Ben jij 16 jaar of ouder? Doe dan mee aan dit leuke testje voor het CBR. In een paar minuten moet je steeds kiezen tussen 2 personen.

Meedoen

L'enfant de sable door Tahar Ben Jelloun

Beoordeling 7.6
Foto van een scholier
Boekcover L'enfant de sable
Shadow
  • Boekverslag door een scholier
  • 6e klas vwo | 2589 woorden
  • 8 augustus 2006
  • 34 keer beoordeeld
Cijfer 7.6
34 keer beoordeeld

Boekcover L'enfant de sable
Shadow
L'enfant de sable door Tahar Ben Jelloun
Shadow
Zakelijke gegevens:
Auteur : Tahar Ben Jelloun
Titel : L’ enfant de sable
Genre : Psychologische roman

Eerste reactie :
Ik vond het boek wel een beetje vaag (waarschijnlijk ook omdat ik lang niet alles begreep). Vooral de vertelwijze was wat apart, het verhaal werd verteld door een verteller die af en toe zichzelf onderbrak om de lezers even toe te spreken (wat ik erg irritant vond) De ik-persoon wisselde ook steeds. Soms was het de verteller, soms Ahmed (als je een dagboekfragment las), soms weer iemand anders. Dit maakt het boek lastig om te lezen, maar ook wel weer boeiend. Het verhaal was wel spannend, alhoewel ik verwacht had dat er wat meer zou gebeuren, vaak lag de aandacht toch wat meer op Ahmed’s gedachten en gevoelens.

Verdieping:
Samenvatting:

Het boek begint met een man die vertelt dat hij een soort dagboek heeft gekregen van een overleden man. Hij is erg geschokt over de inhoud van het dagboek en besluit ons het verhaal ook te gaan vertellen.

De verteller neemt je mee naar een huis in de woestijn. Daar woont een islamitisch gezin, een vader, moeder, 7 dochters en nog wat tantes en oma’s. Moeder is zwanger en vader verlangt zo hevig naar een zoon dat hij besluit dat het kind, hoe dan ook, een jongen moet zijn. Het kind wordt geboren en het is wederom een meisje. Vader spreekt met moeder en Lalla Radhia (een soort verzorgster) af dat ze zullen voorwenden dat hun achtste kind een jongen is. De jongen wordt Ahmed genoemd en er wordt een feest gegeven ter ere van zijn geboorte. Vader zet ook een besnijdenis in scène, maar het bloed dat de mensen te zien krijgen is in werkelijkheid zijn eigen bloed. Vader leert Ahmed’s zussen dat ze respect voor hem moeten hebben en niemand mag Ahmed aanraken. Ahmed groeit op en geniet wel van het feit dat hij een jongen is, hij heeft goed door dat dat allerlei privileges met zich meebrengt. Ahmed’s borst wordt met doeken ingesnoerd, om te voorkomen dat zijn borsten gaan groeien. Op latere leeftijd wordt Ahmed ongesteld. Ondertussen is hij er zelf wel achter dat hij eigenlijk een vrouw is, maar het lijkt hem niet zo heel erg te deren. Op 20-jarige leeftijd beslist hij dat hij wil trouwen met Fatima (zijn nicht) . Fatima lijdt aan epilepsie. Vanaf nu heeft Ahmed regelmatig correspondentie met een geheimzinnige anonieme vriend, die van zijn ware geslacht op de hoogte is. Ahmed begint in een identiteitscrisis te komen en vraagt zichzelf steeds vaker af wie hij is. Dan overlijdt zijn vader, waardoor Ahmed het hoofd van het gezin wordt. Ondertussen is hij ook getrouwd met Fatima, die erg ongelukkig is. Fatima weet dat Ahmed een vrouw is, alhoewel het Ahmed’s idee was Fatima niets te laten merken over zijn geslacht, ze moest zelf maar concluderen dat hij homoseksueel was, en Fatima nodig had om dat niet openbaar te laten worden. Fatima beslist dat ze moet vertrekken, en even later blijkt dat ze dood is. Vanaf dit moment sluit Ahmed zich op in zijn kamer, waar hij niemand behalve Malika (een tante) toelaat. Hij vult zijn tijd met lezen, deprimerende gedachten en schrijven met zijn anonieme vriend. Het wordt ook duidelijk dat Ahmed een steeds grotere behoefte krijgt aan (lichamelijke) liefde. Eén keer beeldt hij zich zelfs in dat hij vrijt met zijn correspondentievriend. Dan besluit Ahmed zijn huis te verlaten en ook de band om zijn borst te verwijderen.
Vanaf hier wordt het verhaal onduidelijker. In één van de komende hoofdstukken verdwijnt de verteller, en geven meerdere mensen hun visie op het onaffe verhaal van Ahmed’s leven (het begin van het verhaal had de verteller bij zich toen hij dood werd aangetroffen). Hij komt bij een soort van circus terecht waar hij als kermisattractie te werk kan gaan, als man die uiteindelijk een vrouw blijkt te zijn. Hij wordt hier Lalla Zahra genoemd. Volgens één van de vertellers (Salem) wordt Ahmed misbruikt door de kermisdirecteur en op een gegeven moment vermoord. Amar’s verhaal is dat Ahmed zelfmoord heeft gepleegd en Fatouma geeft weer een andere draai aan het verhaal. Een troubadour vertelt zijn idee over het leven van Ahmed ook nog, hij zegt Ahmed een aantal keren ontmoet te hebben als een zwijgzame en mysterieuze vrouw. In het laatste hoofdstuk komt weer een verteller aan bod, het lijkt er op dat dit weer de oorspronkelijke verteller van het verhaal van Ahmed was. Het precieze verhaal komt de lezer uiteindelijk niet te weten, wel wordt uit elke versie van Ahmed’s verhaal duidelijk dat hij in een enorme identiteitscrisis terecht kwam en erg depressief en eenzaam geleefd heeft. Hij slaagt er niet in zijn eigen identiteit vast te stellen.

De schrijfstijl:
Het is wat lastig om te beoordelen wat de schrijfstijl van dit boek is, omdat ik al blij was als ik de lijn van het verhaal begreep. Veel woorden en passages gaan toch langs me heen. Ik denk dat de schrijfstijl niet al te ingewikkeld was, omdat ik dit boek na 5 jaar Frans toch vrij goed kon begrijpen.

De ruimte (plaats en tijd)
Het boek speelt zich af in Marokko, in het begin vooral in Ahmed’s ouderlijk huis. Later komen er ook andere steden in het boek voor. De vertelde tijd is het leven van Ahmed. Het verhaal van Ahmed’s leven verloopt grotendeels chronologisch, alhoewel je eerst te weten komt dat hij overleden is, en pas daarna de rest van leven bekend wordt.

De verhaalfiguren:
Ahmed: Ahmed is de 8e dochter in een islamitisch gezin. Zijn vader besluit voor te wenden dat het een jongen is, om zijn eigen eer te redden. Ahmed is als jongen vrij autoritair, maar als hij ouder wordt blijkt hij heel gevoelig en erg eenzaam te zijn. Hij komt in een identiteitscrisis terecht, waar hij zijn hele leven mee blijft tobben.

Vader Ahmed: De vader van Ahmed heeft een sterk eergevoel en kan het niet verkroppen dat hij 8 dochters heeft. Hij verlangt sterk naar een zoon. Hij sterft als Ahmed in de 20 is.

Moeder Ahmed: Over de moeder van Ahmed is eigenlijk weinig bekend. Ze is als een islamitische vrouw behoort te zijn, gehoorzaam en onderdanig aan haar man.


Fatima: Fatima is de nicht, en later ook de echtgenote van Ahmed. Zij heeft epilepsie. Ze ontdekt dat Ahmed een vrouw is en is erg ongelukkig in haar huwelijk. Ze verdwijnt en overlijdt.

De situaties:
Een vader van een islamitisch gezin van 7 dochters besluit dat hij zijn volgende kind op zal voeden als zijn zoon, ook al is het een meisje. Ahmed groeit op als jongen maar komt later in een identiteitscrisis terecht vanwege zijn geslacht. Hij wordt erg onzeker en depressief.

De vertelwijze:
De verteller in dit verhaal is ook een letterlijke verteller. Hij richt zich rechtstreeks tot zijn lezers als hij het verhaal van Ahmed, onder andere door middel van dagboekfragmenten, vertelt. De ik-persoon wisselt vaak. De ene keer geeft de verteller commentaar op het verhaal en is hij de ik-persoon, maar in de dagboekfragmenten is Ahmed de ik-persoon. Ook Ahmed’s vader fungeert enkele malen als ik-persoon.

Thematiek:
Het thema van dit boek is de zoektocht naar je eigen identiteit. Belangrijke motieven zijn eenzaamheid, identiteit, seksualiteit, volwassen worden, verhouding man-vrouw en depressiviteit. De zoektocht van Ahmed naar zijn eigen identiteit neemt de centrale plaats in in dit boek. Hij krijgt het niet voor elkaar te ontdekken hoe zijn identiteit is.
De titel staat verder los van dit thema, het geeft meer een verwijzing naar Ahmed’s leven als ‘Enfant de sable’, geboren in de woestijn. Overigens heet het boek in de Nederlandse vertaling ‘Zoon van haar vader’ (een titel die in het Frans onmogelijk is!) dat verwijst naar de onduidelijkheid over het geslacht van Ahmed.

Eigen mening:
Ik heb het boek aardig goed begrepen. Zeker toen ik het eerste hoofdstuk uithad kwam ik wat beter in het verhaal en volgde ik de lijn wel aardig. Het was af en toe wel erg lastig om te ontdekken over wie het ging als er ‘je’ stond, vanwege de verscheidene ik-personen. Dit maakte het boek zeker wel lastiger om te lezen. Ik heb ook wel het idee dat ik bepaalde dingen gemist heb (zoals de trouwerij, de anonieme brievenschrijver en het moment waarop Ahmed doorkreeg dat hij een meisje was), maar misschien was het wel een bewuste keuze van de schrijver om dit niet expliciet te vermelden. Het eerste deel van het boek (het opgroeien van Ahmed tot zijn vertrek) heb ik naar mijn idee wel stukken beter begrepen dan het tweede. Ik had zelf al wel de indruk dat het vanaf hoofdstuk 14 (Salem) ging over de verschillende visies van mensen over het leven van Ahmed, maar ik blijf het onduidelijk vinden wat nu werkelijk gebeurd was en wat in de verhalen van Salem, Amar, Fatouma en de troubadour thuishoort.

Doordat ik het tweede deel minder goed begreep vond ik het eerste deel ook interessanter om te lezen. Het boeide me wel om te lezen hoe Ahmed opgroeide. Op een gegeven moment vond ik het boek wel erg saai worden, dat was toen Ahmed zichzelf in zijn kamer had opgesloten en je 3 hoofdstukken lang alleen maar depressieve gedachten van Ahmed las. Van mij had dat gedeelte wel wat korter mogen zijn. Het boek was wel eens echt ‘anders’ dan andere boeken, over thematiek rondom je eigen identiteit heb ik nog weinig gelezen, wat het boek wel origineel maakt.

Verwerkingopdrachten:

2: Gevoelloos – gevoelig

Ahmed heeft vooral in het begin van het boek nog wel eens de neiging zich autoritair en gevoelloos te gedragen. Het volgende denkt zijn moeder over hem als hij haar o ruwe manier duidelijk maakt dat hij met Fatima wil trouwen:

Un jour, il convoqua sa mère et lui dit sur un ton ferme (....) Elle n’ osa pas penser qu’ il était devenu un monstre. Son comportement depuis une année l’ avait transformé et rendu méconnaissable. Il était devenu destructeur et violent, en tout cas étrange.
-page 51,52-

In werkelijkheid echter is Ahmed op jonge leeftijd al erg gevoelig:

Un jour je fus attaqué par des voyous qui me volèrent la planche à pain. Je ne pus me battre. Ils étaient trois. Je rentrai à la maison en pleurant.
-page 39-

Ahmed blijkt ook gevoelig uit het feit dat hij medelijden voelt met Fatima. Dit denkt hij als ze al een tijdje getrouwd zijn:

(…) les pensées de cette femme qui dormait dans la même pièce que moi et que je regardais avec un sentiment où la pitié (....)
-page 78-

Ahmed blijkt ook gevoelig uit het feit dat hij zich eenzaam voelt en verlangt naar liefde. Het volgende citaat komt uit het verhaal van Amar.

Sortir, être bousculée, être dans la foule et sentir qu’ une main d’ homme caresse maladroitement mes fesses.
-page 156-


8: Achterdochtig – vol vertrouwen

In het boek komt niet echt duidelijk naar voren of Ahmed erg achterdochtig is. Hij vertrouwt op jongere leeftijd wel op zichzelf:

Je suis et j’ ai toujours été un être d’ intuition. Quand je me suis trouvé sur vos traces, c’ est ce sentiment fort et indéfinissable qui m’ a guidé.
-page 91-

Toch vind ik in de volgende citaten dat er meer naar voren komt dat Ahmed in wezen achterdochtig is. Het volgende denkt Ahmed als hij seksueel lastig gevallen is:

Cependant, ce qui se passa après me troubla beaucoup. Dois-je en parler ? J’ ai du mal à l’ écrire. Je veux dire, j’ ai honte.
-page 114-

Dat Ahmed achterdochtig is naar mensen die mogelijk zijn echte identiteit kunnen ontdekken blijkt uit de volgende passage:

Je m’ étais inscrite à l’ hôtel sous mon identité officielle. Mais je remarquai le regard inquiet du concierge.
-page 115-

Het volgende wordt over Ahmed gezegd door de troubadour:

La femme était angoissée. Elle essayait de ne pas le montrer, mais ces choses-là, on les sent. Elle devait avoir peur, comme si elle était poursuivie par la vengeance, la mauvaise conscience ou tout bêtement pas la police.
-page 186-


11 : Spraakzaam – zwijgzaam

Er bestaat geen twijfel over dat Ahmed erg zwijgzaam is. In zijn jeugd valt het nog wel mee. In de volgende dialoog spreekt hij zijn twijfels over zichzelf uit tegen zijn vader:

-Père, comment trouves-tu ma voix?
-Elle est bien, ni trop grave, ni trop aiguë.
-Bien, répondit Ahmed. Et ma peau, comment tu la trouves ?
-Ta peau ? Rien de spécial

(op deze manier gaat de dialoog nog een halve pagina door)
-page 49-

Vanaf het moment dat Ahmed getrouwd is met Fatima gaat hij zich steeds meer in zichzelf opsluiten.
Het volgende zegt Ahmed over zichzelf:

(…) cette femme qui ne parlait presque jamais, murmurait de temps en temps une phrase ou deux, s’ enfermait dans un long silence (.....)
-page 77-

Echt zwijgzaam wordt Ahmed als hij zich, na de dood van Fatima, in zijn kamer opsluit. Het volgende schrijft hij aan zijn anonieme vriend:

Je n’ ose pas en parler avec moi-même.
-page 101-

Ook Salem, Amar en Fatouma berichten dat Ahmed weinig zegt. Het volgende zegt de troubadour:

A sa première visite, elle parla peu. La seconde fois – c’ était dix-sept jours après-, elle parla un peu plus, mais ne confia aucun secret.
-page 186-


14 : Gespannen – ontspannen

Eigenlijk begint de spanning al voor Ahmed’s geboorte. De spanning van de vader van Ahmed, om zijn wens (een zoon krijgen) in vervulling te zien gaan. Ahmed’s vader is erg gespannen als zijn vrouw voor de 8e keer zwanger is en doet er alles aan om te zorgen dat het een jongen wordt:

Il avait consulté des médecins, des fqihs, des charlatans, des guérisseurs de toutes les régions du pays. Il avait même emmené sa femme séjourner dans un marabout durant sept jours et sept nuits, se nourissant de pain sec et d’ eau.
-page 18-

De eerste levensjaren van Ahmed zijn vrij ontspannen, hij lijkt zich niet erg druk te maken om dingen. Als hij ouder wordt dringt de spanning zich steeds vaker, maar vaak tussen de regels door, op. In het volgende citaat wordt beschreven hoe Ahmed zich probeert te ontspannen als hij steeds meer verlangen krijgt naar lichamelijke bevrediging:

Je marche pour me dépouiller, pour me laver, pour me débarasser d’ une question qui me hante et dont je ne parle pas : le désir
-page 88-

De spanning in het verhaal blijft ook blijken uit Ahmed’s identiteitscrisis: Het volgende schrijft hij aan zijn correspondentievriend:

Comme une femme? Pourqoui? Suis-je un homme?
-page 96-

Dat de spanning Ahmed’s gehele leven doorgaat blijkt uit wat de troubadour over hem zegt :

Elle disait être poursuivie jour et nuit par des gens à qui elle avait fait du mal. -page 187-

‘De hoofdpersoon wijkt af van het normale’

Deze stelling geldt zeker voor Ahmed. Hij is een meisje, maar iedereen (inclusief hijzelf) denkt dat hij een jongen is. Terwijl iedereen ervan overtuigd is dat hij mannelijk is wordt hij ongesteld, zijn borst was ingesnoerd, maar als hij de band verwijdert krijgt hij borsten, enz. Ahmed’s zussen moeten hem met respect behandelen, terwijl hij eigenlijk hun jongere zusje is. Ahmed trouwt met Fatima, wat dus eigenlijk neerkomt op een homo-huwelijk (in islamitische kring) Ahmed trekt zichzelf dagenlang terug in zijn kamer en is erg depressief. Hij schrijft met een onbekende (misschien heeft hij die zelfs zelf bedacht om verlost te worden uit zijn eenzaamheid) Ahmed zal nooit in zijn leven ‘normaal’ worden, eenvoudigweg omdat hij zelf niet weet of hij een man of vrouw is.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.

Andere verslagen van "L'enfant de sable door Tahar Ben Jelloun"