Allerzielen door Cees Nooteboom

Zakelijke gegevens: Cees Nooteboom, Allerzielen. Uitgeverij Atlas, Amsterdam, 346 blz., 2001. Nederlandse roman. Eerste reactie: Omdat ik rooms-katholiek ben opgevoed weet ik de betekenis van Allerzielen (2 november, hierbij worden alle overleden zielen herdacht en als het ware verwend). Allerzielen vind ik een treurige maar waardevolle dag. Op Allerzielen ga ik altijd naar het graf van mijn overleden peetoom, daar schrijf ik dan gedichten en songteksten. Omdat Allerzielen een grote betekenis heeft in mijn leven, sprak het boek mij meteen aan, vanwege de titel. Verdieping: Het verhaal wordt verteld door de auteur zelf, dus het is een auctoriaal verhaal. Met uitzondering van de tussenkomst van het koor zien we bijna alles door de ogen van Arthur Daane en de andere hoofdpersonen. Er komen 11 personen voor in het boek: *Arthur Daane: een cameraman en producent bij diepzinnige documentaires, hij werkt in opdracht van diverse t.v producties en reist de hele wereld rond. Arthur is een geboren Amsterdammer in 1953. Hij heeft het gymnasium afgestudeerd en is overtuigd atheïst. Arthur leeft als zijn beroep en heeft veel fantasie. Hij filosofeert veel over de dood van zijn vrouw en zoon. Zij zijn 10 jaar geleden omgekomen bij een vliegtuigongeluk richting Malaga. *Roelfje Daane: de overleden vrouw van Arthur Daane. *Thomas Daane: de overleden zoon van Arthur Daane. *Arno Tieck: Een Duitse filosoof en Nietschze kenner. *Vera Tieck: De vrouw van Arno Tieck. Een schilderes. *Zenobia Stejn: de tweelingzus van Vera Tieck. Een astronoom. *Elik Oranje: Is een student en heeft een Nederlandse moeder en Marokkaanse vader. *Erna: De vriendin van Arthur die in Amsterdam woont. *Victor: Een Nederlander die veel van de Duitse cultuur afweet en beeldhouwer is. *Hugo Opsomer: Een Vlaamse regisseur. *Daniël García: Een vriend van Arthur. Het verhaal begint in een flashback van Arthur Daane met zijn vrouw en zoon. Hij denkt dat hij odyssees is en dat hij zijn vrouw en zoon weer ziet na een lange tijd. Arthur verblijft bij Daniël García in Berlijn. Hij heeft zelf geen verblijfplaats, dus verblijft in het appartement van Daniël. Arthur moet namelijk veel reizen voor zijn werk. Tussen de documentaire opnames door heeft hij vrije tijd die hij benut aan het filosoferen over zijn vrouw en zoon. Arthur heeft veel fantasie en is heel erg filosofisch aangelegd. Arthur begint op een gegeven moment te vertellen over ene Victor die hij heeft ontmoet bij de opnamen van een documentaire in Berlijn over de verhouding tussen de Duitsers en Nederlanders. Het valt op dat er door het verhaal heen steeds commentaar wordt geleverd waarbij vastgesteld wordt dat alles onzin is. Het verhaal bestaat voornamelijk uit korte flashbacks en herinneringen. We krijgen te maken met vele gebeurtenissen zoals: *Het kennismaken met erna, de vriendin van Arthur die in Amsterdam woont. Zij beide houden contact d.m.v. telefoongesprekken. *Als Arthur door Berlijn wandelt en een weinstube inwandelt krijgen we te maken met Arno Tieck, Vera Tieck en Zenobia Stejn. Dat zijn vrienden van Arthur. Hij heeft Zenobia en Vera leren kennen via Arno, en Arno leren kennen via een documentaire opname over Nietschze. Een groot gedeelte van het verhaal speelt zich af in de weinstube in Berlijn. Deze vier vrienden voeren veel gesprekken in een filosofische sfeer. *Als Arthur weer eens in de openbare bieb in Berlijn de krant zit te lezen, ontmoet hij Elik Oranje, ze spreken af iets te gaan drinken. Daar komt Arthur te weten dat Elik is mishandeld in haar jeugdige jaren, ze een studente is en op zoek is naar informatie over een Spaanse koningin die een tragisch maar heldhaftig leven leidde in de middeleeuwen waarover Elik een historische roman moet schrijven. Elik en Arthur worden verliefd en bedrijven samen de liefde. Elik wilt geen relatie met Arthur aangaan, vanwege haar liefdeloze opvoeding en Arthur heeft een vriendin in Amsterdam waartegen hij niet wilt liegen en wie hij niet wilt bedonderen. *Arthur krijgt 2 opdrachten, eentje in Estland en eentje in Japan. Zonder doei te zeggen tegen Elik vertrekt hij naar Estland. Als hij na een tijdje weer terug komt in Berlijn hoort hij van zijn vrienden dat Elik naar Spanje is vertrokken om meer informatie te vinden voor haar opdracht een historisch roman te schrijven. Arthur gaat haar bezoeken en komt haar tegen in de openbare bieb in Madrid, waar hij te horen krijgt dat Elik helemaal niet blij is hem te zien en een abortus heeft gepleegd omdat ze in verwachting was van Arthur. Arthur is daar razend over gaat naar een café in Madrid waar hij zichzelf dronken drinkt en als gevolg in het ziekenhuis terechtkomt, omdat hij door twee mannen in elkaar is geslagen. Hij ligt 2 weken in coma. Als hij uit het ziekenhuis komt vertrekt Arthur zonder nog maar 1 keer aan Elik te denken naar (zoals in het boek genoemd) “De wijde luchten van het Noorden”. Op het einde van het verhaal kom je de titel pas tegen. Op pagina 344 precies. “dan herdenken ze de zielen van de gestorvenen. Op 2 november daar wachten de doden het hele jaar op.” Het boek heeft een gesloten einde. Je weet wat Arthur van plan is en wat hij heeft afgesloten. Het boek is geschreven in een poëtische schrijfstijl. De plaatsen in het boek zijn: Berlijn (Duitsland, meest voorkomende plaats). Madrid (Spanje). Amsterdam (Nederland). Estland en Japan waarin kleine stukjes documentaires worden opgenomen. Het speelt zich af in de herfst- en wintertijd van Berlijn. Hoofdpersonen: Arthur Daane, Zenobia Stejn, Arno Tieck, Vera Tieck en Elik Oranje. Bijpersonen: Victor, Erna, Hugo Opsomer, Daniël García, Roelfje Daane en Thomas Daane. Veel van de situaties in het boek zijn ontmoetingen, flashbacks en herinneringen. Het boek is geschreven in een auctoriale vertelwijze. De hoofdgedachte oftewel de rode draad van het boek is het verdriet van Arthur Daane naar zijn vrouw en zoon. Typerend is hoe Arthur met het verlies omgaat, wat hij meemaakt en wat zijn reacties zijn op bepaalde gebeurtenissen. Allerzielen: 2 november worden de doden herdacht en als het ware verwend. Aangezien Arthur veel aan zijn overleden vrouw en zoon denkt is het voor Arthur iedere dag Allerzielen. De titel komt pas voor aan het einde van het verhaal op pagina 344. 2 november 1998. Cornelis Johannes Jacobus Maria Nooteboom. Geboren in Den Haag 31 juli 1933. Hij vindt van zichzelf dat hij meer een dichter is dan een auteur. Bibliografie: 1955 Phillip en de anderen

1956 De doden zoeken een huis, gedichten
1958 De verliefde gevangene
1959 Koude gedichten
1959 De zwanen van de Theems
1960 Het zwarte gedicht
1961 De koning is dood
1963 Een middag in Bruay, reisverhalen
1963 De ridder is gestorven
1964 Gesloten gedichten
1965 Een nacht in Tunesië, reisverhalen
1968 Een ochtend in Bahia, reisverhalen
1968 De Parijse beroerte, journalistiek
1970 Gemaakte gedichten
1971 Bitter Bolivia / Maanland Mali, reisverhalen
1978 Open als een schelp, dicht als een steen
1978 Een avond in Isfahan
1980 Rituelen, roman
1980 Nooit gebouwd Nederland. 'want tussen droom en daad staan wetten in de weg en practische bezwaren...' 1981 Voorbije passages, reisverhalen
1981 Een lied van schijn en wezen, roman

1981 Voorbije passages 2, reisverhalen
1982 Gyges en Kandaules. Een koningsdrama
1982 Mosukei!, roman
1982 Aas
1983 Waar je gevallen bent, blijf je, reisverhalen
1984 Vuurtijd, IJstijd. Gedichten 1955-1983
1984 In Nederland
1985 De zucht naar het Westen. Voorbije passages 3, reisverhalen
1986 De dichter en de dingen
1986 De Boeddha achter de schutting. Aan de oever van de Chaophraya
1986 Het Spaans van Spanje
1988 De brief
1989 De wereld een reiziger, reisverhalen
1989 Het gezicht van het oog
1990 Berlijnse notities, reisverhalen
1991 Rollende stenen, getijde, met schilderijen van J. van den Berg
1991 Vreemd water, reisverhalen
1991 Het volgende verhaal

1992 De omweg naar Santiago, reisverhalen
1992 Zurbaránk Cees Nooteboom
1993 Groeneveld: herinneringen aan een landhuis in Baarn 1946-1966
1993 De ontvoering van Europa
1993 Zelfportret van een ander. Dromen van het eiland en de stad van vroeger, prozagedichten
1993 De koning van Suriname, reisverhalen
1995 Van de lente de dauw. Oosterse reizen, reisverhalen. Beoordeling: Dat Arthur zoveel over zijn vrouw en zoon nadenkt hoe het toen was en dat hij zich t.o.v. zijn vrienden erover uit. Hij praat er veel over. Dat vind ik heel positief. Heel aangrijpend en diepzinnig. Pagina 6: “In sommige dromen gebeurt dat, heel hard moeten schreeuwen en niet kunnen, een geluid dat je niet maakt maar toch hoort, een geluid van glas. Hij heeft hun huis verkocht, de kleren en het speelgoed weggegeven, alsof alles besmet was. Sinds die tijd is hij reiziger zonder bagage, met laptop, portable camera, gsm, wereldradio, een paar boeken.” Een negatieve werking op mij via het boek is dat Arthur een vriendin heeft in Amsterdam en vreemdgaat met Elik oranje. Dat vind ik een beetje vervelend en triest. De film “What dreams may come” van Robin Williams. Het gaat over een echtpaar waarbij hun dochter is overleden. Ze hebben daar beide veel verdriet van. Ze hebben beide ook veel flashbacks. De vrouw is schilder en de man een dokter. Als de man overlijd bij een auto-ongeluk, komt hij in de hemel terecht, hij denkt daar veel terug over zijn dochter en vrouw. In de hemel ziet hij zijn dochter en hond weer. Beneden op aarde pleegt zijn vrouw zelfmoord, zij komt in de hel terecht. De man gaat haar zoeken en neemt haar terug naar de hemel. Daar leven ze als een gelukkig gezin samen weer voort. Ik vind de film en het boek bij elkaar passen, omdat de man veel over zijn vrouw en dochter filosofeert. Die hij, denkt hij, nooit meer zal zien. Het boek heeft mij aan het denken gezet over het thema, vanwege zijn filosoferende gedachtes. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de dingen in mijn toekomst. Je weet nooit wat er komt en dat is een enge gedachte. Ik vind het thema een herkenbaar probleem. Cees Nooteboom is heel poëtisch aangelegd.Het is dus een originele schrijfwijze die hij gebruikt in de boeken die hij schrijft. Dat vind ik heel mooi, maar ook vaak moeilijk te begrijpen. Ik heb voorheen nog nooit iets gelezen van de auteur Cees Nooteboom. Ik vind het geen amuserend boek. Het boek geeft je meer een filosofische kijk op het leven, met veel filosofische informatie. Het boek is een Nederlandse filosofische roman, zoals ik hem bekijk. Het weerspiegeld het lege gevoel en sombere kijk van de schrijver op het leven. Het is een heel mooi maar moeilijk boek. Ik zou het boek wel aanraden, omdat het heel leerzaam en mooi is om te lezen als je van de filosofische kijk op het leven houdt. Waarom vind ik Allerzielen een filosofisch boek? Ze willen je laten zien hoe het leven kan lopen. Er komt weinig actie in voor, er wordt meer in gediscussieerd en gedacht. Waarom vind ik Allerzielen een mooi maar moeilijk boek? Het poëtische taalgebruik maakt het boek moeilijker te lezen maar ook sierlijker, dus mooier. Omdat het boek zoveel flashbacks heeft is het boek moeilijk te volgen maar ook mooi te lezen, omdat het jou meer inzicht geeft over het verleden.