A. Boekbeschrijving
1. Schrijver: Tommy Wieringa
Titel: Joe Speedboot
Uitgeverij: De bezige Bij, Amsterdam
Eerste druk: 2005
2. Er wordt gezegd dat de samoerai een tweevoudige Weg heeft, van het penseel en het zwaard.
B. Opbouw van het boek
Het boek bestaat uit 3 delen, ‚Penseel’, ‚Zwaard’ en ‚En toen’.
C. Tijd
1. Chronologisch tijdverloop
2. Het verhaal speelt zich voornamelijk af tijdens de puberteit van Fransje Hermans, vanaf zijn veertiende levensjaar tot een jaar of tien later. Het laatste deel speelt zich een aantal jaren later af.
3. Er zijn haast geen flashbacks. Je zou het moment waarop de schrijver het ongeluk van Fransje Hermans beschrijft als flashback kunnen zien, en behalve dat is het hele vertelde verhaal natuurlijk in Fransje’s verleden, jeugd.
D. Perspectief
Het verhaal wordt verteld uit een ik-perspectief, de 14-jarige Fransje Hermans, die na een ongeluk in een rolstoel beland en het leven als een gehandicapte beschrijft.
E. Personages
Fransje Hermans: Fransje is een introverte, bescheiden jongen die na een ernstig ongeluk en een coma van 220 dagen zich in een rolstoel voortbeweegt. Behalve zijn krachtige rechterarm waar later zijn leven door verandert stelt zijn lichaam niet veel meer voor. Hij is heel intelligent, maar heeft niet langer de vaardigheden waar alle andere mensen in zijn omgeving over beschikken en hij voelt zich onzichtbaar. Hijzelf houdt alles in de gaten, alle mensen, alle gebeurtenissen ziet hij en neemt hij in zich op, maar zelf wordt hij niet gezien, zo voelt het tenminste. Het liefst verstopt hij zichzelf, aangezien de meeste mensen hem gelijk als iemand aanzien die niet goed bij zijn hoofd is – omdat hij in een rolstoel zit. Sinds zijn broer Dirk het hem had leren kennen, hield Fransje van alcohol, of beter gezegd de verlossing daarvan. Hij kreeg er kracht van, maar merkte wel hoeveel van de agressie van zijn voorvaderen nog in hem zit.
Als Joe Speedboot in zijn leven verschijnt verandert alles. Fransje heeft de grootste bewondering voor hem en voelt zich voor het eerst gezien,“door de enige persoon in de hele wereld door wie ik gezien wilde worden“. Joe is – hoogstwaarschijnlijk - de reden voor Fransje om terug te komen naar de echte wereld, en wakker te worden uit zijn „heldendroom“.
Fransje wordt verliefd op PJ, een Zuid-Afrikaans meisje dat bij hem in de klas komt. Maar deze verliefdheid zorgt ervoor dat zijn gebreken alleen nog maar erger lijken, omdat hij ermee wordt geconfronteerd dat zijn handicap zijn bestaan nog kleiner doet lijken, tegenover haar.
Joe Speedboot: Joe Speedboot is een bijzondere, buitengewone jongen. Fransje beschrijft hem als stoïcijns, hij heeft een stabiele, onverstoorbare persoonlijkheid en laat zich door niemand iets aandoen. De halve wees komt als dertienjarige met zijn moeder en zusje Lomark binnen en sindsdien is Lomark niet meer hetzelfde. Joe was iemand waar mensen óf naar opkeken, óf niet eens probeerden te begrijpen. Hij was een jongen die tot alles in staat leek en handig gebruik maakte van zijn indrukwekkende technische en strategische vaardigheden, en al zijn ideeën werden zonder schijnbare moeite uitgevoerd. Hij leek nergens bang voor te zijn. Fransje noemt hem de „Mogelijkheden-Man“, voor alles vond hij oplossingen en hij leek mensen en situaties goed te doorzien. Joe Speedboot verbergt zich onder zijn zelfgekozen naam, tot het moment waarop PJ en Fransje zijn echte naam – Achiel Stephaan – ontdekken, is het Joe’s persoonlijke geheim, een soort van schild die hem meer waarde gaf.
Niemand bewonderde Joe zo erg als Fransje, hij was zijn held. Hij was tot alles in staat waar Fransje van droomde tot in staat te zijn. Maar toen Joe wat met PJ kreeg kon Fransje hem haten omdat hij nu bezat wat Fransje zo dierbaar was, ookal was het maar een droom. Sindsdien was Joe aan de ene kant een geliefde vriend maar aan de andere kant een tegenstander van Fransje geworden.
PJ: Picolien Jane, dochter van de nieuwe tandarts van Lomark, komt in de derde klas bij Fransje, Joe, Christof en Engel in de klas. Fransje en Christof worden allebei op slag verliefd op haar - ze heeft blond krullend haar, een bleke huid, knalblauwe ogen in haar brede gezicht. Ze is razend populair bij de jongens en ook de meisjes willen met haar te maken hebben, maar ze is ook heel slim. Later in het boek kom je te weten dat PJ lijdt aan boulimia en ze scheen vroeger dik te zijn geweest. Hier houdt ze een trauma aan over en een heel lage zelfverzekerdheid. Ze imiteert slechts nog van anderen, maar, zoals haar vriend Arthur Metz in zijn roman beschrijft: ‚één levensgebied was ontoegankelijk voor haar omdat ze het niet kende en begreep: intimiteit. Die kon ze niet imiteren’. Vandaar dat ze seksualiteit als vervanging gebruikte, en zo eindigde ze met de reputatie/bijnaam “Hoer van de eeuw”.
F. Ruimte
Vrijwel het hele boek speelt zich af in het dorpje Lomark, dat niet echt bestaat maar dicht bij de grens van Duitsland lijkt te liggen.
Verder worden de volgende plekken genoemd:
Enschede – woonplaats van Engel
Amsterdam – woonplaats van PJ
Rostock, Luik, Poznan – locaties van armworsteltoernooien van Frans.
G. Thematiek
In Joe Speedboot gaat het vooral om de ontdekkingen van vriendschappen en identiteit.
Aan het begin van het boek, waar Fransje nog tot weinig dingen in staat is, heeft hij bijvoorbeeld ook hulp nodig bij het toilet, waar Engel Eleveld hem bij helpt. Blz. 31: „Engel is het soort jongen dat je jarenlang niet opvalt, bijna alsof hij onzichtbaar is, tot je hem opeens ziet en een radeloos gevoel van vriendschap voor hem opvat.“ Vanaf dat moment behoort Engel tot de vriendengroep die daarvoor uit Joe, Christof en Frans bestond. Joe en Christof waren al vanaf het begin beste vrienden, sinds het moment dat Joe bij Christof in de woonkamer belandde. De vriendschap tussen Frans en Joe groeide vooral in de periode dat Joe als enige in Lomark is en op de fabriek werkt. Hij spoort ‚Frans de Arm’ aan tot armworstelen en ze leren elkaar in deze trainperiode nog beter kennen. Volgens Fransje kende niemand, op zijn moeder na, hem zo goed als Joe. Na de dood van Engel vormt zich weer het oude groepje van Christof, Joe en Fransje, ookal heeft Fransje Christof nooit zo gemogen.
Het thema identiteit speelt een grote rol in het boek.
Om te beginnen Fransje, wiens leven zich vanaf zijn veertiende levensjaar in een rolstoel afspeelt. Omdat Fransje op zichzelf al een erg introverte, teruggetrokken persoonlijkheid heeft, maakt het zijn handicap hem niet makkelijker de wereld tegemoet te gaan. Joe Speedboot helpt Fransje uit zijn schelp te kruipen om langzaam zijn stand in de wereld te herkennen, door hem zijn enige wapen te laten gebruiken – zijn rechterarm. Fransje bereikt een stadium waar hij eindelijk gezien wordt en hij uiteindelijk leert wie hij is en wat hij wil.
Joe Speedboot ontwikkelt zich ook over de jaren. Als buitenstaander van het dorp Lomark heeft hij als nieuweling toch veel indruk gemaakt op iedereen. Hoe overwinnend en onverstoorbaar hij in het begin ook is, hoeveel hij experimenteert en van zijn vaardigheden gebruik maakt, mede ook door naar de kunstacademie te gaan, uiteindelijk eindigt hij toch op de asfaltfabriek met een shovel, en hecht zich liever aan het dorpsleven in Lomark. Hij verschuilt zich onder de naam Joe Speedboot, en niemand weet echt waarom. Hij heeft geprobeerd aan zijn echte naam te ontkomen, door zijn eigen naam te veranderen, op het punt waar zijn leven veranderde. Een naam om hem een andere waarde te geven.
Ook bij PJ heeft identiteit grote betekenis. Na haar ongelukkige periode als dik meisje in Zuid-Afrika besloot ze haar leven te veranderen door op een ongezonde manier veel gewicht te verliezen. Toen ze als knappe, aantrekkelijke meid gelukkiger was, is de boulimia echter niet verdwenen en haar zelfbeeld is altijd heel laag gebleven. Als dochter, student en vriendin vervulde ze haar taken ronduit goed, maar haar vriend en schrijver Arthur Metz ontdekt dat haar enige gebrek intimiteit was. Dus door haar lage zelfvertrouwen heeft ze nooit meer 100% zichzelf kunnen zijn. In de loop van het boek leert ze zichzelf vinden.
H. Genre
Psychologisch roman, ontwikkelingsroman.
I. Tekstbeleving
Ik ben heel positief over dit boek, Tommy Wieringa laat zien wat hij kan in dit boek. Al vanaf het begin schrijft hij in een soort poëtische stijl, die me aanspreekt. Hij gebruikt veel metaforen, sommige echt grappig en anderen bijzonder creatief. Ook al gaat er waarschijnlijk veel fantasie schuil achter dit boek/verhaal, het wordt allemaal heel realistisch beschreven. Als lezer wordt je meegenomen in de gedachten en gevoelens van Fransje, en er wordt zelfs een soort medelijden opgewekt bij het lezen. Ik vind bijna op elke pagina wel een stukje originaliteit en creativiteit die Wieringa in het verhaal heeft verwerkt, en dat is wat het een uniek boek maakt. Het verhaal, de personages en de stijl zijn origineel en anders dan andere boeken en je leest er makkelijk doorheen. Het contrast tussen – vooral – Fransje en Joe wordt ontzettend goed beschreven, en de motieven en thema’s zijn tegelijkertijd interessant, gecompliceerd maar toch duidelijk. Alle personages en situaties zijn uitgebreid beschreven, wat soms een beetje langdradig werd, maar over het algemeen was het heel goed verspreid.
1. Schrijver: Tommy Wieringa
Titel: Joe Speedboot
Uitgeverij: De bezige Bij, Amsterdam
Eerste druk: 2005
2. Er wordt gezegd dat de samoerai een tweevoudige Weg heeft, van het penseel en het zwaard.
B. Opbouw van het boek
Het boek bestaat uit 3 delen, ‚Penseel’, ‚Zwaard’ en ‚En toen’.
C. Tijd
1. Chronologisch tijdverloop
2. Het verhaal speelt zich voornamelijk af tijdens de puberteit van Fransje Hermans, vanaf zijn veertiende levensjaar tot een jaar of tien later. Het laatste deel speelt zich een aantal jaren later af.
3. Er zijn haast geen flashbacks. Je zou het moment waarop de schrijver het ongeluk van Fransje Hermans beschrijft als flashback kunnen zien, en behalve dat is het hele vertelde verhaal natuurlijk in Fransje’s verleden, jeugd.
Het verhaal wordt verteld uit een ik-perspectief, de 14-jarige Fransje Hermans, die na een ongeluk in een rolstoel beland en het leven als een gehandicapte beschrijft.
E. Personages
Fransje Hermans: Fransje is een introverte, bescheiden jongen die na een ernstig ongeluk en een coma van 220 dagen zich in een rolstoel voortbeweegt. Behalve zijn krachtige rechterarm waar later zijn leven door verandert stelt zijn lichaam niet veel meer voor. Hij is heel intelligent, maar heeft niet langer de vaardigheden waar alle andere mensen in zijn omgeving over beschikken en hij voelt zich onzichtbaar. Hijzelf houdt alles in de gaten, alle mensen, alle gebeurtenissen ziet hij en neemt hij in zich op, maar zelf wordt hij niet gezien, zo voelt het tenminste. Het liefst verstopt hij zichzelf, aangezien de meeste mensen hem gelijk als iemand aanzien die niet goed bij zijn hoofd is – omdat hij in een rolstoel zit. Sinds zijn broer Dirk het hem had leren kennen, hield Fransje van alcohol, of beter gezegd de verlossing daarvan. Hij kreeg er kracht van, maar merkte wel hoeveel van de agressie van zijn voorvaderen nog in hem zit.
Als Joe Speedboot in zijn leven verschijnt verandert alles. Fransje heeft de grootste bewondering voor hem en voelt zich voor het eerst gezien,“door de enige persoon in de hele wereld door wie ik gezien wilde worden“. Joe is – hoogstwaarschijnlijk - de reden voor Fransje om terug te komen naar de echte wereld, en wakker te worden uit zijn „heldendroom“.
Fransje wordt verliefd op PJ, een Zuid-Afrikaans meisje dat bij hem in de klas komt. Maar deze verliefdheid zorgt ervoor dat zijn gebreken alleen nog maar erger lijken, omdat hij ermee wordt geconfronteerd dat zijn handicap zijn bestaan nog kleiner doet lijken, tegenover haar.
Joe Speedboot: Joe Speedboot is een bijzondere, buitengewone jongen. Fransje beschrijft hem als stoïcijns, hij heeft een stabiele, onverstoorbare persoonlijkheid en laat zich door niemand iets aandoen. De halve wees komt als dertienjarige met zijn moeder en zusje Lomark binnen en sindsdien is Lomark niet meer hetzelfde. Joe was iemand waar mensen óf naar opkeken, óf niet eens probeerden te begrijpen. Hij was een jongen die tot alles in staat leek en handig gebruik maakte van zijn indrukwekkende technische en strategische vaardigheden, en al zijn ideeën werden zonder schijnbare moeite uitgevoerd. Hij leek nergens bang voor te zijn. Fransje noemt hem de „Mogelijkheden-Man“, voor alles vond hij oplossingen en hij leek mensen en situaties goed te doorzien. Joe Speedboot verbergt zich onder zijn zelfgekozen naam, tot het moment waarop PJ en Fransje zijn echte naam – Achiel Stephaan – ontdekken, is het Joe’s persoonlijke geheim, een soort van schild die hem meer waarde gaf.
Niemand bewonderde Joe zo erg als Fransje, hij was zijn held. Hij was tot alles in staat waar Fransje van droomde tot in staat te zijn. Maar toen Joe wat met PJ kreeg kon Fransje hem haten omdat hij nu bezat wat Fransje zo dierbaar was, ookal was het maar een droom. Sindsdien was Joe aan de ene kant een geliefde vriend maar aan de andere kant een tegenstander van Fransje geworden.
F. Ruimte
Vrijwel het hele boek speelt zich af in het dorpje Lomark, dat niet echt bestaat maar dicht bij de grens van Duitsland lijkt te liggen.
Verder worden de volgende plekken genoemd:
Enschede – woonplaats van Engel
Amsterdam – woonplaats van PJ
Rostock, Luik, Poznan – locaties van armworsteltoernooien van Frans.
G. Thematiek
In Joe Speedboot gaat het vooral om de ontdekkingen van vriendschappen en identiteit.
Aan het begin van het boek, waar Fransje nog tot weinig dingen in staat is, heeft hij bijvoorbeeld ook hulp nodig bij het toilet, waar Engel Eleveld hem bij helpt. Blz. 31: „Engel is het soort jongen dat je jarenlang niet opvalt, bijna alsof hij onzichtbaar is, tot je hem opeens ziet en een radeloos gevoel van vriendschap voor hem opvat.“ Vanaf dat moment behoort Engel tot de vriendengroep die daarvoor uit Joe, Christof en Frans bestond. Joe en Christof waren al vanaf het begin beste vrienden, sinds het moment dat Joe bij Christof in de woonkamer belandde. De vriendschap tussen Frans en Joe groeide vooral in de periode dat Joe als enige in Lomark is en op de fabriek werkt. Hij spoort ‚Frans de Arm’ aan tot armworstelen en ze leren elkaar in deze trainperiode nog beter kennen. Volgens Fransje kende niemand, op zijn moeder na, hem zo goed als Joe. Na de dood van Engel vormt zich weer het oude groepje van Christof, Joe en Fransje, ookal heeft Fransje Christof nooit zo gemogen.
Het thema identiteit speelt een grote rol in het boek.
Joe Speedboot ontwikkelt zich ook over de jaren. Als buitenstaander van het dorp Lomark heeft hij als nieuweling toch veel indruk gemaakt op iedereen. Hoe overwinnend en onverstoorbaar hij in het begin ook is, hoeveel hij experimenteert en van zijn vaardigheden gebruik maakt, mede ook door naar de kunstacademie te gaan, uiteindelijk eindigt hij toch op de asfaltfabriek met een shovel, en hecht zich liever aan het dorpsleven in Lomark. Hij verschuilt zich onder de naam Joe Speedboot, en niemand weet echt waarom. Hij heeft geprobeerd aan zijn echte naam te ontkomen, door zijn eigen naam te veranderen, op het punt waar zijn leven veranderde. Een naam om hem een andere waarde te geven.
Ook bij PJ heeft identiteit grote betekenis. Na haar ongelukkige periode als dik meisje in Zuid-Afrika besloot ze haar leven te veranderen door op een ongezonde manier veel gewicht te verliezen. Toen ze als knappe, aantrekkelijke meid gelukkiger was, is de boulimia echter niet verdwenen en haar zelfbeeld is altijd heel laag gebleven. Als dochter, student en vriendin vervulde ze haar taken ronduit goed, maar haar vriend en schrijver Arthur Metz ontdekt dat haar enige gebrek intimiteit was. Dus door haar lage zelfvertrouwen heeft ze nooit meer 100% zichzelf kunnen zijn. In de loop van het boek leert ze zichzelf vinden.
H. Genre
Psychologisch roman, ontwikkelingsroman.
I. Tekstbeleving
Ik ben heel positief over dit boek, Tommy Wieringa laat zien wat hij kan in dit boek. Al vanaf het begin schrijft hij in een soort poëtische stijl, die me aanspreekt. Hij gebruikt veel metaforen, sommige echt grappig en anderen bijzonder creatief. Ook al gaat er waarschijnlijk veel fantasie schuil achter dit boek/verhaal, het wordt allemaal heel realistisch beschreven. Als lezer wordt je meegenomen in de gedachten en gevoelens van Fransje, en er wordt zelfs een soort medelijden opgewekt bij het lezen. Ik vind bijna op elke pagina wel een stukje originaliteit en creativiteit die Wieringa in het verhaal heeft verwerkt, en dat is wat het een uniek boek maakt. Het verhaal, de personages en de stijl zijn origineel en anders dan andere boeken en je leest er makkelijk doorheen. Het contrast tussen – vooral – Fransje en Joe wordt ontzettend goed beschreven, en de motieven en thema’s zijn tegelijkertijd interessant, gecompliceerd maar toch duidelijk. Alle personages en situaties zijn uitgebreid beschreven, wat soms een beetje langdradig werd, maar over het algemeen was het heel goed verspreid.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden