Algemene gegevens

Schrijver:
Jan Terlouw is op 15 november 1931 geboren in Kamperveen. In Nederland. Jan Terlouw was lid van de Tweede Kamer voor D’66, in 1981 werd Jan Terlouw minister van Economische zaken en Jan Terlouw was ook 8 jaar lang Commissaris van de Koningin in Gelderland. Bij Lemniscaat (uitgever van boeken) schreef Jan Terlouw 11 jeugdboeken. Waaronder: Oorlogswinter en Koning van Katoren. Jan Terlouw heeft nog veel meer boeken geschreven.

Titelverklaring:
Het boek heet Oorlogswinter, omdat het boek zich afspeel in de (strengste) winter van de Tweede wereldoorlog. Ook wel Hongerswinter.


Genre:
Het genre van het boek is oorlogsverhaal, omdat het over de Tweede wereldoorlog (WOII) gaat.

Tijd verloop:
Het verhaal loopt van 1944 t/m 1945 (Oorlogswinter) Bladzijde 8: ‘Want het was begin van de winter 1944-’45 en dus oorlog.’

Chronologische volgorde:
Het is in een goede chronologische volgorde geschreven, want ze gaan van 1944 naar 1945. In het verhaal zijn wel wat terugblikken van de personen die het beleefd hebben om het te vertellen aan Michiel en Erica.

Thema:
Oorlog

Ik- of hij vorm:
Bladzijde 5: ‘Hij tuurde naar rechts, maar hoe hij zich ook inspande hij zag niets.’ In het verhaal wordt er gebruik gemaakt van een verteller, want het is steeds een hij vorm. De schrijver kijkt als het ware mee in het leven van Michiel en Erica.

Omgeving:
Bladzijde 13: ’Het dorp de Vlank, waarvan Michiels vader burgemeester was, lag aan de noordrand van de Veluwe, dicht bij Zwoll. Maar tussen de Vlank en Zwolle stroomde nog de IJssel, en dat was erg belangrijk.’

Waar gebeurd:
Het verhaal kan wel waar gebeurd zijn, want vroeger was er echt Oorlogswinter. Het verhaal van het boek gaat over de Oorlogswinter van 1944-’45. In de Tweede Wereldoorlog waren er wel meer Oorlogswinters, maar de Oorlogswinter van 1944-’45 was het ergst. Het werd ook wel hongerswinter genoemd.


Verleden, heden of toekomst:
1.) Bladzijde 8: ‘Want het was begin van de winter 1944-’45 en dus oorlog.’
2.) Bladzijde 16: ‘Toen hij terugkwam van Wessels, zeventien gulden rijker, trof hij bij het hek van hun tuin Dirk, de buurjongen.’
3.) Bladzijde 53: ‘Een novembermorgen in 1944.’
4.) Bladzijde 64: ‘Iedere dag gaat voorbij, ook deze drieëntwintigste november 1944.
5.) Bladzijde 76: ‘Oberfeldwebel Maier klakte weer met zijn hakken: ‘Jawohl, Herr Kolonel. Heil Hitler.’
6.) Bladzijde 87: ‘Het was een bosweg, waar kennelijk heel wat paard-en-wagens reden, want overal zag hij er sporen van.’ Het is dus echt in het verleden. Aan de jaartallen gezien.

De Personen

Hoofdpersoon / hoofdpersonen:
Michiel: is de hoofdpersoon van het boek. Michiel is een jongen van 15 jaar oud. Bladzijde 35: ‘Hou oud ben je nou?’vroeg mevrouw Van de Werf.’Bijna zestien’ Michiel is een stille behulpzame jongen. Michiel heeft rossig, blond haar en Michiel heeft een lichte huidskleur. Door de dood van zijn vader verandert hij erg en durft veel meer dan eerst. Hij verandert in een volwassen man en durft moeilijke beslissingen te nemen. Hij neemt niet veel mensen in vertrouwen omdat hij bang is voor verraad. De enige die hij wel vertrouwd is oom Ben, omdat die in het ‘verzet’ zit en zijn zus Erica, omdat ze Jack moest helpen bij zijn verwondingen.

Bijpersonen:
Jack: is ook een belangrijk persoon in het verhaal, want Michiel moet hem verborgen houden voor de Duitsers al Dirk er niet meer is. Jack is een Engelse piloot is neergeschoten met zijn vliegtuig door de Duitsers. Jack overleefde het ongeluk, maar had een schotwond aan zijn schouder, nog wat wonden en een gebroken been. Jack had zich verstopt in het Dagdaler bos in een hol die Dirk in het begin van de oorlog had gegraven. Jack was ongeveer 25 jaar. Jack woonde in Londen. Jack kan snel leren, is erg voorzichtig en hij heeft een goed karakter. Dat zie je aan hoe Jack dingen doet of oplost. Jack was gekleed in zijn vlieg kleden. Een leren jas, broek en een helm. Later in het boek krijgt Jack kleding van Michiel die van zijn vader was.


Erica: is de zus van Michiel. Michiel wil dat Erica Jack verzorgd, want Erica studeert voor dokters assistente. Jack en Erica worden door het ene bezoek aan elkaar, verliefd op elkaar.

Schafter: is de ‘NSB’er’ van het verhaal denken alle mensen uit Vlank. Michiel denkt dat ook, hij probeert hem zoveel mogelijk te meiden maar dat lukt niet altijd. Schafter was een forse man. Meer over zijn uiterlijk heb ik niet kunnen lezen in het boek.

Oom Ben: is niet echt de oom van Michiel, maar omdat hij zo vaak bij Michiels familie komt wordt hij beschouwt als oom. Oom Ben is een groot voorbeeld voor Michiel, omdat hij bij het ondergrondse is betrokken. En Michiel ook. Alles wat hij vraagt gaat via oom Ben.

Samenvatting:
Michiel leeft in de oorlog als jongen van 15 jaar oud. Hij wil erg graag dat de Duitser weg gaan. Hij heeft er een hekel aan. Hij noemt ze moffen. Michiels vader is de burgemeester van Vlank. Een dorp je vlak bij de Veluwe en de IJssel. Iedere avond komen er bij Familie Beuesekom allemaal mensen over de vloer. Deze mensen trekken naar het noorden voor eten. Meestal komen deze mensen uit de grote steden. De afstand leggen ze lopend af. Op een dag komt Dirk de buurjongen van Michiel naar hem toe. En vraagt of hij hem even mag spreken. Dirk wil een plek waar hij geen mensen zijn die kunnen afluisteren. Ze gaan naar de schuur. In de schuur vertelt Dirk dat hij het Distributiekantoor gaat overvallen met 2 anderen. Hij vraagt aan Michiel of hij een brief wil geven aan Bertus als hij ’s avonds niet terugkeert. Die avond gebeurt het er komen auto van de Duitser aan komt en dat het mis is. Er wordt een huiszoeking gedaan bij de buren. Hij weet het al Dirk zit gevangen. De volgende dag pakt hij de brief en gaat Michiel naar Bertus. Op weg komt hij Schafter (de vermoedelijke NSB’er) tegen. Schafter vraagt waar hij naar toe moet. Michiel verzint dat hij naar de burgemeester moet van een ander dorp, om te vertellen dat de vergadering veranderd. Het werd te laat om nog naar Bertus te gaan. Dus hij keerde terug met de brief. De volgende dag gaat hij naar Bertus. Als hij daar aan hoort Michiel van Bertus dat Bertus gister is gearresteerd. Michiel gaat terug naar huis. Op weg naar huis gaat hij zitten bij een boom. Hij verscheurd de brief. Eerst door de helft en dan nog een keer. En dan wil hij hem toch lezen. Michiel leest de brief en komt er achter dat Dirk een Engelse piloot schuil houd in een hol die hij heeft gemaakt in het Dagdaler bos. Die dag gaat hij nog wat eten bij elkaar zoeken en gaat naar de piloot. Als hij bij het hol aan komt hoort hij: Don’t move. Van achter hij moet zich om draaien. En ziet de loop van het pistool. Jack (zo heet de piloot) vraagt wie hij is en of hij weet waar Dirk is. Michiel vertelt in het half Engels dat Dirk gevangen is genomen door de Duitser. Als Michiel in het hol van Jack komt ziet hij dat Jack erg gewond is en dat hij verzorgd moet worden. Michiel vraagt aan Erica of zij mee wil gaan. Alleen als ze haar ogen dicht doet. Dat doet ze niet want de volgende dag ziet hij dat Erica er ook is. Michiel is woedend op Erica. Michiel vertelt haar dat ze dat niet mocht doen. Een paar maanden later vinden de Duitser een lijk van een Duitser met een ingeslagen hoofd. Voor die daad gijzelen de Duitsers 10 mensen uit het dorp waaronder de burgemeester. De burgemeester word met 3 anderen dood geschoten de rest mocht naar huis. De burgemeester werd dood geschoten omdat de dader zich niet naar heeft gemeld. Na de dood van zijn vader is Michiel erg veranderd en probeert hij Jack in leven te houden met eten. Op een avond komen er twee joden (vader en zoon kleerkoper) erg laat aan. Bij de familie. Michiel verzint samen met zijn moeder en de 2 joden een plan om over de IJssel te komen. De twee joden worden verkleed als 2 boerinnen en komen veilig aan de overkant. Alleen van wie Michiel het paard (Caesar) leent en de wagen niet. Dat huis wordt later gebombardeerd door een tankwagen. Michiel vraagt aan Oom Ben hoe hij NSB’ers heeft ontmaskerd. Oom Ben zegt dat hij het deed met een briefje en dat er op stond dat er een overval op een plek was. Hij zag hoe het goed liep en dat hij gepakt werd. Michiel probeerde het ook met Schafter. Want hij dacht dan Schafter de verader was. Op het briefje stond dat in het groene huisje wapens lagen op geslagen. Weken gingen voorbij. En toen gebeurde het …. De rest blijft geheim dat mag u zelf lezen in Oorlogswinter van Jan Terlouw.