als vanzelfsprekend,met elkaar naar bed.Als Jacques de volgende dag wakker wordt, realiseert hij zich dat hij met een snelle vlucht de opnamen voor de wekelijkse quiz nog kan halen. Hij is geneigd Moniek te verlaten, maar om voor hemzelf onduidelijke redenen doet hij het niet. Ze reizen verder. Op de radio horen ze dat 'Madame Twenty', zoals Moniek bekendstaat, door de politie wordt gezocht. Ze weten allebei aan een vals paspoort te komen en gaan als respectievelijk Paula Fuerst en Leslie Elder door het leven. Zij lijkt erg verliefd op hem en hij doet hard mee, maar is af en toe wel erg verbaasd over hun relatie en twijfelt soms ook aan de oprechtheid ervan.Intussen rijden ze steeds maar verder door de onherbergzame binnenlanden van Australië. De auto begint flink te slijten door de kwaliteit van de wegen, maar ze komen ondanks veel pechstops toch verder. Ze ontmoeten weinig mensen, maar in de schaarse dorpen proberen ze wel op de hoogte te blijven van de voortgang van de zoektochten naar 'Madame Twenty',terwijl krant en televisie inmiddels ook verslag doen van de mysterieuze verdwijning van een Nederlandse quizmaster. Ook de financiële topman van 'Madame Twenty', Alan Wolpe, is spoorloos. De recherche veronderstelt dat hij samen met Moniek voortvluchtig is, omdat zij al tien jaar een relatie hadden.Gedurende de reis krijgt Jacques wel steeds meer bezwaren tegen Moniek en dus ook tegen zijn eigen meeloopgedrag. Hij kan eigenlijk niet vatten waarom hij een schepsel dat - zo is inmiddels gebleken - zakelijk over lijken gaat en altijd dol is geweest op publiciteit, en dus op zichzelf, zo slaafs volgt. Ook bevalt haar nonchalance over de dramatische ineenstorting van het Madame Twenty-imperium hem helemaal niet. De media berichten daar steeds uitgebreid over. Het valt Jacques wel op dat Moniek een zeer geziene persoonlijkheid moet zijn geweest, getuige de sympathieke toon waarmee de verslaggevers over haar spreken. Hijzelf heeft echter zijn bedenkingen, maar haar verlaten wil en durft hij niet. Ook beseft hij dat de gedachte aan haar hem drie decennia lang heeft dwarsgezeten en dat hij deze weg wel moet afleggen om dat nare gevoel kwijt te raken. Hij probeert er ook achter te komen wat haar destijds bewogen heeft hem zo te behandelen, maar krijgt geen duidelijk antwoord.Ze verruilen de Ford Falcon voor een ander type Ford, omdat heel Australië nu ook naar Jacques op zoek is en de verkoper van de eerste Ford hem misschien van foto's zal herkennen. Intussen wordt de fictieve persoon aan wie zijn valse paspoort toebehoort, vijftig jaar en ze vieren dit op ludieke wijze met een ballontocht. Hij krijgt ook een gouden vulpen met inscriptie plus een romantische champagnelunch in the middle of nowhere. Beneveld door de drank laat hij de door haar op touw gezette schertsvertoning over zich heen komen.Twee weken later hebben ze heel Australië doorkruist en bevinden ze zich op het vliegveld van Darwin, vanwaar ze binnen twee uur naar Londen zullen vertrekken. Plotseling echter komt Moniek in paniek met een krant aanlopen, waarin het bericht van de zelfmoord van Alan Wolpe,de financiële man, staat. Hij was gearresteerd, maar had in zijn cel een cyanidepil ingenomen. En weer loopt Jacques' voornemen nu eindelijk het heft in handen te nemen en naar Nederland terug te keren op niets uit. Hij blijft een marionet in Monieks handen en raast even later in dezelfde Ford weer uit Darwin weg, op de vlucht voor alles en iedereen. Als motief geeft ze hem de arrestatie van Wolpe, die op zijn valse paspoort was gepakt. Ze is bang dat dat hen ook de das om zal doen.In Marree, middenin woestijngebied, bellen ze met de Zwitserse bank die Monieks geld beheert.Haar rekening is echter opgeheven. Blijkbaar is Wolpe, die mederekeninghouder was, ermee vandoor gegaan. Dit bericht zorgt ervoor dat het Moniek allemaal niets meer kan schelen en ze gaat zich in de plaatselijke pub te buiten aan champagne en bedient zich van uiterst opvallend gedrag. In de pub staat een tv-toestel aan en daarop zien ze plotseling het hoofd van Ciska,Jacques' eerste jeugdliefde uit Oostende, verschijnen. Ze wordt geïnterviewd en vertelt dat ze verband vermoedt tussen de twee verdwijningen, omdat Jacques en Moniek elkaar van vroeger kennen. Tot zijn grote ontzetting hoort Jacques haar ook vertellen dat zijzelf destijds de oorzaak is geweest van de relatie tussen hem en Moniek. Zij had haar beste vriendin, Moniek dus, een foto van hem laten zien en die had gezegd dat ze hem wel even zou versieren. Als bewijs daarvan had de bewuste boulevardfoto gediend. Het feit dat Jacques op deze wonderbaarlijke wijze aan informatie over een dertig jaar oud mysterie komt, bezorgt hem een psychische dreun en hij tolt de pub uit, vastbesloten het contact met Moniek onmiddellijk te beëindigen. Hij trakteert haar op een scheldkanonnade en wil direct op het eerste vliegtuig worden gezet. Zij weet echter met al haar overwicht ook deze vluchtpoging te torpederen en ze reizen verder. Onderweg zwemmen ze in een meer. Als ze even later op het verlaten strand liggen te dollen, komt er een auto aan. Er stappen twee mannen uit, met een geweer. Jacques herkent ze als bezoekers van de pub waar ze eerder die dag hebben gezeten.Ze weten wie Jacques en Moniek in werkelijkheid zijn en sommeren hen al hun bezittingen af te geven. En hoewel de heren duidelijk gelegenheidsdieven zijn en weinig professioneel te werk gaan, moeten de slachtoffers wel gehoor geven aan hun bevelen. Uiteindelijk nemen de rovers alles mee, nadat ze de auto volledig hebben gesloopt. Later ontdekt Jacques in een van zijn broeken nog wel tweeduizend dollar: wisselgeld van de gekochte Ford.Ze bevinden zich honderd kilometer van een klein gehucht. Jacques schrijft een brief aan zijn vriendin in Nederland, waarin hij alles opbiecht en zijn gedrag motiveert. Ook vertelt hij dat ze gaan proberen het dichtstbijzijnde dorp te bereiken, door vooral 's nachts te lopen, omdat het in het woestijngebied te heet is. Ze vertrekken en volgen iets wat op een weg lijkt. Laat op de avond verschijnt er een jeep, die hen meeneemt. De bestuurder, een belastinginspecteur, is op weg naar zijn vriendin om een per telefoon ontstane ruzie uit te praten. Middenin de nacht arriveren ze daar. De vriendin, Eileen, is in een slecht humeur en geeft hun pas na veel gemopper een slaapplaats, waar ze een exorbitant bedrag voor vraagt. Ze blijven een paar dagen bij Rick en Eileen, maar de laatste is bang voor medeplichtigheid en wil haar gasten graag kwijt. Beseffend dat de vlucht ten einde loopt, wil Moniek nog één keer uitgebreid met Jacques naar bed. Hij doet natuurlijk mee. Halverwege worden ze gestoord door Eileen, die hen direct zonder kleren de straat op wil gooien. Ze zet haar bevel kracht bij met een geweer, maar Moniek heeft een pistool en schiet haar dood. Daarna verdwijnen ze in Eileens auto en nemen het vliegtuig naar Brisbane. Daar probeert Moniek een auto te kopen. Als Jacques alleen is, komt weer de gedachte bij hem op te vluchten, maar hij doet het niet.Met een door haar gekochte auto rijden ze naar een erg afgelegen vakantiehuis dat Moniek heeft gehuurd. Het heet 'Fort Madness', omdat het ver van de bewoonde wereld ligt en bijna onbereikbaar is. Het staat bovendien op de nominatie te verdwijnen, want er is een stuwmeer gepland. Jacques voelt zich er meer dan ooit een gevangene. Moniek bepaalt alles, zij doet eens in de week boodschappen en hij ziet niemand meer. Wel vindt hij op een van zijn zwerftochten door het bos een briefje waarop staat dat de vallei enige weken later onder water zal worden gezet.Op een dag ziet hij Sonja, zijn vriendin, op de televisie. Ze is in Australië en doet rechtstreeks een oproep aan Jacques om toch iets te laten horen. Het heeft resultaat. 's Nachts vlucht hij, met het doel de bewoonde wereld te bereiken. Lopend, want Moniek verstopt steeds de autosleutels. Hij komt een heel eind, maar wordt dan toch door Moniek gevonden, die hem met haar pistool dwingt mee te gaan. Hij verzet zich en er ontstaat een vechtpartij. Als hij, toch weer met het wapen op zich gericht, resoluut weigert mee te gaan, schiet Moniek zichzelf door het hoofd. Dezelfde dag wordt Jacques, volkomen in de war, door de politie opgepakt.
Het boekverslag gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden