schrijver: anoniem
titel: Karel en Elegast
uitgever, plaats en jaar van uitgave, druk: Amsterdam University Press, Amsterdam 1997, eerste druk
jaar van de eerste druk: 1997
aantal bladzijden: 96
datum leesverslag: 1-2-2010
2 Jouw keuze voor dit boek
Wij moesten dit boek verplicht lezen.
Natuurlijk kan ik wel mijn verwachtingen van het boek noteren. Ik heb niet al te hoge verwachtingen van dit boek. Ik verwacht dat ik het boek niet heel interessant ga vinden. Historische boeken hebben mijn aandacht namelijk nooit getrokken. Daarnaast vind ik het jammer dat er stukken theorie tussendoor komen, omdat je dan uit het verhaal raakt. Als ik net goed in een verhaal zit wil ik ook het liefst doorlezen. Ten slotte vind ik de stukken Middelnederlands wel interessant. Het is weer eens iets nieuws. Daar heb ik dus wel hoge verwachtingen van.
3 Je eerste reacties
In tegenstelling tot mijn verwachtingen beviel het boek mij heel goed. Ik vond het een interessant verhaal om te lezen. Ik had verwacht dat historische boeken mij niet zouden boeien. Deze verwachting werd dus niet bevestigd. Af en toe werd het verhaal spannend gehouden, daardoor bleef mijn aandacht erbij.
Helaas was er ook een tegenvaller, namelijk het Middelnederlands. Ik had verwacht dat ik het Middelnederlands erg interessant zou vinden om te lezen. Dat vond ik niet. Het was haast niet te begrijpen en ook niet boeiend. Ik heb overwegend de modern Nederlandse stukken gelezen.
4 Korte samenvatting van de gebeurtenissen
1. Karel lag te slapen toen hij geroepen werd door een engel. De engel gaf hem de opdracht van God om te gaan stelen. Wanneer hij dit niet deed zou hij sterven.
2.Karel was vertrokken om de opdracht van de engel uit te voeren. Toen hij door het woud reed kwam hij een zwarte ridder tegen. Karel wordt staande gehouden door de ridder.
3. De ridder wil weten wie hij is, maar Karel wil dit alleen vertellen via een gevecht. De ruiter verliest en zegt zijn naam: Elegast. Karel wil zijn eigen naam niet prijsgeven en zegt dat hij Adelbrecht heet en een berucht rover is.
4. Ze besluiten samen te gaan stelen. Adelbrecht stelt voor om bij de koning te gaan stelen. Elegast keurt dit af en komt met het voorstel om te stelen bij de zwager van de koning, Eggerik.
5.Adelbrecht bleef op de wacht staan en Elegast ging naar binnen om te stelen. Toen hij terug kwam met de buit wilde Adelbrecht weer aanrijden, maar Elegast vroeg hem te wachten. Hij wilde nog terug voor een heel bijzonder zadel.
6. Door de belletjes aan het zadel werd Eggerik wakker. Zijn vrouw vroeg waarom hij al nachten slecht slaapt, Eggerik antwoord dat hij een plan heeft om de koning (haar broer) te vermoorden. Op haar protest slaat hij haar zo hard dat ze bloed. Elegast vangt het bloed op.
7. Elegast keert weer terug en verteld het verhaal aan Adelbrecht. Elegast wil terug keren om Eggerik te vermoorden, maar Adelbrecht houdt hem tegen. Adelbrecht test hem nog eens op zijn trouwheid. Adelbrecht zegt dat hij het onheil spellende nieuws wel aan Karel zal vertellen.
9. Elegast werd opgehaald om zijn bewijsstuk (de handschoen met bloed) te laten zien aan alle die zich ervan wilde overtuigen. Er werd besloten om een tweestrijd te houden waarin de schuldige zou worden gedood.
10. In een hevig gevecht wordt Eggerik gedood. Hij is dus de schuldige. Vervolgens wordt hij opgehangen. Elegast wordt in zijn ere hersteld en kreeg de vrouw van Eggerik.
5 Persoonsbeschrijving met behulp van de samenvatting
Beginsituatie
Karel de Grote is koning van het Frankische Rijk. Je komt niet zijn precieze leeftijd te weten, maar ik schat dat Karel rond de 46 jaar oud is. Hij is een erg machtige en rijke man. Hij draagt de meest dure kleding en heeft de beste wapens van het rijk. Hij woont op een grote palts in Ingelheim samen met zijn dienaren. Het is een man die erg vergevingsgezind is. Hij kan Elegast namelijk van zijn zonde vergeven. Wat uiteraard een erg goede eigenschap is. Daarnaast is Karel een erg dappere, religieuze en trouw man. Hij blijft trouw aan God, ook al zet hij hiermee zijn eer op het spel.
Ontwikkeling aan de hand van de samenvatting.
1. Wanneer de engel aan zijn bed komt en hem de opdracht geeft vond Karel het nogal vreemd, ook omdat hij niemand zag. Waarom zou God hem vragen om te stelen? Stelen is een slecht verdrijf. Bovendien heeft hij genoeg land en goederen in zijn bezit. Hij dacht het al slapende te hebben gehoord en hield zich niet aan de opdracht. Dan spreekt de engel hem voor de tweede keer aan. De engel zegt: ‘Sta op, Karel, en ga stelen, anders verliest u beslist uw leven.’ De koning raakt echter erg in paniek wanneer de engel hem voor de tweede keer de opdracht geeft. Twee is namelijk het getal van de duivel. Hier komt goed naar voor hoe gelovig Karel is. Hij gelooft in bepaalde symbolen. Veel middeleeuwers geloofden in symbolen. Karel is bang dat er een boze geest tot hem spreekt. Wanneer de engel een derde keer tot hem spreekt is hij opgelucht. Drie verwees naar de Goddelijke Drie-eenheid (Vader, Zoon en Heilige Geest). Het was dus een heilig getal en kon niet door de duivel gebruikt worden. Pas na de derde keer besluit Karel gehoor aan de opdracht te geven. Hij wil namelijk trouw blijven aan God. Trouw speelde een erg belangrijke rol voor Karel. Wanneer hij betrapt zou worden liep hij de kans zijn eer te verliezen. In de middeleeuwen had men namelijk een eercultuur. Dit wil zeggen dat eer belangrijker was dan geweten.
2.In het bos wordt Karel op zichzelf teruggeworpen. In de Middeleeuwen staat het bos symbool voor een oord van inkeer, een plaats om over jezelf na te denken. Nu Karel op het punt staat om voor het eerst van zijn leven te gaan stelen, komt hij erachter dat hij misdadigers wel erg hard heeft aangepakt. Hij neemt zich voor om zijn houding te veranderen wanneer hij weer terug komt. Hij heeft ook Elegast verbannen uit zijn land vanwege een klein vergrijp. Diep in zijn hart bewonderd Karel Elegast. Hij wilde deze nacht het liefst zijn maatje zijn. Dat vraagt hij ook aan God. Hier zie je weer terug dat Karel een gelovig man was. Hij komt weer terug dat Karel een gelovig man is. Hij valt regelmatig terug op God en vraagt om zijn hulp. Toen de koning de ridder naderde sloeg hij snel een kruis. Dit is weer een teken van zijn religieuze overtuiging. De ruiter was volkomen zwart gekleed. Karel associeert deze man met de duivel. Men geloofde in de middeleeuwen dat hellebewoners door het eeuwige vuur in de hel zwart waren gekleurd. Hier zie je weer een symbool terug komen. Karel is bang en bid opnieuw tot god.
4. Adelbrecht doet het voorstel om bij zichzelf in te breken. Dit doet hij omdat hij dan niet betrapt kan worden. Inbreken in je eigen huis is namelijk geen misdaad. Elegast keurt dit voorstel af. Dit betoond van trouw aan zijn heer. Hij wil niet in breken bij zijn rechtmatige heer. Wanneer hij de koning iets anders dan eer geeft, zou hij zich schamen voor God. Eveneens Elegast is een gelovig man zoals je uit deze uitspraak kunt concluderen. Karel is erg blij dat Elegast zo trouw aan hem is. Hij komt erachter dat het Elegast ten onrechte heeft verbannen. Dat was een erg slechte handeling.
5. Adelbrecht moest buiten blijven staan van Elegast, omdat Elegast door had dat Karel niet de handige dief was waarvoor hij zich voordeed. Eenmaal binnen ging Elegast naar de schatkamer. Op zijn weg naar de schatkamer liet hij de wachters met een spreuk inslapen. Deze gebeurtenis is een magische gebeurtenis waar we nu niets meer van zouden geloven. De middeleeuwers geloofde in die tijd werkelijk in magiërs. Elegast keerde terug met de buit maar was niet nog niet bereid te vertrekken. Karel was niet blij met de keuze van Elegast om weer terug te keren.
6. Toen Elegast bij het zadel kwam, wat op de slaapkamer van Eggerik en zijn vrouw hing, rinkelde de belletjes die eraan hingen hevig. Eggerik werd wakker uit zijn slaap. Elegast verstopte zich snel. De vrouw van Eggerik probeerde hem te kalmeren. Vervolgens vroeg ze waarom hij al een paar nachten slecht slaapt. Hij verteld haar dat hij plannen heeft voorbereid om de koning te vermoorden. De koning is haar broer. Zijn vrouw reageert protesterend. Ze wil liever dat ze hem opzouden hangen dan dat haar broer vermoord werd. Meteen sloeg Eggerik zijn vrouw op haar neus en mond, zodat het bloed uit haar neus en mond begon telopen. Elegast zag het gebeuren en kroop er naar toe. In zijn rechter handschoen ving hij het bloed van de vrouw op, omdat hij het wilde laten zien als bewijsstuk. In dit stuk wordt duidelijk dat Eggerik niet trouw is aan zijn leenheer de koning. Hij is een slecht man en pleegt hoogverraad.
7. Elegast keert weer terug naar Adelbrecht. Wanneer Adelbrecht het verhaal hoort beseft hij plotseling waarom God hem had opgedragen te gaan stelen. Dit deed God om te voorkomen dat de koning vermoord zou worden. Karel bedankte God daarvoor. Hierna wil Elegast terug gaan om Eggerik te vermoorden. Hij wil zijn eigen leven op het spel zetten voor dat van zijn heer. Dit getuigt wederom zijn trouw. Vervolgens test Karel nog eenmaal de getrouwheid van Elegast. Hij zegt: ‘Als de koning sterft, dan is hij dood. Wie taalt daarnaar? U zou uw verdriet snel te boven zijn.’ Elegast antwoordde onmiddellijk dat zijn koning in alle opzichten eer verdient. Hij zou alles doen om te voorkomen dat de koning vermoordt wordt. De koning krijgt een schuld gevoel. Hij ziet Elegast als zijn vriend. Wanneer hij het er levend van af brengt zal hij al de ellende van Elegast afnemen.
8. Karel is er ondertussen achter dat Elegast geen slecht man is. Eggerik echter wel. Karel geeft daarom de bevelen om Eggerik, wanneer hij op de hofdag aankomt, te grazen te nemen. Deze uitspraak wordt bevestigd als Eggerik ook nog eens liegt en zich van den domme houd.
9. Elegast liet het bewijs zien. Toen zei Elegast: ‘Als Eggerik dit zou durven ontkennen, dan zal ik hem deze misdaad doen bekennen voor zonsondergang, in een tweegevecht of ik zal m’n leven verliezen.’ Hier toont Eggerik voor de zoveelste keer zijn trouw aan zijn heer. Hij wil zijn leven geven om te tonen dat Eggerik schuldig is aan hoogverraad. Eggerik dacht bij zichzelf: liever een gevecht dan m’n hals doormidden. Dus werd de tweestrijd bepaald. Karel is blij als Eggerik zijn aanklager uitdaagt voor een tweegevecht. Dat komt omdat hij weet dat Elegast onschuldig is en Eggerik schuldig. Hij is er namelijk van overtuigd dat God in een gerechtelijk tweegevecht de overwinning geeft aan degene die onschuldig is. Karel doet hier weer blijken dat hij erg religieus is en vertrouwd op God.
10. God heeft inderdaad de onschuldige het gevecht laten winnen. Elegast heeft Eggerik overwonnen en vermoord. Nadien wordt Eggerik alsnog opgehangen. Dit lijkt overbodig maar volgens het middeleeuwse rechtssysteem stond op elke overtreding een bepaalde straf. Pas als je die straf had uitgevoerd, had je ervoor geboet. Dit stond ook weer in verband met religie. Wanneer iemand geboet had voor zijn fouten kon hij daar profijt van hebben als hij in het hiernamaals door God geoordeeld zou worden. Elegast werd in ere hersteld. Hiervoor dankte hij God. De koning gaf hem ook Eggeriks vrouw en ze bleven hun hele leven bij elkaar.
Conclusie en interpretatie
Karel heeft zich in de loop van het verhaal niet uitzonderlijk veel ontwikkeld, maar wel wat. In de nacht dat hij op roofpad ging maakte hij kennis met het leven van een rover. Sommige rovers moeten zo leven, omdat Karel ze heeft verbannen of van hun bezittingen heeft ontnomen. Hij bedenkt dat hij ze wel heel erg hard heeft aangepakt. Hij staat nu voor een moment aan hun kant en bekijkt het vanuit hun visie. Aan het einde van het verhaal is hij dus wel ontwikkeld in zijn visie op de misdaad. Verder is hij niet veel ontwikkelingen doorgaan.
Ik vind dat Karel tijdens verhaal vriendelijk omgaat met Elegast. Dat vind ik erg knap van hem, omdat je niet moet vergeten dat Elegast hem ooit eens heeft beroofd van zijn rijkdommen. Tevens vind ik dat Karel erg eerbiedig omgaat met de situaties waar hij zich in bevind. Neem bijvoorbeeld het gevecht met Elegast. Hij is een stuk sterker dan Elegast, maar dat komt voor een groot deel ook door de uitrusting. Elegast ligt uiteindelijk op de grond en Karel had hem makkelijk kunnen vermoorden. Dat doet hij echter niet. Ik zou het zelfde doen als ik was beland in zijn situatie. Ik zou het niet kunnen om iemand te vermoorden.
6 De thematiek
Dit verhaal bevat vier thema’s. Het belangrijkste thema is religie, want dat komt in het verhaal buitengewoon vaak terug. De andere drie thema’s zijn: goed en kwaad; tegenstelling van trouw en ontrouw en eercultuur.
Religie is erg belangrijk in het leven van Karel de Grote. Hij valt vaak terug op God. Vooral wanneer hij zich bevindt in benarde situaties. Bijvoorbeeld toen Karel de zwarte ridder in het bos tegen kwam. Maar ook op momenten waar hij God dankbaar is voor een van zijn daden. Hij is God erg dankbaar wanneer het tot hem doordringt wat de functie van de opdracht was. God heeft ervoor gezorgd dat hij niet vermoord werd.
Daarnaast komt het thema religie ook terug in gebeurtenissen. De engel aan het begin van het verhaal heeft te maken met religie. Eveneens staat de gerechtelijke tweestrijd in verband met religie. Ook Elegast is een gelovig man. Hij bidt ook een aantal keren tot God. Daarnaast zegt hij dat hij zich voor God zou schamen als hij iets verkeerds zou doen.
Naast religie heeft dit verhaal nog een ander thema, namelijk goed en kwaad. Dit thema is naar mijn mening iets minder goed te herkennen in het verhaal. Je ziet het terug in personages en hun handelingen. Elegast is niet echt een goed man geweest, hij is niet voor niets verbannen. Maar als je beter naar hem kijkt heeft hij wel goede daden. Hij steelt wel, maar alleen van de rijke. Dat geld geeft hij dan weer aan de arme. Hij is een soort Robin Hood. Karel heeft ook goede en slechte daden begaan. Hij komt er uiteindelijk achter dat hij Elegast ten onrechte heeft verbannen. Het verbannen was geen goede daad.
Vooral Eggerik is een goed voorbeeld in de tegenstelling tussen goed en kwaad. Eggerik werd gezien als een goed man, daarom gunde Karel hem ook land. Hij was getrouwd met de vrouw van de koning en genoot van veel aanzien en macht. Uiteindelijk bleek Eggerik een man met kwade plannen.
Ook Eggerik peinst er niet over mijn zijn eer te besmeuren. Dit zie je vooral terug wanneer Elegast hem uitdaagt tot een tweegevecht. Eggerik antwoord: ‘Die schande zal me niet overkomen…’ Hij was niet van plan zijn eer naar beneden te halen.
Ten slotte bevat dit verhaal nog een ander heel belangrijk thema, namelijk tegenstelling van trouw en ontrouw. Karel en Elegast zijn beide zeer trouwe mannen. Karel is trouw aan God. Dit kan je ook weer in verband leggen met het thema religie. Toen God de opdracht gaf om te gaan stelen wist Karel dat hij de kans liep om gepakt te worden. Wanneer dit zou gebeuren zou zijn eer gekrenkt zijn. Toch bleef hij trouw aan God. Hij verkoos God boven zijn eigen ego. Elegast is ook een man die trouw blijft aan God, maar vooral aan de koning. Hij wil eigenhandig Eggerik gaan vermoorden om de koning te beschermen. Zelfs nadat de koning hem had verbannen bleef hij trouw aan zijn leenheer. Adelbrecht had Elegast nog een aantal keer getest op zijn trouw. Telkens bleef hij trouw aan zijn koning.
Eggerik is een voorbeeld van ontrouw. Hij bleef niet trouw aan de koning die hem zoveel geschonken had. Zijn plan was om de koning te vermoorden en zelf de troon te bestijgen.
Ik heb veel waardering gekregen voor mensen zoals Elegast. Hij is van al zijn bezittingen ontnomen en is verbannen. Toch blijft hij trouw aan zijn heer. Hij is niet kwaad of overstuur, maar vat het heel goed op. Dat vind ik erg knap.
De schrijver heeft geprobeerd de lezer trouw en eer bij te brengen. Verder streeft hij ernaar dat mensen elkaar leren te vergeven. Ik heb van dit thema geleerd dat je mensen van hun zonden moet vergeven. Je kunt iemand niet eeuwig ergens de schuld van geven.
8 Je eindoordeel
Het verhaal beviel me best goed, maar werd op sommige momenten wel erg langdradig. De schrijver viel namelijk constant terug op hoe trouw Elegast wel niet was aan de koning. Daarnaast werd God eindeloos opnieuw geprezen. Het is mooi om te lezen hoe trouw de mensen in die tijd waren, maar uiteindelijk weet je het wel.
Sommige delen van het verhaal waren erg ongeloofwaardig. Zoals het deel dat Elegast het kruid gebruikt. Of wanneer Elegast Eggerik en zijn vrouw met een spreuk in slaap krijgt. Ik vind dat dit een negatief effect heeft op het verhaal. Je kunt het verhaal zo niet serieus nemen. Dit komt vooral doordat ik liever van realistische verhalen lees.
Hoewel het verhaal niet helemaal mijn smaak was, was het af en toe wel grappig. Zoals wanneer Karel een muur wilde gaan openbreken met een ploegijzer.
Ik heb ontdekt over mezelf als lezer van literatuur dat Middelnederlandse verhalen leuker zijn dan je denkt. Het klinkt allemaal heel historisch en saai. Uiteindelijk viel het allemaal niet wel mee. Toch zal ik niet snel weer een middeleeuws boek kiezen, omdat het thema trouw en eer waarschijnlijk dan weer terug zullen komen. Het was niet zo erg om één boek te lezen dat over trouw en eer ging. Maar als ik vaker boeken over eer moet lezen word het waarschijnlijk wel saai.
Verdiepingsopdrachten
III: tijdsbeeld
Het verhaal speelt zich af in de Middeleeuwen. Door het lezen van dit verhaal ben ik veel te weten te komen over het gedrag van de middeleeuwers. Vooral dat de middeleeuwers erg religieus waren. Ze geloofde in God en waren trouw aan hem. Daarnaast geloofde de meeste van hen ook in symboliek. Ze dachten bijvoorbeeld dat de kleur zwart voor de duivel stond.
Maar ik heb niet alleen dingen over het gedrag van de middeleeuwers geleerd. Ik heb ook andere dingen over de Middeleeuwen geleerd. De mensen waren in de middeleeuwen bijvoorbeeld opgedeeld in standen. Bovendien weet ik nu wat een hofdag is. Zo kan ik nog wel tien andere zaken opnoemen die ik weet over de Middeleeuwen.
V: visie
De visie van Elegast is dat je trouw moet zijn aan je heer. Ik ben het gedeeltelijk eens met die visie. Het ligt er natuurlijk aan in wat voor situatie je je bevind. In het geval van Elegast zou ik waarschijnlijk niet meer trouw zijn aan mijn heer. Maar in het geval van Eggerik ben je verplicht trouw te zijn aan je leenheer. De koning heeft Eggerik zo veel geschonken en het wordt hem niet in dank afgenomen.
De visies van de personages en de schrijver hebben verder niet heel veel toegevoegd aan mijn eigen standpunten. Voordat ik het verhaal had gelezen had ik deze visie ook al. Het is namelijk goed om trouw te zijn. Maar ik zou zelf niet trouw zijn aan iemand die niet welwillend is.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden