Verloren zoon door J. Bernlef

Verantwoording van de keuze
Ik heb dit boek gelezen omdat ik het van school bij mijn boekenpakket had gekregen, en ik daarom zeker wist dat het een geschikt boek zou zijn. Wel makkelijk was dat het tevens een boek was dat iedereen uit mijn leesgroepje had en dat we het zouden kunnen kiezen als een gezamenlijk gelezen boek. Een andere factor dat meespeelde bij de keuze van dit boek was dat ik al meerdere malen gehoord had dat J. Bernlef een goede schrijver moest zijn en dat wilde ik zelf wel eens ondervinden.

Verwachtingen vooraf
Ik denk dat het boek zal gaan over een toneelregisseur die op een eiland aanspoelt en zich daar moet redden met de ‘natuurlijke’ middelen wat hem lang niet altijd makkelijk af zal gaan.


Reactie achteraf

Ik vind dit werk: (
Spannend Beetje Er komen niet heel veel spannende momenten in voor, toch blijft de vraag of Rob het zal overleven of niet voortdurend in je hoofd zitten

Meeslepend Beetje Het was redelijk meeslepend. Ik vond het geen spectaculair boek maar wilde toch wel weten hoe het af zou lopen.

Ontroerend Beetje/Soms Het boek is niet altijd ontroerend, maar een van de mooiste gebeurtenissen vind ik de dood van Noordhoek, dit wordt door Bernlef prachtig beschreven.

Grappig Beetje Er zaten hier en daar grappige stukjes in wanneer Noordhoek bijvoorbeeld vertelde over zijn familie.
Realistisch Beetje Ik vond dat de hoofdpersoon aanspoelde en leeft op het eiland niet realistisch. De stukken waarin hij over zijn kijk op het leven en zijn familie vertelt echter wel erg realistisch.

Fantasierijk Niet Het was niet erg fantasierijk. Er gebeurden veel realistische dingen die in het echt ook zouden kunnen gebeuren.

Interessant Beetje Het boek vond ik wel redelijk interessant. De stukken dat hij over Suzan verteld zijn saai, maar zijn vorderingen op het eiland zijn interessant.

Origineel Erg Ik vond het ook wel een origineel onderwerp. Ik kom normaal niet veel boeken tegen die over zulke onderwerpen gaan, het enige boek dat ik weet en er iets op lijkt is Crusoe.

Goed te begrijpen Beetje De zinsopbouw en taalgebruik zijn vrij makkelijk, de situaties dat hij aan Suzan schrijft zijn wat vreemd.


Dit werk heeft mij aan het denken gezet Nee, het is geen onderwerp dat mij zo snel zou overkomen en vond het geen stof om over na te denken.

Ik heb iets aan dit werk gehad Nee, ik vond de hoofdpersoon geen voorbeeld persoon en heb daarom niks aan het werk gehad.

Dit werk spreekt mij wel/niet aan Een beetje, ik vond het leuk om te lezen hoe hij zich redde op het eiland, maar het onderwerp dat hij aanspoelt op een onbewoond eiland trekt me totaal niet.

Ik was een beetje teleurgesteld over het droevige einde, want ik had graag willen lezen dat hij toch gered zou worden en met een hele andere kijk op de wereld weer een ‘nieuw’ leven zou beginnen. Ik vond het leuk dat het achterliggende verhaal van de hoofdpersoon op het einde helemaal ontvouwd wordt.

Reactie op verwachtingen vooraf
Mijn verwachtingen voordat ik het boek las klopten wel, dat komt natuurlijk ook omdat ik eerst de achterkant heb gelezen. Ik vond het wel jammer dat het boek niet zo spannend en meeslepend was dan ik eerst gedacht had.

Samenvatting van de inhoud
Rob Noordhoek is een Nederlandse regisseur. Hij zit met zichzelf in de knoop en is, om alles op een rijtje te zetten, op een cruise gegaan.
Als het schip langs de Afrikaanse westkust vaart, breekt er een zware storm uit. Noordhoek, die een paar drankjes opheeft, gaat door een verkeerde deur en belandt op het buitendek. Door de harde wind wordt Rob overboord geslagen.
Rob weet zichzelf vast te klemmen aan een boomstam en hij dobbert een nacht rond op de woeste zee.
De golfstroom sleurt Rob uit de vaarroute van alle schepen weer terug richting Afrika.

Rob spoelt op 12 mei aan op een klein eilandje. Het eiland is 300 bij 900 meter en er staan huisjes. Het eiland is een jaar of tien geleden verlaten toen er een ziekte uitbrak, gevolg: alles staat er nog zoals het was.
Rob gaat een huisje binnen waar hij blikjes conserven vindt.
Hij loopt naar het hoogste punt van het eiland om het te overzien. Rob ziet een kerkje, wat huisjes en een meertje. Hij raakt in paniek door de gedachte dat hij nu helemaal op zichzelf is aangewezen.
Rob besluit in het huis met de conserven te gaan wonen. In de nacht hoort hij een stem ‘Merde’ roepen.

De volgende ochtend ontdekt Rob dat er Nederlandse mussen op het eiland wonen. De diertjes zijn meegereisd op een Nederlands schip in het jaar 1617. Het eiland heette toen Klein Nassau.
Rob verkent het eiland en stapt tot zijn verbazing bijna op een verse hondendrol. De drol blijkt toe te behoren aan een oude keeshond, ook een eilandbewoner.

In de hoop de aandacht van een schip te trekken hangt Rob een zelfgemaakte vlag uit. Rob`s handelingen zijn gericht op overleven. Hij komt erachter dat de enge stem in het donker van een grijze papegaai was. Rob noemt het grijze dier Vrijdag (zoals Crusoe ‘zijn’ inboorling Vrijdag doopte).
Rob vindt papier en pen en besluit een dagboek bij te houden.
Ook tekent hij een landkaart van het eiland (op bladzijde 60). Dan ontdekt hij in zijn huis een levensgrote, kartonnen vrouw. Het is een reclame voor niveau. Tot zijn verbazing herkent Rob de vrouw als Suzan, een actrice die hij kent. Ze scheen later in een inrichting beland te zijn.
Rob zet Suzan naast zijn bureau en hij schrijft vanaf nu brieven aan haar, over zijn vlucht uit het leven.
Dan komt hij de mysterieuze keeshond tegen. Hij noemt de hond Tim, maar eigenlijk heet het dier Wolfgang.

In de brieven vertelt Rob over de bruiloft van zijn ouders. De zus van Rob had hem gevraagd of hij voor een toneelstuk wilde zorgen, over zijn ouders, waarin familieleden de rollen zouden vertolken. Rob neemt de opdracht aan maar hij weet eigenlijk helemaal niets meer van zijn verleden en zijn jeugd. Hij moet langs allemaal oude ooms en tantes om inlichtingen te winnen.
Rob`s blikjesvoorraad is opgeraakt dus hij moest op zoek naar nieuw eten.

De hond Tim eet vogeleieren die op een hoge klif in nestjes liggen. Rob volgt het voorbeeld en slurpt elke dag een ei leeg. Rob bewaart de eieren in een hoge kast en als de hond dit ontdekt, springt hij tegen de kast op. De kast valt om en Rob vindt in een van de laden een fototoestel. Met de lens uit het toestel weet Rob een vuur te maken op het strand. Hij hoopt op deze manier ontdekt te worden. Helaas begint het te regenen en mislukt het plan.

Rob besluit zich niet meer aan te kleden en hij begint zich steeds vaker erg moe te voelen.
Rob schrijft nog een brief aan Suzan waarin hij dit alles en nog meer verhalen over zijn familie vertelt.
Hij gaat naar de kerk van het eilandje, waar een Mariabeeld staat zonder Jezus op haar ook ontbrekende rechterarm. Hij smeekt haar om hulp.
Rob haalt zijn laatste twee eieren op, maar die breken. Kruipend bereikt hij zijn huis waar hij zijn schrijfgerei pakt en zijn laatste brief aan Suzan schrijft.
Rob vertelt over zijn eigenlijke afkomst en over zijn echte vader, oom Niek.
Na een paar dagen voelt Rob zijn rechterbeen niet meer. Hij voelt vreselijke pijn in zijn knie en er lopen bloedrode strepen naar zijn lies.
Hij kruipt naar de grote boom in het midden van het dorp, waar hij een tijdje in de regen ligt. Daarna kruipt Rob naar het strand, waar hij zich aan de boomstam vastklemt, die hem eens naar het eiland toebracht.
Zo sterft Rob Noordhoek, de verloren zoon.


Thema
Het thema is eenzaamheid. Je kunt eenzaamheid associëren met verloren, dat uit de titel komt. Dat thema is vrij voor de hand liggend omdat Rob aanspoelt op een door mensen onbewoond eiland, hij is daar dus helemaal alleen. Toch is dit niet het enigste, het thema komt ook duidelijk naar voren omdat hij zich eenzaam voelt in zijn eigen gezin, en hij voelt zich verloren op zijn werk.

Motieven
- Tekort aan eten. Deze voortdurende dreiging benadrukt Rob`s onvermijdelijke dood.

- Angst voor het kijken naar de zee. Hij wil niet weten hoe alleen hij eigenlijk is en de ze benadrukt die alleen maar. De zee heeft hem aan de ene kant gered, door de toevallige golfstroom, maar aan de andere kant heeft de zee hem uitgerekend naar een eilandje gebracht waarin geen tien jaar een schip langs is gevaren.

- De hond. De hond is Rob`s concurrent. De hond eet ook eieren, maar aan de andere kant zijn ze beide blij dat de ander er is. Zodat ze zich toch minder alleen voelen.

- Een ander grappig en ironisch motief is de vroegere aanwezigheid van Nederlandse beschaving; de mussen die Rob aan huis doen denken en nog een aantal details. Eigenlijk is het een beetje pesterig en wrang. De spullen zijn er; het is duidelijk dat nog geen tien jaar geleden bewoning is geweest op het eiland, maar nu zit Rob er, moederziel alleen.

Titel
De titel ‘Verloren zoon’ is op enkele manieren te verklaren:
- Rob Noordhoek is (natuurlijk) de zoon van zijn ouders. Als hij overboord slaat tijdens een storm zijn ze hem verloren (verloren in de trant van kwijt).
- Rob is natuurlijk nog steeds die zoon, maar ditmaal kun je verloren ook anders uitleggen. Als hij namelijk op dat eiland aankomt, kun je hem als verloren beschouwen omdat hij gewend is aan de moderne technieken, en hij dus eigenlijk gedoemd is om ten onder te gaan
- Je zou als titelverklaring ook nog kunnen geven dat Rob Noordhoek zich verloren voelt omdat hij er achter is gekomen dat zijn vader niet zijn echte vader blijkt te zijn, maar dat hij de zoon is van zijn ‘oom’.


Motto
Het boek heeft geen motto.