Rosiri door Iris Koppe

Gebruikte editie Eerste druk: augustus 2007
Gebruikte druk: 1e
Aantal bladzijden: 140
Uitgever De Bezige Bij te Amsterdam Gegevens voorkant Op de voorkant ligt een meisje afgebeeld op een bureautafel. Ze heeft een rood geblokt jurkje aan en een mok die ze boven haar buik vasthoudt. Het zal Rosiri moeten voorstellen. Genre Rosiri is een kleine, psychologische roman. Maar gezien de leeftijd van Rosiri zou je ook kunnen spreken van een ontwikkelingsroman. Een meisje heeft moeite de scheiding van haar ouders te verwerken. Gezien het feit dat Rosiri de generatie van de babyboomers op de korrel neemt zou je de roman ook een zedenschets kunnen noemen. De flaptekst Rosiri is achttien en kind van gescheiden ouders. Ze voelt zich zo verantwoordelijk voor het geluk van haar vader en moeder, dat ze vergeet zelf te leven. De ene helft van de week woont ze bij haar vader, de andere bij haar moeder. Die bewaken het tijdschema van hun moderne stadskinderen nauwlettend. Als haar vader uiteindelijk hertrouwt met de Surinaamse Naomi leidt dat bij haar moeder tot hysterie. Rosiri vindt intussen afleiding bij een hiphopper uit Heerlen en bij de vader van twee oppaskinderen. Lukt het haar uiteindelijk aan de greep van haar ouders te ontsnappen? Humoristische roman voor scholieren. Rosiri is een tragikomische roman over het leven van een tiener van gescheiden ouders. Haar leven met ouders die vreemde keuzes maken, wordt door Iris Koppe op humoristische wijze beschreven. Voor vele scholieren zullen de avonturen van Rosiri herkenbaar zijn. De Tweede Fase in het voortgezet onderwijs wordt van een vlijmscherp commentaar voorzien en tot op het bot afgebroken (zeer grappig is de wijze waarop Rosiri haar profielwerkstuk bij elkaar sprokkelt.) Daarnaast is ze het slachtoffer van ouders uit de babyboomgeneratie die zo nodig op de voorgrond moeten staan. Ze doen dingen waarvoor je als scholiere je schaamt voor je klasgenoten. Papa Hidde loopt met t-shirts met banale opschriften, bezoekt popconcerten en waagt het zelfs haar na het examen in Salou op te zoeken. Je moet er als achttienjarige niet aan denken. Wanneer je dan merkt dat je moeder op haar 50e nog zwanger is geraakt van een vreemde wiskundeleraar, je vader zich stort in de armen van een Surinaamse die je haat, je ontmaagd wordt op een manier die je alleen je vijandin zou gunnen, dan kun je je voorstellen dat er menig glimlachje verschijnt op je gezicht bij het lezen van deze roman. Iris Koppen is een veelbelovend talent. Haar debuutroman valt als zedenschets te vergelijken met “Tjeempie in luiletterland” van Remko Kampurt , de “Harm & Miepke kurkstory”van dezelfde schrijver of “Echt sexy”van Renate Dorrestein. Jammer dat het boekje maar 140 bladzijden kort is: eigenlijk 50 columns. Dat bepaalt ook de waarde voor de literatuurlijst. Binnen een uurtje heb je het boekje doorgelezen en dat bepaalt mede de score van 1 punt op onze literatuurlijst. Maar voor lol in lezen verdient het een dikke 8 (en dan één van voordat de Tweede Fase begon) We zullen meer van Iris Koppe horen.
Motto en opdracht Er is geen motto. Wel een opdracht “Voor mijn zusje.” Structuur en verhaalopbouw Het is een vrijwel chronologisch verteld verhaal in 5O korte hoofdstukken. De hoofdstukken worden niet genummerd en niet getiteld. Slechts een typografisch teken geeft aan dat er een nieuw hoofdstuk is. Vaak betekent dat een verspringing van plaats of een sprongetje in de tijd. Oorspronkelijk is Rosiri als feuilleton verschenen in het NRC van oktober 2005 tot 2006. Dat geeft meteen aan waarom de hoofdstukken relatief kort zijn. Perspectief Rosiri is de personale vertelster van de roman. Ze is een 18-jarige vwo-scholiere die in haar eindexamenjaar zit. Ze beschrijft haar gevoelens ten opzichte van haar beide ouders die van elkaar gescheiden zijn en in de roman er beiden een andere relatie op na houden. Dat is niet naar de zin van Rosiri. Z voelt zich enigszins aan de kant geschoven door haar ouders en stort zich dan ook graag in de armen van anderen. (Ton, Clint) Je leert als personale verteller uitsluitend haar gedachten en gevoelens kennen. Zelfs als ze een tijdje in coma ligt, beschrijft ze wat ze hoort en ziet. Titelverklaring De titel behoeft geen nadere verklaring. Tijd en decor Het is een zeer actuele roman. Er wordt steeds gesproken over actuele gebeurtenissen. Zo wordt er een optocht gehouden ter nagedachtenis van de moord op Theo van Gogh; er wordt gesproken over de elf doden die bij de Schipholbrand om het leven zijn gekomen. Die vond plaats op 27 oktober 2005. Dat zou inhouden dat de tijd van de roman van het najaar 2005 tot na het eindexamen (juli 2006) speelt. Het decor waartegen de roman speelt, is Amsterdam. Samenvatting van de inhoud Rosiri (let op: de naam Iris zit erin verborgen) is een 18-jarige vwo-scholiere. Ze is het kind van gescheiden ouders. Haar vader Hidde is iemand die graag rondloopt met t-shirts waarop banale (meestal Engelstalige) teksten te lezen zijn. Teksten waarvoor Rosiri zich wel schaamt voor haar vriendinnen. Haar vader Hidde heeft in het begin van het verhaal een nieuwe vriendin Naomi: ze is van Surinaamse afkomst en hij laat zich helemaal door die tante inpalmen. Zeer tot verdriet van Rosiri. Ze woont afwisselend bij haar moeder Caro en bij haar vader Hidde. Moeder Caro vindt het niet zo leuk dat Naomi een nieuwe vriendin heeft. Hidde wil zelfs met Naomi gaan trouwen: dat idee probeert Rosiri hem uit het hoofd te praten, maar haar vader lijkt vastbesloten met Naomi . Niet zo leuk voor Rosiri en haar broertje, want dat houdt in dat het autistische zoontje van Naomi ook bij hen komt wonen. Rosiri doet er veel aan om haar mentaal vader te begeleiden: ze lijkt wel zijn psychotherapeute. Ze worstelt bovendien met een aantal andere zaken. Zo is ze op haar achttiende jaar nog steeds niet ontmaagd en ze vindt dat het nu daarvoor wel tijd wordt. Maar gelukkig is daar Ton, een veertiger op wiens kinderen ze regelmatig moet oppassen. Dan kan het natuurlijk niet uitblijven: het verzoek om het een keertje met hem te doen. De manier waarop ze de eerste keer seks heeft, is eigenlijk tragisch en komisch tegelijk. Staande op een kartonnen doos wordt ze op straat door Ton ontmaagd en erg veel plezier beleeft Rosiri er niet aan. Toch laat ze zich nog een aantal keertjes door Ton “verwennen.” Ze neemt zelfs de volgende keer een comfly plate mee, opdat Ton niet zo veel pijn aan zijn knieën heeft. Ook wil Ton geen condooms gebruiken, waardoor Rosiri zich tot haar huisarts moet wenden voor de morning after pil. Bovendien loopt ze door deze manier van seks bedrijven blaasontsteking op. Dat kan natuurlijk nooit wat worden met deze Ton, die een stiekeme minnaar is die eigenlijk misbruik maakt van jonge meisjes. Want later blijkt dat ook andere vriendinnetjes van de diensten van Ton gebruik maken. . Hidde gaat trouwen met Naomi en Rosiri durft nauwelijks de trouwkaart aan haar moeder Caro te sturen. Op de bruiloft ontmoet ze echter Clint, een Limburgse jongen met wie ze dolgraag naar het zuiden wil afreizen: ze is bereid haar schoolopleiding vaarwel te zeggen. Vernietigend is trouwens haar commentaar op de Tweede Fase: ze wil veel liever les van ouderwetse leraren die haar kennis bijbrengen. Ook vermakelijk is de manier waarop ze haar profielwerkstuk bij elkaar googlet. Een uur voor de deadline verstrijkt, krijgt ze het uitgeprint. Ze krijgt er nog een goed cijfer voor ook. In dit soort aspecten is ze best maatschappijkritisch. Ook humoristisch beschreven is de manier waraop ze haar rijbewijs verkrijgt. Eigenlijk vindt de examinator dat ze gezakt is, maar er valt wel wat aan te doen en omdat ze hem in de auto oraal bevredigt krijgt ze toch het fel begeerde papiertje. Wanneer andere meisjes het voor een breezertje doen, dan is dit toch zeker de moeite waard. Onderweg naar Heerlen met Clint in de auto krijgt ze een ongeluk, waarna ze enkele weken in coma ligt. Ook daar wordt weer de grappige kant van verteld, want ze beschrijft gedetailleerd wat ze allemaal hoort van de mensen die om haar bed staan. Clint wil nadat ze uit het ziekenhuis is gekomen, niet meer zo veel van haar weten. Intussen is haar niveau op school ook gezakt en ze moet bijles krijgen van een bijzondere wiskundeleraar Rijpwijt. Ze moet ook op zoek naar een kamer, want bij Hidde en Naomi kan ze niet blijven wonen. Ze heeft inmiddels gelijk gekregen, want het huwelijk tussen Hidde en de Surinaamse stelt weinig voor. Na een half jaar wil hij ook weer gaan scheiden van de Surinaamse: ze wonen beiden in een aparte verdieping van het huis. . Haar vader trekt steeds meer belachelijke t-shirts aan met zogenaamd leuke teksten. Hij gaat naar popconcerten van Bob Dylan, zingt de Nederlandstalige tekst van diens liedjes mee: kortom, is een babyboomer met rare trekjes. Rosiri schaamt zich voor haar. Rosiri gaat tenslotte op kamers bij een kunstschilder, maar ook dat is een vreemde, enge man. Hij schildert naaktmodellen en ook Rosiri biedt hij aan te schilderen, in ruil voor de maandhuur. Op een soort house warming party gaat Clint op wie ze nog steeds verliefd is met één van haar vriendinnen naar boven. Ze gaat zoeken naar hem en ziet dat ook haar moeder Caro iets aan het doen is met de wiskunde(bijles)leraar Rijpwijt. De volgende klap voor haar is dat haar moeder bekent zwanger te zijn van de man. Clint blijkt later een aanklacht te hebben ingediend wegens mishandeling. Op zolder heeft iemand hem een blauw oog bezorgd. Rosiri is één van de verdachten, maar ze heeft het uiteindelijk niet gedaan. Ze zakt voor het eindexamen: ze heeft een herexamen voor wiskunde, waardoor de nieuwe vriend van Caro zich weer kan onderscheiden. Ze gaat ook met een stel vriendinnen na het eindexamen naar Salou. Ze doet mee aan het gedrag van de meeste scholieren en moet tot haar schrik constateren dat ook haar vader ineens in de badplaats opduikt. Hij komt o.a. vertellen dat Ton is opgepakt wegens mishandeling van Clint. Ton is namelijk heel jaloers op Clint, omdat die een relatie had met Rosiri. Daarna hoort ze dat ze toch geslaagd is voor het herexamen en ze viert dat tegelijk met het scheidingsfeestje van Hidde. Hij staat weer in een van zijn nieuwe t-shirts met opdruk te barbecuen. Ton heeft haar intussen toch wel laten stikken en ze neemt wraak door een positieve zwangerschapstest naar hem en zijn vrouw te sturen. Ton deed het namelijk met enkele van haar vriendinnen en waarschijnlijk ook wel zonder condoom. Ton raakt helemaal van slag wanneer zijn vrouw Sarah ook vreemd blijkt te gaan. Hij wordt door haar op straat geknikkerd. Rosiri heeft het best wel moeilijk, ze komt tot de ontdekking dat haar huisbaas inderdaad heel vreemde doet: hij heeft een opnamemicrofoon in haar toilet geplaatst omdat hij het geluid van plassende meisjes wil bestuderen. Als Ton met zijn spullen bij haar wil intrekken, laat ze hem aan de deur staan. Toen ze ondervraagd was op het politiebureau had ze een leuke rechercheur in opleiding gezien. Ze gaat naar deze Hans en vraagt of ze bij hem mag komen wonen. Ze wil gelukkig met Hans worden en dat lijkt aardig te lukken. De meeste babyboomers was dat overigens niet gelukt. Ze vindt het een
generatie van arrogante onrealistische wereldverbeteraars, die met het motto “alles moet kunnen” zichzelf van het ene mislukte huwelijk in het andere hadden laten rollen .(blz. 140) ” Het zou Rosiri wel lukken om voor altijd met Hans samen te blijven. Thematiek Iris Koppe schildert in humoristische columnstijl de problematiek van haar generatie van gescheiden kinderen. Niet dat dit altijd negatief is, verklaart ze in interviews, er zitten ook wel voordelen aan: vaker op vakantie, twee keer je verjaardag vieren etc. In het boekje overheersen toch wel de nadelen als je ouders gaan scheiden en ze beiden vertwijfeld op zoek gaan naar nieuwe relaties: moeder die overigens een computerallochtoon is , doet dat vooral via internetdating, maar belandt uiteindelijk in de armen van een vreemde wiskundeleraar Rijpwijt. Tot overmaat van ramp (voor Rosiri natuurlijk) is het feit dat ze op 50-jarige leeftijd zwanger wordt. Zoiets wil je als puber niet weten: je wilt niet eens weten dat je vader of moeder nog seks heeft. Hetzelfde schaamtegevoel overkomt haar als ze met haar vader een popconcert bijwoont, zijn teksten op zijn t-shirts leest en zelfs naar Salou komt om haar te zoeken wanneer ze de na-examen-vakantie met klasgenoten viert. Rosiri moet ook dingen doen die haar van buiten af worden opgelegd: met 18 jaar moet je toch wel ontmaagd zijn en dat lukt haar met hulp van Ton, hoewel ze niet buitengewoon plezier aan zijn vrijages beleeft. Haar vader is tegelijkertijd op jacht en valt blind in de armen van een Surinaamse. Dat houdt in dat Rosiri er een autistisch halfbroertje bij krijgt. Ze waarschuwt haar vader dat dit niet goed kan gaan (het motief van de omgekeerde wereld) en ze krijgt gelijk. Tenslotte lijkt ze wel het geluk binnen te halen van echte liefde met politieman Hans. Ze geeft al op de arrogante generatie van de babyboomers, maar zal Rosiri over een jaar of twintig niet dezelfde fouten gaan maken. In de roman komen nog de volgende motieven voor: - de generatiekloof met de babyboomers - het kind van gescheiden ouders - de ontmaagding of het inwijdingsritueel - seksualiteit als betaalmiddel (het verkregen rijbewijs) - verliefdheid - het schoolleven (de kritiek op de Tweede Fase) Recensies Iris Koppe oogstte vrij veel publiciteit met haar roman die eerst als feuilleton in het NRC verschenen is. Ze werd veel geïnterviewd over haar roman en gaf dan meestal uitleg over de positie van ouders van gescheiden kinderen in deze tijd. Deze generatie zoekt vooral naar een huisje-boompje-beestje-sfeer. In De Volkskrant van 31 augustus 2007 is Daniëlle Serdijn redelijk positief over het debuut. Ze geeft 3 van de 5 mogelijke sterren. Michel Houellebecq richtte zich met zijn roman “Elementaire deeltjes” een paar geleden tegen de zelfde groep: de babyboomers. Zíj waren de schuld van het morele verval. Wat zij voor bevrijding aanzagen, had zich ontwikkeld tot een stuitende vorm van zelfzucht. Iris Koppe houdt een vergelijkbaar betoog, met het verschil dat haar stem vele malen vrolijker klinkt dan die van haar Franse collega. Toch komt ze op de laatste pagina tot ernst: ‘Het was een generatie van arrogante wereldverbeteraars, die met het motto ‘alles moet kunnen’ zichzelf van het ene mislukte huwelijk in het andere hadden laten rollen. Rosiri zou het wel lukken.’ Niet heel strak geformuleerd, maar die laatste zin houdt, net als dit debuut, een mooie belofte in: Rosiri’s generatie gaat het anders aanpakken. Brengen die soixante-huitards met Iris, dochter van babyboomer en schrijversfotograaf Klaas Koppe, toch iets goeds voort In
De Telegraaf van 6 september 2007 is het bericht van Lies Schut ook al positief. <ï> Iris Koppe weet in weinig woorden precies die beelden op te roepen die ertoe doen. Een belofte voor de toekomst. Jammer dat de avonturen van Rosiri al op bladzijde 140 ophouden. “ Op haar website www.iriskoppe.nl kun je veel interviews teruglezen. Over de schrijfster Bron: website van de schrijfster
Koppe is publiciste. Vanaf 1 oktober 2005 scheef zij een jaar lang elke zaterdag in NRC Handelsblad over Rosiri, een modern kind van gescheiden ouders. Dit feuilleton verschijnt begin september 2007 in boekvorm bij uitgeverij de Bezige Bij. Ook zijn er plannen voor de verfilming van het verhaal. In juni 2004 won Iris de BNG Jonge Schrijversprijs Nederland en hierna kwam ze bij de online-jongerensite Spunk terecht. Naast een plek als columnist op deze site voor jong schrijftalent, publiceerde Iris in onder andere: NRC-Handelsblad, Folia, NUL20, NL20, Spits en Synthese (het politicologenblad van de UvA) en schreef zij een verslag voor Job Cohen over de Dag van de Dialoog. In het voorjaar van 2006 maakte ze om de week een column voor NL20, met als thema 'Toerist in eigen stad'. Verder was zij vaak te gast in Music Hall, het literair variété van VPRO radio de Avonden. In september 2006 verscheen haar bijdrage in het boek 'Het Volle Leven. Herinneringen aan Gerard Reve.' Als het duo 'Koppe & Kockenshow' (samen met Oscar Kocken van Spunk/NRC Handelsblad) trad zij op verschillende literaire manifestaties op: Zwarte Kraai on tour, Crossing Border, het Voorwoord- en het Weerwoordfestival en bij de VPRO radio. Naast haar studie politicologie is Iris Koppe geïnteresseerd in Russische en Oost-Europese geschiedenis, doet zij eindredactie en fotografeert ze voor Synthese, maakt ze filmpjes voor de Amsterdamse tv-zender Salto via Studententelevisie en is ze groot fan van Bob Dylan. Bibliografie “Rosiri”is de debuutroman van Koppe.