Noot: Omdat het gemakkelijker schrijft én leest dan ‘de ik-figuur’, geef ik de ik-figuur uit Turks Fruit in dit verslag de naam die hij ook heeft in de film Turks Fruit, namelijk Erik.

2. Primaire gegevens van het gelezen werk

2.1. Naam van de auteur (zie titelpagina).

Jan Wolkers

2.2. Titel van het werk (zie titelpagina).

Turks Fruit

2.3. Indien aanwezig: de ondertitel (zie titelpagina).

Ondertitel niet aanwezig

2.4. Jaartal eerste druk (zie copyrights).

1969

2.5. Aantal bladzijden van het boek.

214


3. Verantwoording keuze en verwachting

3.1. Verantwoording keuze

Ik koos het boek Turks Fruit, omdat ik vond dat ik toch minstens één boek van Jan Wolkers gelezen moest hebben. De meest voor de hand liggende keuze, en ietwat cliché voor een boekverslag, is dan toch wel Turks Fruit. Daarbij was mijn vriend in het bezit van het boek, wat het geheel nog wat gemakkelijker maakte.

3.2. Verwachting

Ik verwachtte dat Turks Fruit een nogal ranzig boek zou zijn. Deze verwachting werd versterkt na het lezen van de eerste paar pagina’s. Ook verwachtte ik dat dit boek niet heel ingewikkeld zou zijn en dat het taalgebruik gemakkelijk zou zijn. Dit omdat ik Jan Wolkers simpelweg niet het type vindt voor ellenlange ingewikkelde zinnen. Ik ben benieuwd wat dit boek mij zal brengen.

3. Korte samenvatting van de inhoud

Turks Fruit gaat over de beeldhouwer Erik en over de relatie met zijn (ex)vrouw Olga. Erik beschrijft alle hoogte- en dieptepunten uit zijn relatie met Olga. Hij begint bij het moment dat hij haar al liftend leerde kennen. Erik en Olga worden verliefd, maar krijgen een auto ongeluk. Wanneer ze elkaar een paar maanden later weer zien, trekken ze bij elkaar in. Erik vertelt steeds weer hoe gelukkig hij was met Olga. Hoe intens hun liefde was. Seks was in hun liefde erg belangrijk. Wanneer het eenmaal uit is wordt duidelijk dat geen andere vrouw nooit zoveel voor hem zou kunnen betekenen als wat Olga voor hem was geweest. Erik beschrijft alle details van hun leven als een soort bohemiens. Olga hield van dieren, maar niet van kinderen. Dit blijkt uit twee door Erik gemaakte beelden. Eén van een moeder met kind en één van een vrouw met een kat. Voor beide beelden poseerde Olga en het lijkt alsof de vrouw bang is voor haar kind op het eerste beeld en alsof de kat het kind is bij het tweede beeld. De angst voor zwangerschap bij Olga kwam door haar moeder. Zij had namelijk haar borst moeten laten amputeren en ze vertelde Olga dat dit kwam doordat zij haar borst had leeggezogen. Een andere angst van Olga was het krijgen van kanker. Dit uit zich bijvoorbeeld wanneer zijn iets roods in haar ontlasting ziet.

Van het geld wat ze verdienen gingen Erik en Olga naar jazz-concerten, wat er voor zorgde dat ze niet of nauwelijks konden eten. Vakanties bestonden uit een tentje op Ameland waar voornamelijk de liefde lang en vaak werd bedreven.

Het grote probleem in hun relatie is volgens Erik Olga’s moeder. Zij vond altijd al dat Erik ver beneden hun stand was, in tegenstelling tot haar man die hem prima vond. Wanneer haar man sterft begint het stoken van Olga’s moeder. Olga trekt zich dit erg aan en blijkt gevoelig voor de materiële tekortkomingen. Wanneer Olga op een zakendiner aan het flirten is met een zakenrelatie is dit het breekpunt van de relatie tussen Erik en Olga. Erik wordt er misselijk van en geeft midden aan tafel over. Als hij terugkomt van het toilet slaat hij Olga bovendien een blauw oog. Zij pikt dit niet en trekt in bij haar moeder. Er volgt een scheiding waarna Olga nog twee maal hertrouwd, al wordt ze nooit zo gelukkig bij hen als bij Olga.

Het verhaal eindigt met de ontdekking van een tumor bij Olga. Haar haar valt uit en ze wordt opvliegerig en vergeetachtig. Dit komt door de toegediende medicijnen. Vanaf dit moment bezoekt Erik haar iedere dag en neemt turks fruit voor haar mee. Dit is het enige snoep wat Olga door de zachtheid ervan nog kan eten. Wanneer Olga sterft is dit tevens het einde van het boek.

(Zelf geschreven)

5. De relatie tussen tekst en auteur

Er is zeker een relatie tussen Turks Fruit en Jan Wolkers. Bekend is dat Wolkers’ boeken vaak een autobiografisch tintje hebben. Zo ook Turks Fruit. Allereerst is Wolkers, net als Olga, drie maal getrouwd geweest. De relatie met zijn tweede vrouw vormde de inspiratie voor Turks Fruit. Ook hun relatie duurde niet lang. Olga is dan ook gebaseerd op zijn tweede vrouw. De kanker en de dood van Olga symboliseren het rouwproces waar Wolkers doorheen moest toen zijn relatie met zijn tweede vrouw op de klippen liep.

Daarbij is Wolkers, net als Erik, een beeldhouwer. Nog een duidelijke overeenkomst. Zijn eerste kind heette overigens Eric.

6. De analyse

6.1. Genre

Turks Fruit is een liefdesroman. Het centrale onderwerp is de (liefdes)relatie tussen Erik en Olga.

6.2. Titel en ondertitel

De titel ‘Turks Fruit’ slaat op het zoete, zachte gelijknamige snoepje. Dit snoepgoed was het enige wat Olga nog durfde te eten toen ze al ziek was. Ze was namelijk bang dat haar voortanden af zouden breken wanneer ze iets hard at. Ze dacht namelijk dat deze loszaten. Dit slaat tevens op het motief aftakeling uit dit boek.

Turks Fruit heeft geen ondertitel.

6.3. Motto en opdracht

Het motto van Turks Fruit is een citaat uit De Avonturen van Kuifje tussen twee heren die zichzelf het naarst vinden. Deze wedijver in slechtheid verwijst naar de ‘schuldigen’ in Turks Fruit: de schoonmoeder van Erik en ‘Amerika’ (zie motieven).

“Rastapopoulos: Ik, naar? Ik ben de grootste naarling van
de hele wereld! Het is erg, maar toch écht waar!



Carreidas: O, nee, ik ben de grootste naarling van de wereld…
En ik ben trouwens veel rijker!



Rastapopoulos: Misschien, maar ik heb mijn drie broers en
mijn twee zusters geruïneerd en mijn ouders uitgezogen… Nou,
wat zegt u daarvan?



Carreidas: Dat is nog niks! Ik ben zo slecht geweest tegen
mijn oudtante, dat ze gestorven is van verdriet!



Rastapopoulos: Nu heb ik er genoeg van! Voorruit, geef
toe, dat ik slechter ben dan u!



Carreidas: Nooit! Hoort u dat? Ik sterf nog liever!



De Avonturen van Kuifje


VLUCHT 714”


6.4. Motieven, onderwerp en hoofdgedachte

6.4.1. Motieven

Verval, aftakeling en angst

‘Turks Fruit’ is een roman over het vervallen van de liefde tussen Erik en Olga. Een oorzaak van hun scheiding is Olga’s angst om kinderen te krijgen. Deze angst heeft zij doordat har moeder na Olga’s geboorte haar borst moest laten amputeren. De scène waarin Olga met een kinderwagen (!) de voorstudies van ‘Het Moedergeluk’ in de Amstel deponeert symboliseert deze angst min of meer. Niet alleen het verval van de liefde speelt een rol, ook het verval van Olga’s lichaam. De aftakeling. Olga takelt af door de tumor ‘zo groot als een stuk zeep’ in haar hoofd. Door de tumor en de medicijnen eindigt Olga als een wrak. In het begin van Turks Fruit wordt overigens al verwezen naar deze tumor wanneer Erik in de grotten bij Valkenburg uit een reliëf van het hoofd van Christus een fossiel weghakt. Omdat hij dit fossiel gaaf uit het hoofd trachtte te hakken, verwijderde hij te veel mergel. ‘Een paar dagen later viel het fossiel dat ik uit het hoofd van Gods zoon bevrijd had als een bal bruine suiker tot pulver in de hal van het hotel.’

Medelijden

Olga wordt als een natuurlijke schoonheid beschreven wanneer zij in de bloei van haar leven is. Daarom is het extra pijnlijk dat iedereen, inclusief haar moeder, haar in de steek laat wanneer duidelijk wordt dat ze een ongeneeslijke tumor heeft en door de bestralingen en medicijnen kaal en blind is geworden. Enkel Erik, de hoofdpersoon, blijft medelijden voelen voor Olga, omdat hij zoveel van haar houdt en hij blijft haar daarom trouw tot haar dood.

Seksualiteit

Eén van de belangrijkste motieven in Turks Fruit is seksualiteit. Seksualiteit speelt een inmense rol in het leven van Erik en Olga en in het leven van Erik alleen. Erik’s liefde is erg ‘zinnelijk’ wat dat betreft. Dit blijkt uit de benamingen die hij voor Olga heeft. Enkele voorbeelden zijn ‘het lieve rooie dier’ en ‘dat rooie mistige beest’. Dit toch min of meer explosieve seksleven van Erik en Olga leidde onder andere tot hun breuk. Olga klaagde over dat Erik haar teveel wilde bezitten en soms wel zeven keer op een dag seks met haar wilde. ‘Dan had ze gedacht, daar komt het weer.’ Daarbij beschuldigde ze Erik ook van het hebben van satyriasis, het hebben van onder andere een hoger dan acceptabel libido. Maar naast deze beschuldigingen blijkt dat Olga zelf ook hevig naar seks verlangt. Ook na de scheiding blijft seks een grote rol in Erik’s leven spelen. 'Ik naaide de ene meid na de andere. Ik sleepte ze naar mijn hol en rukte ze de kleren van het lijf en ramde me een ongeluk.' Dit stopt als zelf hij er helemaal genoeg van heeft. Zoals hij treffend zei: ‘Ik begon al te kotsen als ik een rok zag.’

Dieren

Olga hield veel van dieren. En wel het meeste van de poes die Erik voor haar kocht. Toen Olga al een jaar weg was, liep de kat ‘nog steeds naar de deur als hij hoge hakken in een driftig ritme hoorde aankomen.’ Olga compenseert het feit dat ze geen kinderen wilde met het in huis halen van vele dieren welke vaak een tragisch einde te wachten stond. Het volgende citaat maakt ook duidelijk hoeveel dieren betekenen in Turks Fruit: 'Rooie Olga. Olga van de dieren. Potnia theiroon, heerseres over de dieren. [...] Je zou inderdaad haar leven bij mij op zevenmijlslaarzen aan de hand van gebeurtenissen met dieren kunnen doorstappen.' Ook Erik had veel met dieren. Hij adopteerde bijvoorbeeld een meeuw die hij het leven had gered. Daarbij wordt de dierenwereld vaak met de mensenwereld vergeleken. Mensen worden als dieren omschreven of krijgen dierlijke eigenschappen aangeschreven. Voorbeelden hiervan zijn de omschrijvingen van de schoonmoeder als ‘heldhond’, ‘viswijf’ en ‘teef’. Haar vriend moet het doen met ‘baviaan’ en ‘reptiel’ en de advocaat met ‘opgeblazen varken’. Olga zelf is een ‘gebleekte poedel’ en ‘een kat die ergens op jaagt en verder nergens oog voor heeft.’

Schuld

De schoonmoeder van Erik heeft veel schuld in het stuklopen van de relatie tussen Erik en Olga. Ze heeft niet alleen schuld in het op de klippen lopen van hun relatie, maar ook in de angst voor het krijgen van kinderen van Olga omdat zij op haar beurt weer tegen Olga heeft gezegd dat zij de schuldige is van het moeten amputeren van haar borst. Bovendien is ze schuldig aan de dood van haar man: ‘Tegen de dieetvoorschriften voor zijn leveraandoening in mest ze hem stiekem vet.’

Een andere schuldige in Turks Fruit zijn de Verenigde Staten. Amerika wordt in Turks Fruit als een ‘verderfelijke natie’ afgespiegeld. Symboliserend hiervoor zijn de twee Amerikaanse meisjes die bij Erik inwonen nadat zijn relatie stuk liep. Zij worden voorgesteld als ‘trutten met grijpgrage dollarhandjes.’ Erik zet ze dan ook hun huis uit wanneer zijn huis vol zit met vijftien ‘clochards van Uncle Sam’ en met ‘bacteriën, kopkaas en korsten uit alle vijftig staten van Amerika’. Ook wordt de nieuwe rage uit Amerika, barbecuen, sterk bekritiseerd door Erik: ‘Sauzen met 'braakkleuren', tranende ogen door stank en rook, vlees als een 'half verteerde rubber schoenzool’.

Ook het feit dat Olga naar Amerika trok en daar iets kreeg met een Amerikaan die in de olie zat en daar vanbinnen totaal ontregeld werd, zorgt ervoor dat onze door Amerika bepaalde kapitalistische maatschappij de hoofdschuldige wordt.

Sprookjesmotief

Turks Fruit bevat veel verwijzingen naar sprookjes. Hoofdstuk 5, getiteld de wraakappel, verwijst naar de sprookjes Sneeuwwitje en Assepoester. Olga’s moeder is uiteraard de boze ‘stiefmoeder’ en de heks die haar dochter vergiftigd. Olga is de stiefdochter, maar hoewel Erik lang in een goede afloop geloofde, blijkt het sprookje niet te eindigen met een ‘ze leefden nog lang en gelukkig.’

6.4.2. Onderwerp

Naar mijn idee is het belangrijkste onderwerp van Turks Fruit de liefde. Het hele boek draait immers om de (liefdes)relatie tussen Erik en Olga.

6.4.3. Hoofdgedachte

Het vinden van de hoofdgedachte vind ik vaak ingewikkeld. Na de nodige research vond ik de hoofdgedachte ‘na liefde volgt vaak verdriet’ toch wel passend. Dit omschrijft toch min of meer het gehele verhaal. Ook al waren Erik en Olga zielsgelukkig met elkaar, na die periode volgde slechts een tijd van pijn en verdriet en ik denk dat dit altijd het geval zal zijn. Of de geliefde er nu vandoor gaat met iemand anders, of dat de geliefde sterft. In Turks Fruit is beide het geval.


6.5. Personages

De hoofdpersoon in Turks Fruit is de ik-figuur. In het boek komt zijn naam niet aan de orde, maar in de gelijknamige film heet hij Erik. Hij is een karakter, je komt vrij veel over hem te weten, voornamelijk omdat je min of meer in zijn gedachten zit. Erik is beeldend kunstenaar en leidt een onzeker bestaan. Hij is dolverliefd op Olga en heeft een uitzonderlijk hoog libido. Hij lijkt als levensdoel zichzelf aangemeten te hebben om zijn schoonmoeder zo vaak mogelijk te choqueren en dwars te zitten. Dit lukt hem heel aardig. Eén van zijn belangrijkste beslissingen in het verhaal is om Olga te steunen wanneer ze afgezonderd en verlaten door iedereen in het ziekenhuis ligt. Hij koopt een pruik voor haar waarmee ze erg blij is en bezoekt haar elke dag. Over zijn uiterlijk wordt niets gezegd in het boek, maar in de film is hij lang van stuk en heeft hij halflang, golvend haar.

Olga is een erg belangrijk personage in Turks Fruit. Omdat Erik constant over haar nadenkt en herinneringen over haar naar boven haalt weten we meer van Olga dan van Erik. Zo weten we dat Olga erg kinderlijk was, rood haar en sproeten had en erg mooi was. Toch was ze onzeker. Dit kwam waarschijnlijk doordat ze altijd is klein gehouden door haar moeder. Ze was dol op haar vader en het was dan ook een schok voor haar toen hij kwam te overlijden. Naarmate ze ouder werd in het verhaal werd ze minder vrolijk en spontaan. Toen ze Erik verliet, bleef er helemaal niets meer van haar over. Ze begon haar haren te blonderen, verborg zich achter een masker van make-up en gaf zich volledig over aan de wil van anderen. Al leek ze gelukkig van buiten, ze was slechts het omhulsel van angst en onzekerheid. Olga is uiteraard een karakter.

Olga’s moeder is het schoolvoorbeeld van een verschrikkelijke schoonmoeder. Ze is het absoluut niet eens met de relatie van Olga en Erik en doet er daarom ook alles aan om hun relatie op te breken. Dit lukt haar uiteindelijk. Ze is harteloos, want ze laat haar dochter in het ziekenhuis min of meer aan haar lot over. Over haar uiterlijk komen we niets te weten. Je komt ook niets over haar karakter te weten, enkel over haar gedrag. Daarom vind ik het moeilijk om te beslissen of ze een type is of een karakter. Omdat ze zich zo in de rol stop van boze schoonmoeder, besluit ik om haar een type te noemen.

Olga’s vader is het laatste personage in Turks Fruit. Hij is een lieve man, wie wél achter Olga’s relatie met Erik staat. Hij is een beetje vies, maar wel grappig en sterft mede door de schuld van zijn vrouw. We weten niets over zijn uiterlijk, maar wel over zijn grote gevoel voor (flauwe) humor. Zijn laatste woorden waren dan ook: ‘Ken je die mop van die twee jongens die naar Parijs gingen? Die gingen niet’. Olga’s vader is een type. We komen weinig over hem te weten, voornamelijk aangezien hij zo vroeg in het verhaal sterft.


6.6. Tijd en ruimte

6.6.1. Historische en vertelde tijd

Het verhaal speelt zich af in de jaren ‘70. Dit kan je opmaken uit het feit dat men nog geen moderne apparatuur als mobieltjes, computers en dergelijke hadden, maar het hebben van een telefoon en een auto wel als normaal werd beschouwd. De vertelde tijd bedraagt ongeveer twee en een half à drie jaar. Dit is een schatting die ik moeilijk vond om te maken, aangezien er in de laatste periode weinig meer gebeurd.

6.6.2. Chronologisch of niet chronologisch

Turks Fruit verloopt totaal niet chronologisch. Veel hoofdstukken zijn flashback op het leven van Erik en Olga samen. De opbouw is als volgt:

Hoofdstuk 3, 4, 6: eerste ontmoeting

Hoofdstuk 2, 7 t/m 11: huwelijk

Hoofdstuk 1, 5, 12 t/m 17: scheiding,

Hoofdstuk 18: Olga's belevenissen

Hoofdstuk 19: terugkeer van Olga, haar ziekte en haar dood.

Turks Fruit is een reconstructie van het verleden in het heden. In deze reconstructie staat de volgende vraag centraal: ‘Wat was er gebeurd? Met haar, met Olga’. Er worden veel sprongen gemaakt van het heden naar het verleden en vice versa. Een tafereel of beeld in het heden zorgt er vaak voor dat Erik weer een reden vindt om terug te denken aan het verleden met Olga. Een voorbeeld hiervan is: ‘Als ik wilde eenden over zie komen moet ik er altijd aan denken dat ze zei dat het net vliegende chiantiflessen waren.’

6.6.3. Ruimtes

De belangrijkste ruimte waar het verhaal zich afspeelt is in het atelier van Erik dit atelier is gelegen in Amsterdam. Dit weten we omdat straten en winkels met naam en toenaam worden genoemd. In het atelier heeft Erik met vele meisjes, maar met name met Olga, seks en laatstgenoemde staat ook vaak model voor Erik waardoor hij veel tekeningen en beelden van haar kan maken. Het atelier is tevens een plaats waar hij zijn verdriet verwerkt. Verder speelt het verhaal zich af in Rotterdam, waar Erik naar Olga’s huis waar ze samen met haar nieuwe vriend woont. Een andere ruimte die van belang is is de stad Alkmaar, waar het huis staat waar Olga met haar moeder woont.

6.7. Vertelperspectief

Het verhaal wordt verteld vanuit het ik-perspectief, door de naamloze beeldhouwer. Pas op het eind heb je door dat je het hele boek lang niet te weten bent gekomen hoe hij heet. In de film heet hij echter Erik, vandaar dat hij in dit verslag ook die naam heeft gekregen.

6.8. Spanning

In Turks Fruit zitten korte spanningsbogen, maar ook langere. Deze langere spanningsbogen komen voornamelijk door de flashbacks. Hierin duurt het namelijk even voordat duidelijk wordt hoe het probleem of verhaal in elkaar steekt, wat motiveert om door te lezen. In de flashbacks zit vaak nuttige informatie. Door de vele spanningsbogen zijn de climaxen niet zo heftig.

6.9. Stijl

De schrijfstijl van Wolkers is heftig, beeldend en soms vulgair. Wolkers’ stijl wordt ook wel betiteld als ‘barok’: versierend, weelderig en vrij literair. Wolkers’ schrijft vaak in korte zinnen en maakt veel gebruik van beeldspraak. Voorbeelden hiervan zijn: ‘Ik voel me net een afdruiprek’, ‘Het was inderdaad walgelijk voer geweest dat ze ons hadden vorgezet. Jachtschotel. Grote hompen vlees in bruine kledder. Of iemand met reeskak had zitten schrokken.’ ‘En zo werd ik bekend op feesten. De stille jongen met de onherroepelijke marmerwitte vroeg geknakte wangen. Net Piet Paaltjens in schuimplastic.’ Ook verwijst Wolkers naar de oudheid. Zo schrijft hij op pagina 41: ‘Toen het gebeurd was en ik mijn pik als een gewonde Galliër voorzichtig in mijn onderbroek vlijde […]’ De Stervende Galliër is namelijk een beeldhouwwerk uit de oudheid, wat de beeldhouwer Erik waarschijnlijk wel kende. Andere voorbeelden zijn het woord ‘helhond’ en de passage waarin Olga op bed ligt met haar japon gedraaid om haar bovenlichaam als de draperie van een godin van het Parthenon.

De humor die Wolkers hanteert is veelal wrang. Het huilen en het lachen liggen zeer dicht bij elkaar.

7. Verwachting achteraf

Turks Fruit heeft zeker aan mijn verwachtingen voldaan. Het was inderdaad een nogal ‘smerig’ boek, gemakkelijk te lezen en daarbij zeer boeiend en liefdevol geschreven. Het heeft mij geen moment verveeld. Mooi vond ik het taalgebruik van Wolkers. Verwarrend waren door zijn heldere schrijfstijl de flashbacks niet. Dit maakt dit boek geschikt voor iedereen, ook zij die niets met literatuur hebben.

8. De persoonlijke beoordeling

‘ “Plakkerig, maar smakelijk” (- Simba in ‘The Leeuwenkoning’)

Turks Fruit is de boeiende, ietwat vulgaire en liefdevolle roman van Jan Wolkers. Het vertelt het verhaal over het leven van de beeldhouwer nadat de mooiste vrouw van de wereld hem verlaten heeft. De ik-figuur reconstrueert zijn leven uit het verleden in het heden door middel van flashback.

Het onderwerp van deze roman, de verschrikkelijke, pijnlijke, allesomvattende liefde is cliché, maar op een verfrissende manier uitgewerkt. Wolkers beschrijft de liefde zoals nog niemand deze heeft beschreven.

“Toen ging ik op een stoel rustig naar haar zitten kijken. Hoe haar borsten niet wegzakten als te zachte puddingen maar stevig rechtop bleven staan met de tepel naar het plafond. En die tepels dat waren niet van die bruine knikkers die je er met je duim en wijsvinger lijkt af te kunnen schieten, maar dat waren echt de roze uiteinden van die magnifiek gewelfde voorgevels. Ze waren bespikkeld met honderden kleine sproetjes alsof ze met bruine suiker bestrooid waren. En haar huid was zo blank tussen al die bruine vlekjes dat het was of ze zich altijd met karnemelkzeep waste. Met dat ronde lieve hoofd van haar en die kastanjerooie haren golvend op het kussen en met die grote donkere ogen lag ze zo rustig om zich heen te kijken. Het atelier rond. Naar de planten, de naaktstudies, naar het bed met de kaarsen eromheen in de spiegel. Ik ging even naar de wc en toen ik terugkwam was ze in slaap gevallen met haar ene handje bij haar rode schaamhaar en haar andere tegen haar wang. Ik ging weer op de stoel zitten en bleef zo naar haar kijken. En ineens zag ik dat haar lippen kleverig open waren gegaan en dat haar duim naar binnen stak en dat ze langzaam lag te zuigen. Hoe lang ik zo gezeten heb, gefascineerd door dat lieve schepsel, weet ik niet. ” Pagina 54

Het lijkt me dat dit citaat precies uitlegt waarom Wolkers’ manier van het schrijven over de liefde totaal verschilt van alle anderen. Zijn schrijfstijl zorgde ervoor dat het onderwerp diepgaander werd dan je zou verwachten. Dit kwam ook door de pijn die met de liefde hand in hand ging. De liefde werd echter zo extreem uitgewerkt dat je je er alleen in kon herkennen, op de momenten dat je zelf hopeloos verliefd was. De relatie tussen Olga en de ik-figuur is enkel te vergelijken met de eerste paar weken van een relatie tussen ‘normale’ mensen.

Ik ken geen ander verhaal waarin het onderwerp De Liefde zo subliem is uitgewerkt. Vaak blijven boeken of films met die onderwerp steken op het cliché-matige.

In Turks Fruit verbleken de gebeurtenissen, omgevingen en tijden bij de gevoelens en de gedachten van de ik-figuur. Zijn pijn, weemoed, liefde en wraakgevoelens zijn allesoverheersend en vormen de rode draad in dit werk. De gebeurtenissen die voorkwamen waren vaak ietwat overdreven, maar nog steeds geloofwaardig. Alle gebeurtenissen komen voort uit de gevoelens van de ik-figuur. Dit is niet erg, maar zorgt er juist voor de je je sterk verbonden voelt met hem. Ondanks de vele flashbacks waren ze gemakkelijk te volgen, dit door de heldere schrijfstijl van Wolkers. Hij zorgde ervoor dat het altijd zeer duidelijk was, wat wanneer gebeurde.

Ondanks het feit dat zowel de ik-figuur als Olga vaak vreemde dingen doen als bohemiens, want zo zou je ze wel kunnen noemen, komen ze wel levensecht op de lezer over. Dit komt omdat je zoveel over ze te weten komt. Aangezien je min of meer in het hoofd van de ik-figuur zit, wie per se alles kwijt wilt over Olga, kennen we elk sproetje op haar lijf en elke vluchtige gedacht uit het hoofd van de ik-figuur. Dit zorgt er zeker voor dat je je vooral in de ik-figuur uitstekend in kan leven. Want hoewel hij soms een tikje walgelijk en wraakzuchtig is, wat niet bepaald zijn beste eigenschappen zijn, voert vooral medelijden jegens hem de boventoon. Hij verliest immers zijn allergrootste liefde, de vrouw van wie hij zo veel gehouden had, dat juist dit de sympathiek voor hem opwekt.

Turks Fruit bestaat voor het grootste gedeelte uit flash back. Dit is zoals al eerder besproken totaal geen probleem door de manier van schrijven van Wolkers. Het werd door middel van signaalwoorden overal goed duidelijk gemaakt dat een passage om een flash back ging. Er zaten absoluut geen saaie of moeilijke delen in deze roman. Elke zin is even boeiend en doordacht geschreven. Ondanks dat het ietwat cru is om te zeggen, kwam de ziekte en de dood van Olga wel op een juist moment. De spanningsboog verslapte even rond dit punt in de roman en werd weer aangetrokken toen dit zich voordeed. Het is daarbij een soort symbolisatie van het rouwproces waar de ik-figuur doorheen moest toen zijn relatie met Olga stuk liep. Daarbij is een open einde nooit weg. Het neemt eventuele vragen weg, waar ik absoluut een voorstander van ben.

Het taalgebruik van Wolkers is gemakkelijk. Hij maakt korte, heldere zinnen en zijn vergelijkingen zijn beeldend, dus logisch. “Haar nachtjapon was al door het woelen omhooggeschoven. Zat om haar bovenlichaam gedraaid als een draperie van een godin van het Parthenon.”

Het lezen van dit boek wordt nog meer vergemakkelijkt door de weinige, bijna het gebrek aan dialogen. Er wordt wel hier en daar een zin gesproken, maar dat is enkel om iets te verduidelijken. Er wordt nooit op ingegaan. Dit komt waarschijnlijk omdat het hele verhaal zich af speelt in het hoofd van de ik-figuur.

Al met al is Turks Fruit een schitterend, obsceen, romantisch werk van Wolkers. Zeer de moeite waard om te lezen en voor iedereen toegankelijk door het gemakkelijke taalgebruik. Absoluut een boek om op de plank te hebben staan!