Naam auteur: Marga Minco
Titel: Het bittere kruid
Jaar van eerste uitgave: Mei 1957
Typering
Psychologische oorlogsnovelle.
Komt de titel letterlijk in het boek voor?
De titel "Het Bittere Kruid" wordt letterlijk in het verhaal genoemd. Het is de naam van een hoofdstuk. Ook wordt er op het einde van dat hoofdstuk een uitleg gegeven over het bittere kruid.
Citaat:
"Het bittere kruid" (Blz. 54)
Toelichting:
Het is de titel van dat hoofdstuk.
Citaat:
"Dan verhaalde mijn vader op zangerige toon van de uittocht uit Egypte en wij aten van het ongezuurde brood en het bittere kruid, opdat wij het nog zouden proeven - tot in lengte van dagen." (Blz. 56)
Toelichting:
De titel van het boek, “Het Bittere Kruid”, heeft betrekking op het eten van bittere kruiden tijdens de Pesach, de Israëlische paasdagen. Door het kruid te eten herdenken de joden van nu de bevrijding van hun volk uit Egypte, vele eeuwen geleden.
Heeft het boek een ondertitel / motto?
Ondertitel
De ondertitel van het boek is: de kleine kroniek. We wisten niet wat kroniek was. Na dat opgezocht te hebben in het woordenboek bleek dat dit een verhaal is dat gebaseerd is op feiten in een chronologische volgorde. Nu kun je wel een goede verklaring voor de ondertitel geven. Het is een kort verhaal (78 pagina's) dat vertelt over gebeurtenissen die feiten zijn, die ook in chronologische volgorde vertelt zijn.
Motto
Citaat:
"Er rijdt door mijn hoofd een trein
vol Joden, ik leg het verleden
als een wissel om...
Bert Voeten" (Blz. 5)
Dit motto is wel redelijk goed te verklaren:
De ik-persoon probeert het verleden (datgene wat ze meegemaakt heeft in de Tweede Wereldoorlog) achter zich te laten. Ze legt als het ware een wissel om waarmee ze de trein (in haar hoofd) wil wegleiden.
Wanneer speelt het boek?
Het boek wordt op chronologische volgorde verteld. Er zitten nauwelijks flashbacks in. Het verhaal begint op een moment dat ze terug zijn van evacuatie. Daaruit valt op te maken dat het in de oorlog begint, dus rond 1940. Het grootste deel van de het boek wordt verder geleidelijk verteld. Alleen op het einde van het boek is er een redelijk grote sprong, namelijk van tijdens de oorlog naar na de oorlog.
Citaat:
o "We waren een paar dagen weggeweest. De hele stad had moeten evacueren." (Blz. 7)
o "Enige weken na de bevrijding zocht ik mijn oom in Zeist op." (Blz. 74)
Waar speelt het boek?
Het verhaal speelt zich af op verschillende locaties. We zullen nu een korte indruk geven van enkele locaties.
Het verhaal begint in Breda. Hier woont de familie Minco.
Citaat:
o "De hele stad wemelt ervan," zei de buurman. "Dat zal wel," zei mijn vader. "Breda is een garnizoenstad, daar kun je zoiets verwachten." (Blz. 8)
Hierna verhuist de familie naar Amersfoort. Daar gaan ze bij de broer van Marga wonen.
Citaat:
o "Ik moest kuren in de tijd dat mijn ouders naar Amersfoort verhuisden en bij mijn broer gingen inwonen, die intussen getrouwd was."(Blz. 12)
Nadat haar ouders naar Amsterdam zijn gestuurd (omdat ze ouder zijn dan vijftig jaar en zich dus moesten melde) besluit ze haar ouders op te zoeken en gaat ze met de trein naar Amsterdam.
Citaat:
o "Weet je wat ik ga doen?", zei ik op een middag tegen mijn broer. "Ik ga naar Amsterdam." (Blz. 35)
Hier worden haar ouders opgehaald door mannen in zwarte jassen, Marga vlucht en trekt in bij haar broer, die ook in Amsterdam woont. Ze worden uit dit pand gezet omdat ze Joods zijn. Hierna besluiten ze om met z'n drieën (Marga, haar broer en diens vrouw) naar Utrecht te gaan (de broer van Marga en zijn vriendin komen niet door de controle, en dus blijft Marga alleen over).
Citaat:
o "In een tweedeklas coupé van de trein naar Utrecht zouden we op elkaar wachten."
(Blz. 57)
In Utrecht trekt ze in bij vrienden, maar helaas is hier echter geen plaats meer voor nog meer onderduikers, maar ze krijgt een ander adres waar ze onder kan duiken in Amsterdam, dus reist ze weer terug naar Amsterdam.
Citaat:
o "Diezelfde avond ging ik weer naar Amsterdam." (Blz. 60)
Hier vind ze onderdak bij oom Hannes, maar achteraf blijkt dat ook hij geen plaats meer heeft voor onderduikers. Hierna word ze naar een familie gestuurd.
Later ontmoet ze een oude bekende, Wout. Ze gaat met hem mee en ze reizen naar Heemstede om hier bij iemand onder te duiken, op een veilige plaats.
Citaat:
o "Later, toen we in Heemstede langs een smalle vaart liepen, wees Wout naar een laag oud huis." (Blz. 72)
Na de oorlog zoekt ze haar oom op in Zeist, omdat hij nog een van de levende familieleden is na de oorlog.
Citaat:
o "Enige weken na de bevrijding zich ik mijn oom in Zeist op." (Blz. 74)
Belangrijkste personages
Marga Minco
Je weet van de ik-persoon dat ze een Joods meisje is met blauwe ogen en donker haar, want ze bleekt haar haar in het verhaal. Ook weet je dat de schrijfster Marga Minco, de rol van de
ik-persoon inneemt, dat blijkt uit het eerste citaat.
Citaten:
o "Aan de nagedachtenis van mijn ouders, Dave Lotte Bettie en Hans." (Blz. 6)
o "Mijn vader was een vroom man, gesteld op een huishouden waarop de Joodse wetten en rituele gebruiken gehandhaafd werden."(Blz. 12)
o "Daar ik blauwe ogen heb, paste het gebleekte haar beter bij mij dan bij Lotte." (Blz. 55)
Ze is een persoon die weerstand durft te bieden tegen de Duitsers. Ze heeft dus best wel moed. Wel is ze onzeker en angstig, omdat ze in constante onzekerheid leeft voor de Duitsers. Maar ze heeft wel een eigen wil.
Citaat:
o "Weet je wat ik ga doen?", zei ik op een middag tegen mijn broer. "Ik ga naar Amsterdam." (Blz. 35)
o "Instappen," zei de man in het groene uniform. Ik bleef staan. "Nee," zei ik nog eens duidelijk. (Blz. 47)
De vader van Marga
Van de vader van Marga weet je eigenlijk niet zoveel. Je weet dat hij boven de vijftig jaar is, want hij moet zich melden in Amsterdam en dat moesten alleen de mensen die boven de vijftig jaar zijn.
Hij is een heel optimistisch man. Zo optimistisch dat het 'aanstekelijk' werkt.
Citaat:
o "Mijn vader was een vroom man, gesteld op een huishouden waarop de Joodse wetten en rituele gebruiken gehandhaafd werden."(Blz. 12)
o "Hij had zo'n optimisme, dat het aanstekelijk werkte." (Blz. 30)
Thema
Het probleem van dit boek is de Jodenvervolging. Marga moet, ondanks dat een groot deel van haar familie dat niet lukt, vluchten en onderduiken voor de Duitsers. Dit lukt haar wel.
Opbouw
Het boek is opgebouwd uit een aantal hoofdstukken, met elk een eigen titel. De titel geeft in het kort weer waar dat hoofdstuk over gaat. Dit maakt het lezen van het boek duidelijker. De verhaallijn van het boek is in chronologische volgorde verteld. Alleen op het einde van het boek is er een redelijk grote tijdsprong. Het boek wordt verteld vanuit het ik-perspectief.
Stijl
In het boek is een heel eenvoudig taalgebruik toegepast. Wel staan er af en toe Joodse woorden in, maar de betekenissen daarvan staan achterin het boek. Wat wel jammer is, is dat er weinig afwisseling in zit. Er is alleen maar een verschil in spreken en acties. Er zijn geen beschrijvingen en omschrijvingen, dat maakt het boek minder interessant.
Begin en einde
Volgorde van gebeurtenissen
Het verhaal is chronologisch verteld, alle gebeurtenissen volgde elkaar op. In de verhaallijn zitten wel gedachtes van Marga. Bijvoorbeeld de gedachtes van haar jeugd dat ze gepest is in de kloosterstraat, dit kun je eigenlijk wel opvatten als een flashback, maar het zijn maar een paar zinnetjes en de gedachtes worden niet duidelijk beschreven. Aan het einde zit een tijdsprong in het verhaal.
Het begin
Het verhaal begint met actie en informatie want er wordt gelijk geopend met een gesprek. Daarna wordt wel verteld dat de hele stad had moeten evacueren en dat vormt de informatie, omdat je dan meteen weet dat de oorlog al bezig is.
Het einde
Het einde is een gesloten einde. Je komt te weten hoe het is afgelopen met Marga, dat 'goed' is gegaan en dat zij niet opgepakt is en er wordt ook gezegd dat Marga geen hoop meer heeft dat haar ouders en andere familie ooit nog terug zal komen. Dat is het einde van het verhaal.
Titel: Het bittere kruid
Jaar van eerste uitgave: Mei 1957
Typering
Psychologische oorlogsnovelle.
Komt de titel letterlijk in het boek voor?
De titel "Het Bittere Kruid" wordt letterlijk in het verhaal genoemd. Het is de naam van een hoofdstuk. Ook wordt er op het einde van dat hoofdstuk een uitleg gegeven over het bittere kruid.
Citaat:
"Het bittere kruid" (Blz. 54)
Toelichting:
Het is de titel van dat hoofdstuk.
"Dan verhaalde mijn vader op zangerige toon van de uittocht uit Egypte en wij aten van het ongezuurde brood en het bittere kruid, opdat wij het nog zouden proeven - tot in lengte van dagen." (Blz. 56)
Toelichting:
De titel van het boek, “Het Bittere Kruid”, heeft betrekking op het eten van bittere kruiden tijdens de Pesach, de Israëlische paasdagen. Door het kruid te eten herdenken de joden van nu de bevrijding van hun volk uit Egypte, vele eeuwen geleden.
Heeft het boek een ondertitel / motto?
Ondertitel
De ondertitel van het boek is: de kleine kroniek. We wisten niet wat kroniek was. Na dat opgezocht te hebben in het woordenboek bleek dat dit een verhaal is dat gebaseerd is op feiten in een chronologische volgorde. Nu kun je wel een goede verklaring voor de ondertitel geven. Het is een kort verhaal (78 pagina's) dat vertelt over gebeurtenissen die feiten zijn, die ook in chronologische volgorde vertelt zijn.
Motto
Citaat:
"Er rijdt door mijn hoofd een trein
vol Joden, ik leg het verleden
als een wissel om...
Bert Voeten" (Blz. 5)
Dit motto is wel redelijk goed te verklaren:
De ik-persoon probeert het verleden (datgene wat ze meegemaakt heeft in de Tweede Wereldoorlog) achter zich te laten. Ze legt als het ware een wissel om waarmee ze de trein (in haar hoofd) wil wegleiden.
Wanneer speelt het boek?
Het boek wordt op chronologische volgorde verteld. Er zitten nauwelijks flashbacks in. Het verhaal begint op een moment dat ze terug zijn van evacuatie. Daaruit valt op te maken dat het in de oorlog begint, dus rond 1940. Het grootste deel van de het boek wordt verder geleidelijk verteld. Alleen op het einde van het boek is er een redelijk grote sprong, namelijk van tijdens de oorlog naar na de oorlog.
Citaat:
o "Enige weken na de bevrijding zocht ik mijn oom in Zeist op." (Blz. 74)
Waar speelt het boek?
Het verhaal speelt zich af op verschillende locaties. We zullen nu een korte indruk geven van enkele locaties.
Het verhaal begint in Breda. Hier woont de familie Minco.
Citaat:
o "De hele stad wemelt ervan," zei de buurman. "Dat zal wel," zei mijn vader. "Breda is een garnizoenstad, daar kun je zoiets verwachten." (Blz. 8)
Hierna verhuist de familie naar Amersfoort. Daar gaan ze bij de broer van Marga wonen.
Citaat:
o "Ik moest kuren in de tijd dat mijn ouders naar Amersfoort verhuisden en bij mijn broer gingen inwonen, die intussen getrouwd was."(Blz. 12)
Nadat haar ouders naar Amsterdam zijn gestuurd (omdat ze ouder zijn dan vijftig jaar en zich dus moesten melde) besluit ze haar ouders op te zoeken en gaat ze met de trein naar Amsterdam.
Citaat:
Hier worden haar ouders opgehaald door mannen in zwarte jassen, Marga vlucht en trekt in bij haar broer, die ook in Amsterdam woont. Ze worden uit dit pand gezet omdat ze Joods zijn. Hierna besluiten ze om met z'n drieën (Marga, haar broer en diens vrouw) naar Utrecht te gaan (de broer van Marga en zijn vriendin komen niet door de controle, en dus blijft Marga alleen over).
Citaat:
o "In een tweedeklas coupé van de trein naar Utrecht zouden we op elkaar wachten."
(Blz. 57)
In Utrecht trekt ze in bij vrienden, maar helaas is hier echter geen plaats meer voor nog meer onderduikers, maar ze krijgt een ander adres waar ze onder kan duiken in Amsterdam, dus reist ze weer terug naar Amsterdam.
Citaat:
o "Diezelfde avond ging ik weer naar Amsterdam." (Blz. 60)
Hier vind ze onderdak bij oom Hannes, maar achteraf blijkt dat ook hij geen plaats meer heeft voor onderduikers. Hierna word ze naar een familie gestuurd.
Later ontmoet ze een oude bekende, Wout. Ze gaat met hem mee en ze reizen naar Heemstede om hier bij iemand onder te duiken, op een veilige plaats.
Citaat:
o "Later, toen we in Heemstede langs een smalle vaart liepen, wees Wout naar een laag oud huis." (Blz. 72)
Na de oorlog zoekt ze haar oom op in Zeist, omdat hij nog een van de levende familieleden is na de oorlog.
o "Enige weken na de bevrijding zich ik mijn oom in Zeist op." (Blz. 74)
Belangrijkste personages
Marga Minco
Je weet van de ik-persoon dat ze een Joods meisje is met blauwe ogen en donker haar, want ze bleekt haar haar in het verhaal. Ook weet je dat de schrijfster Marga Minco, de rol van de
ik-persoon inneemt, dat blijkt uit het eerste citaat.
Citaten:
o "Aan de nagedachtenis van mijn ouders, Dave Lotte Bettie en Hans." (Blz. 6)
o "Mijn vader was een vroom man, gesteld op een huishouden waarop de Joodse wetten en rituele gebruiken gehandhaafd werden."(Blz. 12)
o "Daar ik blauwe ogen heb, paste het gebleekte haar beter bij mij dan bij Lotte." (Blz. 55)
Ze is een persoon die weerstand durft te bieden tegen de Duitsers. Ze heeft dus best wel moed. Wel is ze onzeker en angstig, omdat ze in constante onzekerheid leeft voor de Duitsers. Maar ze heeft wel een eigen wil.
Citaat:
o "Instappen," zei de man in het groene uniform. Ik bleef staan. "Nee," zei ik nog eens duidelijk. (Blz. 47)
De vader van Marga
Van de vader van Marga weet je eigenlijk niet zoveel. Je weet dat hij boven de vijftig jaar is, want hij moet zich melden in Amsterdam en dat moesten alleen de mensen die boven de vijftig jaar zijn.
Hij is een heel optimistisch man. Zo optimistisch dat het 'aanstekelijk' werkt.
Citaat:
o "Mijn vader was een vroom man, gesteld op een huishouden waarop de Joodse wetten en rituele gebruiken gehandhaafd werden."(Blz. 12)
o "Hij had zo'n optimisme, dat het aanstekelijk werkte." (Blz. 30)
Thema
Het probleem van dit boek is de Jodenvervolging. Marga moet, ondanks dat een groot deel van haar familie dat niet lukt, vluchten en onderduiken voor de Duitsers. Dit lukt haar wel.
Opbouw
Het boek is opgebouwd uit een aantal hoofdstukken, met elk een eigen titel. De titel geeft in het kort weer waar dat hoofdstuk over gaat. Dit maakt het lezen van het boek duidelijker. De verhaallijn van het boek is in chronologische volgorde verteld. Alleen op het einde van het boek is er een redelijk grote tijdsprong. Het boek wordt verteld vanuit het ik-perspectief.
Stijl
In het boek is een heel eenvoudig taalgebruik toegepast. Wel staan er af en toe Joodse woorden in, maar de betekenissen daarvan staan achterin het boek. Wat wel jammer is, is dat er weinig afwisseling in zit. Er is alleen maar een verschil in spreken en acties. Er zijn geen beschrijvingen en omschrijvingen, dat maakt het boek minder interessant.
Begin en einde
Volgorde van gebeurtenissen
Het verhaal is chronologisch verteld, alle gebeurtenissen volgde elkaar op. In de verhaallijn zitten wel gedachtes van Marga. Bijvoorbeeld de gedachtes van haar jeugd dat ze gepest is in de kloosterstraat, dit kun je eigenlijk wel opvatten als een flashback, maar het zijn maar een paar zinnetjes en de gedachtes worden niet duidelijk beschreven. Aan het einde zit een tijdsprong in het verhaal.
Het begin
Het verhaal begint met actie en informatie want er wordt gelijk geopend met een gesprek. Daarna wordt wel verteld dat de hele stad had moeten evacueren en dat vormt de informatie, omdat je dan meteen weet dat de oorlog al bezig is.
Het einde
Het einde is een gesloten einde. Je komt te weten hoe het is afgelopen met Marga, dat 'goed' is gegaan en dat zij niet opgepakt is en er wordt ook gezegd dat Marga geen hoop meer heeft dat haar ouders en andere familie ooit nog terug zal komen. Dat is het einde van het verhaal.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden