1. De titel: Schaduw zuster
2. De auteur: Simone van der Vlucht
3. De uitgever: Anthos in Amsterdam
4. Het jaar van uitgifte, het aantal pagina’s: 1 oktober 2005, 340 blz. 5. Samenvatting van de inhoud van het boek: Er zijn twee verhaallijnen en vertellers (zie hierboven) in de roman. Dat maakt een aantal keuzes voor de samenstelling van mijn boekverslag mogelijk. In dit boekverslag heb ik gekozen voor de opzet zoals de schrijfster die heeft gemaakt. En daarbij heb ik niet gekozen om een korte samenvatting van het boek te maken, maar één waarbij goed duidelijk is dat bijvoorbeeld ho 1-5 over marjolein gaat en wat er in die hoofdstukken precies gebeurt. Zo kan ik voor de mondelinge het boek beter terug halen in mijn hoofd en dan weet ik weer wat er allemaal in het boek gebeurde. Marjolein (ho 1-5) In een les Nederlands trekt de Marokkaanse scholier Bilal ineens een mes als hij zich door de docente Marjolein beledigd voelt. Als hij een opmerking over haar uiterlijk maakt, (ze loopt er sexy, maar volgens hem nogal hoerig bij) kijkt ze opzichtig naar zijn kruis. Dan trekt hij zijn mes. Ze loopt de les uit naar de conrector van het Rotterdams College, die aangeeft dat hij de jongen zal schorsen en zal overplaatsen naar de dependance, zodat ze hem niet meer hoeft te zien. Hij raadt haar af aangifte te doen bij de politie: de school zal daardoor in de reputatie beschadigd worden en dat zal leerlingen kosten. Het aantal loopt toch al terug. Ze wordt opgevangen door collega’s, o.a. door haar sectiegenoot en vriendin Jasmijn. Ze neemt de rest van de dag vrij af en rijdt toch langs het politiebureau, maar besluit nog geen aangifte te doen. Daarna rijdt ze naar haar tweelingzus Marlieke: zij is fotografe en heeft een studio in de Karel Doormanstraat. Marlieke ziet aan haar zus d’r gezicht onmiddellijk dat er iets gebeurd is die middag. Marlieke (ho 6-7) Het is al na de begrafenis van Marjolein (die is dus vermoord). Marlieke vertelt in een flashback over de trouwerij die ze met haar collega-fotograaf Thomas heeft gedaan. Ze was al wat eerder naar huis gegaan. Dan komt Marjolein binnen die vertelt dat er op school iets gebeurd is. Marjolein (ho 8-12) Marjolein vertelt aan haar zus Marlieke wat er is gebeurd op school. Tijdens haar verhaal komt een vriendin van Marlieke binnen. Deze Sylvie is voor Marjolein niet zo sympathiek. Ze gaat dan ook vrij snel weg. Thuis moet ze het verhaal opbiechten aan haar man Raoul, die een eigen computerbedrijf met geld van Marjoleins ouders heeft opgezet. Raoul ziet hier meteen aanleiding in om haar te bewegen van school weg te gaan. Ze kan zo bij hem in de zaak komen werken, maar Marjolein is heel bevlogen voor haar leerlingen. Daarom gaat ze de volgende dag gewoon naar haar werk. Ze vertelt in een flashback hoe ze Raoul heeft leren kennen. In een vechtpartij in de trein was hij tussenbeide gekomen en hij was een heel aantrekkelijke man. Na een korte periode van samenwonen, waren ze getrouwd en hadden ze Valerie gekregen. Als ze op school komt, ondervindt Marjolein de sympathie van diverse collega’s: de concierge, de homofiele collega Luuk. De vraag is of ze aangifte gaat doen bij de politie. Marlieke (ho 13-15) Marlieke gaat uit eten met Thomas: het is na de dood van Marjolein. Ze vertelt dat ze haar dode zus nog steeds om haar heen voelt. Thomas vindt dat flauwe kul. Daarna gaat ze met Raoul uit. Ze verhaalt van haar eerste ontmoeting met haar zwager: eigenlijk is ze vanaf het begin een beetje verliefd op hem geweest. Er is in dat opzicht altijd een strijd tussen de zussen geweest. Marlieke heeft zich steeds de mindere gevoeld van Marjolein. Ze stond altijd een beetje in de schaduw van haar tweelingzus. Marjolein (ho 16-21) In de lessen ondervindt Marjolein steun van de leerlingen die het gedrag van Bilal veroordelen. In de pauze loopt ze naar buiten en ziet Bilal met een aantal Marokkaanse vrienden aan de overkant van de school wachten. Ze ervaart dat als dreiging. Ineens staat haar collega Luuk achter haar die haar weer meeneemt naar binnen. Het is de "talk of the school" die dag. Marjolein denkt na over haar loopbaan: eerst kon ze geen orde houden en had ze het heel zwaar. Toen bracht haar vader haar op het idee om weer strafregels in te voeren (dat gaat ten koste van de vrije tijd van de leerlingen). Dat werkte heel goed en sindsdien voelde ze zich als een vis in het water op de school die veel multiculturele leerlingen telt. Het is een zgn. "zwarte school". Na afloop van de lesdag loopt Marjolein over het schoolplein. De Turkse leerling Tarik waarschuwt haar voor Bilal. Bij haar auto gekomen ziet ze dat die zwaar beschadigd is. Ook staat er "hoer" op de motorkap gekrast. Raoul is boos als ze het vertelt. Ze merkt die avond een Swarovski-armband in zijn zak op, maar hij geeft aan dat het voor hun trouwdag van over twee maanden is. Toch wordt enige verdenking op Raoul gelegd, omdat ze vertelt dat hun seksuele relatie sinds de komst van Valerie heel wat minder goed geworden is. Raoul is bovendien een echte "womanizer" (rokkenjager). Marlieke (ho 22-25) Marlieke voelt de aanwezigheid van Marjolein als een schaduw om haar heen. Zo kan ze 's nachts niet slapen en hoort een deur opengaan. Ze ziet afbeeldingen van Marjolein om haar heen. Haar vriendin Sylvie kan dat allemaal nog wel begrijpen, maar Thomas kan het niet geloven. Hij vertelt haar dat "dood nu eenmaal dood is". Marjolein (ho 26-29) Marlieke belt Marjolein en vraagt of ze op zaterdag mee wil gaan shoppen: ze doet dit om haar bedreigde zus wat te laten ontspannen. Maar Raoul zegt dat hij niet op Valerie kan passen en dat hij een klant moet ontvangen. Maar hij gaat weg in een spijkerbroek, wat hij anders nooit zou doen. Dat klinkt een beetje verdacht. Wanneer Marlieke en Marjolein op een terrasje uitblazen, ziet ze aan de overkant van de straat ineens Bilal met zijn vrienden staan. Ze voelt zich opnieuw bedreigd. Marlieke (ho 30-35) Marlieke is met Valerie die heel goed met haar kan opschieten bij haar ouders. Rechercheur Noorda komt weer eens binnenvallen en vraagt of ze ene Huibert IJlkema kennen. Diens dienstpistool is jaren geleden gestolen en nu is gebleken dat met kogels uit dat dienspistool Marjolein neergeschoten is. Maar de naam zegt verder niemand iets. Marlieke gaat later met Raoul en Valerie naar Blijdorp. Raoul vertelt haar dat hij een tijdje tijdens zijn huwelijk verliefd geweest is op een andere vrouw. Het is wel een schok voor Marlieke. Die hoort later bovendien dat vriendin Sylvie een date heeft met Thomas met wie ze zelf zo’n goede vriendschappelijke relatie onderhoudt. Het zijn allemaal klappen voor Marlieke. Bovendien wil ze wel eens een gesprek met Bilal tegen wie onvoldoende bewijs kan worden verzameld om hem langer vast te houden. Ze zoekt zijn woonstraat op, maar uit alles blijkt dat ze daar niet welkom is. Daarna gaat ze naar de discotheek Nighttown en stelt daar ook al vragen over Bilal, maar iedereen is nogal bang om antwoord te geven. Marjolein (ho 36-39) Het verhaal gaat verder met Marjolein die zich tijdens het shoppen bedreigd voelt door Bilal. Valerie wordt meegenomen door Marlieke en zij weet op een slimme manier aan de jongens te ontkomen door op het laatste moment een bus in te springen. Als ze thuiskomt, ligt er een dreigbrief in de gang. Ze belt Marlieke en Raoul. De laatste is niet bereikbaar. Veel later komt hij thuis met een doorzichtige smoes en gaat ze met hem naar de politie om melding te maken van de dreigbrief. Maar tot een aanklacht komt het weer niet. De volgende dag zal ze met Marlieke bij haar ouders gaan barbecuen. Marlieke (ho 40-47) Marlieke neemt uit de discotheek een taxi, maar de chauffeur neemt een heel andere route. Het blijkt Bilal te zijn die het op haar gemunt heeft. Ze wordt meegnomen naar het Kralingse Bos. Na een felle woordenwisseling dumpt hij haar met de dreiging dat ze niet langer achter hem aan moet komen. Hij heeft verder niets gedaan en is inmiddels gezakt voor het eindexamen vwo (juni 2005). Raoul vraagt haar of ze wil inspringen als oppas voor Valerie en als ze bij hem komt, is er ook Jasmijn (de collega-vriendin van Marjolein) die hem blijkbaar regelmatig eten brengt. Opnieuw is ze jaloers. Is Jasmijn de vrouw met wie hij een relatie heeft gehad? Maar deze Jasmijn vertelt juist dat ze Raoul een tijdje geleden met een andere vrouw op de Euromast heeft gezien. (Dat was tijdens het middagje shoppen.) Na een foto-opdracht komt Marlieke in aanraking met Linda, de moeder van Sylvie. De laatste heeft echter met haar moeder gebroken. Sinds haar moeder een nieuwe relatie had, met ene IJlkema, was het slecht gegaan tussen Sylvie en haar moeder. De dochter van Linda (Sylvie) had haar stiefvader van seksueel misbruik beschuldigd en dat was absoluut niet waar, zegt Linda. De fantasie van Sylvie is altijd heel groot geweest. Marlieke krijgt nu een verdenking tegen haar vriendin en doorzoekt haar huis. Ze vindt van foto’s van Raoul en Sylvie en liefdesbrieven. Plotseling komt Sylvie thuis en Marlieke confronteert haar vriendin met de foto’s. Sylvie geeft aan dat ze relatie heeft met Raoul. Marlieke vraagt op de "man" af of Sylvie Marjolein vermoord heeft. Marjolein (ho 48-52) Tijdens de zondagse barbecue vertelt Marjolein het gebeurde aan haar ouders. Die steunen haar. Op maandagmorgen wacht de pers haar op bij school. Door de media-aandacht is er veel onrust op school: dat gaat leerlingen kosten. Na de lessen gaat Marjolein bij haar zus eten. Valerie brengt ze naar Jasmijn, die haar vertelt dat ze Raoul met een andere vrouw heeft gezien. Marlieke (ho 53-57) Sylvie geeft de verhouding met Raoul toe. Ze praten erover aan de keukentafel.. In de keukentafella ligt een pistool. Marlieke grijpt het en vlucht weg. Ze komt Thomas tegen en samen gaan ze naar het politiebureau. Marlieke gaat daarna naar Raoul en vraagt opheldering over zijn relatie met Sylvie. Die geeft toe, maar zegt ook dat de relatie allang voorbij is, omdat Sylvie altijd zo raar deed. Raoul belt Marlieke later op dat Valerie verdwenen is uit het dagverblijf. Sylvie is de verdachte. Ze gaan samen zoeken in Blijdorp en dan wordt Marlieke gebeld door Sylvie en verneemt ze dat ze met Valerie op de Euromast is. Ze snellen er naar toe, treffen alleen Valerie aan. Sylvie is al weg. Marjolein (ho 58-61) Marjolein gaat uit eten met Marlieke, Thomas, Sylvie en Luuk. Later komt ook Raoul erbij. Sylvie is Luuk aan het versieren, maar die is immers homofiel. Marjolein besluit het te vertellen. Luuk is heel boos en Sylvie voelt zich heel beschaamd. Het zijn beide aanwezige kandidaten voor de moord die deze avond zal volgen. Raoul en Marjolein blijven achter en praten over hun relatie en vreemdgaan. Er komt nog een spannende episode in een parkeergarage, omdat Marjolein denkt dat ze achtervolgd wordt. Als ze later die avond nog even langs Jasmijn loopt, merkt ze opnieuw dat ze achtervolgd wordt. Iemand richt een pistool op haar. Het fatale schot volgt. Marlieke (ho 62-63) Marlieke trekt voorlopig in bij Raoul. Thomas helpt haar verhuizen. Dan vertelt hij plotseling na wat vragen van haar kant dat hij Marjolein vermoord heeft. Hij was van mening dat ze altijd een te groot stempel op het leven van Marlieke had gedrukt. Thomas wilde Marlieke met de moord op Marjolein haar vrijheid teruggeven. Hij heeft een brief geschreven naar de politie om Sylvie vrij te pleiten. Hij had haar pistool gebruikt en het later weer teruggelegd. Inmiddels heeft hij een vloeibare drug GHB in haar koffie gedaan en ze raakt buiten westen. Ze heeft een bijna-doodervaring, maar haar zus stuurt haar terug: ze moet Valerie verder helpen. Als ze in het ziekenhuis bijkomt, hoort ze van de dokter dat Thomas een overdosis GHB heeft genomen en dus zelfmoord heeft gepleegd. Personen: Hoofdpersonen: -Marjolein -Marlieke
Bijpersonen: -Raoul » De man van Marjolein -Valerie » De dochter van Marjolein en Raoul -Luuk » Een goede collega/vriend van Marjolein -Jasmijn(, Lex en Jennifer, man en dochtertje) » Een goede collega/vriendin van Marjolein -Thomas » De beste vriend van Marlieke -Sylvie » Een goede vriendin van Marlieke -Ouders van Marjolein en Marlieke -Bilal Assrouti » Hij bedreigd Marjolein met een mes Personen die een kleine rol spelen in het boek: -Collega’s van Marjolein » -Nora ook een lerares Nederlands -Jan de conrector -Bovenbuurvrouw van Sylvie -Linda Ykema » moeder van Sylvie -Hubert Ykema (ook wel Bert genoemd) » stiefvader van Sylvie, zijn pistool wat bij Sylvie in de la lag, was het moordwapen waarmee Marjolein is vermoord. -(Kinder)jufvrouw van Valerie -Lolla fantasie vriendinnetje van Valerie 6. Titel verklaring Het heeft te maken met hoe Marlieke zich voelt en wat ze voelt tegenover haar zus Marjolein. Er is een letterlijke verklaring voor de titel in de roman te vinden. "Ik voel haar steeds achter me, als een schaduw en als ik omkijk is ze weer weg" Blz. 131
Ze geeft met die mededeling aan dat ze haar zus Marjolein ook na haar dood steeds in haar nabijheid voelt. Maar er is ook een andere, wat meer symbolische verklaring mogelijk. Marlieke voelt zich in haar leven toch steeds een beetje de mindere van haar zus: Marjolein is erg succesvol geweest : met studie, baan en relaties en Marlieke heeft zich toch altijd de mindere gevoeld. In dat opzicht leeft ze in de schaduw van haar zus. “Ik fantaseerde soms dat ik enig kind was. Met jalouzie keek ik naar mijn vriendinnen die niet hoefden te concurreren met een even oude, identieke, maar volkomen zichzelf konden zijn. Uiteindelijk heb ik mijn zin gekregen. Ik ben nu alleen” Blz. 88 “’Ik heb het voor jou gedaan,’ zegt hij zacht. ‘Dat begrijp je toch wel? Je kreeg totaal geen ruimte om je te ontwikkelen, om je eigen mening te vormen, om een leven als Marlieke te leiden. Je was de helft van een duo en dat verstikte je. Ik moest wel ingrijpen!’ Blz. 334 7. Geef aan of je deze titel goed vindt of dat je die misschien zou willen veranderen (zo ja, hoe dan?) Ik vind de titel van het boek goed. Ik zou hem niet willen veranderen, omdat het twee duidelijke titelbeschrijvingen weergeeft namelijk; Dat Marlieke eigenlijk in de schaduw van Marjolein leeft en als Marjolein wordt vermoord dit juist precies andersom is. 8. Welk deel van het boek of welke passage/gebeurtenis vind je het interessants? Waarom? De interessantste gebeurtenis in het boek vind ik het moment waarop Marjolein wordt dood geschoten, omdat dat ook meteen één van de spannenste gebeurtenissen van het boek is. Want eigenlijk draait heel het verhaal om de moord van Marjolein. De bedreiging, de begrafenis, de opsporing naar de moordenaar, de verdenking van vrienden/bekende. “’Waar bleef je nou!’ roep ik, lichtelijk hysterisch. ‘En wat bezielt je om me hier alleen achter te laten, idioot!’ Raoul kijkt me verbaasd aan. ‘Je zat toch in de auto. Is er iets gebeurt dan?’ ‘Ja! Ik hoorde voetstappen!’ Blz. 324 “Ik loop het tuinpad op. Achter me kraakt iets en opeens ren ik naar de deur. De sleutel, snel, snel! Verdomme, waarom heeft Raoul de deur achter zich in het slot geduwd! Ik kijk niet om maar paniek bouwt zich in me op.” Blz. 326 “Ik hef mijn handen, alsof dat me zou kunnen beschermen, en kan nog steeds niet geloven dat het echt gaat gebeuren. Maar ik zie een vinger die zich om de trekker spant, ik zie een samengeknepen oog dat richt, en een lichaam dat zich voorbereidt op de terugslag van het schot.” Blz. 327
9. Welk deel van het boek of welke passage vind je het minst interessant? Waarom? De passage waarin ze op een zondag een barbeque hebben met de familie, Marjolein Raoul en Valerie, Marlieke en de ouders van de tweeling. Haar ouders zien dat Marjolein verdrietig is en daarom vertelt ze alles aan hun (de verscheindende keren dat ze bedreigd is). Ik vind dit het minst interessant, omdat dit meer een bijzaak in het boek is, de ouders van Marjolein op de hoogte houden van wat er in haar leven nu afspeelt. “Tijdens de voorbereiding van de barbeque steken we allemaal de handen uit de mouwen. Mijn moeder en ik verdwijnen in de keuken om de salades te maken en de stokbroden te snijden, mijn vader en Raoul rommelen met briketten op de grote, stenen barbeque bij het terras en Marlieke dekt de lange teakhouten tafel, geassisteerd door Valerie.” Blz. 254 “’Wat ben je stil vandaag.’ Mijn moeder kijkt me onderzoekend aan. ‘Is er iets, Marjo’? Blz. 255 “De druk van mijn vaders hand op mijn schouder is precies waar ik de hele week naar heb verlangd. Er gaat zo’n troostende werking van uit.’ Blz. 257 10. Beschrijf een verandering tussen de hoofdpersoon/ hoofdpersonen aan het begin van het boek en het einde? Is er iets veranderd? Heeft hij/hebben zij iets geleerd? Het blijkt al dat in ho 6-7 Marjolein is vermoord. Daarna komen er eigenlijk alleen maar voorgaande gebeurtenissen, daarin wordt vertelt dat Marjolein al enkele male wordt bedreigd. Dus vanaf de eerste bedreiging blijft ze op haar hoede. “’Rustig, Marjolein! Ik ben het maar. Niet schrikken!’ Luuk staat tegenover me en kijkt me indringend aan. Ik haal diep adem en lach hem beverig toe. ‘Luuk, idioot! Ik schrik me dood.’ Blz. 94
En Marlieke die met de dood van haar zus geconfronteerd wordt. Ze is erg verdrietig en wil er samen met andere familieleden achter komen wie dat nou werkelijk gedaan heeft. “’Weet je nog dat ik vertelde dat Noorda me vroeg of ik ene Hubert Ykema kende? De eigenaar van het wapen waarmee Marjolein is doodgeschoten? Ik heb ontdekt dat Hubert Ykema Sylvies stiefvader is.’ Blz 250 11. Welk personage in het boek zou jij willen zijn? Waarom? Raoul, omdat hij door meerdere vrouwen in het boek wordt gezien als een aantrekkelijke man maar ook qua innerlijk is hij een leuke en aardige man. In het boek is hij de man van Marjolein, maar zodra Marjolein wordt vermoord gaan zijn gevoelens ook naar haar tweelingzus Marlieke toe en daarbij is hij in het verleden toen Marjolein nog niet vermoord was vreemd gegaan met Sylvie. Marjolein: “’Ik haal diep adem en zeg: ‘Wat ik van een huwelijk verwacht, is absolute trouw, kameraadschap en respect. Vreemdgaan hoort helemaal niet in dat rijtje thuis. Als ik erachter zou komen dat je met een andere vrouw hetzelfde aan het opbouwen was als met mij…’ Blz. 320
Marlieke: “Raoul was niet alleen een stuk, hij bleek ook heel voorkomend, geestig, hartelijk en warmvoelend te zijn. Ik ontliep hem zoveel mogelijk en dat betekende dat ik mijn zus ook niet meer zoveel te zien kreeg.” Blz. 84
Marlieke tegen Sylvie: “’Raoul,’ ik kies mijn woorden met zorg, ‘is het soort man dat zich in iedereen verdiept. Hij stelt belang in mensen, vooral in vrouwen.’ Sylvie knijpt haar ogen tot spleetjes. ‘En vooral in mij. Hij wilde bij Marjolein weg. Hij beloofde me dat hij bij haar weg zou gaan.’ Blz. 281 12. Aan welk personage heb je een hekel of vind je niet aardig en zou je dus niet willen zijn? Waarom? Sylvie, omdat ze in het boek wordt beschreven door Marjolein als een aantstellerige flirt, een tuttebel, onecht persoon iemand waarvan je de verhalen maar half gelooft. Ook heb ik een hekel aan haar omdat ze is vreemd gegaan met raoul terwijl hij gewoon in een huwelijk zit en letterlijk liegt over dingen tegen haar vriendin Marlieke. Marjolein: “Het is moeilijk uit te leggen waarom ik moeite heb met haar. Ze is zo onecht, dát is het woord. En in plaats van zelf ook enige afstand te houden, doet ze alleen maar meer haar best om bij mij in de smaak te vallen, wat mij dan weer enorm irriteert. Bovendien heeft ze geprobeerd om Raoul te versieren waar ik nota bene bij zat.” Blz. 45

Marlieke tegen Sylvie: “Zo ontspannen mogelijk leun ik achterover en kijk ik Sylvie rustig aan. ‘Vertel eens, hoe lang heb je al een relatie met Raoul?’ Het lijkt een gemoedelijk tafereeltje, twee vriendinnen tegenover elkaar aan tafel met een fles wijn en pizza’s maar de spanning hangt als een magnetisch veld tussen ons in.” Blz. 252
Moeder van Sylvie (Linda) tegen Marlieke: “’Sylvie kent ziet zoveel remmingen. Ze volgt altijd heel letterlijk haar gevoel, zonder erbij stil te staan wat daarvan de consequenties zijn’. ‘Sylvie was smoorverliefd op Bert.’” Blz. 241 13. Wat vind je van het einde van het boek? Ben je er tevreden mee of zou je iets willen veranderen (en hoe dan?)? Het heeft een goed maar tragisch einde. Je komt alles te weten, wie nou wie heeft vermoord en waarom dan, waarom Sylvie nou niet de dader is enz. Marlieke heeft de meeste pech met alles, haar tweelingzus is door haar beste vriend vermoord, vervolgens pleegt Thomas zelfmoord en met Sylvie wordt ze waarschijnlijk ook niet meer bevriend omdat Sylvie haar verscheidende dingen heeft voorgelogen en omdat Raoul en Marlieke haar beschuldigd hebben van de moord op Marjolein. Maar van de andere kant krijgt ze wel haar liefde van haar leven, Raoul. “’Waar is de politie?’ vraag ik, terwijl ik van mijn fiets stap en hem op slot zet. ‘Die zijn meteen naar Sylvie’s huis gereden,’ zegt Raoul met een gespannen stem.” Blz. 298 “’Dus jij bent bij Raoul ingetrokken,’ zegt Thomas. Hij staat met zijn handen in zijn zakken in mijn slaapkamer, waar ik de inhoud van mijn kasten in koffers aan het gooien ben.” Blz. 329 “Maar jíj…Waarom? In godsnaam, Thomas, waarom?’ Thomas haalt mijn handen voor mijn gezicht vandaan en kijkt me vol onbegrip aan. ‘Ik heb het voor jóú gedaan, Marlieke!’ Blz. 335 14. Waar speelt het verhaal zich af? Is het belangrijk om dit te weten? Waarom? Ja het is belangrijk om te weten waar het verhaal zich afspeelt, als deze gebeurtenissen bijv. in Turkije zouden zijn dan zou alles heel anders hebben gelopen. De plaats waar de gebeurtenissen zich afspelen is heel herkenbaar gemaakt. Marjolein is docente Nederlands aan een middelbare school, het Rotterdams Lyceum. Dat bepaalt meteen de plaats van de handelingen. Ook andere heel herkenbare Rotterdamse elementen worden in de roman genoemd: de Bijenkorf, de Lijnbaan, Blijdorp Zoo, de Euromast, diverse straatnamen en discotheken (Nighttown). “Ik was tweeëntwintig en Raoul zesentwintig en in die tijd studeerde ik nog. Ik zat in mijn laatste jaar van de lerarenopleiding in Rotterdam en ik reisde elke dag op en neer vanuit Berkel en Rodenrijs.” Blz. 60 “’Nighttown?’ herhaalt Sylvie verbaasd. ‘Wat moet je daar nou?’ Ik vertel haar dat Marjolein me eens heeft verteld dat veel van haar leerlingen, onder wie Bilal, in Nighttown komen en dan wordt het even stil.” Blz. 187 “’Het is hier mooi, joh! Ben je wel eens op de Euromast geweest? Ik eigenlijk nog nooit, idioot hé?’” 15. Wanneer speelt het verhaal zich af? Is het belangrijk om dit te weten? Waarom? Dit verhaal speelt in deze tijd af. De tijd waarin de gebeurtenissen zich afspelen, is goed af te leiden uit de verhaalgegevens. Eind april wordt Marjolein door een leerling bedreigd, begin mei wordt ze al begraven. Aangezien Marjolein in haar klas met de multiculturele leerlingen de dood van Theo van Gogh heeft besproken (2 november 2004) moet het verhaal dus in het voorjaar van 2005 afspelen. Er wordt ook gesproken over de zomervakantie (eerste week juli 2005 ) en het zomercarnaval in Rotterdam (31 juli 2005). De ontknoping is enkele weken later (augustus of begin september 2005). Het is belangrijk om te weten, daarmee heeft de schrijfster een poging gedaan om de roman zo actueel mogelijk te maken. De roman verscheen immers op 1 oktober 2005. “De rouwstoet na de dienst, op weg naar het graf, voerde over een zonovergoten kerkhof. Begin mei, en al vijfentwintig graden.” Blz. 31 “Op de ochtend dat ik voor het eerst met dat gevoel wakker werd, op die maandag eind april, bleef ik heel stil op mijn rug liggen en weigerde mijn ogen open te doen.” Blz. 32 “Jasmijn pakt net haar glas en kijkt me verrast aan. ‘Het is een chaos in mijn hoofd’, zegt ze somber. ‘Ik kijk enorm uit naar de zomervakantie. We zijn laat aan de beurt dit jaar. Ik hou het gewoon niet meer uit op school.’” Blz. 226 16. Hoe verloopt de tijd in het boek? Chronologisch of niet? Flashbacks of niet? De roman is niet chronologisch en bestaat alleen maar uit flashbacks. De roman is opgebouwd in 63 genummerde, maar ongetitelde hoofdstukken. Er zijn twee vertellers: de vermoorde Marjolein en haar tweelingzuster Marlieke. Ze nemen elk om beurten een aantal hoofdstukken voor hun rekening. De schrijfster geeft dit aan door in die hoofdstukken over de persoon zelf te schrijven, van wat diegene in haar leven mee maakt. Marjolein begint en vertelt de volgende hoofdstukken: 1-5; 8-12; 16-21; 26-29; 36-39; 48-52; 58-61. Marlieke eindigt de roman als verteller: zij onthult wie Marjolein heeft vermoord. Haar hoofdstukken zijn: 6-7; 13-15; 22-25;30-35;40-47;53-57;62-63. Marjolein is dus in 33 hoofdstukken aan het woord; Marlieke in 30 hoofdstukken. Ook wat dit aspect betreft blijft ze in de schaduw van haar zuster. Door de afwisseling in vertellerfiguur blijft de spanning in de roman volop aanwezig, hoewel je in hoofdstuk 6 als lezer al weet dat Marjolein vermoord is.
17. Vanuit wiens perspectief zien we het verhaal? Beide vertellers (Marjolein en Marlieke) vertellen in de ik-vorm. Zo leer je de gedachten en gevoelens van beide zussen goed kennen. Omdat ze tweelingzussen zijn, zijn ze even oud. Marjolein is een dertigjarige docente Nederlands op een zwarte school in Rotterdam. “Ik geef al zeven jaar Nederlands en nog nooit heb ik het gevoel gehad dat ik niet ben opgewassen tegen problemen met leerlingen, maar Bilal slaagt er elke dag in mij het gevoel te geven dat ik een waardeloze docente ben” Blz. 6
Marlieke is een even oude beroepsfotografe, die op zoek gaat naar de moordenaar van haar zus. “Die dag moest ik naar Capelle aan den Ijssel, waar ik samen met Thomas een bruiloft ging fotograferen” Blz. 34 “Een allochtone, vrij jonge taxichauffeur draait zijn raampje open en kijkt me vragend aan. ‘Kunt u me naar Kralingen brengen?’ vraag ik” Blz. 209 18. Is er een duidelijk wending in het verhaal? Wanneer/waarom is dat? Er is niet één duidelijke wending in het verhaal, in dit verhaal gaat het zo dat de ene gebeurtenis zich opvolgt na de andere. Marjolein wordt enkele male bedreigd, uiteindelijk vermoord (dat weet je al op het begin in ho 6-7), familie vooral Marlieke gaat op zoek naar wie de moordenaar is. “Na de begrafenis wachtte de leegte. Een verschrikkelijke, apathische leegte. In de eerste weken na haar dood was ik te verbijsterd om tot me door te laten dringen wat er gebeurt was.” Blz. 30 “Het polititie-onderzoek is nog steeds in volle gang. Bilal Assrouti is verhoord en weer vrijgelaten. Iedereen die Marjolein heeft gekend is verhoord, ik ook. De eerste dagen houden de kranten niet op te schrijven over de brute moord en is mijn zusters gezicht regelmatig te zien op het journaal.” Blz. 73 19. Tot welke genre behoort dit boek? Het is een literaire of psychologische thriller. 20. Wat is het thema?/ Wat zijn de thema’s? In een literaire thriller is de vraag niet alleen “wie” de moord gepleegd heeft, maar vooral ook "waarom" iemand tot een moord komt. Dat blijft in deze roman van Simone van der Vlugt natuurlijk ook het thema. En zoals in een goede thriller hoort, valt de verdenking natuurlijk eerst op anderen. Allereerst is er de Marokkaanse scholier Bilal die haar bedreigt. Ze gedraagt zich volgens hem hoerig en heeft hem in zijn eer gekrenkt door opzichtig naar zijn kruis te kijken. Het lijkt er dan ook op dat hij haar heeft vermoord, maar de verdenking valt ook op andere personen. Zo zijn er ook andere kandidaten die Marjolein vermoord kunnen hebben. Raoul haar man, die met geld van haar ouders een zaak heeft opgezet en er een overspelige relatie op na houdt, Sylvie een vrouw aan wie Marjolein een hekel heeft en is vreemdgegaan met haar man. De zo vriendelijke homoseksuele collega Luuk is op de avond van de moord ook heel boos op haar, omdat ze zijn homofiele geaardheid aan Sylvie verklapt. Zelfs Marlieke kan tot de kandidaten horen, omdat ze jaloers zou kunnen zijn op haar zuster, die altijd even wat beter uit de verf kwam dan zij. De uiteindelijke moordenaar Thomas is eigenlijk de minst verdachte persoon. Hij doet dan wel vreemd en de sympathie van Marjolein voor hem is niet groot, maar de reden waarom hij de moord op marjolein pleegt, is toch niet zo heel sterk. Hij wilde zijn vriendin Marlieke van het juk van haar zus bevrijden. Marlieke heeft dat juk overigens niet zo sterk ervaren. Literair-historische motieven die in deze thriller een rol spelen, zijn: het schoolleven, (hierover wordt uitvoerig verhaald) geweld op school, (een actueel thema sinds de moord van Murat D. op zijn conrector Van Wieren in Den Haag) het dubbelgangersmotief, (in de vorm van de eeneiige tweelingzus) homoseksualiteit, overspel, discriminatie (Bilal voelt zich gediscrimineerd) en drugs. “Opeens heeft hij een mes. Het flitsende gebaar waarmee hij het te voorschijnt trekt komt zo onverwacht dat de schrik me verlamt en vervolgens in golven door mijn lichaam pulseert.” Blz. 5 “’Nou?’ schreeuwt hij in mijn gezicht. ‘Weet je hoe dat voelt?’ Om als Marokkaan überhaupt geen kans op werk te hebben, in horecagelegenheden te worden geweigerd, om je leven lang te worden gediscrimineerd in dit kutland, dat doet alsof het zo tolerant is? Weet je hoe het voelt om zo op te groeien?’” Blz. 213 “’Zeg Luuk, heb je je vriendje nu helemaal alleen thuisgelaten? Hij had best mee kunnen komen,’ flap ik eruit.’” Blz. 316 21. Zou je dit boek willen aanraden aan anderen? Waarom (niet)? Ja ik zou het aan anderen willen aanraden want, het is een lekker boek om te lezen als je van spannende verhalen houdt en niet al te veel wil nadenken over literaire achtergronden. Het is een vlot lopend verhaal met vaart geschreven dat over twee verhaallijnen wordt uitgesmeerd (voor en na de moord). Er zijn twee vertellers (zie hierboven) maar die worden duidelijk aangegeven, zodat je die ook gemakkelijk kunt herkennen. Aangezien de roman ook nog eens over school en geweld op school gaat (een actueel thema) is de roman voor leerlingen aantrekkelijk om te lezen ondanks de 339 bladzijden. Je ziet een heleboel herkenning in de vertelling. Mensen die bovendien in de omgeving van Rotterdam bekend zijn, zullen ook in het decor veel herkenbaars tegenkomen. Dat maakt een boek eveneens aantrekkelijk. "Schaduwzuster" is dus een roman die je heel goed kunt lezen en op je literatuurlijst van school kunt zetten.