Zakelijke gegevens Auteur: Kees van Beijnum
Titel: De oesters van Nam Kee
Uitgever: Nijgh & Van Ditmar
Plaats van uitgave: Amsterdam
Jaar van uitgave: 2002, 9de druk
Eerste uitgave: 2000
Aantal blz: 320
Genre: Roman Verwachting van tevoren Voordat ik het boek ging lezen verwachtte ik eigenlijk wel dat ik het leuk zou vinden. Aangezien er pas geleden ook een film van was gemaakt wat redelijk een succes was en het boek nog niet zo oud was dacht ik dat het mij ook wel zou aanspreken. Ik wist er eigenlijk nog vrij weinig van want ik had de film zelf niet gezien maar uit reacties van andere kon ik opmaken dat het me wel leuk leek. Daarom ben ik het in eerste instantie ook gaan lezen. Korte samenvatting De hoofdpersoon in het verhaal is Berry, een jongen die inmiddels in de gevangenis zit en van daaruit zijn levensverhaal vertelt. Hoe hij stiekem van school af ging en met de politie in aanraking kwam. In zijn leven gaat het vooral over zijn vrienden waar hij heel veel mee om gaat; Jamal, Otman en De Laatste Mode. Hier hangt hij veel mee rond in snackbar Fast Eddie. Ook vertelt hij over zijn tijd met Thera, de grote liefde van zijn leven waardoor hij een beetje geobsedeerd raakt. En hoe hij uiteindelijk een steen naar het hoofd van de burgemeester gooit waardoor hij dus in de gevangenis is beland.
Enkele situaties uit het boek Een van de situaties die mij erg aantrok en bij bleef was wanneer Berry vertelt over vroeger toen ze met de familie in het huisje in Bretteville-sur-Laize waren. Hij vertelt dan over een pony die ze daar hadden en hoe deze was overleden. Hij hield veel van deze pony en op een dag bleef hij gewoon stil liggen in de wei en was hij overleden. Hij moest daar toen een aantal dagen blijven liggen omdat het een tijdje duren voordat ze hem op konden komen halen. Hij lag onder een oranje zeil en stonk enorm na een tijdje. De kraaien kwamen er allemaal op af. Ik vond dit wel een zielig stukje want ik kon me heel goed voorstellen dat het erg moeilijk was voor hem toen hij nog zo klein was om zoiets mee te maken. Ook vond ik het eigenlijk wel lief omdat je zo merkt dat hij eigenlijk gewoon een lieve jongen is net als alle anderen mensen. Dat hij ook nog steeds een beetje kwaad kan worden op zijn broer als deze hier iets over zegt zoals het volgens Berry niet is gegaan. Op een bepaald moment als Thera weer terug is bij haar ex Ben zit Berry dagen achter elkaar voor hun huis, omdat hij haar mist, omdat hij haar wil zien, eigenlijk weet hij zelf ook niet precies waarom volgens mij. Hij zit daar gewoon, hij belt niet aan, hij weet niet zo goed wat hij wil of wat hij hiermee wil bereiken. Dit vind ik toch een beetje een aparte situatie want van de ene kant snap ik wel dat hij helemaal gek word als hij haar zo mist en zo van haar houd dat hij iets wil doen maar dat hij ook weer niet durft aan te bellen en niet weet wat hij bijv. moet zeggen. Maar van de andere kant kan ik eigenlijk niet snappen dat hij nog steeds zo met haar in zijn hoofd zit als het ware. Dat hij haar maar niet kan vergeten. Dat hij veel van haar houd is natuurlijk goed maar als het over is, en zij heeft dan inmiddels goed duidelijk gemaakt dat dit zo is, dan is dat natuurlijk niet leuk maar probeer je er overheen te komen en verder te gaan met je leven. Dus van de andere kant vind ik het ook wel dom van hem dat hij daar maar gaat zitten. Want zij gaat verder met haar leven en dat zou hij ook moeten doen. Ze is het niet waard als ze zo maar ineens bij hem weg gaat zou ik denken. De structuurelementen - Het vertelperspectief, het verhaal wordt in de ik-perspectief verteld. Je kijkt als het ware mee door de ogen van de hoofdpersoon, Berry. Er wordt afgewisseld van de vertellende ik naar de belevende ik. Soms vertelt hij over dingen van vroeger en soms worden er dingen gezegd die hij dan ook echt beleeft. Ik vond het ik-perspectief waarmee het verhaal werd verteld wel fijn. Ik kon me goed inleven in de hoofdpersoon waardoor ik wat meer in het verhaal kwam. Doordat je meer mee kreeg over de manier van denken van deze persoon kon ik sommige handelingen wel beter begrijpen. - De volgorde, in het boek wordt veel gebruik gemaakt van allerlei verwijzingen naar vroeger, flashbacks. Er lopen als het ware een paar verhaallijnen door elkaar. Het ene hoofdstuk verteld de ik-persoon over vroeger en het volgende hoofdstuk gaat het weer over vroeger maar dan weer veel later en het hoofdstuk daarna kan het weer over het heden gaan. Het verhaal is totaal niet chronologisch, het begint bijvoorbeeld bij het einde van het verhaal. Er lijkt in het begin niet echt een duidelijke volgorde in te zitten maar later word het je toch steeds duidelijk hoe het ongeveer in elkaar zit. Ik vond deze ‘aparte’ volgorde in het boek erg storend. Ik kon hierdoor niet lekker in het verhaal komen en ik vond het boek een stuk minder leuk hierdoor. Erg veel flashbacks en steeds andere tijden vind ik soms nogal verwarrend. Ik had het beter gevonden als de schrijver het verhaal chronologisch had verteld. - De verteltijd en vertelde tijd, de verteltijd in dit boek is 320 blz. De vertelde tijd is ongeveer een paar maanden. Er wordt ook wel veel over vroeger verteld maar het eigenlijke verhaal gaat over de laatste paar maanden dat hij Thera had ontmoet tot aan hoe hij in de gevangenis is gekomen waar hij nu zit te wachten op het vonnis. - De verhaalruimte, het verhaal speelt zich voor een groot deel af in Amsterdam waar Berry, zijn vrienden en Thera wonen. Wat vooral mee speelt is het feit dat ze in een grote stad al Amsterdam leven waar criminaliteit geen uitzondering is. Berry en zijn vrienden hangen zelf ook veel rond op straat en maken hier deel van uit. Ook wordt er verteld over Brette-ville sur Laize waar Berry vroeger altijd op vakantie ging met zijn familie. Hij heeft hier veel herinneringen aan waar hij over verteld. Het plaatsje is verder niet van groot belang, het draait meer om het feit dat alles vroeger nog zo anders was met zijn familie en met zijn hele leven eigenlijk. Doordat het verhaal zich grotendeels in Amsterdam afspeelde kon ik me er wel wat bij voorstellen. Het verhaal paste bij het beeld van Amsterdam dat ik er bij had. Een beetje een grove buurt waar veel gebeurt en veel criminaliteit gaande is. - De personages, de hoofdpersoon in dit verhaal is Berry Kooijman. Een 18-jarige jongen uit Amsterdam wiens leven ongeveer helemaal uit leugens bestaat. Het is eigenlijk een lieve, zachtaardige jongen die doordat hij in aanraking is gekomen met de verkeerde vrienden de criminelen kant is opgegaan. Hij liegt tegen zijn moeder, bijv. dat hij zijn diploma heeft gehaald terwijl hij eigenlijk van school af is gegaan. Ook liegt hij tegen zijn vrienden over dat hij in een redelijk criminele achterbuurt woont terwijl hij eigenlijk in een villastraatje woont en dat zijn vader is opgepakt wezen drugssmokkel maar dit is allemaal niet waar. Eigenlijk alleen bij Thera is hij zoals hij echt is, wil zijn. Ik vind het eigenlijk wel zwak van hem dat hij zich zo laat meeslepen door zijn vrienden. Je merkt soms aan dingen die hij dan denkt dat hij eigenlijk liever een ander soort leven had en hij kan er ook best iets aan veranderen maar hij is te zwak om tegen zijn vrienden te zeggen van ‘kijk nou waar jullie mee bezig zijn. Ik heb hier geen zin in.’ Een ander belangrijk personage uit het boek is dus Thera, zijn vriendin. In de tijd dat zij en Berry iets hebben samen probeert ze gewoon zo veel mogelijk van het leven te genieten. Ze heeft een vrolijk, impulsief karakter. Maar als ze dan weer last krijgt van epilepsieaanvallen zoals ze vroeger had gaat ze het leven wat serieuzer nemen en besloot ze dat ze niet verder kan gaan met iemand als Berry. Ze wil iemand die wat maakt van zijn leven en kiest daarom weer voor haar ex Ben. Verder zijn er nog Jamal, Otman en De laatste mode, de vrienden van Berry. Zij voeren weinig uit, hebben geen echte baan en gaan niet naar school. Ze doen weinig met hun leven en hebben een slechte invloed op Berry. Jamal kan goed voetballen maar haalt het team van Ajax niet. Otman heeft soms wel een baantje maar niet echt iets serieus. De laatste mode loopt er altijd zeer goed bij, volgens de laatste mode uiteraard, hij handelt een beetje in drugs en slaat graag mensen in elkaar. - Thema, motieven en visie, het thema van dit verhaal is de ziekelijke liefde van een gewone jongen voor een meisje wat uiteindelijk eindigt in een drama. De visie achter dit verhaal is waarschijnlijk om duidelijk te maken dat TEVEEL van iemand houden uiteindelijk je leven kapot kan maken. Dat je niet te veel op anderen moet steunen maar zelf voor je meningen uit moet komen. Zo zie je bijv. dat Berry soms denkt dat zijn vrienden eigenlijk maar sukkels zijn omdat ze niks kunnen en/of willen bereiken. Ze snuiven, slikken, roken maar wat en slaan mensen in elkaar zonder reden. Soms denkt Berry wel dat hij meer kan bereiken dan dit maar het zijn toch zijn vrienden en hij zegt er nooit iets van. Reactie achteraf Nadat ik het boek had gelezen kwam ik eigenlijk tot de conclusie dat het me een beetje was tegen gevallen. Ik vond het verhaal niet zo boeiend als ik van tevoren had verwacht. Er waren verschillende verhaallijnen die nogal door elkaar liepen en dit vind ik niet zo prettig lezen. Het is erg lastig om het verhaal weer op te pikken als je even gestopt was met lezen. Maar ik vond het verhaal ook niet zo boeiend om lang door te blijven lezen. Als ik nu achteraf op het boek terug kijk vind ik het opzich wel een goed verhaal en kan ik het ook wel waarderen. Het is wel een goed, mooi verhaal en het is ook goed opgebouwd maar dat is me naderhand meer duidelijk geworden dan tijdens het lezen. Ik kan er als het ware achteraf meer van genieten dan tijdens het lezen en dit vind ik ergens toch wel jammer omdat het dan minder leuk is om eerst heel het boek door te ‘moeten’ werken. Literaire motieven Door het verhaal heen waren een aantal motieven verweven. Zo is er een bepaalde zin die Berry en zijn broer steeds herhalen tegen elkaar. “We mogen de mensen in het land niet teleurstellen.” Het is een zin die ze vroeger ooit iemand zagen op tv en zo af en toe gebruiken ze deze tegen elkaar. Het is eigenlijk een stukje vertrouwd iets van vroeger. Het is iets tussen hun alleen waardoor ze toch weer blijk geven dat ze een bepaalde band hebben samen ondanks dat hun relatie nu niet altijd even goed is. Ook brengt hij soms weer het zinnetje terug uit de tekenfilm De Aristocats. “Met dames in nood ben ik het beste”. Dit herinnert hem nog aan zijn vader omdat hij vroeger tekenfilms insprak. En zo ook De Aristocats. Dit is dus ook weer iets van vroeger wat erg vertrouwd is. “C’est pas ma faute”, een zinnetje wat een van zijn vrienden vaak zong. Later denkt hij hier soms nog aan als hij er over denkt dat zijn leven eigenlijk maar klote is en dat het allemaal niks wordt. Dit helpt hem toch enigszins weer om door te blijven gaan. Ik vind het heel goed hoe deze motieven door het verhaal heen zijn verwerkt. Heel ‘stiekem’ komen bepaalde zinnen telkens weer terug waar je in het begin weinig aandacht aan besteed maar naderhand toch merkt dat het misschien wel iets te betekenen had. Het verhaalprobleem Het probleem waar het voornamelijk om draait in het verhaal is zijn relatie met Thera die na een tijdje stuk loopt waarna zij een soort obsessie voor hem wordt. Nadat zij terug is bij haar ex Ben wil hij alleen nog maar aan haar denken, met haar praten, haar zien. Hij vergooit telkens de hele dag door alleen maar bij haar voor de deur te zitten. Ook blijft haar maar naar haar huis bellen om te vragen of ze daar is maar haar moeder blijft hem afschepen. Uiteindelijk draait hij gewoon een beetje door van dit alles. Ook zijn vrienden zijn een soort van probleem in het verhaal. Ze hebben een erg slechte invloed op hem waardoor er van zijn leven niks word terwijl dat nog best zou kunnen en hij dit diep van binnen ook zelf best had gewild. Als hij met Thera is zie je ook dat hij heel anders is, hij kan dan meer zichzelf zijn. Ook hebben zijn vrienden er waarschijnlijk een grote invloed op gehad dat hij uiteindelijk die steen heeft gegooid naar de burgemeester waardoor hij in de gevangenis is gekomen. Eigenlijk vind ik dat de hoofdpersoon zelf een beetje het probleem is in het verhaal. Want hij is zelf te zwak om Thera te laten gaan en haar te vergeten en hij is zo zwak dat hij zich laat beïnvloeden door zijn vrienden. Ik vind het van de ene kant wel mooi dat hij zo van iemand kan houden als van haar maar hij had gewoon sterk moeten zijn en verder moeten gaan met zijn leven in plaats van haar de hele tijd nog te bellen en haar op te zoeken. Hij bereikt er niets mee en dat weet hij ook wel maar toch blijft hij het doen. Ook vind ik dat hij zich tegenover zijn vrienden maar zwak op stelt. Hij laat het allemaal maar een beetje over zich heen komen en hij doet maar gewoon met ze mee ook al vindt hij het soms helemaal niet goed. Hij speelt gewoon een rol, hij doet zich heel anders voor dan hij diep van binnen is en daardoor raakt hij uiteindelijk allemaal zo in de problemen. Hij had dit zelf kunnen voor komen denk ik als hij zich niet zo liet beïnvloeden. Hij gaat erg slecht met problemen en tegenslagen in zijn leven om.
Zijn levensvisie Berry kijkt een beetje negatief tegen het leven aan. Hij doet allemaal maar alsof het toch nooit meer iets kan worden. Hij is het slechte pad ingeslagen en wil zijn leven soms wel beteren maar hij denkt toch al dat het hem niet gaat lukken en laat het hier dan maar bij zitten. Hij doet ook maar alsof hij weinig om andere mensen geeft, zoals zijn moeder en zijn broer. Hij heeft ook veel fouten gemaakt in zijn leven waar hij eigenlijk wel spijt van heeft maar hij doet er vaak weinig aan. Zo heeft hij vaak tegen zijn moeder gelogen en stom gedaan maar diep van binnen houdt hij heel veel van haar maar dit durft hij niet te tonen. Zo is het met zijn broer net zo, hij haat hem en ze hebben vaak ruzie maar diep van binnen houdt hij ook van zijn broer maar dit wil hij niet toegeven omdat het zo gewoon nooit tussen hen is geweest. Hij is een beetje bang voor veranderingen zo lijkt het. Het is zoals het is en zo is het nou eenmaal. Ik vind dat hij hier een beetje een te gemakkelijke houding aanneemt. Van veel dingen zegt/denkt hij dat hij er niets aan kan veranderen terwijl dit makkelijk mogelijk is en ook beter zou zijn als hij dat gewoon wel deed. Het is misschien moeilijk om de stap te nemen maar soms is dat gewoon nodig en de hoofdpersoon doet hier maar gewoon alsof hij er allemaal niets aan kan doen dat het niks met hem is geworden. Hij is pas 18 en voor zijn gevoel is zijn leven nou al bepaald. Omdat hij zo denkt raakt hij ook alleen maar meer in de problemen waardoor het op een gegeven moment te erg wordt. En dan belandt hij dus in de gevangenis. Ik vind dat hij dit grotendeels aan zichzelf te danken heeft en ik vind het dus ook niet goed. Betekenislagen Het hele verhaal heeft eigenlijk nog een andere betekenislaag achter zich. Op het eerste gezicht is het gewoon een leuk, spannend verhaal om te lezen. Maar het hele verhaal heeft ook daadwerkelijk een betekenis. Zo wil de schrijver waarschijnlijk ook duidelijk maken dat onze maatschappij voor jongeren heel slecht is. Berry en zijn vrienden kunnen vrijwel nergens te recht en raken alleen maar meer in de problemen. Er is niets om hen te helpen ed. Je hebt het niet zo in de gaten maar als je er zo over na gaat denken dan is het in de werkelijkheid ook wel echt zo. Als er een groep jongeren is die van school af zijn gegaan kunnen ze ook geen werk meer krijgen en er is weinig opvang voor ze als ze op straat gaan hangen. Drugs zijn makkelijk aan te komen in Nederland. Het is te verleidelijk om in de fout te gaan in onze maatschappij. Met dit verhaal wil de schrijver ons met de neus op de feiten drukken als het ware. De visie van de schrijver Het boek bevat eigenlijk veel zaken waarover je kunt nadenken na het lezen van dit boek. Liefde, familie, vrienden. De liefde tussen Berry en Thera en dan voornamelijk de liefde van Berry voor Thera. Deze is zo groot dat het hem als het ware fataal word na een tijdje. Dit zet je toch aan het denken of het allemaal wel de moeite waard is. Als je denkt de ware te hebben gevonden bijvoorbeeld hoeft er maar iets onbenulligs als een epilepsieaanval te gebeuren en je bent diegene kwijt. Je kunt dan ook wel steeds blijven bellen en blijven langs gaan maar als het over is dan is het over. Je moet dan door gaan met je leven. Niemand is het waard om je leven aan te vergooien. En dit vond Berry dus wel van Thera en dat loopt niet goed af. Ook gaat het vaak over al de leugens die Berry steeds maar bleef vertellen, oa heel veel tegen zijn moeder. Hij heeft hier later eigenlijk ook wel veel spijt van maar durft dan de waarheid niet meer te vertellen. Ook door de vele leugens is de relatie met zijn broer niet zo goed als hij eigenlijk wel zou willen. Hier leer je toch weer uit dat het niet goed is te liegen tegen de mensen waar je van houdt. Ook al lijkt het op sommige momenten beter, je zult er later spijt van krijgen en je maakt zo dingen kapot die je later niet meer kunt herstellen. Ook bij vrienden is dit zo het geval. Al moet je, je soms afvragen “wil ik echt dat dit mijn vrienden zijn”. Het kan allemaal heel leuk lijken maar als dit niet is wat je eigenlijk wilt met je leven en als je niet jezelf bij je vrienden kan zijn is dit nooit goed. Je moet ook goed kijken of het wel goed voor je is om naar hen te luisteren. Moet je maar zomaar mee doen met al de ‘foute dingen’ die je vrienden doen alleen omdat het je vrienden zijn? Zoals ik al zei wil de schrijver hiermee ook laten zien hoe slecht onze maatschappij eigenlijk in elkaar zit. Verdiepingsopdracht, welke alternatieven had de hoofdpersoon Toen de hoofdpersoon met het probleem werd geconfronteerd, Thera verliet hem, had hij dit natuurlijk heel anders kunnen verwerken dan hij deed. Hij had het natuurlijk ook gewoon kunnen vergeten. Dat hij zich de eerste paar dagen klote voelde is natuurlijk niet meer dan normaal maar om nou nog weken lang haar als het ware te blijven stalken is natuurlijk een wat overdreven reactie. Hij had in plaats van haar nog zo laten domineren in zijn leven ook gewoon kunnen zeggen van oke jammer maar ik ga door met mijn leven. Dan was het niet zo’n obsessie voor hem geworden. Dit was een beter alternatief geweest. Ook had hij natuurlijk kunnen kiezen voor de heel dramatische aanpak en had hij Ben en misschien Thera ook kunnen doodschieten toen hij voor hun deur stond en een geweer bij had. Het is maar goed dat hij niet voor deze oplossing heeft gekozen, al heeft hij er wel een moment over nagedacht. Dit zou natuurlijk helemaal niets oplossen en hij zou Thera zeker voorgoed kwijt zijn. Ook zou hij hierdoor flink in de problemen raken. Naar mijn mening heeft hij dus niet echt een goede oplossing voor het probleem gekozen maar het had ook erger kunnen wezen. In het geval van zijn vrienden is het ook erg moeilijk om de goede oplossing te kiezen. Eigenlijk heeft hij gewoon de verkeerde vrienden waardoor er niks van hem terecht komt. Maar het is natuurlijk erg moeilijk om tegen je eigen vrienden te zeggen van ik wil jullie niet meer zien jullie zijn maar van slechte invloed op mij. Het is ook moeilijk om dit te zien als het je eigen vrienden zijn. Hij heeft daarom ook nooit echt iets tegen hen gezegd terwijl hij soms wel dacht dat hij misschien beter niet meer met hun om kon gaan. Ik vind dat hij natuurlijk beter had kunnen weg gaan bij deze jongens en zelf een beter leven had moeten beginnen wat best gekund had. Aan de andere kant snap ik ook wel dat dit niet heeft gedaan, niet heeft kunnen doen. Het is dus een niet zo goede beslissing en er waren betere alternatieven geweest maar het is wel een logische beslissing.