In Afrika door Adriaan van Dis

Schrijver. Adriaan van Dis. Adriaan van Dis werd in 1946 geboren in Bergen. Van Dis volgde een HBO-opleiding in Hilversum. Daarna volgde hij in Amsterdam de MBO- opleiding Nederlands. Hij haalde zijn MO-A-akte en vertrok in maart 1969 voor een reis 'richting India'. In november van dat jaar keerde hij terug. Vervolgens voltooide hij zijn MBO-opleiding en ging Zuid-Afrikaans studeren. Vanaf 1974 schreef hij regelmatig voor het NRC Handelsblad. In 1978 studeerde hij. Na zijn afstuderen was hij tot 1982 aan NRC Handelsblad verbonden als chef van het zaterdags bijvoegsel. Op 16 maart 1983 presenteerde hij het televisieprogramma 'Hier is... Adriaan Van Dis' waarmee hij bekendheid kreeg in Nederland. In 1986 kreeg hij voor dit programma, waarin hij uitgebreide en soms opschudding veroorzakende gesprekken met schrijvers voerde, de Nipkowschijf voor het beste televisieprogramma. De laatste paar jaar heeft hij zich echter geheel aan het schrijven gewijd. Debuteerde met Nathan Sid. Dit werk werd bekroond met de prijs voor het best verkochte literaire debuut, het Gouden Ezelsoor, in '84
Schrijf vooral in de genres; Roman, Novelle, Reisverhaal en toneel. Recent werk: Indische duinen (1994, roman), Palmwijn (1996, Boekenweekgeschenk), Een deken van herinnering (1998, essay), Totok (1998, poëëzie) Dubelliefde, geschiedenis van een jongeman (1999, roman), Op oorlogspad in Japan (2000 , novelle)
Uitgeverij. Meulenhoff, Eerste druk mei 1991 Amsterdam. Deze heb ik gebruikt. Er is geen motto en opdracht aanwezig in dit boek. Hoofdpersoon: Adriaan van Dis, in dit boek verteld hij over zijn reis naar Afrika. Van Dis komt over als een man die aan het ontdekken is hoe het in de landen gaat waar hij komt, hij wil leren over de toestand in Mozambique. Het is een intelligente man die meeleeft met de leidende mensen in de landen die hij bezoekt. Hij staat tevens open voor alles wat op zijn pat komt en deinst niet terug van de gruwelen die hij tegenkomt. Van Dis komt een paar mensen tegen, de belangrijkste daarvan is Mocambique. Hij is een wat oudere man die alle ellende van de burgeroorlogen heeft getrotseerd. Het is een zeer oprechte man die Mozambique aan Adriaan van Dis wil laten zien. John Buckley: De majoor. Hij helpt Adriaan in de Mozambique te komen. Deze man heeft in het leger veel respect weten af te dwingen en heeft net als de anderen persoenen in het boek veel meegemaakt in zijn leven. Hij houdt zich alleen aan zijn eigen regels en trekt zich van niemand anders wat aan. Fabel. Adriaan van Dis is gevraagd door het NRC Handelsblad om een reis te maken in Mozambique. In dit land speelt zich op dat moment een oorlog af, waarin rebellen van de partij Renamo zich verzetten tegen het communistische bewind van Frelimo. De Rebellen vermoorden vele onschuldige burgers. Het land is opgedeeld in kleine stukjes, alle stukjes zijn verdeeld onder Frelimo en Renamo. Het doel van Adriaan van Dis is om uiteindelijk illegaal in Zuid-Afrika te komen. Zijn reis begint in Harare, Zimbabwe. Hier logeert van Dis in een vreemd hotel met blanke oude dames. Van Dis ontmoet John Buckley, hij is een majoor in dit gebied. Met ze tweeën en nog twee zakenmannen gaan ze naar Mozambique en de hoofdstad Maputo, zonder deze majoor zou de reis van Adriaan van dis niet veel zijn geweest. Dankzij hem reist hij door het hele land en wordt hij met de neus op de feiten gedrukt. Zo komen ze langs allemaal gruwelijkheden in Mozambique en ze spreken mensen die zijn gemarteld en alles zelf hebben meegemaakt. Hij krijgt dus een goed beeld van wat er gebeurd in het oorlogsgebied. Hij reist verder met Mocambique door het platte land en kleine afgebrande dorpjes op zoek naar de oma van Mocambique. Die vinden ze uiteindelijk, maar van Dis moet ze verlaten omdat zijn visum afloopt en hij moet die verlengen. Hij komt op zijn reis via via terecht bij twee Nederlandse paters, bij hen ziet hij de sloppenwijken en ziekenhuizen. Alles is vies, oud en kapot, hij wil daar daarom snel weer weg. Terwijl hij bezig was om zijn visum te verlengen in Maputo, ontmoet Van Dis een ambassadeur die voor hem regelt dat hij naar Zuid-Afrika kan. Voordat Van Dis echter in Zuid-Afrika is moet hij nog flink wat reizen. Dit gaat niet altijd even makkelijk, zo is het erg moeilijk om in een vliegtuig te komen en moet hij weer veel verhalen aan horen van mensen die hij onderweg tegen komt. Dit alles maakt een erge indruk om hem, maar zijn doel is en blijft Zuid- Afrika in te komen. Dit blijft zijn missie ondanks dat het misschien veel interessant en boeiender is in Mozambique en Zimbabwe te blijven. Wanner hij uiteindelijk aankomt in Zuid-Afrika valt het hem vies tegen. Hij verwachte iets heel anders al wist hij niet precies wat. Hij komt daar in een raar gezelschap terecht met botte arbeiders. Dus hij gaat na een dag weer terug naar Mozambique waar hij weer met de neus op de feiten wordt gedrukt, namelijk de vluchtelingen, die bijna omkomen van de honger. Opbouw. Het boek bestaat uit zeven hoofdstukken die zich strekken over 166 bladzijden. Het is een reis verhaal, dus Adriaan van Dis beschrijft zijn belangrijkste gebeurtenissen dit verloopt heel chronologisch. Soms als hij op een dag niets heeft meegemaakt schrijft hij dat niet op en ander dagen schrijft hij weer heel uitgebreid op. Er zijn dus geen extreem grote sprongen. Het is vanuit de ik persoon geschreven. Thematiek. Het thema van het boek is oorlog en ellende. In het hele boek gaat het over de ellende en de gruwelijkheden van de oorlog, die van Dis tegenkomt in reis door Mozambique . Het verhaal gaat ook over uitzichtloosheid van de bevolking, de mensen blijven optimistisch, maar het ziet het er naar uit dat er nog lang geen oplossing voor het probleem van de burgeroorlog is.
Titelverklaring. Het boek is een reis verslag in Afrika, Mozambique. De titel ‘In Afrika’ geeft aan dat de belevenissen van Adriaan van Dis zich hier afspelen. Interpretatie. Adriaan van Dis heeft als bestemming het beloofde land Zuid-Afrika. Om hier te komen gaat hij de Mozambique waar zijn eigenlijke reis min of meer strand. Zijn verhaal gaat dan ook over zijn belevenissen in Mozambique, waarin hij wel Zuid-Afrika als eindbestemming opstelt. Hij geeft zijn belevenissen op een mooie eerlijke manier weer, hierdoor komt het over als een echt reisverslag door een oorlogsgebied. Hij heeft ons ook zo duidelijke mogelijk willen laten zien hoe de burgeroorlog speelde onder de verschillende volkeren en onafhankelijke mensen in Mozambique. Als hij uiteindelijk in Zuid-Afrika aankomt valt het hem erg tegen, misschien wat belevenissen betreft want daar gebeurd niet veel en hij was ‘verwend’ met spannende ontroerende situaties. Samenvatting recensies. De eerste recensie is van A. Kampen het heet: Oorlog, toerisme en noodlot. De recensie begint met het boek In Afrika. Eerst verteld Kampen waar het boek over gaat en van wie het is. Hij vindt het boek tij tijden boos, soms lyrisch en humoristisch, dan weer treurig. ‘Adriaan vertoont zich een onverschrokken reiziger, onafhankelijk, wars van de ideologieën die de verslaggeving over Afrika zo dikwijls geweld aandoen’. Kamopen vraagt zich af waarom je op vakantie naar Afrika zou willen, juist daar waar zoveel leed heerst. Omdat te beantwoorden beschrijft hij twee anderen reis verhalen door Afrika: Houden van en het boek Brazzavillestrand. Het hoofdoordeel van A. Kampen is dus zeer positief. Hij vindt het dapper van Van Dis en het boek zelf mooi vergegeven als reisverslag met verschillende emotionele aspecten. De tweede recensie is van Carel Peeters. Dit is een vrij lastige recensie, omdat hij vele aspecten van het boek, kleine gebeurtenissen, aansnijdt en bekritiseerd of complimenteert. Zo valt Peeters op dat de zo typische versmelting van betekenis, emotie en woordvorm van Van Dis alleen één keer voorkomt aan het begin van het boek, wanner hij bij de majoor is en over zijn pak begint. Dit duit er volgens hem, op dat de lust ertoe moet vergaan zijn voor Van Dis. Hij schrijft dit boek niet op zijn typische manier als hij de gruwelijkheden beschrijven moet van deze bloedige oorlog. Peeters vindt ook dat In Afrika eigenlijk gaat over Het beloofde land, want zijn rede om in Mozambique te zijn is om via dit land illegaal Zuid-Afrika binnen te komen. Dit is dus uit de hand gelopen en hij is uiteindelijk maar een paar uurtjes in Zuid-Afrika geweest. Hij zegt dat hij om egoïstische reden ging, omdat Van Dis van alle kenmerken houdt van Afrika behalve eigenlijk het leed, hij ging voor zicht zelf en kwam in een bloedige oorlog terecht dit hij toch een beetje had onderschat. Peeters vindt het echter erg mooi dat Van dis weet wat hij wil zijn, maar dat het toeval het uiteindelijk het materiaal levert. Peeters beschrijft een paar verhalen uit het boek, die hij erg waardeert de manier waarop Van Dis omgaat in moeilijke situaties. Soms neemt de taal als waren ‘acupunctuur’ de angst weg die je toch verwacht beschreven in benarde situaties van Van Dis. Van Dis geeft mooi de Bizarre toestand weer, waarin hij is beland, als hij die beschrijft met mooie uitspraken. Van Dis geeft zelf toe dat hij vroeger vele aspecten van Afrika verzweeg, In Afrika kon jij dit niet meer doen en heeft hij alles beschreven wat hij zag. Peeters zegt dan ook: ‘In Afrika is wat het is: het precieze en scherp omlijnde verslag van gezochte avonturen van iemand die kennelijk van tijd tot tijd de kriebels krijgt van zijn eigen nette pak en dan willens en weten terechtkomt in Mozambique, ‘en monster dat niemand de baas kan’ en waar ‘de enige bloeiende industrie die van de Buitenlandse hulp’ is’. Het opstel. Het gruwelijke Afrika. Het Boek In Afrika van Adriaan van Dis gaat over zijn reis in Afrika door de Landen: Zimbabwe Mozambique en Zuid-Afrika. Het doel van deze reis is uiteindelijk illegaal in Zuid-Afrika te komen, omdat Van Dis geen toestemming van de autoriteiten krijgt om het land te betreden. Zijn reis begint in Zimbabwe, maar al gauw komt hij in Mozambique waar zijn verhalen echt tot leven komen. Hier beginnen de gruwelijkheden van de burgeroorlog tussen de aanhangers van Frelimo en Renamo. Alles wat Van Dis gaande weg zijn reis meemaakt, beschrijft hij nauwkeurig met soms grappige stukjes en soms hele aangrijpende verhalen over de gebeurtenissen van burgers die gemarteld zijn en/of waarvan alles van is vernield. Zo komt hij in een afgebrand dorp terecht waar hij spreekt met een van de slachtoffers die daar nog was: “Op een dag werd hij op het veld door een groepje bandieten aangevallen. Ze brachten hem en zijn fiets naar een Renamo-kamp, een paar kilometer verderop. Daar bonden ze zijn armen en benen vast en werd hij geblinddoekt met een rode lap. Ze verhoorden hem en de Renamo-commandant verdacht hem ervan dat hij een Frelimo-spion was. Hij werd geslagen en hij vertelde niet wat ze wilde horen, ze sneden hem zijn linkeroor af en duwden het in zijn mond. Hij moest het opeten”. Het boek staat vol met dit soort martelingen, want Van Dis komt tijdens zijn reis vele slachtoffers tegen zonder lippen en oren. Als je dit boek wil lezen moet je dan ook wel tegen dit soort oorlogsmisdaden, met fijne details beschreven, kunnen. Er zijn echter ook grappige stukjes in het boek, of in ieder geval met een ironisch tintje Zo logeert hij in een heel vreemd hotel, waar een paar wonderlijke obers rond lopen: “De obers van Hotel Cardoso wachten achter een pilaar. Ze laten zich maar gedeeltelijk zien. Ze verstoppen zich voor de gasten, als acteurs in de coulissen. Tot de kok op een luik tikt. De een brengt de soep, dansend op zwart glimmende loafers, en de ander blijft achter de pilaar, met de handen vol mandjes brood. Hoe druk het ook is, ze bedienen niet samen. Maar wie loopt, danst. De derde avond heb ik beter zicht. Ik verschuif mijn stoel, zoek een andere hoek en zie twee schoenen, twee sokken, twee schoenen die weer sokken worden. De obers delen één paar schoenen. De pilaar is het rustpunt in hun schoenendans. Geen licht, muf water in de kan, elke dag hetzelfde eten, maar de obers blijven heer. Hun trots zit in hun schoenen”. Een dag later koopt Van Dis twee paar prachtige schoenen voor ze. Het boek zit dus voornamelijk vol met gruwelijke oorlogsfeiten en dat drukt een stempel op het boek, maar Van Dis wisselt dit mooi af met rare verhaaltjes over kleine gebeurtenissen zoals met de obers in het Hotel. De reis is dan misschien wel bedoeld om in Zuid-Afrika te komen, maar uiteindelijk gaat het toch meer om de burgeroorlog. Dit wordt al helemaal duidelijk wanneer Van Dis uiteindelijk in Zuid-Afrika aangekomen is. Hij houdt het niet langer dan een dag uit. Mede omdat hij in een vervelend gezelschap terecht komt. Het viel hem erg tegen na de gebeurtenissen in Mozambique en nu het saaie Zuid-Afrika waar niets gebeurde. Hij ging dus meteen weer terug, waar hij weer geconfronteerd werd met de oorlog. Hij liet Zuid-Afrika snel achter zich en de burgeroorlog in Mozambique heeft toch de intentie van de reis overgenomen. Het boek is dus een echt reisverslag, daar moet je van houden en wat het misschien bemoeilijkt is het onderwerp dat niet alledaags is. Toch raad ik het iedereen aan, omdat het zeer aangrijpend is op een goede manier. Het zet je aan het denken en het verhaal laat je beseffen hoe het er aan toe gaat in een land in burgeroorlog. Van Dis beschrijft zijn gebeurtenissen op een bijzonder manier met veel afwisselingen, ook omdat hij zoveel mee maakt in korte tijd.