1. Auteur, titel en oorspronkelijke jaar van uitgave
Tommy Wieringa
Joe Speedboot
2005

2. Korte motivatie boekkeuze
Ik heb het boek gekozen, omdat ik al veel van het boek had gehoord. Het schijnt een heel goed boek te zijn.

3. Samenvatting
Deel I Penseel
De roman opent met de passage waarin de verteller Fransje Hermans (zoon van een niet onbemiddelde sloper in het dorp LOmark) zijn ogen opent na 220 dagen in coma gelegen te hebben. Om zijn bed staan zijn ouders en broers en hij ziet in hun ogen dat er is iets gebeurd in Lomark wat het leven van hen heeft veranderd. Er is namelijk een nieuwkomer het dorp Lomark binnengedenderd. Joe Speedboot is in de auto van zijn vader in het dorp tot stilstand gekomen in het huis van Christof Maandag: de zoon van de grootste asfaltfabrikant van de streek Helaas is de vader van Joe hierbij om het leven gekomen: hij was op de grill van de auto vastgeplakt. Joe Speedboot is natuurlijk niet de echte naam van deze nieuwkomer, maar hij heeft zich deze zelf aangemeten. De achternaam van zijn moeder is Ratzinger, maar hoe hij aan zijn voornaam gekomen is, zullen we voorlopig niet te weten komen. Joe durft dingen te doen die de andere Lomarkers niet durven: hij maakt zelfs bommen die soms op een ongelukkig tijdstip afgaan. Met recht schudt hij de saaie dorpelingen op die manier wakker, al wordt hij na een ontploffing van een bom in de buurt van de school zelf behoorlijk getroffen en gewond.
Om zich heen verzamelt hij de vrienden Christof en Engel, een kunstenaar in de dop. Aanvankelijk wordt Tommy niet zo in de relatie met de andere vrienden betrokken: hij volgt hen wel, schrijft ook alles op in zijn dagboeken wat ze doen, want hij zich als doel gesteld de chroniqueur van Lomark te worden om zo in de toekomst zijn financiële bestaan veilig te stellen. Hij is wel jaloers op Christof, omdat hij van mening is dat die tussen hem en zijn grote idool Joe instaat. Hij gaat na het ontwaken uit zijn coma ook gewoon naar school: hersens heeft hij namelijk wel, al kan hij zich nauwelijks bewegen en al helemaal niet spreken. Alleen in zijn arm heeft hij een enorme kracht.

Het dorp krijgt een tweede impuls met de komst van Picolien Jane (PJ) een dochter van een Zuid-Afrikaanse tandarts die zich in 1993 in het dorp vestigt. Ze is heel erg mooi en Fransje is vanaf het begin meteen verliefd op haar. Dat is natuurlijk al een verkeerde illusie daar hij zo gehandicapt is als wat. Er kijkt geen enkel meisje naar hem. Die hebben meer oog voor de jongeman Engels die een echte womanizer is en kan krijgen wie hij wil.
Een andere nieuwkomer in Lomark is de nieuwe vriend van Joe’s moeder die ze in Egypte heeft opgedaan. Deze zwarte Numibiër, Mahfouz Husseini, wordt door Joe al snel Papa Afrika genoemd. De Egyptenaar vertelt aan Fransje hoe hij zijn geliefde in Egypte heeft leren kennen. Later is hij bezig met het maken van een primitief zeilschip.(een feloek).
Joe Speedboot heeft in diezelfde tijd ook een mechanisch wonder verricht. Hij wil wel eens zien of het waar was wat de dorpelingen vertellen over het nudisme van de moeder van PJ en bouwt daarom in een afgelegen schuur zelf een primitief vliegtuig om haar op die manier stiekem te kunnen bewonderen. Fransje slaat alles van een afstandje gade natuurlijk om alles te kunnen beschrijven in zijn kronieken en hij ziet dat het vliegtuig inderdaad in staat is op te stijgen. Later in het verhaal mag hij van Joe zelfs een keertje meevliegen, al is het een heksentoer om de gehandicapte jongen in het vliegtuig te hijsen. Het is een prachtige maar steenkoude vlucht en bij de landing gaat alles maar net goed. Dat is Joe Speedboot ten voeten uit: hij blijft stoïcijns onder de bijna-crash.
Fransje heeft door zijn domme en vervelende broer Dirk inmiddels de alcohol leren kennen: hij is het plaatselijke vermaak van de Lomarkers, omdat tijdens het drinken veel alcohol uit zijn mond druipt. De lezer is intussen ook te weten gekomen dat het ongeluk van Frans veroorzaakt is door een grasmaaier. De vlijmscherpe grasmaaimessen hadden hem gemist, maar de trekker was over hem heen gereden. Daarna had hij lang in coma gelegen.
Mahfouz, de Egyptische vriend van Joe’s moeder is na enkele maanden flink gevorderd met zijn zeilschip. Bij de tewaterlating komt het hele dorp kijken hoe alles zal reilen en zeilen. Maar nadat Mahfouz om de hoek van de rivier is verdwenen, ziet niemand hem ooit meer terug. Joe denkt dat hij met de zeilboot gewoon teruggezeild is naar Egypte vanwege de controle die zijn moeder op zijn leven had willen uitoefenen. Zo heeft ze o.a. zijn paspoort ingenomen.
Frans is, hoewel hij niet kan spreken en niet kan praten, niet dom, want hij is in staat om het eindexamen vwo te behalen. Hij doet het met een 6.5 gemiddeld en verliefd als hij is op PJ, merkt hij meteen bij de eindexamenuitslag op dat zij een 8.5 gemiddeld voor haar eindexamenvakken heeft. Na het eindexamen willen Christof, Engel, Joe en PJ gaan studeren. Het is duidelijk dat Engel naar de kunstacademie gaat. Joe zou naar de HTS moeten vanwege zijn belangstelling voor de techniek (Het hele leven is namelijk beweging, is zijn credo) maar na een open dag is hij ervan genezen. Hij gaat ook naar de kunstacademie en moet daar eigen werk tonen: hij vervoert zijn hele vliegtuig naar de academie en de leerkrachten zijn daarvan erg onder de indruk: hij wordt aangenomen bij de studie Autonoom. Christof gaat economie studeren en PJ zal letterkunde in Amsterdam gaan doen.
Het driemanschap is daarmee wel verbroken: de ooit zo ijzersterke constructie van de drie vrienden is kapot, want Fransje mag van zijn ouders niet studeren: hij moet gaan werken. Zijn vader heeft een baantje voor hem bedacht: hij moet langs de deur om oude kranten op te halen, deze nat maken en in een papierpers papieren briketten voor brandstof maken. Hij kan namelijk met zijn sterke arm de papierpers bedienen en er is veel vraag naar deze goedkope vorm van brandstof. Fransje doet het met veel overgave en hij voert de productie van de briketten tot grote hoogte op, wat volgens zijn vader de prijs van de briketten aardig drukt. Hij krijgt derhalve minder geld van zijn vader, maar zijn moeder zorgt er stiekem voor dat hij toch een aanvulling op zijn loon krijgt. Het meeste geld brengt hij overigens naar de kroeg want hij heeft de smaak van alcohol behoorlijk te pakken gekregen. Dat leidt een keer tot een enorme worstelpartij: hij knijpt bijna de strot van een overigens heel sterke dakdekker dicht, al komt hij zelf ook niet helemaal ongeschonden door de strijd.
Joe Speedboot keert terug naar Lomark: hij houdt zijn studie voor gezien. In Amsterdam heeft hij PJ ontmoet of liever zij hem, want hij was behoorlijk stoned geraakt in een coffeeshop. Hij treedt in dienst bij Christofs vader als shovelmachinist. Wanneer er kermis in het dorp is, is er ook een Muizenstad. Joe en PJ die op bezoek is bij haar ouders, gaan naar de Muizenstad, terwijl Frans hen op een afstandje gadeslaat. Tot zijn schrik ziet hij dat de wrede PJ in staat is een muis te isoleren van de rest van de muizen. Op een dag heeft Joe weer een nieuw idee:hij wil met Fransje de armworstelwedstrijden in Europa af om op die manier aan de kost te komen. Er zijn flinke geldprijzen te verdienen. Maar Fransje weigert op zijn voorstel in te gaan: hij heeft zijn levensbestemming gevonden in het maken van de briketten en het beschrijven van de lotgevallen in zijn dorp. PJ ziet als ze een keer op bezoek is, zijn grote aantal schriften waarin hij de geschiedenis van Lomark heeft beschreven. Ze vraagt of ze iets mag lezen. “Je bent de ideale schrijver”, vindt ze “Je ziet alles en je zegt niets” “Dat is de definitie van God “, schrijft Frans op een blaadje.
Aan het einde van dit deel brengt hij met Joe een bezoek aan de sloperij van zijn vader. Hij is er nog nooit geweest. Zijn vader schrikt zich wild, als Fransje ineens voor hem staat. Als Fransje zijn ogen volgt, ziet hij een enorme muur van papieren briketten. Er blijkt nog nooit één briket verkocht te zijn en al die tijd heeft zijn vader hem dus eigenlijk bedrogen. Het is een enorme desillusie voor de jongen en daarmee sluit hij deel I van zijn leven nl. zijn schrijverscarrière af.


Deel II Zwaard
Na de desillusie van de papierenbriketten rest Frans nog naar één ding: hij zal armworstelaar worden. Joe zal hem daarbij begeleiden als zijn manager en trainer. Op twee manieren bereidt Frans zich voor. Op mentaal gebied door het lezen in het boek van de samoerai, Het boek van de vijf ringen. Deze strijder heeft namelijk een aantal adviezen opgeschreven om de tegenstanders te kunnen verslaan. Op fysiek gebied traint hij tegen de dommekracht Hennie Oosteloo, die hij na een aantal trainingen gemakkelijk de baas kan. Het eerste wedstrijdoptreden is in Luik, waar hij verrassend tot de finale weet door te dringen. Vijfduizend gulden is zijn prijzengeld en Joe neemt daarvan de helft. Frans geeft 1000 gulden aan zijn moeder, die het geld eigenlijk niet wil aannemen. Frans weet inmiddels wat hij fysiek tekort komt en gaat zijn armkracht nog meer ontwikkelen: hij weigert nog de spuit met doping, maar hij accepteert wel hormonenpreparaten (bijv. creatine) als voedselsupplement om zijn spierballen in zijn ene arm nog wat meer op te blazen. Intussen is ook PJ teruggekeerd uit Amsterdam waar ze met de schrijver Arthur Metz verkeerde. Aangezien die zijn handen niet kan thuishouden, verlaat ze hem en keert terug naar Lomark. Nu zijn ze vaak weer met zijn drieën: Joe, Frans en PJ.
Frans is in training voor wedstrijden in Rostock. PJ geeft aan dat ze wel meewil naar die wedstrijden en aangezien Frans haar als zijn muze ziet (hij is nog steeds erg verliefd op haar) stemt hij erin toe. In Rostock gaat hij voor de overwinning en wanneer die hem ten deel valt, willen ze het vieren in die stad. Ze overnachten in een hotel:: PJ krijgt een kamer alleen; Joe en Frans zullen er één delen. Ze drinken nog flink wat alcohol en als Frans ’s nachts weer wakker wordt, is het bed van Joe onbeslapen. Hij begrijpt dat Joe naast of op PJ ligt en is woedend van jaloezie. Het liefst zou hij hen beiden doden. Vanaf die tijd hebben Joe en PJ min of meer verkering. Joe vertelt veel van zijn ervaringen met PJ aan Frans. Alleen de seksdetails houdt hij voor hem verborgen. Frans wil hen beiden het liefst uit zijn systeem verwijderen. Joe is aan een volgend nieuw idee begonnen: hij wil met een shovel aan Parijs-Dakar deelnemen. Daartoe voert hij de machine flink op. Hij bouwt hem in dezelfde loods als waar hij in deel I het vliegtuig heeft gebouwd.
Frans, PJ en Joe nemen weken later deel aan een toernooi voor armworstelaars in Halle. Als Joe naar huis belt, hoort hij dat Engel plotseling is overleden. Ze rijden halsoverkop naar huis waar ze vernemen dat Engel om het leven is gekomen, omdat er een hond die van een flat viel, op zijn hoofd terecht gekomen is. Ze wonen met zijn allen de begrafenis bij: de pastoor houdt zijn standaardpreek. Wanneer Frans na de begrafenis naar Radio I luistert, hoort hij een interview met de schrijver Arthur Metz over diens nieuw verschenen roman “Om een vrouw” Hoewel hij slecht formuleert, vermoedt Frans dat het een autobiografische roman is over PJ. Hij bestelt de roman en hij leest over de ervaringen van de schrijver met ene Tessel (PJ heet van haar achternaam Eilander) In Zuid-Afrika was ze door een opmerking van haar moeder bang voor het dik-zijn geworden en ze was in Nederland radicaal een andere weg ingeslagen. In Lomark zag ze dat ze populair was bij de jongens en ze wilde daarin zoveel mogelijk bevestigd worden. Daarom probeerde ze zo veel mogelijk mannen aan de haak te slaan. Tijdens de relatie die ze met Metz onderhield, had ze wel negen andere mannen gehad. Eigenlijk zou de roman “De hoer van de eeuw”moeten heten, maar daar wilde de uitgever niet aan. PJ leed aan boulimie en was in feite een onmogelijke vrouw om mee samen te wonen. Met de roman heeft Metz wraak genomen op het meisje van zijn dromen. PJ was in feite een monster. Seks was PJ ’s vervanging voor intimiteit. Het lezen van de feiten in de roman is toch wel een desillusie voor Frans en hij twijfelt eraan of hij het boek moet laten lezen aan Joe, maar die weigert dat.
Hij wil haar gewoon meenemen naar Poznan, waar een groot internationaal armworstelaarstoernooi wordt gehouden en de wereldkampioen Islam Mansur aanwezig is. In de vierde ronde moet Frans tegen hem, maar de man is zo sterk dat hij zijn arm doormidden breekt. Nu kan Frans helemaal niets meer, want zijn sterke arm moet in het gips. Hij is dus helemaal aangewezen op Joe en PJ. Ze overnachten in een hotel en bij het vertrek moeten de paspoorten worden opgehaald. PJ kijkt naar de echte naam van Joe Speedboot en ziet dat zijn voornaam Achiel Stephaan is. Nogal begrijpelijk dat Joe zijn naam jaren geleden heeft veranderd: Achiel is zo’n onbenullige Vlaamse naam en daarom meteen de achilleshiel van zo’n originele jongen. Frans voelt veel schaamte omdat hij ook in het paspoort heeft gekeken en het vertrouwen van zijn vriend beschaamd heeft. Onder zijn oude naam is Joe eigenlijk gewoon naakt en heeft PJ macht over hem gekregen. Terug in Lomark gaat Joe weer verder aan de bouw van zijn shovel voor Parijs-Dakar. PJ verzorgt intussen Frans en tekent een afbeelding van Islam Mansur op zijn gips. Ze is nu zo dichtbij dat Frans een erectie van haar krijgt. Ze voelt in zijn kruis en trekt hem zachtjes af. Dan is de grote dag aangebroken dat Joe naar de rally afreist. De vader van Christof sponsort hem: hij heeft immers een asfaltfabriek en ook andere bedrijven uit Lomark sponsoren hem. Op RTL 5 is hij dagelijks via de tv te bewonderen en heel het dorp is trots op hem, want hij worstelt zich werkelijk met zijn shovel naar de laatste etappe. Dan is hij ineens spoorloos en alleen Frans heeft het in de gaten dat hij de laatste etappe naar Sharm- el- Sjeik, dat in de buurt van het dorp van Papa Afrika gelegen is, doelbewust verlaat. De daar achter te laten shovel is een geschenk van Joe Speedboot voor Papa Afrika.
PJ heeft bij afwezigheid van Joe de gelegenheid te baat genomen om de dagboeken van Frans te lezen: ze leest natuurlijk ook dat Frans op haar verliefd is geweest. Ze wordt er zelf ook opgewonden van. Frans brengt de roman van Arthur Metz ter sprake en zij vraagt Frans wie hij gelooft: Metz of haar ? Frans heeft weinig keus en daarna gaan ze voor de eerste keer met elkaar naar bed, wat een geweldige sensatie voor beiden blijkt.

Deel III En toen
We schrijven vele jaren later. Christof heeft PJ een keer gevraagd hem te vergezellen op een studentenfeest en daarna krijgen die twee een relatie. PJ zoekt natuurlijk naar meer vastigheid in haar leven. Ze blijkt zwanger te zijn en het komt tot een groot huwelijksfeest. Joe heeft het dorp uit rancune daarover verlaten en niemand verneemt meer iets van hem. Wanneer ze van haar schoonvader een paard krijgt, komt er plotseling een vliegtuig over zetten met een grote sleep waarop de tekst “ Hoer van de eeuw”. Joe heeft toch blijkbaar het boek gelezen. Bij het zien van de tekst kijkt PJ naar Frans. Want ondanks het feit dat ze met Christof trouwt, gaat ze nog altijd naar bed met Frans. Hij kan immers fantastisch vrijen. Misschien is het kind dat PJ draagt zelfs wel van hem. En zo gaat het leven in Lomark zijn gangetje. DeE981 is intussen aangelegd, met geluidschermen en al en achter die geluidsschermen gaat het leven in Lomark gewoon door.


4. Boekanalyse
A De titel is "Joe Speedboot", omdat Fransje hem als een held ziet. Hij gelooft snel wat hij zegt. Joe doet dingen die een normale jongen van zijn leeftijd niet zo doen (vliegtuig bouwen, meedoen aan een rally). Het is een merkwaardig persoon en Fransje vertelt veel over hem in het boek.

B
"Er wordt gezegd dat de samoerai
een tweevoudige Weg heeft,
van het penseel en het zwaard"
Miyamoto Musashi
In het boek verteld Fransje veel over het boek dat hij leest over de samoerai. Hij heeft er veel bewondering voor en er komt veel van terug.
Het boek bestaat ook uit twee delen: Penseel en Zwaard. In Penseel beschrijft hij alles zoveel mogelijk. En in het deel Zwaard vertelt hij vooral over het armworstelen.
C Het thema is een gehandicapte jongen en ontwikkeling. In het boek volg je Fransje de gehandicapte jongen. Hij beschrijft van alles en je ziet hem veranderen, dus ontwikkelen.
Zijn mening verandert later, bijvoorbeeld over PJ.
D Motieven in het boek zijn verveling en nieuwsgierigheid. Fransje kan niet veel, omdat hij gehandicapt is. Hij schijnt zich alleen niet verschikkelijk te vervelen en hij lijkt ook niet ongelukkig. Dankzij Joe gebeurt er nog wat. Joe is in Lomark komen wonen. In Lomark gebeurt niet veel, dus het kan dat Joe zich verveelt en dingen gaat bedenken en nieuwsgierig is naar dingen.
E

Fransje is verlamt. Hij kan alleen zijn arm nog gebruiken. Hij houd een dagboeken bij, waarmee hij al een hele plank heeft gevuld. Fransje heeft veel bewondering voor Joe.
Joe is een jongen die in Lomark kwam wonen. Hij haalt rare dingen uit, hij maakt bijvoorbeeld bommen. Hij wordt vrienden met Christof, Fransje en Engel. Samen bouwen ze een vliegtuig, waarmee het Joe ook lukt te vliegen. Hij werkt ook aan een shovel, waarmee hij mee gaat doen aan een rally. Maar eigenlijk gaat hij naar Papa Afrika. Dat was de nieuwe vriend van zijn moeder.
Christof werd als eerste de vriend van Joe. Hij leerde hem op een vreemde manier kennen. Toen Joe voor het eerst naar Lomark kwam, reed hij met de auto Christof zijn huis binnen. Waarbij de vader van Joe omkwam. Vanaf dat moment waren ze vrienden. Fransje heeft een hekel aan hem.
Engel is de andere vriend. Over hem kom je niet veel te weten. Hij is opeens in trek bij de meisjes. Later wordt hij kunstenaar, maar overlijd op een rare manier. Hij krijgt namelijk een hond op zijn hoofd.
De moeder van Fransje is erg zorgzaam en vraagt veel, net zoals elke moeder.
De vader van Fransje heeft ervoor gezorgd dat Fransje werk krijgt. Hij moet briketten persen en schijnt het leuk te vinden dat hij iets kan doen. Later komt Fransje erachter dat het allemaal voor niks is, waardoor zijn vader en hij tegen elkaar zwijgen.
F Het speelt zich denk ik wat voor onze tijd af. Er is al sprake van wegenaanleg en internet. Het speelt zich af in een dorpje langs de Rijn, Lomark. Het is niet ver van Duitsland vandaan. Af en toe rijden Joe en Fransje de grens over voor een armworstel wedstrijd. Ze waren ook een keer in Polen en in Frankrijk.
De ruimte waar het zich afspeelt is meestal buiten of in de schuur waar Fransje in woont.
G De tijd die verstrijkt zijn waarschijnlijk ongeveer 4 jaar.
H Het is een ik-perspectief. Alle gebeurtenissen worden gezien uit en beschreven door Fransje.

5. Persoonlijke beoordeling
A Er zaten heel veel stukken in die ik echt heel grappig vond. Ik lag echt vaak in een deuk. Vooral bladzijde 239. Daar scheld Fransje zijn tegenstander uit in zijn hoofd. Zoals onderaan de bladzijde "Fuck jou, Kartoffelsalat."

B Sommige stukken waar Fransje dingen ging beschrijven waren een beetje saai. Daar las een dan een beetje overheen. Zoals de technische dingen waarover hij het soms had.


C Ik kan geen boek of film bedenken waarmee ik dit boek kan vergelijken.

D Het thema spreekt me aan. Ik heb er niet heel vaak over nagedacht verlamt te zijn, maar het lijkt me verschrikkelijk. Ik vind het heel leuk dat er in dit boek heel humoristisch mee omgegaan wordt. Fransje lijkt daardoor ook niet zielig, eerder een sarcastische, grappige jongen.

E Het taalgebruik was niet heel moeilijk. Soms las ik wel van die woorden die ik echt niet kende, maar door de context begreep ik het wel.

F Ik vind het een leuk en grappig boek, omdat dingen op een grappige manier worden beschreven. De hoofdpersoon, Fransje, heeft leuke sarcastische humor.

G Ik zou het boek dus zeker aanraden!


6. Verwerkingsopdracht
Bladzijde 239
Perspectief vanuit de kleine man die naar Fransje schreeuwde ("kleine man schreeuwde naar me")

Hmmm...Ik had trek in nog meer bier. Het duurt toch nog wel even voordat die lamme er eindelijk zit.
Ik hou hem al heel de avond in de gate en misschien is het wel een grappig ventje. Er was ook een meisje bij hem.
Ze is best knap. Ik vroeg me af of ze op oudere mannen valt.
De jongen bracht de lamme naar zijn plek. Horst ging ook zitten.
Hij maakt geen schijn van kans. Horst plet hem zo. Ik ken hem al zo lang en niemand heeft hem ooit verslagen.
Wat denkt zo' n ventje wel? Ons een beetje in verlegenheid brengen tegen ons te gaan armworstelen?
"Ga lekker weg joh! Lamme! Je maakt geen schijn van kans!" schreeuwde ik terwijl ik in het rond spuugde.

Ik was behoorlijk pissig nadat Nadia me gedumpt had. Ze had altijd vrijwilligerswerk gedaan voor gehandicapten.
Ik hield daar niet van. De zwakke helpen. De zwakke vallen vanzelf wel af. En waarom komt er dan toch zo' n jongen die
mee wil doen met de strijd?
De wedstrijd begon en Horst zag je meteen al winnen. Hij drukte de jongen voorbij de vijfenveertig-graden-grens.
Ik zag het meisje die bij hem hoorde bezorgd kijken. Rustig maar meisje. Dat joch is veel te zwak voor jou.
De andere jongen die naast het meisje stond riep "Tut-tut!"
Is hij ook gehandicapt ofzo? Of is iedereen ineens een jongetje geworden?
Moeten dat mannen worden?
De lamme hield lang vol. Ik was verrast want hij versloeg Horst de tweede ronde.
De derde ronde begon. En het joch begon rare geluiden te maken. Opeens schreeuwde hij heel hard.
En Horst was neer.
Ik stond te kijken. Alleen te kijken.

Het effect van een ander perspectief is natuurlijk dat je iemand anders zijn gedachtes ziet, en weer niet de gedachtes van de andere personen.
Je leest de mening van alleen die persoon en hoort dus maar een kant van het verhaal. Daardoor kan je ook een verdraaid beeld krijgen van personages in het verhaal. Het is wel grappig het uit een ander perspectief te schrijven. Op deze manier bijvoorbeeld, krijg je meer medelijden met Fransje en vind je hem zielig. Hij wordt namelijk afgekraakt door een vent die teveel bier drinkt. Maar wat je niet weet, is dat Fransje een sterk persoon is die helemaal niet zo zielig is.