Le mur door Jean-Paul Sartre

Auteur De auteur is Jean-Paul Sartre
Sartre is in 1905 geboren en stierf in 1980. Hij was (toneel-)schrijver en een existentialist filosoof, en hij heeft zijn psychologische ideeën in zijn literair werk verwerkt. Een aspect van zijn filosofie is de dwaasheid van het leven. Centraal in zijn existentialisme is de mens die steeds opnieuw zijn eigen leven inhoud moet geven en daarvoor zelf de verantwoordelijkheid draagt. Het besef dat de mens daarbij voor een onbepaalde toekomst staat en vele alternatieven voor zijn handen heeft, vervult hem van angst en twijfel. De mens is 'veroordeeld tot de vrijheid'(filosofie). Voor Sartre bestaat God niet. Hij hecht geen waarde aan morele wetten noch aan een systeem van waarden die hoger zijn
dan de mens en die hem voorgeschreven zijn van wat hij moet doen of niet doen. De mens zelf is meester van zijn leven. Het leven van de één heeft niet meer waarde dan die van de andere.
Titelverklaring Le mur betekent : De muur. De muur is een symbool van de gevangenis waarin de drie mannen zich bevinden. De muur scheidt ze van de vrijheid. Maar de muur is voor hen eveneens de grens van hun leven, zij zullen tegen de muur gefusilleerd worden. Eerste druk Het boek is voor het eerst gedrukt in 1939 Genre De Muur is een novelle. Het heeft niet veel bladzijdes, en de personen worden niet uitvoerig beschreven. Het eind is niet voorspelbaar. Plaats in de literatuurgeschiedenis Het boek zou plaats kunnen vinden in Nederland, maar dan wel in de jaren 30, 40. Als het nu plaats zou vinden zou het in Indonesië of India moeten zijn. Perspectief Het verhaal is in ik-vorm geschreven. Tijd van handeling Het hele boekje verloopt chronologisch, het zou zich af kunnen spelen in onze tijd, maar dan wel in een land waar ze strenger zijn dan hier. Het hele boekje duurt ongeveer 8 dagen. Pablo wordt voor hij in de kelder gebracht wordt, opgesloten in een kasteel. Dat duurt 5 dagen. Er is een tijdvertraging van blz 21-62 : dat gaat over 1 nacht en 1 dag. Terwijl blz 7-21 de andere 6 à 7 dagen voorstelt. Plaats van handeling Het hele verhaal vindt eigenlijk plaats op dezelfde plaats: nl. de kelder in een ziekenhuis. Het begint in een grote witte zaal. Later worden ze in een kelder gebracht waar ze het hele verhaal blijven en aan het eind worden ze eruit gehaald maar er wordt niet gezegd waar ze heen gaan/ worden gebracht.
Beschrijving van de hoofdpersonen De hoofdpersonen van het boek zijn: Pablo Ibbieta, Tom Steinbock, Juan Mirbal en de Belg. Pablo irriteert zich snel aan Tom en Juan. Hij is erg stil, bang voor de dood en wil niet slapen omdat hij wil genieten van zijn laatste levensuurtjes. Later weet hij van de zenuwen niet meer wat hij moet doen en barst in lachen uit. Tom probeert zich groot te houden door druk te praten, door allerlei verhalen op te hangen, waar hij niets aan heeft. Hij maakt deel uit van “la Brigade internationale”. Juan is heel erg stil en ook erg bang en angstig voor de dood. Aan het einde van de nacht kan hij niet meer lopen, hij moet gedragen worden, omdat hij te slap is. Hij is het broertje van een anarchist. De Belg is een arts en observeert de drie gevangenen. Samenvatting Het verhaal begint in een grote witte zaal waar alle gevangenen verzameld zijn en om de beurt verhoort worden door vier mannen achter een tafel. Tom wordt gevraagd of hij gediend heeft voor de “Brigade Internationale”. Hij kan dit niet ontkennen omdat er in zijn vest papieren zijn gevonden die dit bevestigen. Juan wordt niets speciaals gevraagd. Hij zegt zelf dat hij niets politieks heeft gedaan. Zijn broer was anarchist, hij niet. Aan Pablo wordt gevraagd of hij weet waar Ramon Gris is, en hij zegt niets te weten, ook al beweren de ondervragers te weten dat Ramon Gris enige tijd in zijn huis is geweest. Tom vraagt aan een bewaker of ze nou net gewoon zijn ondervraagd, of dat het een rechtspraak was, het laatste blijkt het geval te zijn. Wat er nou met hen gaat gebeuren zullen ze later in hun cel te horen krijgen. Ze worden naar hun cel gebracht, die zich bevindt in de kelder van het ziekenhuis. Het is er koud en donker. Er zit een klein gat in de muur waar vroeger kolen voor de verwarming door naar binnen werden gestort, door dat gat kan je een klein stukje van de lucht zien. Pablo had hiervoor al opgesloten gezeten in een middeleeuws kasteel, daar zat hij alleen, wat hem op den duur ging irriteren. Nu zat hij samen met Juan en Tom in een cel. Tom zegt dat ze erbij zijn, maar Pablo denkt dat ze Juan niets zullen doen, want hij is jong en hij heeft niets gedaan. Tom vertelt hoe ze in Saragosse ter dood veroordeelden doden. Ze rijden met vrachtwagens over ze hhen, zogenaamd om minutie te sparen. Pablo kan die opmerking niet echt waarderen, omdat hij het idee heeft dat ook zij ter dood veroordeeld kunnen worden. Tom gaat gymoefeningen doen (om warm te blijven?). Dan komt er een commandant binnen met een fascist, die hen mededeelt dat ze ter dood veroordeeld zijn. Meteen begint Juan te protesteren, want hij heeft immers niets gedaan. Dan blijkt er een misverstand in het spel te zijn. Men dacht dat de drie Baskisch waren, maar dat is niet zo. Maar de commandant besteedt er verder geen aandacht aan, hij heeft geen zin om tijd te besteden aan andermans fouten. De volgende dag zullen de drie gefusilleerd worden, en er zal een Belgische arts komen om de drie in hun laatste nacht bij te staan. Tom en Pablo vinden het ellendig voor Juan. Zijn gelaatstrekken zijn veranderd door angst en lijden. Tom wil hem troosten, maar Juan wil alleen gelaten worden. Pablo kan alleen nog maar aan de dood denken. Tom vraagt hem of hij wel eens iemand heeft doodgeschoten. Pablo antwoordt niet, en Tom begint te vertellen dat hij al zes mensen heeft neergeschoten, een beetje opscheppend. Dit irriteert Pablo weer een beetje. Tom is grijs geworden. Het wordt nacht......... De belg komt binnen. Pablo heeft al het idee dat de belg niet alleen is gekomen om de drie bij te staan. Hij had de Belg namelijk al eens eerder samen gezien samen met fascisten. Een bewaker, Pedro, gaat een petroleumlamp halen omdat het zo donker is. Pablo denkt dat de Belg niet erg snugger is, maar het is geen slecht persoon. Hij voelt zich plotseling verpletterd onder een grote druk, hij weet niet wat het is. Hij kijkt naar zin mede-gevangenen en ziet dat Juan er erg slecht uitziet. De Belg gaat naar hem toe en meet zijn hartslag. Tom heeft het erg koud, Pablo niet. Hij zweet zich zelfs een ongeluk (doodsangst!!!). Hij probeert het zweet weg te vegen met een zakdoek. Juan begint te praten en vraagt de Belg of ze erg zullen gaan lijden, de Belg zegt van niet. Pablo hijkt door de kleine opening in de muur naar buiten naar de hemel. In het kasteel waar hij eerst opgesloten zat deed de hemel hem telkens ergens aan denken. Maar nu was dat niet meer zo. Tom zegt dat hij niet snapt wat er nou gaat gebeuren. Hij praat met Pablo over hoe de executie in zijn werk zal gaan. Plotseling krijgt pablo door dat de Belg gekomen is om te kijken naar de lichamelijke reacties van de gevangenen. Ondertussen praat Tom lekker door over de executie, over dat hij zijn eigen lijk al voor zich ziet enzo. Hij wil zichzelf voorbereiden op de dood. Pablo maakt duidelijk dat hij vindt dat Tom wel wat meer sympathie zou mogen hebben. Maar op een bepaald moment merkt hij dat ze toch eigenlijk wel veel gemeen hebben. Ze gaan immers samen dood. Tom plast in zijn broek en voelt dat zelf niet. De Belg benadert hem en vraagt of hij lijdt, Tom ontkent dit. De drie kijken naar de Belg, zijn lichaam is nog helemaal in orde, hij kan normaal denken over de volgende dag. Ze kijken naar hem alsof ze “als vampiers het leven uit hem zuigen”. De Belg gaat naar Juan die hem bijna in zijn hand bijt. Pablo moet hier erg om lachen. Pablo moet nog steeds maar denken aan de dood. Hij ziet in gedachten steeds geweren op hem gericht. Hij wil ook niet in slaap vallen, want dan droomt hij over de executie. Hij is nu al 48 uur wakker. Hij geeft te kennen dat hij niet wil sterven “comme une bte” maar dat hij het wil begrijpen. hij denkt na over zijn leven, de ups and downs, hij herinnert zich gezichten en gebeurtenissen. De belg vraagt of de drie nog een laatste woord hebben voor mensen van wie ze houden. Tom zegt van niet. De Belg vraagt of Pablo misschien og iets wil zeggen tegen Concha. Concha blijkt zijn vriendin te zijn, hij gaat al een jaar met haar. Hij wil haar echter niet meer spreken omdat hij zijn eigen grijze stinkende zwetende lichaam verafschuwt. Pablo voelt af en toe een aanwezigheid die tegen hem is. Hij voelt dat zijn broek erg nat is, hij weet niet of het nou komt door urine of zweet, voor de zekerheid gaat hij maar in een hoekje staan pissen. De Belg deelt mede dat het half vier is. Tom vond dat een rotopmerking omdat ze net een beetje het idee van de tijd begonnen te verliezen, nu weten ze hoe laat het is en dat vinden ze niet fijn. Juan begint te huilen en roept dat hij niet dood wil. Pablo kijkt naar hem en zegt dat hij niet wil sterven zoals Juan, hij wil met en heldere geest sterven. Het wordt ochtend..... Dan horen ze voetstappen aankomen. De luitenant komt binnen met vier soldaten. Ze nemen Tom en Juan mee, Pablo zal later opgehaald worden, hij blijft alleen in de cel achter. Hij “vecht” tegen zichzelf, hij wil zichzelf in bedwang houden. Het liefst wil hij aan zijn haren trekken en schreeuwen, maar hij houdt zich in bedwang, om helder te blijven. Later wordt hij opgehaald en weer ondervraagd door twee officiers. Ze vragen hem weer waar Ramon Gris is, hij zegt niets te weten. Een van de officiers pakt hem stevig bij zijn armen vast om hem te domineren, maar Pablo zsgt dat het hem niets doet, op een ter dood veroordeelde kun je moeilijk indruk maken. Pablo wordt verteld dat hij in leven zal blijven als hij vertelt waar Ramon Gris is. Pablo wil niet toegeven en liegt dat hij denkt dat Ramon naar Madrid is. De officiers geloven hem niet en zeggen dat hij nog een kwartier heeft om na te denken. Pablo weet best waar Ramon is, die is bij zijn neven. Maar hij wil hem niet aangeven, hij hecht toch geen waarde aan zijn eigen leven. Hij wil de officiers flessen en zegt ze dat hij weet waar Ramon is. Hij zegt dat Ramon zich verstopt heeft op de begraafplaats, in een grafkelder of in de hut van de grafdelver. De soldaten gan weg en Pablo ziet het al helemaal voor zich, soldaten die allerlei graven openen enzo. Hij denkt dat hij geexecuteerd zal worden. Maar na een tijdje wordt hij uit zijn cel gehaald en wordt hem medegedeeld dat hij naar de grote witte zaal gaat waar het tribunaal verder over hem zal beslissen. Pablo begrijpt er niets van, en vraagt waarom hij niet geexecuteerd wordt. In de zaal komt hij Garcia tegen, de bakker. Garcia is aangehouden, wat met iedereen wordt gedaan die anders denkt dan de fascisten. Garcia vertelt dat Ramon aangehouden is, op het kerkhof. Hij was weggegaan bij zijn neef omdat ze ruzie hadden gehad. Hij wou niet meer afhankelijk zijn van iemand, en heeft zsich verstopt in het hutje van de grafdelvers. En Pablo moet ontzettend lachen, hij lacht zo hard dat de tranen uit zijn ogen komen............. Thema en motieven De thema's: de dood, existentialisme, de onverschilligheid, de oorlog, anst. - De oorlog: het boek de oorlog in Spanje, gedurende de eerste helft van de 20e eeuw. De hoofdpersonen zijn politieke gevangenen die vastgehouden worden wegens politieke redenen. Ook omdat zij anarchisten zijn, tegen de vergunning. - Existentialisme: is dat de mens steeds opnieuw zijn eigen leven inhoud moet geven en daarvoor zelf de verantwoordelijkheid draagt. Het besef dat de mens daarbij voor een onbepaalde toekomst staat en vele alternatieven voor zijn handen heeft, vervult hem van angst en twijfel. De hoofdpersonen moesten dat ook. Eerst waren ze anarchisten. Ze hadden hun leven daar al naar ingericht, en toen ze gevangen genomen werden moesten ze daar weer vanaf. Daar heeft Pablo zijn leven opnieuw ingericht: hij vond dat zijn leven geen zin meer had, en vond het best als hij de kogel kreeg. - Onverschilligheid: Pablo scheelt het allemaal niet veel meer. Hij vindt het best dat hij de kogel krijgt. Zijn leven heeft toch geen zin meer vindt hij. - De dood: omdat ze anarchisten zijn, zijn ze veroordeeld tot de dood. - Angst: omdat ze weten dat ze de kogel krijgen, zijn ze de nacht ervoor ontzettend bang en angstig. Dat kan je ook goed merken. Tom plast in zijn broek en merkt er niks van. Juan heeft aan het eind van de nacht geen kracht meer om te lopen. Pablo wil wakker blijven en zijn broek is nat, waarvan weet hij niet.