Auteur: Willem Frederik Hermans
Titel: De Donkere kamer van Damokles
Aantal bladzijden: 335
Jaar eerste uitgave: 1958
Gelezen uitgave: 32e druk 1994



Afdeling 1;persoonlijk

1. Ik heb dit boek gekozen, omdat ik van mijn vader hoorde dat Willem Frederik Hermans leuke en goede boek geschreven heeft en omdat Willem Frederik Hermans tot een literaire schrijver behoord.

2. Ik vond het een interessant boek, omdat er een goede verhaallijn inzit. Het verhaal is geschreven is over een periode die ik zeer interessant vindt namelijk de tweede wereld oorlog en het verhaal is toch weer verrassend aan het einde doordat er wat gebeurt wat ik niet verwacht had.

3. Het boek is niet echt spannend geschreven, want ik heb nou niet echt het idee gehad dat iets echt spannend is voor de figuur in het boek wel maar niet voor de lezer vindt ik.


4. De personen spraken mij wel aan, omdat je steeds een beetje meer over ze te weten komt hoe hun karakter is en omdat je, je ook afvraagt uiteindelijk of Dorbeck wel bestond.

5. Ik vond het slot van het boek zeer goed en verassend, omdat je er in eens aan begint te twijfelen of de opdrachtgever van de verzetmissies Dorbeck wel bestaat. Voorafgaand werd dit idee totaal niet opgewekt en is hierdoor zeer verassend om te lezen

6. Ik vond het boek makkelijk te lezen, omdat het chronologisch geschreven is en dat maakt het altijd een stuk makkelijk te lezen en wordt het boek voor mij gelijk ook leuker om te lezen. Het taalgebruik van Willem Frederik Hermans is niet ingewikkeld of complex dus dat maakt het ook weer makkelijk. Wat wel lastig is in het boek is dat er heel veel personen in voorkomen die ook belangrijk zijn.

7. Ik zou het boek aan iedereen aanraden, omdat een goed en leuk boek is om te lezen het enigste nadeel van het boek is dat het vrij dik is.  Het gaat ook over de WO wat een zeer interessante periode en leuke periode is om over te lezen.

Afdeling 2; Inhoud en structuur

Opdracht A
Henri Osewoudt is de zoon van een sigarenwinkelier te Voorschoten. Als hij nog op de lagere school zit, vermoordt zijn moeder zijn vader in een vlaag van waanzin. Osewoudt wordt opgevoed door zijn oom Bart Nauta in Amsterdam. Op de middelbare school leeft hij in een isolement en gaat alleen om met zijn zeven jaar oudere nicht Ria. Hij doet aan judo, waardoor zijn voeten vergroeien. Hij is lelijk, heeft geen baardgroei en een hoge stem. Als Osewoudt 18 is, trouwt hij met Ria; hij zet zijn vaders zaak voort en zijn moeder woont bij hen in. In zijn zaak komt aan het begin van de oorlog Luitenant Dorbeck, op wie Osewoudt als twee druppels water lijkt, geeft hem een filmrolletje, dat ontwikkeld moet worden. Later komt hij weer terug met nog meer films, die ook ontwikkeld moeten worden en opgestuurd aan E. Jagtman.
Dorbeck komt, enige tijd later. Osewoudt krijgt opdracht naar Haarlem te komen. Daar ontmoet hij Dorbeck en. Met Zewuster gaat hij naar de Kleine Houtstraat, waar ze in een huis twee mensen neerschieten. Osewoudt ontwikkelt het filmpje dat hij in 1940 van Dorbeck had gekregen. Op een van de foto's staat Dorbeck met twee vriendinnen. Er valt een brandend vliegtuig op het huis van Jagtman, waardoor de hele familie Jagtman omkomt. In 1944 (Dorbeck heeft 3 jaar lang niets van zich heeft laten horen) krijgt Osewoudt een brief van Dorbeck met het verzoek de foto's op te sturen naar een postbusnummer. Osewoudt gaat kijken wie de foto's uit de bus haalt. Een paar dagen later wordt hij opgebeld door Elly Meier, die zegt dat ze uit Engeland is overgekomen. Ze toont hem een van de foto's die hij aan Dorbeck had opgestuurd. Hij brengt haar naar oom Bart. Terug in Den Haag hoort hij van Moorlag, zijn kamergenoot, dat de Duitsers hem in zijn huis opwachten en dat Ria en zijn moeder gevangen zijn genomen. Hij gaat met Moorlag naar Leiden, waar een student valse persoonsbewijzen maakt voor hem en Elly. Zijn haar wordt zwart geverfd door Marianne, een ondergedoken joodse studente. Osewoudt duikt onder en gaat foto's ontwikkelen voor Labare.  Hij beseft nu hoe hij veranderd is. Marianne gaat voor hem naar oom Bart met Elly's persoonsbewijs. Deze is echter al verdwenen. Osewoudt krijgt van Dorbeck opdracht naar het station in Amersfoort te gaan, daar zal hij een vrouw ontmoeten in leidsteruniform van de Nationale Jeugdstorm. Samen gaan ze naar Lunteren, waar Lagendaal, die voor de Gestapo werkt, uit de weg moet worden geruimd. De aanslag lukt, maar op de terugweg wordt de vrouw aangehouden. In Amsterdam ontmoet Osewoudt Marianna. In de bioscoop ziet Osewoudt een oproep tot zijn eigen aanhouding. Als hij de zaal uitloopt, wordt hij gepakt. Tijdens het verhoor wordt hij zo gemarteld, dat hij naar het ziekenhuis moet. Hij wordt daaruit bevrijd door gemaskerde mannen, die hem naar Leiden brengen.

Bij Labare ontmoet hij Marianne weer. 's Nachts worden ze door de Duitsers overvallen.
Osewoudt weet te ontkomen, maar wordt later toch gearresteerd. In de cel zoekt de Duitser Ebernuss hem op, die beweert hij hem goedgezind is. Hij heeft ervoor gezorgd, dat Marianne, die een kind verwacht, weer vrij is. Ebernuss houdt zich bezig met het probleem of Dorbeck, de dubbelganger van Osewoudt, bestaat. Daarom moet Osewoudt naar Amsterdam gaan, waar een clandestiene sociëteit is voor ondergrondse helden. Als Dorbeck bestaat, zal Osewoudt hem zeker ontmoeten. Ebernuss geeft Osewoudt zijn Leica en samen gaan ze naar Amsterdam. In de sociëteit is er een man van wie Osewoudt gelooft dat het Dorbeck is. Van hem krijgt hij giftige kristallen, die hij in Ebernuss' borrel doet. Dorbeck en Osewoudt gaan er samen in de auto van Ebernuss vandoor. In een leegstaand huis fotografeert Osewoudt zichzelf met Dorbeck in een spiegel. Dorbeck vertelt hem dat Ria samen woont met de zoon van de drogist die Osewoudt verraden had, toen hij de aanslag in Haarlem pleegde. Osewoudt besloot om Ria te vermoorden. Later na de oorlog meldt hij zich bij het hoofdkwartier van de Nederlandse Strijdkrachten. Daar arresteert men hem, omdat men denkt dat hij een land verrader is. Hij wordt naar Engeland gebracht. Daar behandelt Selderhorst zijn zaak. Osewoudt wordt van vele dingen beschuldigd en Dorbeck, die zal kunnen aantonen dat hij verzetsheld is, is onvindbaar.
Jagtman en Moorlag zijn dood en Marianne is in Israel. Oom Barts verklaring is zeer vaag. Eindelijk wordt de Leica van Osewoudt gevonden. Hij ontwikkelt het filmpje, maar de foto met Dorbeck is mislukt. Osewoudt rent naar buiten en wordt neergeschoten.

Opdracht B
1. De titel “de donkere kamer van Damokles” bestaat uit twee delen de donkere kamer en Damokler. De donkere kamer slaat op de donkere kamer om fotonegatieven te ontwikkelen.  De donkere kamer slaat ook op het isolement waar Osewoudt in leeft en op zijn cel waar hij gevangen zit. Damokles komt van de uitdrukking ‘het zwaard van Damokles’ wat een voortdurende dreiging betekend.
2. Het genre van het boek is een psychologische roman.
3. Het thema van dit boek is: ‘Zelf de werkelijkheid weten en vervolgens de werkelijk kunnen verklaren.
4. Enkele motieven die in het verhaal een rol spelen zijn: Dubbelgangersmotief;  Foto’s/Leica; Dorbeck; Oorlog; Spiegel/zoeken; Donkere kamer; Wanhoop; onwetendheid; angst; toeval.
5. De voornaamste personen in het boek zijn:
• Henri Osewoudt: volledige naam: Hendrik Maarten Osewoudt. Geboren op 23-4-20 in Voorschoten. Kenmerken van hem waren dat hij blond was en dat hij geen baard had ook was hij niet erg groot. In het boek beleef je mee wat hij doet. Hij pleegt een aantal aanslagen en wordt later opgepakt, door de Duitsers, maar ook door de Amerikanen. Uiteindelijk overleeft hij de oorlog niet.
• Dorbeck: De man die alles wist, hij gaf Osewoudt zijn opdrachten en hij hielp Osewoudt. Alleen hielp hij Osewoudt niet toen hij dat zo erg nodig had: op het laatst. Als hij zich had laten zien dan had het best zo kunnen zijn dat Osewoudt nog leefde. Dorbeck is het "geslaagde" exemplaar van Henri, zijn "ideale ik"

• Marianne Sondaar (eigenlijk: Mirjam Zettenbaum): Ze kwam met Osewoudt in contact toen hij zijn haar zwart moest laten verven. Ze was eigenlijk de vriendin geworden van Osewoudt, want Osewoudt vond Ria niet meer zo leuk. Ze was half joods en had daarom een schuilnaam. Ze heeft een kind gekregen met Osewoudt wat dood geboren was. Later was ze naar Palestina gegaan en zat ze in een kibboets.
• Ria: De dochter van Bart Nauta en Tante Fietje. Ze trouwt met Osewoudt en later als ze samen met de zoon van de drogist woont vermoord Osewoudt haar.
• Hauptsturmfuhrer Ebernuss: Hij zorgde ervoor dat Osewoudt naar het ziekenhuis werd gebracht. Later in het boek gaat hij met Osewoudt mee en wil zich aansluiten bij de verzetsmensen. Osewoudt krijgt de opdracht hem te vergiften van Dorbeck.
• Bart Nauta: Bij hem vond Osewoudt onderdak toen zijn moeder werd opgesloten in een inrichting. Toen was hij nog alleen de oom van Osewoudt.
• Moeder: Ze was niet helemaal 100%. Daardoor moest ze ook nadat ze vader had vermoord ook niet in de cel maar in een inrichting.
• Elly Sprenkelbach Meijer: Een Engelse agente die naar Osewoudt moest gaan om van hem onderdak te krijgen. Osewoudt hielp haar, maar dat had uiteindelijk weinig zin, want ze werd opgepakt door de Duitsers.
• Moorlag: Goede vriend van Osewoudt. Hij was een student en woonde bij Osewoudt en Moeder in. Later ging Osewoudt nog een keer bij hem op bezoek.

• Zewüster: Hij, Dorbeck en Osewoudt pleegden de aanslag op de Kleine Houtstraat nummer 32. Hij is later gedood door de Duitsers.
• Labare: Bij hem vond Osewoudt onderdak toen hij dat nodig had. Osewoudt moest bij hem films ontwikkelen. Later is Labare ook opgepakt door de Duitsers.
• Evert Turlings: De zoon van de Drogist. Hij was een N.S.B.er, en later was hij samen met Ria.
• Annelies van Doormaal: Pleegde samen met Osewoudt de aanslag op de Duitser Lagendaal.
• Vader: Hij werd al in het begin van het boek vermoord door Moeder.
• Tante Fietje: Fietje was de vrouw van Bart.

6. Het verhaal begint in 1932 en eindgt met de door van Osewoudt op 27 december 1945. Het verhaal speelt dus in een periode van 13 jaar af.

7. De spanning die er is in het verhaal wordt opgebouwd door middel van een climax en dan zakt de spanning weer in.

8. Volgens mij heeft het verhaal een open einde, want ondanks dat de hoofdfiguur dood wordt geschoten, blijf je met de vraag zitten of Dorbeck nou bestaat.


9. Het verhaal is geschreven vanuit een gecombineerd perspectief, want het ene moment kijk je door de ogen van Osewoudt en het andere moment is er sprake van een onzichtbare verteller.
(In het theorieboek van metropool op blz. 70 staat ook dat het een klassiek voorbeeld is van ‘onbetrouwbaar perspectief’).

Afdeling 3; Vergelijking van jouw oordeel

Titel recensie van het boek: ‘Henri Osewoudt huilt alleen van buiten.’
Auteur: Rob Schouten
Jaar van uitgave 2002

1. Oordeel criticus: De criticus is over het algemeen vrij neutraal over het boek. Hij vindt het een goed boek om te lezen, maar het had nog veel beter kunnen zijn. Die verbetering zou moeten zijn dat het verhaal veel meer gepsychologiseerd moeten worden en er zou meer emotie in moeten.

2. Noem de argumenten van de criticus en nummer ze:
1> Je leeft mee met de hoofdpersoon
2> Toen ik het boek las had ik het gevoel eindelijk iets van de benauwenis van de oorlogstijd te ervaren.
3> Kortom, de directe omgeving van het boek, de Tweede Wereldoorlog, is intussen grondig van aanzien veranderd, minder jongensachtig spannend geworden zeg maar

4> Maar 'De donkere kamer van Damocles' is nog een volstrekt rusteloos boek, volgestouwd met actie en veelbetekenende momenten.
5> Bijna alsof Hermans bang is dat onoplettende lezertjes de thema's en motieven zullen missen.
6> Nergens in het verhaal wordt gepsychologiseerd en dat terwijl we toch zo'n beetje alles meemaken vanuit het perspectief van Osewoudt.
7> Een puur fysieke, koude scene op een van de gevoeligste momenten in het verhaal.

3. Ik ben het wel met de criticus eens, want de punten die hij mist in het boek die zijn er ook niet echt, er wordt niet echt veel gegeven om de geest van de hoofdpersoon in het verhaal en er is ook niet veel emotie in het verhaal.
Je mist dit wel, maar dat ik het nou echt gemist heb in dit verhaal, dat ook weer niet. Het zijn meer punten ter verbetering van het boek, vind ik.