De sprong der paarden en de zoete zee door Harry Mulisch

Schrijver Harry Mulisch Titel De sprong der paarden en de zoete zee Titelverklaring In dit boek worden er twee verhalen verteld. Deze verhalen lopen in elkaar over. Op het einde van het eerste verhaal wordt de hoofdpersoon (van het 1e verhaal) geraakt door een paard. Op het einde van het tweede verhaal verdrinkt de hoofdpersoon (van het 2e verhaal) in de zoete zee. Bladzijden 31 Uitgever Meulenhoff Educatief Amsterdam Jaar van uitgave 1955
Deze druk 1977 Genre Novelle met bio- en bibliografische gegevens Thema Hopeloze verliefdheid. Liefde voor Bessie. Liefde voor Schokland. Motieven: Hopeloze verliefdheid, sterven (Bessie verongelukt en de Joziassen ook), de straffende autoriteit (drs. Scharr en Gustaafs ouders, de overheid voor de Joziassen), de onbeweeglijkheid (Gustaaf wacht op Bessie en de Joziassen stoppen met hozen). Vertelperspectief personaal verhaal Ruimte De locatie van het 1e deel en het begin van het 2e deel is de streek tussen Zandvoort en Schiphol: "er woonden veel piloten in deze streek" (p. 8), "de duinen" (p. 12), Gnodde reist per trein en per bus naar de kust der voormalige Zuiderzee (p. 23). De rest van het 2e deel speelt zich af op Schokland. Alles rond 1954. Hoofdpersoon Gustaaf is een jongen van 13 jaar. Hij is slecht in school en is daarom ook in het 1e en 3e jaar blijven zitten. Hij is hopeloos verliefd op Bessie. Gnodde is een oude man met grijs haar en een baard. Hij is helemaal verliefd op de Zuiderzee en Schokland, want daar woonde hij en ging hij altijd vissen met zijn broers. Samenvatting Gustaaf wordt verliefd op een meisje, maar die lijkt hem niet te zien staan. Hij probeert alles om haar te krijgen. Gnodde is jaren geleden weggestuurd van het eiland Schokland en wil weer terug, maar dat is verboden.
Beoordeling Ik geef toe dat ik het boek best wel leuk vond, hoewel ik niet van lezen houd. Ik had nog nooit zoiets gelezen; dat er 2 delen in een boek zitten met ongeveer hetzelfde verhaal. Het komt op hetzelfde neer en loopt ook nog eens in elkaar over. Ik vond het goed geschreven. Het was een beetje ouderwets geschreven, maar dat is niet erg. Uittreksel In het eerste deel wordt Gustaaf Nagelhout verliefd op het blonde meisje Bessie. Zijn pogingen om contact met haar te krijgen blijven vergeefs. En op school gaat het ook al niet goed en zijn leraar drs. Scharr wil niet dat hij verkering heeft, omdat het anders nog slechter zal gaan. Gustaaf wordt ziek van wanhoop en denkt aan zelfmoord, vervolgens aan moord op het meisje. Hij heeft koorts en ijlt. Als hij hersteld is gaat hij naar buiten. Als hij op straat komt, ziet hij een lijkstoet voorbijkomen. Later blijkt dat Bessie door een auto overreden is. Ontredderd rent hij de stad uit naar een terrein waar paardrijles wordt gegeven. Daar schrijft hij in verwarde taal zijn eigen liefdesgeschiedenis op. Plotseling struikelt er een paard over hem, waarbij de berijdster haar nek breekt en ter plekke overlijdt. Gustaaf wordt krankzinnig. In het tweede deel vindt een broodbezorger Gustaaf’s verhaal en leest er uit voor aan de chauffeur Ubbe Joziasse, die er iets in herkent en het doorvertelt aan zijn vader, de oude visser Gnodde. Kort daarna rijdt Ubbe zich tegen een boom te pletter. Nu keert Gnodde terug naar het verlaten eiland Schokland, waarvan hij en zijn broers de laatste bewoners waren. Aan boord van een lekke haringschuit vertelt hij hun de mythologie van Schokland; het tragische verhaal van de halfgod Binar die verliefd werd op Leia, de godin van de zee. Maar Geidallr verbood deze liefde. Onder de indruk van het verhaal houden de 5 broers op met hozen en verzinken ze in het zoete water van de voormalige Zuiderzee. Aldus de samenhangen, volgens welke Gustaaf nagelhout op 13-jarige leeftijd de geestelijke vader werd van de mythologie van het eiland Schokland, dat echter niet meer bestaat en heden ten dage een langwerpige verhevenheid in de Noordoostpolder is, omgeven door sappige weiden en golvende korenvelden(p.31). Er zijn veel overeenkomsten in deze 2 delen: Deel 1 Deel 2
Gustaaf is verliefd op Bessie. Gnodde (en zijn broers) verliefd op de Zuiderzee. De liefde wordt gedwarsboomd door De passie wordt gedwarsboomd door de
de desinteresse van Bessie en door dreiging van de zee (p. 24) en door de
de maatschappij (vertegenwoordigd maatschappij (bevel Schokland te ontrui- door drs. Scharr). men). Gustaaf kan zich niet aanpassen aan De Joziassen kunnen zich niet neerleggen
de eisen van de maatschappij en blijft bij de vooruitgang en keren steeds naar
Bessie achtervolgen. Schokland terug. Uiteindelijk verzaakt Gustaaf Bessie, Uiteindelijk verzaken de Joziassen de ge- mede onder druk van zijn ouders. liefde zee en volgen ze hun zoons naar het vasteland. Bessie wordt door een auto overreden Gnoddes zoon Ubbe komt om het leven bij
en sterft. een auto-ongeval. Gustaaf loopt weg uit de stad en vlucht Gnodde verlaat de bewoonde wereld en
op een stuk land in de waanzin. keert terug naar de voormalige Zuiderzee waar de Joziassen collectief zelfmoord plegen.