De tien wetten der verleiding door Anja Sicking

Feitelijke gegevens over het boek
Gebruikte druk: 1e
Verschijningsdatum 1e druk: 2 juni 2009
Aantal bladzijden: 235
Uitgegeven door: Contact

Beschrijving van de cover
Op de voorkant staat een foto van vijf op de grond zittende scholieren in de gang van een schoolgebouw. In principe zouden dat de TC’ers van de inhoud van de roman kunnen zijn.

Opdracht
De opdracht luidt : Voor Karl

Genreaanduiding van het boek
Het boek is een psychologische roman. Aangezien het om kinderen op hun weg naar de volwassenheid gaat, zou je het “een coming of ageroman” kunnen noemen.


De flaptekst
1977. Den Haag. Het Bartimeüs College is een goed aangeschreven middelbare school, zoals er zoveel zijn in Nederland. De leerlingen krijgen er voorbereidend wetenschappelijk onderwijs, doen tegen hun zin mee met gymnastiek, hebben hun eerste seksuele ervaringen en bedreigen elkaar met messen op het schoolplein. Tussen de Disco's, de Nederpoppers, de Pukkels, de Houthakkershemden en nog weer andere groepen woedt een hevige strijd.
Merel Zilver maakt deel uit van een groep scholieren die samen een band willen oprichten. Zij zal samen met twee vriendinnen de backing vocals voor haar rekening nemen. Zij oefent iedere dag haar stem, net zoals het dansen; eerst thuis op haar kamer, later samen met de anderen in de zaal van een gekraakt ziekenhuis. Er is zelfs sprake van een solonummer voor haar. Maar dan duikt er iemand uit haar verleden op, die zij liever niet meer wil kennen.
Merel raakt zonder dat zij dat wil betrokken bij een dwingend groepsproces en verliest langzaam haar grip op de gebeurtenissen.

De tien wetten der verleiding gaat over het verlangen bij iets of iemand te horen. Terwijl Merel en haar vrienden samen in de duinen experimenteren met seks, worden hun ouders uit elkaar gedreven door hun geloof in de idealen van hun tijd: zelfontplooiing, seksuele vrijheid, tweede feministische golf en niet te vergeten Bhagwan.

Structuur en/of verhaalopbouw
De roman wordt opgebouwd in vier grote delen. Deze zijn op hun beurt weer onderverdeeld in een aantal hoofdstukken die een titel hebben. Meestal wordt de titel door middel van een zin/passage uit de tekst in dat hoofdstuk verklaard. De vier delen hebben een chronologische volgorde ten opzichte van elkaar.

Daarnaast is er een auctoriale vertelsituatie: Er is een proloog, er zijn twee intermezzo’s en er is een soort epiloog die “het einde voorbij” wordt genoemd. In deze vier onderdelen is er duidelijk sprake van een andere vertelinstantie. Die bekijkt vanuit een macroperspectief met de kennis van een dertigtal jaren later de geschiedenis van Merel Zilver uit 1977. In de proloog zegt ze dat we pakweg een dertig jaar later (2007) zijn en dat de veiligheid op scholen momenteel van een andere orde is dan ten tijde van de groep TC’ers in 1977. In de twee intermezzo’s wordt door de verteller commentaar geleverd op de handelwijze van Merel Zilver. Het laatste auctoriale deel heeft duidelijk het karakter van een epiloog waarin de verteller aan de lezer vertelt wat er van de leden van de groep TC’ers geworden is.

Gebruikt perspectief
In de vier delen is Merel de verteller. Zij vertelt in de derde persoon enkelvoud : er is dus sprake van een personale vertelster in de o.v.t. In het laatste deel is er ook nog even een tweede personale verteller, nl. vader Chris van Merel. Die doet iets waar Merel niet bij kan zijn. Het begin van dat vierde deel heeft trouwens iets weg van een alwetende vertelinstantie die alles al heeft overzien.

Zoals hierboven vermeld staat zijn er vier stukken tekst (proloog, intermezzo’s en epiloog) waarin een alwetende vertelinstantie vanuit het perspectief van pakweg 30 jaar later zijn commentaar geeft op de gebeurtenissen van 1977.
De gekozen vertelwijze stoort me als lezer overigens niet.

De tijd van het verhaal
Het jaartal 1977 wordt expliciet in de roman genoemd.
Deel I : We zitten in de periode van maart/april (Blz. 26 Het was warm voor de tijd van het jaar )

Deel II : Het is mei, want de Molukse treinkapingen zijn aan de gang. Dit deel loopt tot 7 juni.
Deel III: Het is juli: de band van TC repeteert in de zomervakantie (van juli– tot aan 14 september)
Deel IV: Het is 14 september 1977
In de proloog en epiloog vertelt de alwetende verteller van een standpunt dat dertig jaar later ligt dan de delen van Merel. Dat is dus vanaf 2007.

De plaats van handeling
De plaats van handeling is de school in Den Haag, waarop Merel Zilver zit. Het is het Bartimeüs College. Ook spelen enkele hoofdstukken zich af in de woning van Merels moeder in Warmond. Daar woonde ze voor de scheiding van haar ouders.
De school is natuurlijk ook een belangenruimte, omdat Merel zich daar bewust wordt van het behoren tot een groep mensen met de verplichtingen die daaraan vast zitten.

Samenvatting van de inhoud
Deel 1
Merel Zilver is 15 jaar oud, ze zit in klas 4a van het Bartimeüs College in Den Haag. Ze maakt deel uit van een groep op school. (de TC- Timo Cure naar analogie van Easy Cure) Timo is de leider van de groep vrij brutale scholieren op school. Ze willen een band vormen en daarvan mag Merel misschien als zangeres optreden. Ze is blij dat ze nu deel uitmaakt van een groep leerlingen, want daarvoor was ze eigenlijk heel eenzaam op school geweest.
Het eerste hoofdstuk gebeurt allemaal tijdens de les maatschappijleer, waarbij de leraar Sluiman (haar mentrix) moeite heeft om de leerlingen te boeien. Aan het einde deelt Sluiman mee dat er over een week een nieuwe leerling Leonne zal komen in hun klas. Merel weet niet of het dezelfde Leonne is die ze uit het verleden kent.


Uit school fietst Merel naar de Copernicusstraat waar haar vader na de scheiding is gaan wonen. Bij de wijken van haar klasgenoten valt het huis echt uit de toon. Bovendien is haar vader nooit thuis, want hij doet belangrijk onderzoek in de strijd tegen darmkanker. Niettemin had Merel besloten om bij haar vader te gaan wonen toen de scheiding een feit werd. Ze had medelijden met hem. Ze denkt na over de Leonne die ze misschien van de basisschool kent.
Dat meisje komt een week later inderdaad de klas binnen stappen en het is typerend dat de TC ‘ers meteen kleinerende opmerkingen maken. Maar voorlopig lijken die Leonne niet te treffen. Ze doen trouwens alsof ze elkaar niet kennen. Leonne is een bekend vioolspeelster. Ze komt eerst kennismaken.

Op vrijdagavond gaat Merel naar Warmond. Wanneer ze thuis komt bij haar moeder, is die bezig met een sharinggroep feministisch getinte vrouwen die hun gevoelens met elkaar delen.
Merel mag meedoen , maar ze wil niet bij de vrouwen horen.
Een week later wanneer Leonne definitief op school komt, wordt ze weer gepest. Leonne komt echter heel zelfbewust over. Ze vraagt Merel of die haar niet meer kent. Merel is eigenlijk een beetje laf, want ze schaamt zich voor de leden van de TC.
Na schooltijd gaan de leden van de TC naar het strand en rommelen wat met elkaar bij de bunker. Merel gaat met Edo (een Indo) Ze ligt naakt naast hem. Het komt nog niet tot echte seks, maar ze gaan wel een stukje verder dan daarvoor.

Intermezzo: de auctoriale verteller zegt dat het jammer is dat Merel zo weinig boeken heeft gelezen tijdens haar schoolopleiding. Vooral het boek van Pirandello ( “Iemand, Niemand en honderdduizend “ )zou een meerwaarde voor haar hebben kunnen betekenen. Daarin wordt de zoektocht van de hoofdfiguur Moscardo beschreven: hij is op zoek naar de meerzijdige kanten van zijn persoonlijkheid. Een probleem waarmee ook Merel moet kapen tijdens haar leven.

Deel 2
Het is mei 1977. In de samenleving is veel rumoer omdat de Molukkers treinkapingen doen om aandacht voor hun probleem te eisen. Ook Edo heeft er last van als Indisch man. Merel is nu wel geïnteresseerd in die materie. Ze wil er op school tijdens de maatschappijleerles van Sluiman wel over praten.
Leonne stoort zich nog steeds niet aan de TC. Ze zet haar fiets rustig op de plek die het territorium is van de groep. Die wil een straf voor haar bedenken. Merel wil Leonne wel waarschuwen. Edo gooit tijdens een les een stuk fruit naar Sluiman, maar Merel neemt voor hem de schuld op zich: hij zou van school gestuurd worden. Zij krijgt vijf dagen schorsing, maar tegelijkertijd meer aanzien bij de TC.

Haar vader neemt een jongere vrouw mee naar zijn woning. Merel baalt ervan: hij heeft nauwelijks tijd voor haar, maar ze hoort geluiden door de dunne wand van de muren. Eigenlijk kan ze dat niet uitstaan. Ze wordt buitengesloten door haar vader.

Merel gaat een brief door de brievenbus doen (van een riante villa) om Leonne te waarschuwen voor de mogelijke straf van de TC. Maar ze weet niet of het helpt. Wanneer ze een avond alleen thuis zit, volgt ze op de televisie een “Avondje Avro”: allemaal onbenullige programma’s vindt ze. Ze zou het liefst weggaan en oefenen voor de band. Dan kan ze wat bereiken.
Op 7 juni wordt Leonne gestraft. De andere leden van de TC-groep verwachten van Merel dat zij ook schoppen uitdeelt. Ze merkt dat de andere TC‘ers haar wantrouwen. Daarom doet ze toch mee.
Die avond is haar vader weer eens niet thuis: van het klaar gelegde geld gaat Merel naar de snackbar. Ze denkt terug aan Leonne met wie ze op de basisschool een plan had gesmeed om te vluchten. Wanneer ze thuiskomt, zit de vriendin van haar vader te huilen met een brief in haar handen. Hij ziet het niet zitten met haar. Merel is daar wel blij om.

In het hoofdstuk : “De tien wetten der verleiding”zit een lezing die haar moeder heeft gevolgd bij een cursus in de sharinggroep. Die brief gaat o.a. over seksuele fantasieën van de vrouw (een actueel feministisch onderwerp uit de zeventiger jaren) De leden van de sharinggroep stimuleren dat verschijnsel.

De schoolleiding (directeur Temmingh) wordt aan het einde van dit deel steeds strenger. Ze pakt steeds minder van de brutale daden van de TC-groep. Zo pakken de leraren ze de circulerende rapportlijsten van de leerlingen aan. Die geven elkaar cijfers vanwege hun populariteit. Merel zit op een zeventje. Andere kinderen worden genadeloos met een vier becijferd.

Intermezzo 2: In dit stukje tekst wordt de theorie van de socioloog Leitten besproken. Die beweert dat we in steeds meer verschillende rollen tot groepen in de samenleving behoren. Deze theorie vond Merel later erg fscinerend.

Deel 3
In juli 1977 wordt een oud ziekenhuis gekraakt. De krakers geven een oefenruimte aan TC. Merel is opgewonden: ze heeft thuis danspassen ingestudeerd. Maar als ze gaan repeteren, gaat alles anders. TC wil een ruige, anti-band zijn. Ernst die eerst lid van TC was, in door de schoolleiding wegens spijbelen van school gestuurd. Hij schrijft nu geen teksten meer. Na de repetitie gaan ze weer naar de bunker. Merel kijkt naar een vrijend stel (Johnny de kraker met de alles verslindende Sharon) Ze wordt zelf ook opgewonden. Op die dag komt Edo voor het eerst bij haar naar binnen.

Na de vakantie gaan de pesterijen van de TC tegenover Leonne weer gewoon door. Ellie de brutaalste (vriendin van Timo) gooit een basketballbal hard in het gezicht van Leonne, die gewond raakt. Merel moet haar van de juf bijstaan. In de kleedkamer vraagt Leonne aan Merel waarom Merel destijds niet op de plek was om te vluchten, zoals ze hadden afgesproken.
Merel vertelt de reden niet aan Leonne, maar wel aan de lezer. Ze stond klaar om weg te gaan, toen haar vader plotseling was thuisgekomen. Hij was een tijdje weg geweest en die avond komt het tot een scheiding van Chris en Marian Zilver.

Op 14 september is er feest op school. Maar op die dag zal ook Leonne een concert geven. De TC-groep bereidt iets voor. Merel voelt zich niet lekker daarbij. Op een avond wanneer haar vader weer niet thuis is, gaat ze naar zolder en vindt daar een liefdesbrief van haar vader aan een vrouw. Het is niet Maria. Een ander geschrift dat ze leest gaat over het wantrouwen tegen de homeopathie.

Op de 14e september gaat Merel niet naar school. Ze wil niet bij de afstraffing van Leonne zijn. (Die moet poep eten met slagroom) Ze spijbelt en gaat met de trein naar Leiden en later naar Warmond. Haar moeder is net 41 jaar geworden en die heeft een nieuwe vriend voor haar verjaardag gekregen (een roze vibrator van de sharinggroep) Ze schaamt zich als ze ziet dat haar moeder die gebruikt.

Deel 4
Een dag die het leven van Merel en haar vader zal veranderen.
Merel gaat later die avond naar het schoolfeest. De band zal die avond voor het eerst optreden. Ook Leonne is er (ogenschijnlijk is er niets gebeurd met haar). Was het misschien een valstrik van de TC-leden. Maar ze merkt meteen dat de TC’ers haar mijden. Edo danst de hele avond met Sharon. Ze voelt zich niet meer thuis bij die lui en wil weglopen.

Haar vader heeft intussen op diezelfde dag een nieuwe Batavus voor Merel gekocht. Hij zal haar van het schoolfeest gaan ophalen, maar het is nog te vroeg. Hij wil langs Marian gaan: hij beseft dat zijn leven eenzaam is en dat hij best nog met haar wil doorgaan. Hij heeft nog een sleutel van het oude huis in zijn zak en hij wil haar verrassen.
Marian heeft die avond net besloten om het voor het eerst weer te doen met een andere man. Ze ligt boven met die man. Chris sluipt naar boven en zal nooit de woorden uitspreken die hij van plan was uit te spreken. Hij wordt “buitengesloten.”

Merel gaat naar buiten, maar het is nog veel te vroeg voor haar vader die haar zou komen halen. Ze wordt achtervolgd door de TC-groep, die haar tegen de grond drukken en haar ten slotte een hondendrol in het gezicht drukken (de straf voor Leonne)

In het hoofdstuk “Voorbij het einde”wordt verteld wat er van de personages geworden is:
- Niemand van de TC-groep heeft een partner of is getrouwd
- Timo heeft enkele belangrijke ontdekkingen gedaan op medisch gebied (pacemakers)
- Edo is een bekend journalist geworden
- Merel is adviseuse bij een bank op het terrein van beleggingen geworden
- Marte is de enige die moeder is geworden
- Leonne is een bekend violiste geworden
- Sluiman heeft het onderwijs verlaten en directeur Temmingh is hoger op geklommen.
Het onderwijs is intussen veel onveiliger geworden. Er lopen nu leerlingen rond (Amerika, Duitsland en zelfs Amsterdam) die medeleerlingen van het leven beroven.


Titelverklaring
De titel verwijst naar een van de hoofdstukken uit deel 2 dat zo heet, maar het is ook een boek dat ze uit het huis van haar moeder heeft meegenomen. Het gaat voornamelijk over seksuele fantasieën van vrouwen en over oefening die kunst op dat terrein zouden kunnen baren.

Thematiek en interpretatie
Het thema van de roman is erbij horen of er niet bij horen. De angst geen deel uit te maken van een groep verlamt Merel. Na de scheiding van haar ouders zit ze eerst op een andere school in Den Haag, maar haar vader vindt het beter dat ze naar het Bartimeüs Collega gaat, een school die beter staat aangeschreven. Maar er zitten ook leerlingen uit een ander milieu. Merel woont in de Copernicusstraat en dat is in een wat mindere wijk dan de meeste klasgenoten. Ze is dan ook blij dat ze bij de TC-groep mag aansluiten. Ze doet daarbij dingen die ze waarschijnlijk anders niet zou doen. ( brutale opmerkingen maken in de klas, de schuld op zich nemen van het gooien van fruit naar een leraar) Ze doet het om erbij te horen. Dat is haar probleem. Ze hoort namelijk niet meer thuis in Warmond (na de scheiding heeft ze voor haar vader gekozen) Haar moeder maakt deel uit van een groep geëmancipeerde vrouwen: ze mag meedoen met de oefeningen maar dat wil ze niet. Haar vader ziet ze bijna nooit en dan heeft hij op een keer ook nog een andere jonge vrouw: hij besteedt te weinig tijd aan haar. Dat maakt haar jaloers.
De krachtpref komt voor Merel wanneer Leonne op school komt. Aan wie is ze nu loyaal? Leonne was vroeger een vriendin met wie ze besloten had weg te lopen en de wereld te verkennen. Dat was op de dag van de scheiding van haar ouders. Er was toen iets tussengekomen. Omdat ze zich schaamt voor de TC’ers, doet ze net alsof ze Leonne niet kent (Petrus-motief) Ze wil namelijk weer niet alleen komen te staan op school. Daarom doet ze mee aan de afstraffing van Leonne en laat ze zich ook in de bunker in de duinen ontmaagden.

Wanneer Leonne voor de tweede keer moet worden gestraft (drol met slagroom eten) kiest ze ervoor om te spijbel;en en haar moeder te bezoeken. Mar die heeft het dan weer te druk met haar nieuwe “vriend” (de vibrator) Het is de dag dat alles fout loopt. Omdat ze niet meegedaan heeft aan de bestraffing van Leonne (heeft die wel plaatsgevonden?) wordt ze uit de groep gegooid (symbolisch door Edo en Sharon die de hele avond met elkaar dansen) Wanner ze wegloopt, ondergaat ze de vernederende straf zelf. Ze hoort er niet meer bij. Eenzelfde gevoel zal Chris haar vader aan die 14e september overhouden. Hij wil het gaan goed maken met zijn ex-vrouw Marian, hij wil zeggen dat zijn gevoelens voor haar nog aanwezig zijn. Hij wil haar verrassen omdat hij nog een sleutel heeft en gaat naar binnen,. Maar hij treft het niet want ze heeft net die avond besloten een andere man in haar binnenste toe te laten. Tegen haar zin in maar op aandrang van de vriendinnen van de praatgroep heeft ze gekozen voor de directeur van de school van haar twee zoons. Ook Chris zal zich op dat moment buitengesloten voelen. Daarmee is het thema voltooid. Het gaat dus in deze roman wel degelijk om de problematiek van mensen die lid willen zijn van een groep en die daarbij dus een rol moeten spelen die hen eigenlijk niet ligt.

Wat motieven voor je leesdossier:
- Schoolleven
- Het willen behoren bij een groep
- Verraad plegen à la Petrus
- Beginnende seksualiteit
- Kind-ouderrelatie (vader-dochter; moeder-dochter)
- Puberteit (coming of age)
- Inwijdingsritueel
- Gepest worden op school
- De identiteitsproblemen van de generatie uit de zeventiger jaren
- De opkomende feministische ideeën
- Liefdesrelaties en echtscheiding

Beoordeling scholieren.com
Deze derde roman van Sicking is een prima leesbare roman voor scholieren. De compositie staat als een (school)muur en de thematiek staat geheel in het teken van “erbij willen horen.” Merel is eigenlijk ook een kind van de rekening door de tijdgeest geworden.
Anja Sicking schrijft een uitstekend leesbaar verhaal, dat ook scholieren van deze tijd nog zal kunnen bekoren. Wie kampt er ook vandaag de dag niet met het verschijnsel dat funest voor je leven kan zijn: het uitgestoten worden uit de groep? Dat gegeven wordt in deze roman prima uitgewerkt in een prettig leesbare, voor scholieren heldere stijl.

Het boek is op de literatuurlijst (waarvoor het van mij drie punten krijgt) uitstekend te combineren met andere boeken over het schoolleven. (vgl het klassieke Bint van F. Bordewijk) Het boek is wel meer geschikt voor havo en vwo, maar misschien kan een goede lezer op Mavoniveau het verhaal ook nog goed waarderen.

Relevante recensies
Die zijn nog niet verschenen. Dit onderdeel wordt mogelijk later ingevuld.

Over de schrijfster en eerder gepubliceerde werk
Bron: website schrijfster
Anja Sicking studeerde klarinet aan het Koninklijk Conservatorium. Tijdens haar studie ontdekte zij dat zij bij voorkeur op de voor klassieke musici wat minder gebruikelijke podia speelde. Zo ging zij verschillende keren op tournee met het straatsymfonieorkest het Ricciotti Ensemble; daarmee speelde zij op het Rode Plein en in een Russische strafinrichting. Later werkte zij mee aan de muziektheaterproductie Kees de Jongen, een bewerking van Theo Thijssens roman, met muziek van Willem Breuker, en speelde zij mee in het ensemble dat de voorstelling van Sofokles' Oidipous door Toneelgroep De Appel muzikaal ondersteunde. Verder maakte zij deel uit van verschillende kamermuziekensembles, waaronder het Ebonykwartet en Ensemble Contraint, en speelde zij van tijd tot tijd mee in symfonieorkesten, zoals bijvoorbeeld het Gelders Orkest.

Op den duur ging zij zich ook toeleggen op het schrijven van verhalen. Een bekroning in het kader van de S.N.S.-literatuurprijs was daarbij een aanmoediging. Zij schreef ook een aantal radioverhalen voor het kunst- en cultuurprogramma Spektakel van de Humanistische Omroep. Na verloop van tijd bleek dat het musiceren en het schrijven moeilijk met elkaar te combineren waren en koos zij ten slotte voor de literatuur.

Haar debuut, Het Keuriskwartet, werd bekroond met de Marten Toonder/Geertjan Lubberhuizenprijs. Het werd ook genomineerd voor de Debutantenprijs en de AKO Literatuurprijs. Op het ogenblik wordt er gewerkt aan het scenario dat tot een verfilming moet leiden.

Haar tweede roman, De stomme zonde , is vertaald in het Duits en Engels. De roman werd genomineerd voor de eerste DIF/BNG Aanmoedigingsprijs en de International IMPAC Dublin Literary Award. Hierna volgden uitnodigingen voor literaire festivals, zoals het Pen World Voices in New York, het Young Writers Festival in Seoul en het International Writers & Readers Festival in Vancouver. In februari 2009 nam zij deel aan de Authors at Harbourfront Centre reading in Toronto.

Na het verschijnen van De Stomme zonde werd zij onder meer gevraagd een verhaal te schrijven voor Magazijn 3 en Words Without Borders (Online Magazine for International Literature).