Kees van Beijnum, De oesters van Nam Kee. Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, Amsterdam, tiende druk, 2002
Samenvatting: Berry kooijman, ook wel Diablo of het monster van ‘Schotelcity’, is gevlucht naar het vakantiehuisje van zijn ouders. Daar, in Normandie, wacht hij op zijn arrestatie door de gendarmerie. Eenmaal in de gevangenis beland blikt hij terug op zijn leven, een reeks van leugens en bedriegerijen. Voor zijn criminele vrienden verbergt hij dat hij in ‘het villastraatje’ woont, voor zijn zorgelijke moeder houdt hij die vrienden geheim. De enige die hij over zijn dubbelleven in vertrouwen neemt, is Thera, de danseres die op straat twee knipperende duivelse horentjes van hem koopt. Ze krijgen een heel intense liefdesrelatie die daar door ook complicaties veroorzaken. Thera heeft voor haar ex-vriendje gewerkt, daar was ze fotomodel. Voor Berry is dat moeilijk, ook het dansen dat Thera doet spreekt hem niet aan. Berry heeft zijn gymnasium nooit afgemaakt. Zijn moeder weet dit niet. De vader van Berry is een aantal jaren geleden overleden, voor Berry heel moeilijk want hij had een hele goede band met zijn vader. Zijn oudere broer Rein had een minder goede band met zijn vader maar weer sterker met zijn moeder. Eigenlijk wil Berry dit leven niet meer naarmate hij steeds meer van Thera gaat houden. Thera en Berry verzinnen een plan om aan veel geld te komen en op Reis te gaan. Ze zetten het appartement van Thera te koop, zeggen zoveel mogelijk mensen toe en vragen een voorschot waarna de nieuwe “eigenaar” de sleutel krijgt. Zo hebben Berry en Thera veel geld en overnachte in het Hilton. Thera heeft heel soms last van epilepsie aanvallen, als ze die dan krijgt in het hotel, komt ze in het ziekenhuis terecht. Na deze gebeurtenis wil Thera geen contact meer met Berry. Berry kan dit niet accepteren en blijft haar zoeken. Hij komt er achter dat ze bij haar Ex, Ben, zit. Hij zoekt haar op. Als zij open doet, en zegt dat ze hem echt niet meer moet, en HIJ er ook nog eens bij komt staan is dit de laatste keer geweest. Berry besluit toch naar een feest te gaan, waar de burgemeester ook kwam. Hij is erg depressief. Zonder reden pakt hij een steen en gooit het tegen het hoofd van de burgemeester, hij raakt hem. Berry schrikt en vlucht, vlucht naar frankrijk. In de gevangenis denkt hij veel na over zijn leven, als Rein op een gegeven moment komt vertelt dat zijn vader heel lang is vreemd gegaan, zet dit Berry nog meer aan het denken. Zijn leven was gewoon een grote leugen, een leugen waar hij nooit meer iets aan kan veranderen. Nu kan hij alleen nog maar een nieuw leven gaan beginnen als hij uit de gevangenis zal komen. Analyse: 1). Waar gaat het over?: Het leven van de straat, en het liefdesrelatie tussen Berry en Thera.
2). De personen: Wie is de hoofdpersoon? Berry Kooijman
Thera Bouwman
Wat houdt hen bezig? Berry houdt zich in het begin vooral bezig met zijn vrienden, later nadat hij Thera heeft ontmoet is alleen zij nog maar belangrijk voor hem. Thera is er vrij nuchter onder, ze vind Berry erg leuk maar laat het niet zo goed merken als Berry dat doet. Ze werkt in een dansclub, waar ze danst voor mannen die haar geld toestoppen. Hoe is hun relatie? Ze hebben een liefdesrelatie, ze kunnen alles bij elkaar kwijt en zijn echte maatjes. 3). De tijd: Welke historische tijd speelt het zich af? Het speelt zich in de tegenwoordige tijd af, nog niet zo lang geleden denk ik. 4). De plaats: Waar precies in de wereld speelt het zich af? Amsterdam
Geeft de plaats van handeling extra betekenis? Ja, op zich wel. Het is echt een verhaal dat zich in een grote stad af speelt. Het kan zich absoluut niet in een klein boeren dorpje afspelen. 5). De omstandigheden: In wat voor omstandigheden speelt het zich af? In redelijk barre omstandigheden. Zijn vrienden zijn allemaal crimineeltjes en hebben geen van alle hun school afgemaakt. Zijn vader is overleden en zijn moeder overbezorgd en aan zijn broer heeft hij weinig steun. Hij leeft meestal op straat midden in Amsterdam tot hij Thera ontmoet. Vormen die omstandigheden het onderwerp of is het meer decor waartegen het zich afspeelt? Ik denk dat de omstandigheden het verhaal vormen. 6).Het vertelstandpunt: Door wie zijn ogen lees je het verhaal? Vanuit de ik-persoon. Vanuit Berry’s hoofd dus. Het verhaal is dus in het ik-perspectief geschreven. Is de verteller zelf een van de personages? Of is het min of meer een manier van vertellen dat niet aan een persoon gebonden is? De verteller is zelf de hoofdpersoon.
7). De structuur: Hoe is het verhaal opgebouwd? In non-chronologische volgorde, alles loopt door elkaar. Het vertelmoment is vanuit de gevangenis waar hij uiteindelijk in is beland. Maar hij verteld met verschillende terugblikken hoe hij eigenlijk in die situatie is beland. Welke onderdelen zijn er? - De tijd voor hij Thera ontmoet. - De tijd met Thera - De tijd nadat hij Thera is kwijtgeraakt en alles misloopt waarna hij uiteindelijk in de gevangenis terecht komt. Wat is hun verband? Het is een leerproces van Berry. Aan het eind weet hij wat hij allemaal fout heeft gedaan en welke foute keuzes hij heeft gemaakt. Hij ziet in dat hij opnieuw moet beginnen en dat deze keer heel anders aan moet pakken. 8). Het thema: Wat is het thema? Als je geen grip hebt op je leven moet je leren de waarheid en realiteit te accepteren en niet allerlei domme dingen gaan doen. Wat zijn de motieven? Oesters zijn een belangrijk motief. Het zit ook verwerkt in de titel. Berry en Thera gaan regelmatig oesters eten in het restaurant ‘Oesters van Nam Kee’. Vooral omdat Thera dol is op dit eten. Berry vindt de smaak niet lekker en zal het nooit lekker gaan vinden, omdat Thera ze lekker vindt eet hij ze vaak. Ook nadat het uit is met Thera eet hij regelmatig oesters in dat restaurant, hij probeert op die manier het gevoel en bepaalde herinneringen terug te krijgen van hoe het was tijdens de relatie. De oesters symboliseren Berry’s karakter heel goed. Hij is namelijk lief, zachtaardig, romantisch en gevoelig van binnen(de zachte binnenkant) en asociaal, lichtcrimineel, ongevoelig, te afgesloten en kil van buiten(hard van buiten). Door Thera komt Berry’s zachte binnenkant naar buiten. Maar na het uitgaan van de relatie klapt Berry weer behoorlijk dicht. Tevens zoeken ze allebei naar geluk, ze vinden het uiteindelijk niet. Dat is net als bij oesters in bijna geen eentje zit een parel. 9). Wat wilde de schrijver aan zijn lezers duidelijk maken? Dat het criminele wereldje echt niet alles is, het tegenovergestelde zelfs. De schrijver geeft een duidelijk beeld van hoe dat wereldje in elkaar zit. En vooral hoe het meestal met je afloopt als je er eenmaal mee begonnen bent. Dus ik denk dat de schrijver juist door het verhaal zo indrukwekkend mogelijk te maken wil zeggen blijf uit dat wereldje weg. Ervaringsverslag: Ik heb dit boek niet met een bepaalde reden gekozen. Ik heb het gewoon maar uit de kast getrokken omdat ik anders toch niet kan kiezen. Aangezien ik van de meeste boeken gaan hoogte kan krijgen of het nou een leuk boek is of niet. Ik heb zelf veel nagedacht over dit onderwerp, ook omdat ik het zelf van heel dichtbij heb moeten meemaken. Mijn favoriete citaat uit dit boek is een Engelse zin die heel goed uitbeeld wat er in de hoofdpersoon omgaat op dat moment.’ I wish my life was a non-stop Hollywood movie show.’ Blz. 228. Dit geeft precies aan dat de hoofdpersoon een leven wil zonder zorgen, waar alles al voor hem is uitgedacht en natuurlijk met een happy end. Geen problemen meer waar geen oplossing voor te vinden is. Want het komt toch altijd wel weer goed op het eind. Menselijke problemen spelen een hele grote rol in dit boek. De hoofdpersoon heeft een probleem met de waarheid. Hij liegt aan één stuk door. Tegen iedereen, zijn moeder, zijn vrienden, zijn broer en soms zelfs tegen Thera, het meisje van zijn dromen. De hoofdpersoon ging echt voor me leven. Ik wist precies wat in hem omging ook al was het niet zo beschreven. Op elk moment weet je hoe hij zich voelt en op welke manier hij tegen dingen aankijkt. Soms vond ik het boek wel een beetje vergaan, vooral met grof taalgebruik en gedetailleerde verslagen van ongepaste gebeurtenissen. Ook vond ik dat er te makkelijk met verdovende middelen om werd gegaan. Het werd gezien als de normaalste zaak van de wereld en de gevolgen kwamen niet aan bod. De omgeving waar het zich afspeelt heeft op zich een onbelangrijke rol, al vind ik dat het niet in een klein dorpje had kunnen afspelen aangezien de criminaliteit in het boek nogal hoog ligt en ook sommige opvattingen van personages zijn niet echt gepast in een klein boerendorpje. Het einde vond ik nogal plotseling en schokkend, letterlijk. Berry gooit een steen tegen het hoofd van de burgemeester zonder daar enige bedoeling mee te hebben. Hij raakt hem net op de verkeerde plek waardoor hij in coma raakt. Berry draait ervoor de bak in. Ook wil Thera hem niet meer zien, wat het verhaal een dramatische draai geeft. Berry is alles in een hele korte tijd kwijt geraakt wat hem erg depressief maakt. Maar hij ziet nog hoop in een nieuw begin van zijn leven als hij eenmaal uit de gevangenis is vrijgekomen. De opbouw vond ik erg verwarrend vooral in het begin. Het verhaal is totaal niet chronologisch verteld. Het zijn constant stukjes uit voorgaande gebeurtenissen. Elk hoofdstuk speelt zich eigenlijk weer ergens anders af met andere personen. Het begint bijvoorbeeld met een stukje dat plaatsvindt in Bretteville-sur-Laize, een plaatsje in Frankrijk waar hun vakantiehuisje staat. Gevolgd door een hoofdstuk dat plaatsvindt midden in Amsterdam bij een gracht waar Berry Thera voor het eerst ontmoet. Er zit op dat moment nog totaal geen connectie tussen die stukjes. Later vallen alle stukjes op hun plaats. Het is een soort puzzel. Waar steeds meer stukjes worden ingevuld, waardoor uiteindelijk het hele verhaal verteld is. Er zijn heel veel boeken en films over dit soort onderwerpen geschreven. Over jongeren die op het randje staan van goed en kwaad. Dingen uitproberen die eigenlijk net niet kunnen. Over drugs en drank. Over de spanning die ze in dat wereldje houdt. De wil naar meer sensatie. Zoals bijvoorbeeld Afblijven van Carry Slee die sinds kort is verfilmd. Verwerkingsopdrachten: Zoek een redelijk lange biografie van de auteur en geef nauwkeurig aan wat volgens jou de overeenkomsten zijn tussen het leven van de auteur en het werk dat je gelezen hebt. Kees van Beijnum is geboren en opgegroeid in Amsterdam. Als telg van een horecageslacht bracht hij het grootste deel van zijn jeugd door in de cafés en hotels van zijn familie in de omgeving van de Zeedijk. Na het gymnasium had hij allerlei verschillende baantjes, van hulpje in een hotel tot vertegenwoordiger in kopieermachines, van hondenverzorger tot journalist. Sinds 1991 wijdt hij zich fulltime aan het schrijven, wat inmiddels diverse romans en filmscripts heeft opgeleverd. In 1991 verscheen Over het IJ. De reconstructie van een moord, dat in brede kring bewondering oogstte. 'Eindelijk een eigen equivalent van Truman Capote's In Cold Blood,' schreef René Zwaap in De Groene Amsterdammer. Begin 1994 verscheen Hier zijn leeuwen, waarmee de auteur als romancier debuteerde. Dit boek werd genomineerd voor de Debutantenprijs en geselecteerd voor de longlist van de Libris Literatuur Prijs. In 1995 publiceerde Van Beijnum Dichter op de Zeedijk, een semi-autobiografische roman die door lezers en critici in de armen werd gesloten en werd genomineerd voor de AKO-Literatuurprijs . In 1998 verscheen De ordening, waarin Van Beijnum een heel ander register bespeelt dan in zijn voorgaande boeken. Vergeleken met het enigszins weemoedige Dichter op de Zeedijk valt vooral het mysterieuze, verontrustende karakter op. In 2003 werd het boek als televisiefilm verfilmd en genomineerd voor een Gouden Kalf. De roman De oesters van Nam Kee verscheen in 2000. Het is een geestige, met veel vaart en scherpte geschreven roman over hunkering: naar waarheid, naar liefde en vooral naar echtheid. Ook dit boek werd enthousiast ontvangen door de pers en stond op de longlist voor de Libris Literatuur Prijs 2001. De verfilming van De oesters, met in de hoofdrollen Katja Schuurman en Egbert Jan Weber werd een groot publiekssucces. In 2002 publiceerde Van Beijnum De vrouw die alles had. Een warm en ontroerend boek over de relatie tussen een moeder en een zoon en de teleurstelling die mensen ervaren in het leven. In het najaar van 2004 verscheen zijn meest recente roman, Het verboden pad, een beklemmend relaas over noodlot en verleden. Behalve romancier is Van Beijnum ook scenarist. Hij schreef onder andere De langste reis (1996), een door Pieter Verhoeff geregisseerde en door de VPRO uitgezonden tv-film, losjes gebaseerd op de ontvoering van Gerrit-Jan Heijn. Deze film werd genomineerd voor het Gouden Kalf voor beste tv-drama van het jaar. Ook schreef hij het filmscenario voor Maten, regie wederom Pieter Verhoeff. Onderwerp van die film is het Dutchbat-wangedrag in Bosnië. Verder schreef hij het scenario voor de speelfilm De zwarte meteoor (naar het boek van Tom Egbers) en de verfilming van zijn eigen boek Dichter op de Zeedijk. Deze film won het Gouden Kalf voor het beste tv-drama van het jaar 1999. Ook schreef hij het scenario voor De ordening (2003).
Overeenkomsten: De overeenkomsten van het leven van de auteur en het gelezen werk zijn ten eerste dat hij is opgegroeid in Amsterdam. De hoofdpersoon in De oesters van Nam Kee is ook opgegroeid in Amsterdam en is daar eigenlijk nog steeds woonachtig. Al eindigt het verhaal er wel mee dat de hoofdpersoon in de gevangenis zit. Maar ik denk wel dat als hij daar uit komt hij nog steeds in Amsterdam zal blijven wonen. Het is tenslotte zijn geboortestad en thuis. Hij kent de hele stad als zijn eigen broekzat en zal daarom ook niet denken aan verhuizen. Ten tweede heeft de auteur op het gymnasium gezeten, Berry, de hoofdpersoon, heeft ook op het gymnasium gezeten. Maar Berry heeft deze helaas niet afgemaakt wat zijn moeder erg betreurde. Hij heeft zijn moeder voor de gek gehouden en gezegd tegen haar dat hij zijn opleiding gewoon heeft afgemaakt. Dit heeft hij echter niet gedaan en is elke dag even het huis uitgegaan tot zijn moeder ook vertrokken was en is daarna gewoon weer terug naar huis gegaan. En zo ging dit ritueel elke werkdag en zodoende heeft zijn moeder nooit wat in de gaten gehad. Wel vroeg ze af en toe naar zijn examenpapieren maar deze had Berry natuurlijk niet waardoor hij steeds bleef uitstellen dat hij ze haar zou laten zien. Dit is natuurlijk allemaal bij de schrijver zelf niet het geval neem ik aan. Kees heeft zelf ook veel meegekregen van wat er leefde onder de jongeren aangezien hij zelf als puber veel in de cafe’s en hotels van zijn ouders heeft gezeten. Zijn ouders hadden een horecabedrijf. Kees is erg gesteld op romantiek, dit is vooral te merken aan de vele romans die hij heeft geschreven. De hoofdrolspeler in het verhaal van De oesters van Nam Kee is ook erg gesteld op romantiek. Ik denk dat hij daar een deel van zichzelf in heeft verplaatst. Berry houd er erg van om samen met Thera alleen en samen met haar op het dak te liggen en alleen maar aandacht voor elkaar te hebben. Dat is toch enig sinds romantisch vind ik zelf.