Titel: Hoe duur was de suiker? Auteur: Cynthia McLeod Uitgeverij: Muntinga Pockets Plaats van uitgave: Amsterdam Druk: Zeventiende druk Jaar van uitgave: 2003 Aantal bladzijden: 292 bladzijden Motivatie van mijn boekkeuze: Het boek “hoe duur was de suiker?” heb ik gekozen, omdat ik zag dat het over Suriname ging in de tijd van slavernij. Dit leek mij een interessant boek om te lezen. Toen ik het boek doorbladerde zag ik er wel een beetje tegen op vanwege het lettertype en het aantal pagina’s, maar hoe ik verder bladerde zag ik ook dat er achter in het boek een lijst met Surinaamse woorden, begrippen en uitdrukkingen die je in het verhaal terug kon vinden (in het Nederlands). Dit stimuleerde mij om het boek toch te lezen. Zo kon ik ook nog een beetje Surinaams leren en kijken hoe het Surinaams was opgebouwd. Eerste persoonlijke reactie: Ik ben begonnen met het boek toen ik in de klas zat. Mijn eerste reactie was dat het wel een leuk boek zou kunnen zijn om te lezen. Hoe verder ik kwam in het boek, hoe minder snel ik het weg kon zetten. Soms lag ik tot 1 uur in me bed te lezen, terwijl ik de volgende dag weer vroeg op moest, maar af en toe had ik wel de neiging om een heel hoofdstuk over te slaan, omdat ik het niet interessant vond om te lezen. Toen ik een korte samenvatting zocht, was ik nog niet klaar het boek te lezen. Ik heb de samenvatting dan ook niet helemaal afgelezen, want als ik dat zou doen, zou ik het einde voor mezelf verklappen.
Korte samenvatting van de inhoud: Het verhaal gaat over Sarith en Elza, twee stiefzusjes die op een plantage in Suriname wonen rond 1760. Sarith en Elza worden beide grootgebracht door een slavin, door wie ze worden gezoogd, vertroeteld enz. Sarith is een mooi maar verwend egoïstisch kreng, Elza is minder knap maar wel veel liever. Ondanks dat Sarith veel mooier is, trouwt Elza het eerst. Zij trouwt met Rutger, een Nederlander die in Suriname is komen wonen. Elza gaat met Rutger in Paramaribo wonen. Jaloers probeert Sarith Rutger af te pakken, wat haar aardig lukt. Ze komt vaak bij Elza en Rutger logeren. Maar Elza en haar trouwe slavin Maisa komen er achter dat Rutger iets heeft met Sarith. Maisa houdt erg veel van haar meesteres Elza en probeert Sarith het huis uit te krijgen (Maisa is erg gek op Elza omdat Elza en Rutger de slaven veel beter behandelen dan gebruikelijk is, en Sarith doet dit niet). Dit lukt haar eerst nog niet, maar toen Elza zwanger werd, werd Sarith (die nog steeds bij Elza en Rutger logeerde) weer jaloers. Ze vraagt boos of Rutger niet meer van haar houdt. Rutger zegt dat hij van Elza houdt en dat Sarith maar moest bedaren anders kan ze het huis uit. Maar Sarith bedaart niet en wordt het huis uitgezet. Elza is opgelucht en Rutger belooft Elza dat hij dit nooit meer zal doen. Op een dag zegt Rutger dat hij voor zijn werk (hij is administrateur van een bank) naar Nederland moet. Elza en zijn zoontje mogen mee. Als Elza en Rutger in Nederland zijn, laat Sarith haar slaaf Ashana doodranselen, omdat ze een opmerking had gemaakt over haar gedrag. Als Elza na 8 maanden terug komt is Sarith getrouwd met Julius, een plantagehouder met veel slaven. Sariths slavin Mini-mini krijgt een dochtertje van een vrije kleurling uit Paramaribo, maar het kind wordt door een ongeluk 4 maanden te vroeg geboren. Na een tijdje krijgt Elza haar tweede kind, weer een zoontje. En 2 jaar er na weer een, weer een zoontje. De planters worden steeds meer opgeschrikt door overvallen van gevluchte slaven (onder leiding van Boni en Buku), die zich in het oerwoud schuil houden. Daarom stuurt Nederland extra militairen. Onder deze mannen zit ook luitenant Rein Andersma, die Sarith, die inmiddels een zoontje heeft van Julius, ontmoet op een feest. Al gauw heeft Sarith ook een relatie met Rein. Als Julius naar Paramaribo is en Sarith op de plantage is, komt Rein weer bij haar. Dan wordt de plantage overvallen door de gevreesde gevluchte slaven, onder leiding van Agosu. Rein die naar buiten rent, wordt vermoord, en Sarith verbergt zich met haar zoontje Jethro en diens slavin Mini-mini in een kast. Kwasiba, een oude slavin houdt Agosu. aan de praat en zegt dat er niemand meer is. Het trio blijft een dag in de kast zitten, omdat er dan pas militairen komen. Jethro ontsnapt aan de dood, toen hij net even uit de kast was gegaan om naar de wc te gaan toen hij gesnapt werd door Agosu. Dankzij Kwasiba wordt hij niet vermoord. Mede hierdoor begint ook Sarith te beseffen hoe erg afhankelijk ze van de slaven zijn. Alles draait door de donkere slaven, die op de (suiker-)plantages werken, het huishouden doen, en verder alle andere dingen die de blanken niet willen doen. Alles wordt gedaan door slaven, waarvan veel vermoord worden door de blanken of overlijden door het mishandelen door de blanken. De suiker wordt duur betaald… Julius merkt dat Sarith vreemd gaat door het vinden van het lijk van Rein. Sarith, die merkt dat ze zwanger is, wordt er van beschuldigd dat het kind niet van Julius is maar van Rein. Als het kind geboren wordt, heeft het blond haar en blauwe ogen, terwijl niemand van de familie van Julius dit heeft. Julius wordt na het overlijden van Kwasiba verliefd op Mini-mini. Sarith heeft dit door, en verkoopt Mini-mini aan een slavenhandelaar. Julius haalt haar weer terug en scheidt van Sarith. Hij gaat samenwonen met Mini-mini. Dan breekt er de gele koorts uit. Veel mensen sterven, waarvan ook de oudste zoon van Elza en Rutger, die dan 10 jaar is, en de grootmoeder van Sarith. Bij de begrafenis van deze grootmoeder maken Elza en Sarith het weer goed met elkaar. Open plekken en spanning: Het boek heeft niet echt veel open plekken. Op een gegeven moment lees je over Elza, zij wordt vaak buitengesloten als het gaat om joodse activiteiten. Aan het begin vraag je je dan af waarom dit het geval is. Later in het boek kom je daar meer over te weten namelijk, de moeder van Elza was een Nederlandse vrouw. Nederlanders hebben niks met het joodse geloof, Elza was half Nederlands, dus geen jood. Vandaar dat ze vaak werd buitengesloten. Je vraagt je op een gegeven moment ook af wat er gebeurt met de ontsnapte slaven. Later lees je dat deze een kamp midden in het bos hebben gemaakt, waar ze alles hebben wat ze nodig hebben. Echt veel open plekken had je niet dus. De open plekken gaven mij ook niet het gevoel dat ik graag verder wou lezen, het was meer het verhaal in het geheel. Ik vond niet dat er een echte spanning in het boek te vinden was. Als ik toch iets moet noemen dan is het waarschijnlijk, de periodes dat de soldaten in het bos zijn en ze worden aangevallen door de marrons. Ook de tijd dat Sarith met Rutger naar bed gaat, terwijl Elza dit weet, kan ik ‘spanning’ noemen. Tijd en structuur: Het boek bestaat uit 8 hoofdstukken en 47 delen. Er wordt verteld hoe de twee meisjes elkaar leren kennen, wat ze allemaal meemaken. Daarna lees je hoe Elza en Rutger elkaar lezen. Van daaruit begint er een deel over Rutger en lees je verder hoe hij en Elza kinderen krijgen. Het verhaal wordt dus in een niet-chronologische volgorde verteld. Er is duidelijk een verhaallijn. Het verhaal wordt eerst verteld met Elza als hoofdpersoon, daarna krijg je Sarith, daarna al de andere belangrijke personen. Zo nu en dan komen ze dan weer terug op een persoon. De gebeurtenissen worden fragmentarisch verteld. Er zijn geen bijzondere flashbacks of verwijzingen in het boek. Het wordt in een lijn doorverteld. Wel wordt er soms heel even teruggekeken naar hoe het vroeger was, maar dat is gewoon even een snelle gedachte van de desbetreffende persoon. De vertelde tijd is verschillend, soms duurt het fragment een maand, soms worden er een paar jaar overgeslagen. Wanneer het verhaal begint is Elza 18 jaar, maar wanneer het verhaal eindigt is ze zeker 24 jaar. De verteltijd is daarom ook ongeveer 6 jaar. Personages: Elza, een van de hoofdpersonen. Is een bijzonder lief meisje, voor zowel haar slaven als haar familie. Ze mishandelde haar slaven niet. En toen zij erachter kwam dat Rutger met Elza naar bed ging, was ze ook niet kwaadaardig. Elza vond het belangrijk om haar beloftes na te komen, maar verwacht daarvoor in de plaats dat men zich ook aan hun beloftes houden. Ook vindt zij het belangrijk dat slaven op een respectvolle manier behandeld worden, vooral als de slaven haar met liefde behandelen. Elza heeft niet bepaald een doel in het boek, zij wil gewoon dat haar slaven goed worden behandeld, maar zij weet dat dit op dat moment een gekke gedachte is voor iedereen. De tegenstanders van Elza zijn op een bepaald moment Sarith, omdat zij heel vijandig tegen Elza deed toen zij met Rutger naar bed ging. Sarith, nog een hoofdpersoon. Is een heel mooi meisje, haar schoonheid word door iedereen bewonderd. Zij krijgt dan ook altijd wat ze wil. Sarith vond het belangrijk altijd te krijgen wat ze wilde. Ze was een verwend nest. Een norm voor Sarith was om slaven te behandelen alsof zij op de aardbodem waren om de blanken te helpen, zonder respect. Sarith had veel mensen tegen zich, omdat zij de slaven niet goed behandelde, zij altijd alle aandacht kreeg van mannen als zij in de kamer was (dit vonden de vrouwen niet zo leuk) en omdat zo altijd moest krijgen wat zij wilde. Koste wat kost. Het doel van Sarith is om altijd maar te krijgen wat ze wil en altijd mooi te zijn. De helpers in het boek zijn meestal de slaven en de soldaten die vanuit Nederland naar Suriname zijn gestuurd om tegen de marrons te vechten. Rutger, een Nederlander die naar Suriname kwam om zijn oom te helpen met het bedrijf. Hij wordt verliefd op Elza, trouwt en krijgt later ook 3 kinderen met haar. De persoon met wie ik het meeste meeleefde was, Elza, omdat zij zo een lief meisje is en daar gewoon misbruik van werd gemaakt door Sarith. Zij ging met Rutger (Elza’s man) naar bed. Nadat Sarith erachter kwam dat Elza dit wist, maakt zij het alleen maar erger door in het openbaar met Rutger te flirtten en zijn hand te pakken. Hiermee wou ze laten zien: ‘Het is jouw man, maar binnenkort is hij van mij.’ Terwijl Sarith, Rutger geen bijzondere man vond. Moest ze hem toch hebben. Ook bij het stuk waar een van de slavinnen van Sarith, , Ashana werd afgeranseld leefde ik mee, omdat Ashana zo erg werd mishandeld dat ze later overleed aan haar verwondingen. Perspectief: Het boek is in een meervoudige vertelsituatie. De verteller vertelt steeds over een andere persoon in de hij- of zijvorm. Wat ik las, zag ik door de ogen van een van de personages.
Thematiek en motieven: De onvoorwaardelijke liefde van een vrouw, dat is een van de belangrijkste onderwerpen van het boek. Elza, blijft van haar man houden ook al gaat hij vreemd met zijn zus. Ook heeft zij nog steeds veel liefde voor haar zus, terwijl deze alleen maar aan zichzelf denkt, haar belang. Het boek heet ‘Hoe duur was de suiker?’, suiker kostte toen 5 cent per pond. Dat was in die tijd heel veel. Maar niet alleen daarom heet het boek zo. Het zou ook kunnen zijn, omdat veel mensen suikerplantages in Suriname wilden. Ze hadden er vrijwel alles voor over om een plantage te hebben. Maar ten koste van wie? De slaven? Niet alleen werden de slaven misbruikt, mishandeld en vermoord, maar ook de blanken zelf. Als ze dit geweten hadden (dat een plantage jou je eigen leven zou kunnen kosten) zouden ze misschien toch geen suikerplantage willen hebben. Er zitten meerdere motieven in het verhaal. Bijvoorbeeld omdat Sarith een van de mooiste is, is ze al heel vroeg seksueel actief. Hierdoor is zij sneller volwassen geworden dan Elza, die maagd was tot het huwelijk. Je leest ook dat Sarith met meerdere mannen naar bed is geweest. En dat zie je een aantal keer terug in het gedrag van Sarith. Ruimte en symboliek: Het verhaal speelt zich voornamelijk af in Suriname, de woonplaats van Sarith en Elza. Het is hier erg warm en dat vind je ook meerdere malen terug in het boek. Er zijn veel ruimtebeschrijving in het boek, je krijgt een beschrijving over de plantage, zodat je kan zien hoe de slaven leefden. Je krijgt ook een beschrijving wanneer de soldaten in het bos zijn, het doel van de schrijver is op dat moment om een spannende sfeer te creëren, want de marrons kunnen elk moment aanvallen. Ook krijg je nog een ruimtebeschrijving over het nieuwe huis van Elza en Rutger, er wordt uitvoerig beschreven hoe het huis er vanbinnen uitziet, omdat dit een nieuwe nog onbekende ruimte is voor de lezer en de ruimte nog heel vaak zal terugkeren in het boek. Maar tijdens verschillende belangrijke gebeurtenissen wordt de ruimte niet beschreven. Het geeft geen bepaalde sfeer. In dit boek is de ruimte belangrijk voor de gebeurtenissen. Als de ruimte niet werd beschreven zou je een heel ander beeld kunnen krijgen van het verhaal. Ik heb geen ruimtes kunnen ontdekken die een symbolische betekenis hadden. Er waren geen dingen als bijvoorbeeld een duif of een vlinder waar nadrukkelijk over gesproken werd. Ik heb ze in ieder geval niet kunnen ontdekken.