Titelverklaring Het boek heet ‘Joe Speedboot’, omdat Frans, de hoofdpersoon, grote bewondering heeft voor Joe Speedboot. Joe is de grote held van Frans, dus vandaar de titel. Motivatie van mijn keuze Ik heb dit boek gekozen, omdat het mij werd aangeraden door meerdere mensen. Mijn zus had het gelezen en vond het een heel goed boek. Ik vond de achterkant van het boek een beetje onduidelijk, maar heb het toch gelezen, omdat het een aanrader was. Korte samenvatting van de inhoud Frans is de hoofdpersoon van het boek. Hij is helemaal verlamd op zijn rechterarm na door een ongeluk met een trekker. Hij ligt 220 dagen in coma en in die komt tijd er een jongen in Lomark, het kleine plaatsje waar hij woont, te wonen. Hij heet Joe Speedboot en hij is gelijk al bekend in het kleine dorpje, doordat zijn vader de verhuisauto in het huis van de familie Maandag rijdt en overlijd. Joe blijft nog over met zijn moeder en zijn zus India. Hij is verder ook erg berucht in Lomark, omdat hij zelfgemaakte bommen plaatst. Het verhaal begint vanaf het punt dat Frans uit zijn coma ontwaakt. Hij is gelijk heel erg onder de indruk van Joe Speedboot en wil heel graag vrienden met hem worden. Joe is helaas al bevriend met Christof, wiens huis zijn vader inreed. Later wordt Engel ook bevriend met hen en Frans volgt hen met zijn rolstoel. Frans moet het jaar overdoen, vanwege zijn ongeluk en hij komt in de klas bij Joe, Engel en Christof. Er is ook een nieuw meisje bij gekomen PJ (afgekort van Picolien Jane). Iedereen vindt haar geweldig, behalve Joe, die interesseert het niet echt. Ze proberen ook een vliegtuig te maken, zodat ze de moeder van PJ kunnen zien, die vermoedelijk een nudist is. In tussen heeft de moeder van Joe, Regina een nieuwe man. Papa Afrika zoals Joe hem noemt, komt uit Egypte, waar Regina op vakantie was. Zijn echte naam is Mahfouz. Hij komt naar Nederland en ze trouwen. Frans kan het goed met hem vinden, maar hij bouwt een boot en vertrekt zonder terug te komen. Joe, Christof, Engel, PJ en Frans zitten inmiddels in het eindexamen jaar. Ze slagen allemaal en Joe en Engel gaan naar de Kunstacademie, Christof gaat rechten studeren en PJ gaat letterkunde studeren. Frans blijft achter in Lomark. Joe vindt zijn studie maar niks en gaat op bezoek bij PJ, die in Amsterdam woont. Ze heeft dat een vriend, Arthur Metz die schrijver is. Joe keert na het bezoek terug naar Lomark en wordt stenensjouwer en na een korte tijd shovelmachinist. Joe komt op het idee om Frans te laten arm worstelen, omdat zijn rechterarm super sterk is. Frans vindt dit geen goed idee, dus hij slaat het idee af. Hij komt er dan achter dat hij werkt voor niks, want hij perst briketten die niet eens worden verkocht. Dan wil hij toch het arm worstelen proberen en hij begint te trainen. Bij zijn eerste toernooi in Luik wordt hij gelijk tweede, wat bewijst dat hij veel talent heeft. PJ gaat een keer mee naar een toernooi en Frans wint het toernooi voor haar, maar ’s avonds gaat Joe naar haar slaapkamer en ze krijgen een relatie. Dan overlijdt Engel plotseling, doordat een hond van negen hoog op zijn kop valt. Op de begrafenis merkt Frans dat de drie puntsverhouding weer bij elkaar is: Joe, Christof en Frans. Op een dag ziet Frans een interview op tv over het boek van de ex-vriend van PJ, Arthur Metz. Hij is zo geïnteresseerd in het boek dat hij het gaat lezen. Hij komt er achter dat het boek over PJ gaat en dat ze helemaal niet zo perfect is. Het boek het beschrijft de leegheid die ze wil verjagen met boulimische vraatzucht en verleiding. Er wordt ook diep ingegaan op PJ’s verleden, waaruit blijkt dat ze dik was en een nieuwe start wilde maken toen ze naar Nederland verhuist, waardoor ze heel veel afviel. In Nederland vond iedereen haar knap, maar haar zelfbeeld was nog steeds heel laag. Op het belangrijkste arm worsteltoernooi moet Frans tegen zijn idool Islam Mansur, wie zijn arm breekt door alle kracht die er wordt uitgeoefend. Dit is niet het enige wat gebeurt op het toernooi, want als PJ in het paspoort van Joe kijkt, vindt ze uit hoe hij echt heet. Dat was namelijk altijd een groot geheim van Joe. Zijn echte naam is Achiel Stephaan Ratzinger en doordat PJ en Frans dit weten, wordt hun bewondering voor hem gelijk minder. Joe voelt zich beledigd en van zijn waardigheid ontdaan. Ondertussen beginnen Frans en PJ een seksuele relatie. Joe wil mee doen aan de Parijs - Dakar rally en tijdens de rally verdwijnt hij. Frans denkt dat hij op zoek is naar Papa Afrika en als hij na een paar weken terugkeert, bevestigt hij dit ook met suggestieve opmerkingen. Als PJ meegaat met Christof naar een studentengala, ontstaat er ook tussen hen een relatie. PJ kiest uiteindelijk ook voor Christof en omdat ze zwanger is (het kind kan ook van Frans zijn) besluiten ze te trouwen. Op de trouwdag vliegt Joe met het zelfgemaakte vliegtuig met een spandoek met de tekst ‘HOER VAN DE EEUW’ over wat verwijst naar het boek van Arthur Metz. Frans behoudt nog steeds zijn seksuele relatie met PJ, maar voor de rest gaat zijn leven gewoon door.
Persoonlijke, uitgebreide, reactie In het begin vond het moeilijk verhaal. Ik snapte niet precies waar het over ging, omdat het allemaal nog niet duidelijk was uitgelegd. Dit heeft er wel voor gezorgd dat ik door wilde blijven lezen. Het boek is heel gedetailleerd geschreven en dat is heel interessant om te lezen. Ik kan bijvoorbeeld precies voorstellen hoe Lomark er uit zou zien en heb een goed beeld van de personages. Aangezien Frans niet kan praten, worden er niet veel dialogen beschreven, maar heel veel gevoelens. Ik vond dat het zo heel duidelijk was hoe een persoon zich voelde. Dat werd ook zeer goed beschreven. Er waren weinig stukken saai om te lezen, behalve als hij in gaat op de samoerais en dat uitgebreid vertelt, wordt het heel even saai. Gelukkig gebeurt niet meer vaker en is het altijd interessant om te lezen. Ik vond het boek ook makkelijk te lezen, omdat er geen moeilijke woorden worden gebruikt en het gemakkelijk te lezen is. Tommy Wieringa gebruikt een duidelijke structuur van schrijven. Ik vond wel dat je even door de eerste bladzijden moest lezen, omdat het even wennen is aan de schrijfstijl. De schrijver gebruikt heel veel metaforen, waardoor je meer moet gaan nadenken over de zinnen die je leest. Meestal heb je het niet door als je snel leest, maar als je intensief leest, zit er een bepaalde humor in het verhaal. Frans doet soms best grappig over zijn handicap, maar hij zou natuurlijk niets liever willen dan een normaal leven. Ik vond het einde versneld, want hij schrijft over wat er verder is gebeurd. Ik vond wel dat het nodig was om een uitleg te geven over wat er verder zou gebeuren met de personages. Zo kon je met een gerust hart weten dat het allemaal toch wel op de manier zou aflopen die jij had verwacht. Ik vond het wel een mooi gesloten einde, want er zijn geen onopgeloste zaken meer en het is duidelijk. Verdiepingsopdracht 2: eigen geschreven recensie Joe Speedboot leeft! Tegenwoordig zijn er geen echte helden meer te vinden in literatuurboeken. Daarom is het weer eens hoogste tijd dat een held komt en dit keer is dat Joe Speedboot in het gelijknamige boek van Tommy Wieringa. Het verhaal wordt verteld door Frans Hermans, een veertien jarige jongen, die na een ongeluk in een rolstoel is beland. Hij is helemaal verlamd, behalve zijn rechterarm en hij kan niet praten, maar wel schrijven. Hij is erg gefascineerd door de nieuwkomer in Lomark, het dorp waar hij woont, genaamd Joe Speedboot, die voor veel oproer zorgt in Lomark. Hij plaatst bommen en is erg geïnteresseerd in fysica. Dit zorgt voor veel interessante en opwekkende situaties in het kleine dorp. Joe wordt vrienden met Christof en Engel en Frans volgt hen trouw in zijn rolstoel. Hun hele jeugd brengen ze samen door, maar dan gaan ze uit elkaar. Uiteindelijk worden ze door omstandigheden weer bij elkaar gebracht. Tommy Wieringa schrijft het boek met veel inleving en fantasie. Hij maakt hier heel veel gebruik van metaforen en diepe beschrijvingen. ‘Zo kwam hij als een meteoriet ons dorp binnen, waar we een rivier hebben die in de winter buiten haar oevers treedt, een vast web waarlangs geruchten zich verspreiden en een haan in het dorpswapen, de haan die duizend jaar geleden ofzo een bende noormannen voor de poorten van Lomark heeft verjaagd terwijl onze voorouders in de kerk zaten te bidden godbetert. ‘Ut was de hoan die kroanig blef’ zeggen we hier. Iets dat ons buiten houdt, dat is ons symbool. Maar Joe kwam met zulk geweld binnenzeilen dat niets hem had kunnen tegenhouden.’ Frans blijft natuurlijk wel altijd een buitenstaander, omdat hij niet kan praten, maar dit maakt het ook mogelijk te observeren. Er worden diep gedetailleerde, maar niet saaie, beschrijvingen gedaan van plaatsen, situaties en personages. De meeste dingen komen bijna tot leven. Tommy Wieringa maakt heel goed gebruik van dit in de schrijfstijl. Het is niet te moeilijk om te lezen, maar vooral heel in detail en met inbeeldingkracht geschreven. Hier worden heel veel metaforen in gebruikt. Zo is Frans’ moeder ‘bergachtig gebouwd’ en ‘de bomen op de begraafplaats trommelden met houten vingers op de achterkant van mijn huis’. Door het verhaal heen wordt Frans steeds meer betrokken bij de gebeurtenissen, waardoor hij een minder observerend personage krijgt. Dat was juist het fijne aan zijn personage. Het is natuurlijk wel positief voor Frans, maar er komt een verandering in het verhaal. Het is minder observerend vanaf dat deel. Pas als hij aan het einde weer van buiten meekijkt, komt de observerende Frans weer naar boven. ‘Joe Speedboot’ is zeker een aanrader voor iemand die eens wat anders wil. Het is op een andere maar aantrekkelijke manier geschreven, wat het een origineel literatuurboek maakt. Het blijft interessant door het hele boek heen en is altijd duidelijk geschreven. Tommy Wieringa gebruikt veel metaforen waardoor het lezen een andere betekenis krijgt. Als je het te snel leest, mis je de onderliggende gedachte die vaak een humoristische kant hebben, dus neem er de tijd voor! Het is het absoluut waard. Gebruikte recensies Recensie 1 Een nieuwe heldTommy Wieringa - Joe Speedbootdoor Els Bertens22 februari 2005
Waar zijn de helden in de Nederlandse literatuur? Die romanpersonages die, hoewel ze slechts op papier leven, onsterfelijk zijn in al hun glorie? Ik kan er zo snel geen noemen. Nederlandse literaire helden hebben meestal iets tragisch, iets zieligs. De personages van Grunberg, de helden van Rosenboom en de jongemannen uit de jaren veertig en vijftig: bij allemaal valt hun grootste triomf samen met hun onvermijdelijke ondergang. De Nederlandse belletrie kent geen glorieuze helden.Maar nu is er Joe Speedboot, de hoofdpersoon van de gelijknamige roman van Tommy Wieringa. De jongen die zich Joe Speedboot noemt, is "geboren met een verkeerde naam. Hij was een jaar of tien toen hij besloot dat hij die naam, die naam als een klompvoet, zou afleggen." Joe komt naar het dorpje Lomark met zijn moeder en zijn zusje en meteen weet hij het dorp op te schudden. Er begint iets te broeien in Lomark, merkt Fransje. Fransje is de ik-verteller van dit verhaal: een jongen die na een ongeluk in een rolstoel zit, niet kan praten en alleen zijn arm onder controle heeft. "Fransje de Arm" is de zwijgende chroniqueur van Lomark, die ziet hoe Joe Speedboot met een natuurlijke schwung allerlei mensen om hem heen weet aan te zetten tot enerverende daden.Hij was niet zozeer een buitengewone jongen, hij was een kracht die vrijkwam. Je had verwachtingsvolle tintelingen in zijn buurt - er was een energie die vorm aannam in zijn handen, in een los verband toverde hij bommen, racebrommers en vliegtuigen tevoorschijn en jongleerde ermee als een lichtzinnige tovenaar. Ik had nog nooit iemand ontmoet bij wie het idee zo vanzelfsprekend leidde tot uitvoering, op wie angst en conventies zo weinig greep hadden.Zou het?Het leven in Lomark kabbelt wat en in eerste instantie lijkt Joe daar weinig aan te kunnen doen, al begint het na zijn komst wel te gonzen. Fransje ziet hoe zijn vrienden Christof en Engel hun eerste liefdes meemaken en hoe Joe zich werpt op het verwezenlijken van zijn plannen. Een van die plannen is het maken van een vliegtuig. Het mooiste meisje van het dorp, de Zuid-Afrikaanse PJ, heeft namelijk een moeder die naakt door haar hoog omheinde tuin loopt. Joe wil dat zien en stelt voor een vliegtuig te bouwen. Lange tijd lijkt het een belachelijke onderneming: buizen, landbouwplastic en een oude automotor moeten samen een luchtwaardig vehikel vormen. Maar wanneer de rivier dichtvriest en zo een start- en landingsbaan wordt, begint het ook bij de lezer te gloeien: zou dat vliegtuig echt...?Luchtig en aards tegelijkDat "verwachtingsvolle tintelen" zit niet alleen in Joe Speedboot, het zit ook in het boek zelf. Tommy Wieringa strooit, in de huid van Fransje de Arm, aan het begin van zijn verhaal wat al te opvallend met poëtische opmerkingen ("De avond rolt de dag op als een krant"), maar al snel krijgt zijn stijl een lichtheid en vanzelfsprekende luchtigheid die je doet geloven dat Joe vanuit dat vliegtuig werkelijk PJ's naakte moeder zal kunnen zien. Tegelijk blijft er een soort aardse nuchterheid in de woorden zitten, zodat je soms hoofdschuddend opkijkt uit de bladzijden en je bijna hardop denkt: "maar dat kan toch helemaal niet?"Joe SpeedbootgevoelHalverwege het boek neemt Joe Fransje bij zijn ene arm om ook hem bij zijn plannen te betrekken. Dan is Fransje niet langer toeschouwer, maar een personage in zijn eigen kroniek. Dat gedeelte, waarin Fransje van dichtbij meemaakt hoe Joe in elkaar steekt, en waarin hij ook Joe's vreselijke geheim ontdekt, is het beste gedeelte van het verhaal. Fransje rolt mee op de golf van... van wat eigenlijk? Positiviteit, geloof in eigen kunnen, enthousiasme: allemaal woorden die bij dure seminars horen en die slechts een klein deel van dat Joe Speedbootgevoel verwoorden. Joe Speedboot zorgt ervoor dat mensen boven zichzelf uit stijgen, zonder dat ze dat in de gaten hebben.GrootsWanneer de roes van Joe Speedboot voorbij is, blijft echter een vreemdsoortige melancholie achter. Het feit dat het nooit meer zo zal zijn, of de wetenschap dat je je leven niet in je eigen hand had toen je tot zulke hoogten steeg, moet daar iets mee te maken hebben. Na de laatste bladzijde van Joe Speedboot blijf je achter met een brok in je keel, maar ook met een brede glimlach op je lippen. Koop dit boek. Zet je naam erin en lees het stuk. Joe Speedboot wordt de grootste held van deze eeuw. Bron: http://www.8weekly.nl/index.php?art=2235 Recensie 2 Een meteoriet dondert het dorp binnen

Judith Janssen
Toch voert hij het woord in de nieuwe roman van Tommy Wieringa. Meer dan driehonderd pagina's lang kletst hij ons de oren van het hoofd. Zijn lichamelijke roerloosheid weerhoudt hem er niet van om zijn verbeeldingskracht ten volle te benutten. Integendeel. Met lichte toets vertelt hij over het wel en wee van zijn directe leefomgeving. Fransje woont in Lomark, een kleine gemeenschap waarvan de sloperij van zijn vader en een asfaltbedrijf de belangrijkste pijlers zijn. De tijd lijkt er al generaties lang stil te staan. De rivier stijgt en daalt, en de familie Maandag is nog steeds de belangrijkste van het dorp. Als Fransje de ogen opent na 220 dagen in coma te hebben gelegen, valt hem iets op. Er lijkt iets onbestemds in de lucht te hangen, en in de op fluistertoon gevoerde gesprekken aan zijn ziekbed domineert steeds één naam: Joe Speedboot. En de ambitieuze, groots opgezette coming-of-age-roman Joe Speedboot van Tommy Wieringa, die al eerder redelijk succesvol was met zijn roman Alles voor Tristan, groeit de intelligente Fransje keurig op, ondanks de vele gebreken en handicaps die hij aan zijn ongeluk heeft overgehouden. Dat hij de moed erin houdt, heeft vooral te maken met de onverschrokkenheid van de nieuweling in Lomark, Joe Speedboot. De excentrieke Joe donderde 'als een meteoriet' het dorp binnen en is daar met dezelfde snelheid blijven rondrennen. Hij fabriceert bommen en een vliegtuig (luchtwaardig!) en maakt van een shovel een raceauto voor de rally Parijs-Dakar. Joe is gepreoccupeerd met techniek en beweging, en misschien is dat wel de reden waarom hij als een van de weinigen aandacht schenkt aan Fransje. Deze 'half mens, half wagen' beweegt zich voort met wiel, rubber en asfalt, en past dan ook in de mechanische wereld van Joe. De beweeglijke, energieke Joe en de roerloze Fransje worden vrienden. Samen met Christof en Engel worden ze volwassen. Maar Fransje volgt een ander pad dan de rest. Christof, Engel en Joe gaan studeren en trekken weg uit het dorp. Fransjes wereld blijft klein en overzichtelijk. Waar iedereen druk is met allerhande bezigheden heeft híj tijd genoeg. Zo gauw hij zijn rechterarm voldoende kan bewegen, begint Fransje te schrijven. Beetje bij beetje en schriftje na schriftje ontwerpt hij een uitwaaierende 'Geschiedenis van Lomark en zijn bewoners'. Fransje vertelt over Papa Afrika, de eerste 'neger' in Lomark, die in een zelfgebouwde boot terug naar Egypte vlucht; over PJ, het mooie meisje dat met haar Zuid-Afrikaanse tongval iedereen betovert; en over de familie Eleveld wier lot bepaalt dat er al generaties lang dingen op hun hoofd vallen (van Amerikaanse oorlogsbommen tot honden). Fransje is overal bij, maar altijd als buitenstaander. Zelfs als de vier vrienden samen plannen maken, spreekt hij van 'ze' en 'zij', zelden van 'wij'. Dit afstandelijk observeren laat Wieringa ook terugkomen in zijn schrijfstijl, die simpel is maar sierlijk, met een verrassende beeldentaal die de eenvoudige Lomarkers tot exotische personages maakt. Fransjes moeder is 'bergachtig gebouwd', en als Papa Afrika de winter slecht heeft doorstaan, heeft hij 'de kleur van ongebeitst tuinmeubilair' aangenomen. Ook de seizoenswisselingen en de natuur worden prachtig beschreven. 'Toen het gras smeulde op de velden en er schapen met een zonne steek naar het abattoir moesten voor een noodslachting (. . .), heb ik leren drinken.' Of: 'De bomen op de begraafplaats trommelden met houten vingers op de achterkant van mijn huis.' Fransje geniet van zijn verzameling anekdotes en Lomarkse wetenswaardigheden - en wij doen dat met hem. Het is door Wieringa's verbeeldingskracht dat het dorpje werkelijk tot leven komt. Het contrast tussen de krioelende dorpsbewoners - Fransje vergelijkt hen met een nest vol muizen - en de gehandicapte jongen met zijn broze gevoelens geeft het boek een aangename dynamiek. Er is één minpuntje, dat te maken heeft met de ontwikkeling die Fransje doormaakt en de melancholische berusting die hem uiteindelijk treft. Fransje raakt allengs 'vergroeid met zijn onbeweeglijkheid' en Joe en de Lomarkers komen steeds minder ver van hem af te staan. Dat is fijn voor Fransje, maar het doet afbreuk aan het observerende karakter van het boek. Waar Fransje op afstand blijft en slechts door de indringende aanwezigheid van zijn gebrek deelneemt aan de gebeurtenissen, is Joe Speedboot het mooist. Fransje is dan een aansprekend medium dat met zijn fantasie net dat beetje extra toevoegt aan de humoristische bezigheden van een handvol dorpsbewoners. Bron : http://www.volkskrant.nl/kunst/article193633.ece