Hija de la Fortuna door Isabel Allende

Beschrijving van het boek: Auteur : Isabelle Allende
Titel : Fortuna’s dochter (Orginele titel: Hija de la fortuna) Ondertiteld : Roman
Eerste druk : Mei 1999
Gelezen uitgave : Vijfde druk, augustus 1999
Uitgever : Uitgeverij Wereldbibliotheek BV, Amsterdam
Aantal bladzijden : 441
Leestijd : Ongeveer 13,5 uur. Uitgelezen op : 4 oktober 2005 Samenvatting: Het boek is ingedeeld in drie delen: Deel één gaat over de tijd tussen 1843 en 1848. Dit deel beschouw ik als een soort inleiding. Het gaat over de levensgeschiedenis, tot zestien jaar, van de hoofdpersoon Eliza Sommers. Ze is als kindje voor de deur gevonden van Miss Rose en Jeremy Sommers. Ze groeit op in het huis van de Engelse broer en zus, op Chili. De zaken gaan goed, maar er heersen veel geheimen in het huis van de familie Sommers. Miss Rose heeft in haar jeugd een grote fout begaan, ze is verliefd geworden op een Weense tenor. Ze bedreef de liefde en wilde nooit meer zonder hem leven. Ze ging met hem op vakantie, maar daar werden ze ruw verstoord door haar broer die de tenor confronteerde met het feit dat hij een vrouw en kinderen had. Rose moest een tijd lang bij haar tante wonen in Schotland. Als ze daar weer weg komt, en inmiddels haar vader en moeder zijn gestorven, verhuizen haar broer Jeremy en zij naar Chili. Haar andere broer John wordt kapitein en komt zo af en toe langs. Op een dag komt Jacob Todd in Chili aan, hij doet zich voor als een zendeling, maar heeft een weddenschap met vrienden gesloten. Hij vraagt om de hand van Miss Rose en zij wijst hem af. Als zijn identiteit aan het licht komt wordt hij door John meegenomen, terug naar Engeland. Op een dag komt Eliza Joaquin Andieta tegen, hij werkt voor het bedrijf van haar oom Jeremy. Ze worden opslag verliefd en bedrijven de liefde, als niemand het in de gaten heeft, in een kamer waar bijna nooit iemand komt. Joaquin geeft Eliza elke keer een brief, maar wordt steeds afweziger. Het tweede deel van het boek speelt zich af tussen 1848 en 1849. Het tweede deel begint met het nieuws dat er goud is gevonden in Californië. Alle mannen in Valparaíso (de stad waar Eliza woonde) krijgen goudkoorts en verdwijnen naar Californië. Zo ook Joaquin. Maar als hij vertrekt komt Eliza erachter dat ze zwanger is van Joaquin. De eer van de familie is geschonden en ze besluit eerst om hulp te zoeken bij haar Indiaanse Kindermeid. Als dit niet helpt besluit ze Joaquin achterna te gaan. Ze kan niet zomaar een ticket kopen omdat ze dan door Miss Rose opgemerkt zou worden, dus ze zoekt een café op en probeert iemand bereid te vinden die haar aan boord van een schip wil smokkelen. Ze ontmoet Tao Chi’en. Hij wil haar wel aan boord helpen, al is dat tegen zijn principes. Eliza doet hem herinneren aan zijn vroegere vrouw die vroeg gestorven is, zonder hem kinderen na te laten. Op een avond werd hij in een café dronken gevoerd en meegenomen op een schip, waar hij matroos werd. Hij bleef werken tot zijn contract was afgelopen: in Valparaíso. Monsterde aan op een ander schip en smokkelde Eliza mee naar Californië. Tijdens de reis krijgt Eliza een miskraam en moet ze veel lijden doorstaan. Tao die een Chinese dokter is, weet haar in leven te houden. Samen met een prostitué Azucena Placeres. Het derde deel speelt zich af tussen 1850 en 1853. Wanneer ze zijn aangekomen in San Fransisco begint voor Eliza de eindeloze zoektocht naar Joaquin. Ze is bang om alleen te gaan en drinkt Tao erop aan met haar mee te gaan. Ze reist in jongenskleren en doet zich voor als het doofstomme broertje van Tao. Ze reizen eerst van dorp naar dorp, maar dan is het geld op en Tao besluit dat ze zich voor een tijd lang vestigen in Sacramento. Maar als Eliza genoeg geld verzameld heeft besluit ze alleen verder te reizen. Na een lange zoektocht (zonder enig resultaat) besluit ze Tao weer op te gaan zoeken. Hij woont ondertussen in San Fransisco, in de Chinese wijk. De kranten staan die dagen vol over een bandiet, Joaquin Murieta. Eliza besluit naar de redactie van de krant te gaan, en schrikt zich een ongeluk als ze daar Jacob Todd ziet. Hij had zijn naam veranderd in Jacob Freemond en was naar Amerika gekomen omdat het hem in Engeland ook niet mee zat omdat het schandaal uit Chili hem over de oceaan achtervolgde. Jacob herkende Eliza eerst niet, maar ontdekt iets in het weglopen van Eliza, die zich nog steeds als een jongen kleedde. Hij zond meteen een boodschap naar John, hij had hem immers geholpen met de overtocht terug naar Engeland. Eliza was namelijk Johns zoon, en Jacob zou het zeggen als hij iets van haar zou horen in Amerika. Eliza was de dochter van een hoer, verwekt door John. Ze wist niet wat ze met Eliza moest en besloot haar voor de deur van de familie van John achter te laten. Alleen John en (zo bleek later) Miss Rose wisten van het geheim. Toen Jeremy hierachter kwam was hij eerst woedend maar later berustte hij erin. In San Fransisco woonde Eliza lange tijd samen met Tao Chi’en, en voelde zich steeds meer aangetrokken tot de Chinees. Joaquin raakte steeds verder van haar vandaan, alleen de brieven van haar waren bewijzen dat het niet een hersenspinsel van haar was. Op een dag komt het bericht in de krant dat Joaquin Murieta gedood was door de soldaten van captain Love. Zijn hoofd werd tentoongesteld, en Eliza wilde eindelijk zekerheid. Ze was bijna de eerste die het hoofd te zien kreeg, samen met Tao Chi’en. Tao vroeg of het hem was, waarop ze antwoordde dat ze eindelijk vrij was. Auteur: Leven, andere titels, thema’s en onderwerpen. De auteur is Isabelle Allende. Ze is geboren op 2 augustus 1942 in de Peruaanse hoofdstad Lima. Ze groeide op in Santiago, de hoofdstad van Chili. Daar werkte ze onder meer voor een radicaal vrouwenblad en een kinderblad. Ze publiceerde talrijke artikelen en toneelstukken. Ook verzorgde ze verschillende televisieprogramma’s. Na de militaire staatsgreep in 1973 waarbij haar oom, president Salvador Allende werd vermoord, vestigde Isabelle zich met haar gezin in Venezuela. Op dit moment woont en werkt zij als schrijfster en journaliste in San Francisco. Haar wereldwijde succes als schrijfster begon met de roman Het huis met de geesten, dat in 1985 in Nederlandse vertaling verscheen. Daarna schreef Allende Liefde en schaduw, Eva Luna, het goud van Tomas Vargas, het oneindige plan, Paula en Afrodite. Paula (1994) is Allendes meest autobiografisch werk. In 1992 overleed haar 28-jarige dochter Paula door een medische fout. Het boek is opgezet als een afscheidsbrief waarin Allende haar levensgeschiedenis vertelt aan haar stervende dochter. In dit boek komen de lezers veel te weten over Isabel Allende. Het Huis met de geesten is het meest bekend en is ook verfilmd. Bij dit boek wordt vaak de term magisch realisme gebruikt. In al haar boeken beschrijft ze de geschiedenis van Chili in de 20e eeuw. In al haar boeken zijn de vrouwen sterk. In tegenstelling tot de mannen die belust zijn op macht, zwak en onafhankelijk zijn. Dit is in een lijn te zien met het fijt dat ze een aantal jaren eerder voor het radicale vrouwenblad had gewerkt.
Beschrijving literatuur gekozen land: globaal overzicht Je ziet erg in de Zuid-Amerikaanse literatuur dat ze oog hebben voor de dingen die niet in taal te bevatten zijn. En vooral het mystieke en het onuitsprekelijke. Tegenwoordig wordt de Zuid-Amerikaanse literatuur steeds populairder. Dit komt mede door de rijkdom aan ideeën die de literatuur heeft. Ook het kleine Chili blinkt uit in haar literatuur. Chileense schrijver zoals Pablo Neruda, Gabriela Mistral en natuurlijk Isabel Allende zijn over de hele wereld bekend en hun werk is in de meeste talen vertaald. Neruda en Mistral hebben ook de Nobelprijs voor literatuur gekregen, Neruda in 1971 en Mistral in1945. Naast de Spaanse invloed hebben ook de Fransen grote invloed gehad op de Chileense literatuur. Personages, tijd, plaats, indeling, thema + idee, motieven Personages: De hoofdpersoon: De hoofdrol in het boek wordt duidelijk vervult door Eliza, hoewel er ook erg belangrijke bijpersonen zijn, maar die heb ik hieronder beschreven. Eliza is als baby voor de deur van Miss Rose en Jeremy Sommers gelegd. Ze hadden haar aangenomen als hun dochter en leerde haar piano spelen, lezen, schrijven, zingen, dansen enz. alles wat een Engels meisje zou moeten leren. Ze is niet bijzonder knap, maar ook zeker niet lelijk. En heeft een heel goede ruikzin, en een heel goed geheugen. Ze houdt van koken en heeft het geluk dat ze zich ‘onzichtbaar’ kan maken. Haar aanwezigheid valt dan niet op. Ze leert Engels, Spaans en Mapuche. Het laatste van Mama Fresia, haar ‘kindermeid’. Ze kwam weinig in contact met kinderen van haar leeftijd, maar kreeg wel allerlei dure cadeau’s. Toen ze zestien werd, werd ze voor het eerst verliefd op Joaquin. Ze leerde de taal van de liefde in een geheime kamer in het huis van familie Sommers. Wanneer ze later Joaquin achterna reist naar San Fransisco, krijgt ze een miskraam. Ze wordt ernstig ziek en moet in Californië erg nodig opknappen. Wanneer dat echter achter de rug is, is ze als herboren. Ze geniet van de vrijheid en raakt onderbewust verliefd op Tao die altijd bij haar is. Als ze alleen verder reist wordt ze een soort onzijdig wezen, omdat ze zich als een man moet gedragen. Dit omdat ze dan met rust gelaten wordt. Ze ontmoet prostituees met wie ze goed bevriend raakte, maar gaf haar mannelijkheid niet op. Pas toen ze weer naar San Fransisco terugkeerde om zich voorgoed bij Tao te voegen, werd ze weer volop vrouw. Ze is haar angsten uit haar jeugd kwijtgeraakt in het uitgebreide Californië. Bijpersonen: 1) Miss Rose, zij is de pleegmoeder van Eliza. Miss Rose is nooit getrouwd, maar had vroeger wel een minnaar. Als Jacob Todd op haar verliefd wordt, slaat ze hem elke keer af, want ze houdt nog steeds van haar minnaar. Ze schrijft in het geheim allemaal liefdesromans, die haar broer gaat verkopen in Amerika. 2) Tao Chi’en, hij is een Chinees. Hij is opgevoed door een zhong yi, die het hem zelf ook leerde. Hij is getrouwd geweest, maar zijn vrouw is overleden. Hij wordt kok op een schip en komt daardoor in Chili, waar Eliza hem voor het eerst ontmoette. Hij krijgt met Eliza een hele mooie vriendschap. Hij is een goed persoon, want hij probeert in San Francisco jonge hoertjes te redden, zo veel hij kan. 3) Joaquin Andieta, hij woont samen met zijn moeder in een arme wijk. Als hij en Eliza een relatie hebben, schrijft hij haar allemaal brieven waarin het er heftig aan toe gaat.Voor Eliza is dat later haar enige bewijs aan zijn liefde voor haar. Tijdens de goudkoorts vertrekt ook hij naar Amerika. En waarschijnlijk gaat hij daar het verkeerde pad op, maar dat wordt in het boek in het onzekere gelaten. Tijd: Het verhaal speelt zich af tussen 1843 en 1853. Maar in het verhaal komen vaak flashbacks voor, en heel soms ook een verwijzing naar de toekomst. Plaats: Deel 1, in dit deel speelt het verhaal zich vooral af rond Valparaíso. Dit is het dorpje waar familie Sommers woont. Ook wordt er een heel stuk verteld over hoe het verhaal in Engeland was gegaan en hoe de Sommers’ ertoe waren gekomen om naar Chili te gaan. Deel 2, in dit deel speelt het verhaal zich vooral af op zee, tussen Valparaíso en San Fransisco. Ook is in dit deel van het boek een lange flashback naar Tao Chi’ens jeugd in China. Deel 3, speelt zich vooral af in Californië. Het gaat over de reizen die Eliza en in het begin ook Tao ondergingen. En later in dit deel vooral over San Franisisco. Indeling: Het boek bestaat uit drie delen. Elk deel bestaat uit precies zeven hoofdstukken. Waarom de schrijfster voor deze indeling heeft gekozen (elk deel zeven hoofdstukken) weet ik niet. In elk deel wordt een doorgaande lijn behandeld en een flashback van de belangrijkste bijpersoon. In deel 1 dus de lijn van Eliza en de flashback naar Engeland, de jeugd van Miss Rose. In deel 2 de lijn van Eliza en de flashback naar China, de jeugd van Tao Chi’en. In deel 3 weer de doorgaande lijn (uitvoerig deze keer, omdat de flashback niet zo lang is als in de andere delen) en een korte flashback naar het verleden van John Sommers.
Thema en Idee: Het thema in dit boek is overduidelijk de liefde. Zowel de liefde tot iemand van het andere geslacht als de liefde in de kindertijd. Eliza mist de liefde van een echte moeder. Ze reist vervolgens, vergiftigd door liefde voor Joaquin, de halve wereld rond. Met de wetenschap dat ze haar huis in Valparaíso waarschijnlijk nooit meer terug zal zien. Miss Rose mist als kind de liefde van haar ouders, omdat deze op jonge leeftijd overleden waren. Zij wordt verliefd op de Weense tenor, maar Jeremy tracht haar te ontwaken uit die droom door haar mee te nemen naar Chili. Tao Chi’en mist de liefde van zijn ouders, omdat ook deze op jonge leeftijd overlijden. Hij mist de liefde van het gezin omdat zijn zusje verkocht is, zijn oudste broer gestorven en zijn twee broers die boven hem zitten de baas over hem spelen. Later wordt hij onderbewust en later ook bewust verliefd op Eliza met wie hij voor die tijd half Californië doorgetrokken had. Motieven Het motief in het hele verhaal is de liefde, door de liefde wordt het verhaal in een stroomversnelling gebracht. Waar geen liefde is (in stukken van Miss Rose haar jeugd en de jeugd van Tao Chi’en) loopt het verhaal wat langzamer. Het motief van Isabelle Allende om dit boek te schrijven is mij niet bekend. De sfeer van het beschreven land: In het boek zijn twee landen uitvoerig beschreven en een land nog een beetje: In deel 1 komt het land Chili uitvoerig onder de aandacht. Over de omgeving wordt niet veel gezegd maar het is wel duidelijk dat er grote verschillen zijn tussen arm en rijk. De rijken komen veelal uit een ander land dan Chili zelf, en de Chilenen zijn vaak arm. Ze wonen in sloppenwijken en hebben weinig macht in hun eigen land. Het is daarom niet verwonderlijk dat de bijna alle Chileense mannen direct hun spullen pakken als ze van de goudkoorts horen. In het tweede deel van het boek gaat het over China. In een flashback krijg je dingen te weten over de jeugd van Tao. China kent in die tijd veel armoede en corruptie. De cultuur is totaal anders dan die van de westerse. Dit bleek bijvoorbeeld door de vrouwen met de gouden lotussen. Het westen heeft grote delen van China officieus tot hun beschikking. Er heerst een opiumoorlog en duizenden Chinezen verliezen dagelijks veel geld in speelholen waar eenvoudige gokspelletjes velen zonder geld naar huis laten gaan. In het derde deel van het boek gaat het over Amerika, en dan uiteraard de staat Californië wat toen nog een apart land was. Californië werd bevolkt door Indianen totdat een paar buitenlanders er goud ontdekte en er een ware gekte ontstond. Het land werd binnen een kleine tijd omgeploegd en leeggezeefd. Onder de mijnwerkers en geluksbeproevers waren velen die ontzettend arm waren. Velen keerden na een paar jaar, zonder enig vermogen terug naar huis. Een ervaring rijker en een illusie armer. Het grote geld zat hem niet in het goud, maar in de producten die je nodig had om het goud te vinden: eten, zeven, paarden enz. Vijf opmerkelijke zinnen / pagina’s: 1. langs de straat stonden kinderen met spannen ossen te wachten, klaar om voor een geldstuk de vastgelopen rijtuigen te bevrijden, maar ondanks zijn troebele dronkemansblik wist de koetsier de plassen te ontwijken en al snel begonnen ze een berg op te rijden. (pag. 30) 2. (…) dat hij overdag droomde en ’s nachts niet kon slapen, onophoudelijk gekweld door de waanzin van zijn herinneringen en als een veroordeelde angstvallig de uren tellend die nog restten voordat hij haar weer kon omhelzen. (pag. 130) 3. De Chinese cargadoors balanceerden met hun ladingen aan de uiteinden van een lange stok, zonder uit te kijken wie ze in het voorbijgaan aanstootten; de sterke en geduldige Mexicanen gooiden het equivalent van hun eigen gewicht op hun rug en draafden de hellingen op; Maleisiërs en Hawaïanen grepen elke gelegenheid aan om een vechtpartij te beginnen; de yankees begaven zich te paard in de geïmproviseerde handel, iedereen verpletterend die op hun weg kwam; de Californiërs die in het gebied geboren waren, etaleerden trots prachtige geborduurde jasjes, zilveren sporen en hun aan de zijkanten geopende broeken met een dubbele rij gouden knopen van het middel tot de laarzen. (pag. 249 / 250) 4. Vele jaren later, toen ze in haar dagboek de aantekeningen uit die tijd herlas, vroeg Eliza zich verbaasd af waarom geen van tweeën de onmiskenbare aantrekkingskracht erkende die ze voelden, waarom ze vluchtten in het voorwendsel van de slaap om elkaar aan te raken en overdag koelbloedigheid veinsden. Ze concludeerde dat een relatie met iemand van een ander ras hun onmogelijk leek, ze dachten dat er op de wereld geen plaats was voor een stel zoals zij. (pag. 269) 5. ‘Ik ben eindelijk vrij…’ antwoordde ze zonder zijn hand los te laten. (pag. 441) Respectievelijk waarom ik dit de mooiste zinnen / pagina’s vind: 1. In dit stuk is duidelijk de chaos van Valparaíso geschetst. De manier waarop Allende dat doet vind ik echt heel goed. 2. In dit stuk wordt de liefde die eigenlijk niet onder woorden kan worden gebracht, op een prachtige manier verwoord. 3. In dit stuk wordt de chaos geschetst van San Fransisco, ook dit stuk werkt weer tot verbeelding en vind ik persoonlijk erg goed. 4. In dit stuk wordt de onderbewuste liefde verwoordt. Het is tevens een vooruitwijzing om de spanning in het verhaal te houden. 5. Dit is de laatste zin van het boek, en ik vind het echt een geweldige zin. Dit omdat je nog niet precies weet waar je aan toe bent maar toch het idee hebt dat het verhaal afgelopen is.
Wat is de kracht van dit boek, maak duidelijk De kracht van het boek is: 1. De ongelofelijk goede, tot de verbeelding sprekende, schetsing van de situaties en plaatsten waarin het verhaal zich afspeelt. 2. Allende heeft ervoor gekozen om van elk persoon, hoe onbelangrijk ook, die in het boek voorkomt een korte (of lange, al naar gelang de belangrijkheid van de persoon) levensgeschiedenis in haar boek te zetten. Hierdoor kun je je erg goed inleven in de personages en zijn de drijfveren van verschillende mensen in het boek goed duidelijk. 3. Het einde van het boek: zoals ook al hierboven aangegeven vind ik dat het boek een prachtige slotzin heeft. Je weet niet helemaal waar je aan toe bent, maar toch heb je wel het idee dat het verhaal af is. 4. Het verhaal heeft niet al te moeilijk niveau taal, en is dus makkelijk en snel te lezen. Dit is noodzakelijk want als je eenmaal aan dit boek begonnen bent wil je het ook uitlezen. 5. Het boek heeft precies het goede aantal pagina’s. Het is lang genoeg om een goed verhaal te kunnen schrijven en kort genoeg om het binnen een relatief korte tijd uit te kunnen lezen. Persoonlijke waardering: Ik vind het echt een goed boek. Het boek heeft veel sterke kanten en leest lekker snel. In het boek komt veel geschiedenis boven en terwijl je ontspannend bezig bent, leer je toch wat. Het was heel anders dan dat ik me in het begin had voorgesteld omdat ik (vanwege een ander boek) een negatief beeld van literatuur had gevormd. Ik wist niet dat literatuur ook gewoon een prachtige roman kon zijn. En ik ben zeker van plan om nog meer boeken te lezen van deze schrijfster.