1. Complete titelbeschrijving Auteur: Simon Vestdijk (1898- 1971) Titel: Terug tot Ina Damman
Ondertitel: de geschiedenis van een jeugdliefde
1e druk verschenen in: 1934
Gelezen druk: - Gelezen druk verschenen in: 1993
Uitgeverij: Wolters-Noordhoff BV
Plaats: Groningen
Aantal bladzijden: 219 2. Titelverklaring De titel betekent niet dat de hoofdpersoon, in dit geval Anton, terugkomt of gaat naar Ina, maar het is meer een herinnering naar de tijd met Ina. Hij voelt dat hij trouw zal blijven aan iets dat hij heeft verloren en nooit heeft bezeten. De ondertitel is gemakkelijk te verklaren. “de geschiedenis van een jeugdliefde” betekent gewoon dat Ina de jeugdliefde van Anton was. 3. Motivering van je boekkeuze Toen er in de klas boeken werden gelegd voor dit boekverslag, pakte ik eigenlijk meteen naar dit boek. Misschien omdat het een lijsterboek is en die vind ik meestal wel leuk om te lezen. Toen ik de achterkant van het boek had gelezen dacht ik eigenlijk wel dat het een leuk boek zou zijn, dus toen heb ik dit boek gekozen. Voor de rest vond ik dat er niet echt leuke boeken bijlagen, want de meeste waren al door mijn medeleerlingen meegenomen. Dit was jammer, maar uiteindelijk is dit boek mij toch nog goed bevallen.
4. Korte inhoud Zie bijlagen 5. Eerste persoonlijke reactie Ten eerste vond ik het boek redelijk om te lezen. Eerst dacht ik dat er veel oude woorden en begrippen in zouden zitten, maar uiteindelijk is me dit toch nog meegevallen. Ik vond het boek niet spannend. Je zit niet op het puntje van je stoel te lezen om te kijken hoe het af zal lopen, maar het is wel een meeslepend verhaal. Je leeft toch wel met Anton mee. Ik vind het boek ook realistisch, want het kan iedereen zo gebeuren. Het drukt ook goed het gevoel uit dat sommige pubers hebben in deze periode van hun leven. Ik vond het verhaal goed te begrijpen. Maar ik vond het geen boek waar ik lang over na zal denken. 6. Lezen van secundaire literatuur Zie bijlagen 7. Uitgebreide persoonlijke reactie Onderwerp: Het onderwerp van de tekst is het verhaal van een puber die vertelt over zijn jeugdliefde Ina Damman. Ik vind het onderwerp wel boeiend, het gaat over een jongen van ongeveer mijn leeftijd en het is leuk om te lezen hoe hij omgaat met de leuke en minder leuke dingen in het leven. je kan jezelf als het ware een beetje vergelijken met Anton ook al is het een heel ander persoon dan dat jezelf bent. Omdat ik alleen de achterkant van het boek had gelezen voordat ik daadwerkelijk begon met het boek had ik een heel vaag idee van het verloop van het verhaal. Ik dacht dat het over een jongen zou gaan die er alles aan zou doen om Ina tot de zijne te maken en te houden. Maar het boek wordt juist heel mild vertelt en je hebt niet het idee dat je met een jongen te maken hebt die helemaal ziek is en tot het psychopathische aan zit, wat ik eerst wel had veracht. Het onderwerp ligt niet in mijn belevingswereld. Ik heb nog nooit een dergelijke obsessie voor iemand gehad zoals Anton die wel heeft. Ook wordt ik niet gepest op school. Anton heeft het niet echt naar zijn zin en ik wel, maar toch is het leuk om te lezen wat zijn opvattingen zijn en vooral in die tijd dan. Het boek is gedeeltelijk autobiografisch, de schrijver weet dus wel degelijk waar hij over schrijft. Ik vind ook dat hij het onderwerp goed uitwerkt. Dit komt dan waarschijnlijk doordat de schrijver over zichzelf vertelt dus weet hij precies hoe de hoofdpersoon zich voelt en gedraagt. De visie die volgens mij aan het boek wordt gegeven is dat het leven niet altijd gaat zoals jij dat wilt en dat je jezelf daar maar aan toe moet geven dat het zo is. Ik kan me niet herinneren dat ik een boek heb gelezen of een film heb gezien met een dergelijk onderwerp als deze. Gebeurtenissen: De belangrijkste gebeurtenis in het verhaal is op het moment dat Anton Ina voor de eerste keer ziet. Hij wordt vanaf dat moment een heel ander jongetje. Het maakt hem “kalm en gelukkig” zoals hij zelf zegt. Zelfs de grootste pestkop kan hem niks meer schelen. Ik vind dat deze gebeurtenis wel goed is beschreven, want je weet meteen dat er vanaf nu een andere jongen is “herboren”. Dit geeft een ommekeer aan het verhaal. Zowel de gedachten en gevoelens als de gebeurtenissen spelen een belangrijke rol in het verhaal. Maar ik denk dat de gedachten en gevoelens belangrijker zijn. Dit omdat het boek grotendeel gaat over de gevoelens en gedachten van Anton. Ik vond het boek goed te volgen. De gebeurtenissen vloeien goed in elkaar over en het verband tussen de gebeurtenissen is ook niet moeilijk om te verklaren. De gebeurtenissen vind ik niet spannend. Het enige spannende aan het boek is de vraag of Ina terugkomt of niet. De gebeurtenissen zijn wel waarschijnlijk want ik denk dat andere mensen ook wel eens zoiets mee hebben gemaakt. Iedereen is ooit puber geweest en heeft te maken gehad met liefde, haat en pesterijen. Ook al is het alleen maar van buitenaf. De gebeurtenis die het meeste indruk op mij heeft gemaakt is ook de gebeurtenis die ik het belangrijkst vond in het boek. Namelijk wanneer Anton Ina voor het eerst ziet. Ik vond het indrukwekkend om te zien hoe iemand zo kan veranderen door iemand waar hij verliefd o is. Ik weet wel dat je kan veranderen, natuurlijk. Maar in deze mate? Dit vond ik erg indrukwekkend. Er zijn niet echt gebeurtenissen die mij aan het denken hebben gezet, misschien de hierboven beschreven gebeurtenis een beetje maar voor de rest niet echt. Ik moest niet echt worstelen om door het verhaal te komen, alleen in het begin toen ik nog niet in het verhaal zat, maar later ging het vanzelf. Ik heb nooit echt moeite om door een boek heen te komen zolang ik het maar begrijp en dat deed ik, dus ging het goed. De gebeurtenissen worden duidelijk verteld, zelf hoef je niet echt verbanden te leggen. Ik had er geen moeite mee in ieder geval. Ik kan me niet herinneren dat ik boeken of films heb gezien met dezelfde gebeurtenissen als in dit boek.
Personages: - Anton Wachter
Hij is de hoofdpersoon in het verhaal. Anton is een stille jongen. Hij is voortdurend met zichzelf bezig. Zijn vader is overleden en hij is enig kind. Hij heeft last van eenzaamheid, onzekerheid en angst. Hij wordt op school niet helemaal gerespecteerd en daarom leert hij gewoon heel hard om goede cijfers te halen. In het tweede jaar wordt hij verliefd op Ina, maar dat komt maar van één kant. -Ina Damman
Ina is een meisje van ongeveer 13 jaar. Ze is een mooi meisje met lichtblauwe ogen, donker haar een matte gezichtskleur. Ze is niet bang en al helemaal niet verlegen. Ze is totaal niet geïnteresseerd in Anton. Ze wordt gezien als een vrolijk en zelfverzekerd meisje. -Max Mees
Zowat de enige vriend van Anton, vooral in het derde jaar trekt hij veel met hem op. Vaak probeert Max grappig te doen. Hij praat ook veel over meisjes. -moeder van Anton
Zij is heel zorgelijk over Anton, maar hij vertelt wel alles tegen haar. -Marie van den Bogaard
Zij is een tijdje het vriendinnetje van Anton, ze is heel anders dan Ina en altijd op zoek naar een vriendje. Ik vind de hoofdpersoon niet echt een held. Ik kan geen reden bedenken waarom hij dit wel zou zijn. Hij vertelt gewoon wat hij mee maakt. Je leert Anton wel goed kennen, want het boek gaat toch over hem; wat hij denkt, doet en beleeft. Natuurlijk is dit belangrijk want het boek gaat over hem. Ik vind de personages uit het boek levensecht overkomen. Allemaal reageren ze anders en dat is ook zo in het echte leven. Geen enkele gedachtegang van de hoofdpersoon heeft mij beïnvloedt. Ik kan me niet echt goed verplaatsen in een van de personages. Dit komt omdat ze stuk voor stuk allemaal anders zijn dan ik. Het meest in de richting komt dan nog de moeder van Anton. Als ik mijn man had verloren en maar één kind had zou ik misschien ook wel heel bezorgd en ongerust overkomen. Ik vond Anton een sympathieke jongen, maar het zou niet een vriend van mij kunnen worden, omdat we gewoon heel anders zijn en ik me niet in zijn gedachtewereld kan verplaatsen. Ik kan het wel maar ik zou het zelf nooit zo doen zoals hij het doet. Verder vind ik de moeder van Anton een sympathiek mens omdat ze goed voor Anton zorgt en alleen het beste voor hem wil. Ik vond Piet Idzerra, Jelle Mol en Gerrit Bolhuis geen sympathieke jongens omdat zij Anton pestten en dat keur ik meteen af. Ook vind ik Marie van den Bogaard geen sympathieke persoon omdat ze zich in mijn ogen een beetje gedraagt als een sloerie. Op zich keur ik het gedrag van Anton niet af. Hij is gewoon verliefd en weet niet wat hij er nu precies mee aan moet. Dit komt vooral omdat zijn liefde niet beantwoord wordt. Soms had ik wel dat ik zijn gedrag wel afkeurde, maar hij kwam toch wel weer op het rechte pad terecht dus keur ik zijn gedrag niet af. Ik keur het gedrag van de drie pesters af, want pesten is niet leuk. Dit klinkt misschien afgezaagd maar zo kijk ik er wel tegen aan. Ook vind ik dat Ina duidelijker had moeten zijn tegen Anton. Ook Marie vind ik maar niks, maar dat heb ik al eerder uitgelegd. Ik vind de beslissingen die Anton maakt niet altijd goed, maar soms toch ook wel. Hij gaat gewoon zijn gevoel achterna en dat vind ik een positief iets. Ik vond het bijvoorbeeld goed dat hij Marie niet meer wilde omdat hij nog veel aan Ina dacht. Wat ik niet goed vond is dat hij Gabriëls slaat. Dit is onnodig in mijn ogen. Ik weet niet hoe ik zou reageren in een dergelijke situatie, want ik heb nog nooit zoiets meegemaakt. Maar als ik eenmaal erachter kwam dat degene die ik leuk vind mij echt niet hoeft dan zou ik er ook niet meer achteraan gaan lopen. Ik vind niet dat de personages voorspelbaar reageren. Ze reageren gewoon als normale mensen en dat vind ik wel prettig, want zo lijkt het verhaal nog echter. Opbouw: Het boek bestaat uit drie delen. Dit vind ik een fijne opbouw omdat elk deel iets anders uitwerkt. Echt ingewikkeld vond ik dit niet, eerder fijn. Het verhaal is niet spannend. Er gebeurt niets waarvan je op het puntje van je stoel moet gaan zitten. Het is gewoon een levensverhaal van iemand die niet echt spannende dingen doet. Het verhaal kan dan moeilijk ook spannend zijn. Er zitten weinig tot geen flashbacks in het verhaal. Het is chronologisch verteld. Dit is wel prettig, je kunt het verhaal zo goed volgen. De opbouw van de tekst vind ik goed bij het verhaal passen, want het is een verhaal over hoe iemand groeit en ouder wordt dus daar past een chronologische opbouw goed bij. De beschrijvingen aan het begin van elk deel komen van een alwetende verteller, maar het grootste deel zie je toch door de ogen van Anton, maar toch heeft de alwetende verteller een grote rol. Allerlei belangrijke dingen zoals het samenvatten van gebeurtenissen en de kennis achteraf komen van deze verteller. Ik vind dit zo wel fijn, soms is het een beetje verwarrend maar dit heb je al snel weer door. Het past goed bij het boek en het verhaal. Het eindigt met de gedachte van Anton dat hij toch trouw zal blijven aan Ina, hij houdt op met Marie. Je weet dus niet wat er daarna zal gaan gebeuren. Een open eind dus. Aan de ene kant vind ik het jammer want ik had graag willen weten wat er nu nog zou gaan gebeuren tussen Anton en Ina, maar aan de andere kant vind ik het ook wel mooi zo. Ik denk toch dat het anders erg langdradig zou worden. Het boek begon mij te boeien op het moment dat Anton Ina voor het eerst zag. In mijn ogen begon het verhaal toen pas interessant te worden. Taalgebruik: In het begin vond ik het taalgebruik nog wel een beetje lastig, maar je went er vrij gemakkelijk aan. Het is natuurlijk een boek uit het begin van de 20e eeuw en toen spraken ze nog wel een beetje anders dan nu. Ze gebruikten woorden die wij nu niet meer dagelijks gebruiken, maar zoals ik al zei; je went er snel aan. Dus ik vond het geen probleem. Ik vind de verhouding tussen dialoog en beschrijving goed. Ik heb me er niet aan geïrriteerd omdat het me opviel. Als het je niet opvalt dan is de verhouding goed heb ik geleerd uit ervaring. Erg veel moeilijke woorden kwamen niet voor in het boek, als ik er wel een paar tegen kwam las ik daar gewoon over heen. Ik heb het verhaal goed begrepen dus zoveel zullen die woorden ook niet gescheeld hebben. Het taalgebruik past op zich wel bij de personages, maar het had net zo goed een verhaal met taalgebruik van tegenwoordig kunnen zijn, want het verhaal is niet tijd gebonden. Er zijn me niet echt veel bijzonderheden of eigenaardigheden opgevallen aan het taalgebruik. Het was gewoon zo, zoals ik het had verwacht.
Voorlopig eindoordeel Eerst zag ik er erg tegenop om een boek uit begin 20e eeuw te moeten lezen, maar achteraf vind ik het toch wel leuk. Het verhaal was goed en leuk om te lezen. Het was leuk om te zien hoe de ‘jongerencultuur’ toen op dat moment was. Maar ik ben nog steeds van mening dat het verhaal pas op gang kwam met het tweede deel, het deel waarin hij Ina leert kennen. De rest vond ik goed. 8. Bronvermelding In boeken
OMMEN, JOHAN VAN EN LIZET PENSEN
S.Vestdijk, terug tot Ina Damman
In: Prisma uittrekselboek, Nederlandse literatuur 1880-1945
PAARDT, RUDI VAN DER
Simon Vestdijk, terug tot Ina Damman
In: Lexicon van literaire werken
Op literom
DIJKGRAAF, MARGOT ‘Ik bewonder Vestdijks perfectionistische eerlijkheid’: Het beslissende boek van : Jessica Durlacher
In: NRC Handelsblad 25-01-2002
SCHUTTER, FREDDY DE
Terug tot Vestdijk
In: De Standaard 04-05-1985 Verdiepingsopdracht Het boek is geschreven in 1934, dus ik denk dat het verhaal zich ook rond die tijd afgespeeld zal hebben. In 1934 zijn er niet zo heel veel politieke dingen gebeurd. Wat wel belangrijk is, is dat er net de grote crisis van 1929 was geweest. Iedereen zat met onlustgevoelens. Er was grote werkeloosheid, maar dit komt allemaal niet in “terug tot Ina Damman”voor. Eigenlijk heeft het boek geen enkele relatie met een politieke achtergrond, het gaat gewoon over een jongen in de pubertijd. Hij houdt zich helemaal niet bezig met dit soort dingen en daarom denk ik dat deze daarom niet in het boek naar voren komen. De relaties met de sociaal-economische achtergronden zijn er ook niet echt. Wat er in die tijd wel gebeurd is, is de grote feminiseringgolf. Misschien doet de moeder van Anton daarom wel zo tegenover Anton en de buitenwereld. Maar voor de rest kan ik niet echt dingen vinden die te maken hebben met de sociaal-economische achtergronden van het boek. Met de culturele achtergronden staat het modernisme centraal. Dit kan goed kloppen want vanaf die tijd stond niet meer de beschrijving van de werkelijkheid maar de beschrijving van het individueel bewustzijn centraal. Dit zie je ook goed, want het boek gaat over Anton, hoe hij dingen voelt en wat daarmee dus zijn gevoelens zijn. Modernisten kozen ook vaak voor vertellers die aarzelend of onzeker zijn. In deze categorie past Anton uitstekend. Meestal beschikten de vertellers niet over een feilloos alwetend geheugen, maar dat heeft Vestdijk geneutraliseerd door een alwetende verteller naast de personele verteller (Anton) te zetten. Naast de culturele achtergronden heb ik hiermee ook meteen de relatie met een literaire stroming beschreven. Want het boek heeft verder niet echt veel culturele achtergronden. Vestdijk is geboren op 17 oktober in Harlingen, daarom speelt het verhaal ook in Harlingen af. Terug tot Ina Damman is namelijk het derde deel in de Anton Wachter cyclus. Die bestaat in totaal uit 8 delen. Af gezien van de andere Anton Wachter boeken is dit boek prettig leesbaar. Dit boek werd mede hierdoor zijn debuut. Het boek, en daarmee de hele reeks, heeft veel autobiografische elementen. Ina Damman bijvoorbeeld heeft echt bestaan, maar toen heette ze Lies Koning. Toch is niet alles wat geschreven is waar. Een belangrijk verschil is bijvoorbeeld dat Antons vader in de roman overleden is, terwijl dit in het echt helemaal niet is gebeurd. Veel mensen zien dit boek als een van de beste uit de Nederlandse literatuur. Maar niet iedereen was het hier mee eens. De confessionele bijvoorbeeld. Zij vonden het niet goed dat Vestdijk zo uitgebreid schreef over de puberale gedachten van Anton. Maar al met dit, is het toch een mooi boek geworden. Thematiek Terug tot Ina Damman is een “bildungsroman”. Dit wil zeggen dat de ontwikkeling van de hoofdpersoon het centrale thema is. Antons leven wordt beheerst door angst, liefde en het zoeken naar vriendschap. De drie delen van het boek kun je in deze woorden opsplitsen. In het eerste deel is dit de angst voor school en de mensen hier om heen. Het woordje “vent” dat zijn vader hem als troetelnaam gaf, wordt nu gebruikt om hem te pesten. Hij kropt alles op en haat op het laatst zichzelf, maar dan kom Ina in het spel. De angst voor het woord verdwijnt, maar de angst om door Ina te worden afgewezen komt hiervoor in de plaats. Hiervoor is hij al heel de tijd bang geweest, maar toch komt het hard aan wanneer MAx en Jan tegen hem zeggen dat Ina hem een “vervelende” jongen vindt. In het laatste deel gaat hij op zoek naar vriendschap. Dit wil hij bereiken door goede cijfers te halen. Dit is eigenlijk een vluchtreactie en alleen Max Mees wordt uiteindelijk zijn vriend. Na zijn vechtpartij met Gabriëls voelt hij zich geweldig, hij krijgt zelfs een vriendinnetje, maar toch wil hij trouw blijven aan Ina. Naast angst, liefde en vriendschap spelen ook individualiteit, isolement, confrontatie, identificatie, behoefte aan acceptatie, zoeken naar geluk en het scheppen van een eigen realiteit een belangrijke rol in de thematiek van het verhaal.
Evaluatie Mijn eindoordeel is na het maken van de verdiepingsopdracht niet veranderd. Ik vind het nog steeds een leuk en goed boek, dat goed te lezen is. Nu weet ik ook een beetje meer van de achtergrond van de schrijver af en dat maakt het verhaal nog realistischer, omdat het grote deel uit het verhaal ook werkelijk is gebeurd. Het uitvoeren van de verdiepingsopdracht ging redelijk, maar ik vond het wel lastig dat mijn boek weinig tot geen relaties bevatte met politiek, sociaal economische of culturele achtergronden. Maar ik denk dat ik het toch wel redelijk heb gedaan. Ik heb er een tevreden gevoel over. Ik heb gedaan wat ik moest doen en ik zou het de volgende keer weer precies zo doen. Je wordt er toch iedere keer weer handiger in. Al met al vond ik “terug tot Ina Damman” een leuk boek, maar ik zal er niet meer zo heel lang over na moeten denken. Ik heb wel betere boeken gelezen, maar dit is echt niet één van de slechtste.