Titel: Au pair
Auteur: Willem Frederik Hermans
Eerste publicatie: 1989
Aantal bladzijden: 415 bladzijden
Informatie over de auteur:
Willem Frederik Hermans (1 september 1921-27 april 1995). Na zijn gymnasium, waar hij een jaar langer over deed, ging hij fysische geografie studeerde en promoveerde in 1955 cum laude. Een opstel dat van hem werd gepubliceerd in 'Het Algemeen Handelsblad' in 1940 was zijn schrijversdebuut. In 1950 trouwde hij en kreeg 5 jaar later een zoon. Hij was redacteur van 'Criterium' (1946-1948) en van 'Podium' (1950 en 1963-1964). De P.C. Hoofdprijs weigerde hij in 1972, maar accepteerde de Prijs der Letteren in 1977. Hij wilde de P.C. Hoofdprijs niet omdat, in de eerste brief van het ministerie gemeld werd dat de geldprijs 18.000 gulden bedroeg, maar zo'n 3 weken later ontving Hermans een excuusbrief, waarin stond dat er een tikfout was gemaakt. Het bedrag was 8.000 gulden. Vervolgens meldde Hermans minister P.J. Engels dat 'hij niet bekroond wenste te worden door een minister wiens handtekening van de ene op de andere dag 10.000 gulden in waarde daalt'.
In 1973 vertrok hij naar Parijs.
Nationale erkenning bracht de roman 'De donkere kamer van Damokles' (1958) en zijn beste werk zou 'Nooit meer slapen '(1966) zijn. Dat hij in 1982 een reis accepteerde naar Zuid-Afrika zorgde in Nederland voor veel commotie; in 1986 werd hij door Amsterdam geboycot. 5 december 1988 werd er een aanslag op Hermans gepleegd.
Er zijn ook leuke dingen over hem te vertellen, zo werd hij in 1990 eredoctor werd van de universiteit van Luik, en in 1993 van de universiteit van Pretoria. In 1991 verhuisde Hermans van Parijs naar Brussel. Na een kort ziekbed stierf hij, op 27 april 1995.
Samenvatting:
Paulina gaat in Parijs Frans en kunstgeschiedenis studeren met als bijbaan au pair. Bij haar eerste gezin, de familie Pauchard, verblijft ze maar kort, omdat haar bazin haar ervan beticht rare dingen te willen gaan doen met haar zoontje (in werkelijkheid was het haar zoontje zelf die 'rare' dingen eiste van Paulina, die daar niet aan mee wilde werken).
Dan komt ze bij Generaal de Lune en zijn kinderen. Ze wordt vertroeteld en hoeft daar niets voor te doen, dan regelmatig naar de generaal te luisteren als die over zijn favoriete schilder Guys vertelt, die is geboren in Vlissingen.
De generaal heeft in de oorlog geld bewaard voor een jood, die de oorlog niet heeft overleefd. De enige levende erfgenaam is een man die in de oorlog als SS-er heeft gewerkt. De generaal wenst dat geld niet aan hem af te staan, maar wil het over de grens smokkelen en het dan aan een joodse organisatie geven. Paulina is blij dat ze wat kan doen en stelt voor dat zíj het geld over de grens zal smokkelen. Haar wordt vertelt dat ze naar Basel moet gaan, maar op het laatste moment wordt haar duidelijk dat Luxemburg de bestemming is. Daar geeft ze netjes het geld af, aan Duitssprekende mensen. De kleinzoon van de generaal, Edouard, en zijn notaris Corde hebben er namelijk voor gezorgd dat de erfgenaam het geld krijgt. De generaal overlijdt enkele dagen later, zonder de waarheid te kennen.
Paulina gaat haar eigen weg, verder met haar studie en geen relatie met Edouard. Misschien wel nooit een relatie.
Thema:
De essays van Baudelaire en Kant verwijzen naar het thema: de tegenstelling tussen de schone schijn en de minder mooie werkelijkheid die daardoor gemaskeerd wordt.
Baudelaire baseert zijn lofdicht op het gebruik van schoonheidsmiddelen namelijk op zijn opvatting, dat de mens van nature slecht is, maar tegelijkertijd de behoefte heeft zich mooier voor te doen dan hij is.
Kant beschrijft iemand die moet kiezen tussen wat formeel-juridisch zijn plicht is en wat hij, zonder anderen te benadelen, voor het bereiken van een, op zichzelf genomen, goed doel ook zou kunnen doen. Volgens Kant moet in zo'n geval het besef van plicht de voorrang hebben.
Het dooreenlopen van schijn en werkelijkheid wordt in Au pair grotendeels getoond vanuit het gezichtspunt van Paulina, de enige romanfiguur die niet alleen 'van buitenaf', maar ook 'van binnenuit' beschreven wordt. Niet alleen de ondoorzichtige en verwarrende situaties die ze overdag beleeft, worden beschreven, maar ook wat ze als reactie daarop 's nachts droomt.
Titelverklaring
Achter de titel zit geloof ik geen heel diep idee. Pauline wordt au pair om wat bij te verdienen in Parijs.
Opbouw
Het boek is geheel chronologisch. Het bestaat uit 96 hoofdstukken, dus er zitten ook hoofdstukken bij van maar één bladzijde.
Hoofdpersonen
Paulina: zij is 1.92 meter lang, studeert Frans en kunstgeschiedenis. Ze heeft flaporen, maar verder is ze 'volmaakt.' Ze is niet gewend make-up te gebruiken, maar in haar nieuwe omgeving wordt dit wel gestimuleerd. Ze vindt haar lengte wel eens vervelend, omdat het daarom moeilijk is een man te krijgen; Edouard is langer dan haar, maar helaas gaat dat niet door.
Generaal Emile de Lune: hij is een oude lange man die helemaal weg is van Guys, een schilder die in Vlissingen is geboren. Guys schilderde ook 'onzedelijke vrouwen', zou hij daarom een fan van Guys zijn? Dan zou het ook kunnen dat hij naar Paulina gluurde, als zij naakt voor de spiegels stond. De generaal heeft nog een ander probleem waar hij mee worstelt: wat moet er gebeuren met het geld dat hij van een jood in de oorlog in bewaring kreeg?
Armand: hij is nooit de beroemde dichter geworden die hij zou willen zijn. Hij en zijn vrouw zijn aan de drank geraakt en klagen erover dat hun zoon zo weinig contact met hen heeft.
Michel: hij speelt altijd alleen maar piano en streeft ernaar perfect te spelen.
Armand en Michel worden allebei door hun vader, de generaal, onderhouden.
Edouard: hij heeft een roofvogelhoofd en schaamt zich er niet voor zijn liefde voor geld. Hij is lánger dan Paulina en dat vindt zij wel verleidelijk. Hij is degene die besluit en ervoor zorgt dat het geld naar de voormalig SS-er gaat, omdat dat het beste is, volgens hem.
Tijd waarin het verhaal zich afspeelt
De jaren '80
Als voorbeeld. De generaal heeft het over een tentoonstelling van Guys in Vlissingen in 1954. Hij zegt dan dat Paulina 10 jaar later werd geboren. Tel daar nog eens 19 jaar bij op dan begint het verhaal in 1983. Plaats waar het verhaal zich afspeelt Het verhaal speelt zich af in Parijs. Paulina ging altijd al op vakantie naar Frankrijk en nu wil ze er studeren. Haar vader wilde dat vroeger ook, voor hem was dat niet mogelijk. Maar nu wel voor Paulina. Paulina is ook nog een keer in Luxemburg en Londen, maar dat is bijzaak. Genre Ethische roman, omdat het gaat over de vraag wat verkeerd is en wat goed. En wat mooi is en wat lelijk. Bildungsroman, omdat het gaat om een jonge vrouw die in dit boek volwassen wordt. Perspectief Hij-perspectief. De verborgen verteller legt het perspectief bij de hoofdpersoon Paulina. Het is meestal haar visie, die de lezer voorgeschoteld krijgt.
Vertelde tijd
Het verhaal begint half september, maar houd nog voor de Kerst op. Het gaat dus om een periode van ongeveer 3 maanden.
Plaats temidden van leven en ander werk van de auteur
Heel veel van Hermans werken spelen zich af in de oorlog, omdat in de oorlog het beest in de mens naar boven komt. De wereld is een chaos, zonder hoger doel. De mens wil dat tevergeefs veranderen. Politiek en godsdienst zijn volgens hem traditionele waansystemen die denken te kunnen zeggen wat goed is en wat fout.
'Ik heb altijd gelijk' gaat over de dood van zijn zus Cornelia. Dit werd niet gewaardeerd door zijn familie.
W.F. Hermans werd beïnvloed door o.a. Multatuli (die is ook tegendraads) en Bordewijk (het beschrijven van het slechte in de mens).
In een wereld vol schijn en zelfbedrog, zoals Hermans die ziet, is een ondubbelzinnige, oprechte liefdesrelatie tussen twee mensen even onwerkelijk als een sprookje met een happy end. Sprookjes kunnen in de romans van Hermans dan ook nooit een happy end krijgen.
In het begin van het boek komt ze een man tegen die haar bemoedigend toespreekt, dat is Hermans zelf. Aan het einde biedt hij zijn excuus: 'de schrijver moet soms machteloos toezien wat er gebeurt in de boeken die ze zelf verzinnen.'
Plaats temidden van een literaire stroming
Paulia ontmoet in dit boek een Nederlandse man en dat is Hermans. Het tweede gesprek gaat over een boek van Flaubert (naturalist), die de hoofdpersoon had kunnen redden. Paulina geeft aan niet gered te willen worden. Hermans geeft zo kritiek op de naturalisten, die alles zo waarheidsgetrouw mogelijk willen vertellen. Door zichzelf in het verhaal te plaatsen, wordt 'Au pair' fictiever.
Hermans valt de uitspraak van Mulisch aan (zie verslag 'De Aanslag'). De oorlog heeft helemaal geen diepe indruk op hem gemaakt, maar is nodig om de mens te ontsluieren, want bij rampspoed wordt je jezelf.
In tegenstelling tot Mulisch denkt Hermans niet de wereld te kunnen veranderen door te schrijven. Hermans kiest ook geen politieke zijde.
Hermans over Mulisch' optimisme: ' Hij zet zelfs in een nachtclub een zonnebril op.'
Eigen mening:
De simpele titel; er zit geen dubbele bodem in.
Het boek is totaal niet spannend. Lichte nieuwsgierigheid is het hoogst haalbare bij dit boek.
Er is niet veel wat ik kon leren uit dit boek. Hooguit dat het leven van een au pair lang niet zo romantisch is als het misschien lijkt.
Het boek is duidelijk niet christelijk. Dit komt duidelijk naar voren in de manier hoe er wordt gesproken over sex. Verder is het meer de afwezigheid van enig religieus besef, dan een uitgesproken anti-houding.
Dit boek zei me niet zoveel. Het was nogal op kunst gericht en die delen ontgingen me enigszins. Zelf blijf ik wél geloven in een 'prins op het witte paard.' Het is Hermans niet gelukt met dat geloof te ontnemen.
Pluspunten: Je verwondert je met Paulina over haar omgeving.
Minpunten: Dit thema interesseert me niet, dus de literaire laag was niet helemaal aan mij besteed. Dat 'geklets' over die kunst en schoonheid boeide me niet zo.
Dit boek zou ik zeker niet aanraden. Ik heb ook niet het gevoel dat het voor mij een toegevoegde waarde heeft.
Als voorbeeld. De generaal heeft het over een tentoonstelling van Guys in Vlissingen in 1954. Hij zegt dan dat Paulina 10 jaar later werd geboren. Tel daar nog eens 19 jaar bij op dan begint het verhaal in 1983. Plaats waar het verhaal zich afspeelt Het verhaal speelt zich af in Parijs. Paulina ging altijd al op vakantie naar Frankrijk en nu wil ze er studeren. Haar vader wilde dat vroeger ook, voor hem was dat niet mogelijk. Maar nu wel voor Paulina. Paulina is ook nog een keer in Luxemburg en Londen, maar dat is bijzaak. Genre Ethische roman, omdat het gaat over de vraag wat verkeerd is en wat goed. En wat mooi is en wat lelijk. Bildungsroman, omdat het gaat om een jonge vrouw die in dit boek volwassen wordt. Perspectief Hij-perspectief. De verborgen verteller legt het perspectief bij de hoofdpersoon Paulina. Het is meestal haar visie, die de lezer voorgeschoteld krijgt.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden